Odszkodowanie za opóźniony, odwołany lub zakłócony lot - gotówka, bony czy mile?

Przeczytaj także: Opóźnione loty w Europie. Główne przyczyny zakłóceń i prawa pasażerów

Podróżowanie samolotem wiąże się z ryzykiem opóźnień, odwołanych lotów czy odmowy wejścia na pokład. W takich przypadkach pasażerowie mają prawo do odszkodowania, które zgodnie z unijnym rozporządzeniem powinno być wypłacone w formie pieniężnej. Jednak linie lotnicze często proponują inne formy rekompensaty, takie jak bony podróżne lub punkty w programach lojalnościowych. Czy pasażer musi się na to zgodzić? Jak wynika z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE), odszkodowanie w innej formie niż gotówka jest możliwe jedynie za wyraźną, pisemną zgodę podróżnego.

Jak działają programy lojalnościowe oparte na milach?

Programy lojalnościowe to popularne narzędzie stosowane przez linie lotnicze w celu nagradzania pasażerów za ich częste podróże. Jednym z najbardziej rozpoznawalnych jest Miles & More, ale na rynku funkcjonuje wiele innych systemów, takich jak Avios (British Airways), Flying Blue (Air France-KLM) czy AAdvantage (American Airlines). Programy te opierają się na przyznawaniu pasażerom punktów (mil) za przebyte trasy oraz wydane pieniądze, które następnie można wymieniać na bilety, podwyższenie klasy podróży i inne korzyści.

Program lojalnościowy PLL LOT

Polskie Linie Lotnicze LOT również uczestniczą w programie lojalnościowym Miles & More, który działa w ramach sojuszu Star Alliance. Pasażerowie LOT-u mogą zbierać mile za loty realizowane przez tę linię oraz jej partnerów, a następnie wymieniać je na nagrody, takie jak bilety lotnicze czy podwyższenie klasy podróży.

Odszkodowanie w milach – pasażer musi się zgodzić

Zgodnie z Rozporządzeniem (WE) nr 261/2004 pasażerowie mają prawo do odszkodowania w przypadku opóźnienia lotu o co najmniej trzy godziny, odwołania rejsu lub odmowy wejścia na pokład z powodu overbookingu. Kwota rekompensaty wynosi 250, 400 lub 600 euro, ale linie lotnicze często próbują unikać wypłaty gotówki, proponując zamiast tego vouchery na przyszłe loty lub punkty w programach lojalnościowych.

Warto pamiętać, że wypłata odszkodowania w formie mil lub bonów podróżnych może nastąpić wyłącznie za zgodą pasażera. Jeśli linia lotnicza zaproponuje taki zamiennik, podróżny ma pełne prawo odmówić i domagać się wypłaty należnej kwoty w gotówce lub przelewem bankowym.

Odszkodowanie w milach - wyrok TSUE

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w wyroku z dnia 16 stycznia 2025 r. (C-642/23) potwierdził, że wypłata odszkodowania w formie innej niż pieniężna (np. bon podróżny) wymaga pisemnej zgody pasażera.

W rozpatrywanej sprawie sąd odsyłający analizował, czy samo założenie przez pasażera konta lojalnościowego na stronie internetowej przewoźnika może zostać uznane za jednoznaczną zgodę na przyjęcie rekompensaty w tej formie. TSUE uznał, że nie jest to wystarczające do stwierdzenia wyraźnej zgody pasażera.

Bony za odwołane loty – sprawa z niemieckiego Sądu Najwyższego

Niemiecki Federalny Trybunał Sprawiedliwości w wyroku z 16 stycznia 2025 r. (IX ZR 236/23) orzekł, że pasażer ma prawo do zwrotu kosztu biletu w formie pieniężnej, nawet jeśli lot został opłacony bonem wydanym przez przewoźnika za wcześniejsze zakłócenie lotu.

Jak dodaje adwokat ds. praw pasażerów David Janoszka z AirCashBack, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 261/2004 wypłata odszkodowania powinna nastąpić w formie pieniężnej, a inne opcje są możliwe jedynie za pisemną zgodę pasażera. Sąd podkreślił, że wcześniejsza akceptacja bonu nie oznacza zgody na brak możliwości zwrotu pieniędzy w przypadku odwołania lotu.

Jak dodaje adwokat ds. praw pasażerów David Janoszka z AirCashBack - niemiecki Federalny Trybunał Sprawiedliwości (BGH) w wyroku z dnia 16 stycznia 2025 r. (sprawa IX ZR 236/23) orzekł, iż w przypadku odwołania lotu pasażer może żądać zwrotu opłaty za przewóz w formie pieniężnej również wtedy, gdy lot opłacił przy użyciu bonu wystawionego przez przewoźnika lotniczego w związku z zaburzeniem poprzedniego lotu tego pasażera.

Kwestia zwrotu kosztu biletu uregulowana jest w rozporządzeniu (WE) nr 261/2004. W myśl tego rozporządzenia wypłata odszkodowania i zwrotu kosztu biletu następuje w formie pieniężnej (przelewem/gotówką), zaś wypłata w formie bonu (np. środków do wykorzystania na koncie zarejestrowanym u linii lotniczej) może nastąpić wyłącznie za pisemną zgodą pasażera. Co istotne, w okolicznościach sprawy rozstrzyganej przez niemiecki sąd przewoźnik lotniczy wystawił voucher o wartości odpowiadającej całkowicie kwocie pierwotnej rezerwacji pasażera, którą ten opłacił pieniężnie. Tym samym problematyka niniejszej sprawy sprowadzała się w istocie do ustalenia, czy uprzednia zgoda pasażera na wypłatę środków w formie bonu rozciąga się również na loty opłacone tym bonem.

Czy warto przyjąć odszkodowanie w milach

Przyjęcie rekompensaty w postaci mil może być opłacalne dla osób, które często podróżują i wiedzą, że wykorzystają zgromadzone punkty na przyszłe loty. Jednak warto dokładnie sprawdzić:

• Czy mile mają ograniczony okres ważności
• Czy można nimi opłacić podatki i opłaty lotniskowe
• Jaka jest ich realna wartość w porównaniu do gotówki

Dla wielu pasażerów bardziej korzystne będzie jednak otrzymanie pełnej rekompensaty w euro.