Rządowy projekt ustawy budżetowej na rok 2012

Funkcja 12. Środowisko
Funkcja 12 wpisuje się w obszar strategiczny Bezpieczeństwo energetyczne i środowisko (strategia dominująca –
Strategia bezpieczeństwo energetyczne i środowisko). Funkcja ta obejmuje swym zakresem obszar państwa
odpowiedzialny za sprawy ochrony i kształtowanie środowiska oraz racjonalnego wykorzystywania jego
zasobów, ochrony przyrody środowiska i badania stanu środowiska, leśnictwa, ochrony lasów i gruntów leśnych,
łowiectwa oraz stosowanie organizmów genetycznie zmodyfikowanych.
Ochrona środowiska i poprawa jego stanu jest bardzo ważną dziedziną działalności państwa. Działania
podejmowane w tym zakresie mają charakter ciągły, wynikają z aktów prawnych i zobowiązań wynikających
z członkowstwa Polski w Unii Europejskiej oraz prowadzonej współpracy międzynarodowej.
Celem działań jest zachowanie różnorodności biologicznej oraz zapewnienie jej trwałości i możliwości rozwoju.
Wspierane są projekty służące ochronie przyrody i kształtowaniu różnorodności biologicznej, w tym tworzenie
europejskiej sieci obszarów chronionych NATURA 2000, ochrona i kształtowanie krajobrazu jak również
rozwój parków narodowych i krajobrazowych.
Niezwykle istotną działalnością w zakresie funkcji 12. jest wdrażanie nowych rozwiązań służących skutecznemu
przeciwdziałaniu degradacji środowiska naturalnego, które związane jest z rosnącym globalnym zagrożeniem
spowodowanym m.in. zmianami klimatycznymi, awariami przemysłowymi, zanieczyszczeniem powietrza oraz
stopniowym zmniejszaniem zasobów wodnych.
W zakresie ochrony środowiska ważne jest wspieranie przedsięwzięć związanych z oczyszczaniem ścieków,
zapewnieniem wysokiej jakości wody pitnej, zagospodarowaniem odpadów i rekultywacją terenów
zdegradowanych.
Realizowane są działania zmierzające do redukcji emisji gazów cieplarnianych i kształtowania odpowiedniej
jakości powietrza uwzględniając potrzeby rozwojowe kraju oraz międzynarodowe zobowiązania, w tym
szczególnie zobowiązania akcesyjne. Prowadzona jest kontrola i monitoring stanu środowiska, wspomagana jest
rozbudowa infrastruktury w zakresie ochrony środowiska.
W obszarze gospodarki wodnej podejmowane są działania umożliwiające zaspokajanie uzasadnionych potrzeb
wodnych ludności i gospodarki przy poszanowaniu zasad zrównoważonego użytkowania wód, osiąganie
i utrzymanie dobrego stanu wód i ekosystemów wodnych oraz podnoszenie skuteczności ochrony przed
powodzią i skutkami suszy.
Łączna kwota wydatków planowanych na 2012 r. wynosi 3 077,8 mln zł, w tym wydatki z budżetu środków
europejskich 2 463,3 mln zł. Wydatki w roku 2012 według zadań realizowanych w ramach funkcji 12 zostały
przedstawione na poniższym wykresie.
106
w tys. z ł
0
600 000
1 200 000
1 800 000
Zadanie 12.1. Kształtowanie bioróżnorodności
206 566
Zadanie 12.2. Kształtowanie jakości powietrza atmosferycznego i
14 585
przeciwdziałanie zmianom klimatu
Zadanie 12.3. Gospodarka zasobami i strukturami geologicznymi
5 311
Zadanie 12.4. Gospodarka odpadami
184 513
Zadanie 12.5. Gospodarowanie zasobami wodnymi
702 954
Zadanie 12.6. Rozbudowa infrastruktury ochrony środowiska
1 633 719
Zadanie 12.7. Kontrola, monitoring środowiska i
320 058
przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska
Zadanie 12.8. Polityka ekologiczna państwa
10 083

W ramach omawianej funkcji realizowanych jest 8 zadań obejmujących działalność dysponentów w zakresie
polityki ekologicznej państwa, racjonalnego gospodarowania zasobami naturalnymi oraz działań na rzecz
ochrony środowiska. Przede wszystkim chodzi o działania dotyczące ochrony bioróżnorodności i krajobrazu,
zwalczania i ograniczania zanieczyszczeń, kształtowanie jakości powietrza atmosferycznego, racjonalnego
wykorzystania zasobów wodnych, geologicznych oraz przeciwdziałanie skutkom suszy i powodzi. Ważnym
aspektem są również zadania na rzecz przeciwdziałania zmianom klimatu, zagrożeniom środowiska oraz
rozbudowa infrastruktury ochrony środowiska.
Zadanie 12.1. Kształtowanie bioróżnorodności
Wydatki (w tys. zł)
2012
2012
Część
Dysponent
budżet państwa
budżet środków europejskich
plan
plan
41
MŚ
132 445
49 306
85
Wojewodowie
24 815
0
W ramach wydatków z budżetu państwa umieszczono środki na finansowanie projektów z udziałem środków
UE.
Minister Środowiska, dysponent części 41, realizuje zadania zmierzające do zachowania bądź odtworzenia
właściwego stanu przedmiotów ochrony, zachowania wartości przyrodniczych terenów przyrodniczo cennych

107
oraz gatunków objętych ochroną gatunkową, realizację zagadnień wynikających z międzynarodowych umów
w zakresie ochrony przyrody, ograniczenie degradacji środowiska naturalnego oraz powstrzymanie utraty
różnorodności
biologicznej,
zachowanie
funkcji
gleb
i
rekultywacja
terenów
zdegradowanych
i zdewastowanych. Ponadto odpowiada za wspieranie projektów polegające na kompleksowej rekultywacji
zmierzającej do przywrócenia naturalnego ukształtowania terenu i/lub osiągnięcia przez glebę lub ziemię
zawartości substancji zgodnych z wymaganymi standardami prowadzenie w formie elektronicznej Krajowego
Rejestru Leśnego Materiału Podstawowego (bazy nasiennej) i jego skróconej formy na potrzeby Komisji
Europejskiej, a także rejestru dostawców leśnego materiału rozmnożeniowego (LMR), wydawanie świadectw
pochodzenia LMR wraz z prowadzeniem ich rejestru, dokonanie urzędowych kontroli terenowych leśnego
materiału podstawowego, leśnego materiału rozmnożeniowego produkowanego i wprowadzanego do obrotu oraz
sprawowanie nadzoru nad międzynarodowym obrotem leśnym materiałem rozmnożeniowym. Wojewodowie,
dysponenci części 85, podejmują działania służące popularyzacji i upowszechnianiu wartości historycznych,
kulturowych i przyrodniczych terenów Parków Krajobrazowych. Cel zadania ma być osiągnięty jednocześnie
poprzez analizę i ocenę zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych dla wartości parków i zapobieganie tym
zagrożeniom. Służby parków realizują zadania z zakresu zagospodarowania turystycznego parków, a także
szeroko pojętych działań edukacji ekologicznej poprzez sieć ośrodków edukacyjnych. Prowadzone są kontrole
i lustracje terenu pod kątem przestrzegania zasad zawartych w rozporządzeniu o utworzeniu Parków
Krajobrazowych. W ramach omawianego zadania realizowane są również działania mające na celu odtworzenie
na ich obszarach pierwotnych wartości tj. łąk cennych przyrodniczo – stanowiących miejsca bytowania wielu
gatunków ptaków objętych ochroną.
Cele i mierniki
Cel
Dysponent
Miernik
2012
plan
Zachowanie i kształtowanie
MŚ
Ilość obszarowych form ochrony przyrody
2 841
wartości przyrodniczych
i krajobrazowych
Powierzchnia, na której zachowano lub
ukształtowano wartości przyrodnicze
500 500
i krajobrazowe (ha)
Zachowanie walorów
Wojewodowie Powierzchnia obszarów chronionych (w ha)
417 850,7
przyrodniczych i krajobrazowych
Podstawy metodologiczne i ocena ryzyka niewykonania wartości mierników
Istnieje ryzyko niewykonania zaplanowanych wartości miernika MŚ z powodu braku rozstrzygnięcia przetargów
i nie wyłonienia wykonawców planów zadań ochronnych oraz z powodu nierzetelnych wykonawców i braku
zgody społecznej.
Zadanie 12.2. Kształtowanie jakości powietrza atmosferycznego i przeciwdziałanie zmianom klimatu
Wydatki (w tys. zł)
2012
2012
Część
Dysponent
budżet państwa
budżet środków europejskich
plan
plan
41
Minister Środowiska
3 580
9 689
85
Wojewodowie
1 316
0
108

Minister Środowiska, dysponent części 41, realizuje działania w celu zmniejszenia emisji zanieczyszczeń do
powietrza, podanej w %, dla: SO2, NOx i pyłu drobnego oraz realizację obowiązków Ministra Środowiska
wynikających z ustawy z dnia 22 grudnia 2004 r. o handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych
i innych substancji, wprowadzającej system handlu emisjami czyli mechanizm ograniczający w sposób
efektywny emisję gazów cieplarnianych a także ustawy z dnia 17 lipca 2009 r. o systemie zarządzania emisjami
gazów cieplarnianych i innych substancji. Wojewodowie, dysponenci części 85, realizację danego zadania
osiągają poprzez zapewnienie określonych norm oraz standardów dotyczących jakości powietrza, mierzone
przez ilość programów ochrony powietrza w stosunku do ilości stref, w których przekroczone zostały poziomy
dopuszczalne substancji szkodliwych w powietrzu.
Cele i mierniki
Cel
Dysponent
Miernik
2012
plan
Ograniczenie emisji zanieczyszczeń do
MŚ
Ilość zanieczyszczeń
SO2 – 835 000
powietrza
wprowadzonych do
NO2 – 794 000
powietrza Mg (%)
TSP – 82 000
Ograniczanie emisji gazów
MŚ
Ilość ograniczonej lub
19 420
cieplarnianych i substancji
unikniętej emisji CO2
zubażających warstwę ozonową i
(MG/rok)
innych substancji zanieczyszczających
powietrze
Poprawa jakości powietrza i
Wojewodowie
Procent odchyleń od
30,2%
utrzymanie stabilności klimatu
określonych norm
Podstawy metodologiczne i ocena ryzyka niewykonania wartości mierników
Ryzyko niewykonania pierwszego miernika przedstawionego przez MŚ jest trudne do określenia. Drugi miernik
jest zależny od wydatkowanych środków. Ryzyko niewykonania jego wartości leży po stronie beneficjentów
pomocy. To od nich zależy jakie projekty zostaną zgłoszone i jakie będą harmonogramy ich realizacji. Ponadto
inwestycje te są często wieloletnie i efekt ich realizacji jest widoczny dopiero po kilku latach od rozpoczęcia.
Zadanie 12.3. Gospodarka zasobami i strukturami geologicznymi
Wydatki (w tys. zł)
2012
Część
Dysponent
plan
41
Minister Środowiska
4 194
85
Wojewodowie
1 117

Minister Środowiska, dysponent części 41, realizuje działania zmierzające do rozpoznawania budowy
geologicznej kraju pod kątem możliwości zaopatrzenia ludności oraz sektorów gospodarczych w kopaliny
i wody podziemne wraz z ich ochroną. Realizacja zadania polega przede wszystkim na nadzorowaniu w zakresie
merytorycznym i finansowym prac geologicznych o podstawowym znaczeniu dla gospodarki narodowej oraz
nadzorowaniu baz z danymi geologicznymi. Ponadto MŚ dba o promocję i upowszechnianie informacji
w zakresie geologii i górnictwa, prowadzi postępowania administracyjne oraz wydaje stosowne decyzje

109
i postanowienia w przedmiotowym zakresie. Wojewodowie, dysponenci części 85, realizują działania
w zakresie przeprowadzania egzaminów nadających uprawnienia do wykonywania, dozorowania i kierowania
pracami geologicznymi, wykonywania opracowań złóż surowców mineralnych oraz map hydrologicznych,
zapewnienia racjonalnego gospodarowania zasobami geologicznymi, powiększania zasobu informacji
geologicznej, wykonanie oraz wypłacanie honorariów dla autorów opinii i ekspertyz niezbędnych do realizacji
zadań z zakresu geologii oraz wyposażenie archiwum geologicznego.
Cele i mierniki
Cel
Dysponent
Miernik
2012
plan
Rozpoznanie budowy geologicznej
MŚ
Liczba wykonanych opracowań
50
kraju pod kątem możliwości
zaopatrzenia ludności oraz sektorów
gospodarczych w kopaliny i wody
podziemne wraz z ich ochroną


Liczba wydanych koncesji i ich zmian
na działalność określoną w ustawie
95
Prawo geologiczne
Powiększanie zasobu informacji
Wojewodowie
Stosunek JST, w których
geologicznej
przeprowadzono inwentaryzację do
19,3%
ogólnej liczby JST w województwie
Podstawy metodologiczne i ocena ryzyka niewykonania wartości mierników
Pierwszy miernik MŚ jest zależny od wydatkowanych środków. Może on zostać niewykonany z powodów
leżących po stronie beneficjentów pomocy. Od nich zależy jakie projekty zostaną zgłoszone i jakie będą
harmonogramy ich realizacji. W ramach tego zadania NFOŚiGW finansuje głównie prowadzenie badań
geologicznych, których efektem są różnorodne opracowania. Drugi miernik jest uzależniony od czynników
zewnętrznych np. od zainteresowania potencjalnych inwestorów realizacją zadań na terenie kraju dlatego istnieje
ryzyko innego wykonania miernika (niższego lub wyższego) niż to zostało zaplanowane.
Zadanie 12.4. Gospodarka odpadami
Wydatki (w tys. zł)
2012
2012
Część
Dysponent
budżet państwa
budżet środków europejskich
plan
plan
41
Minister Środowiska
2 083
181 340
85
Wojewodowie
1 090
0

Minister Środowiska, dysponent części 41, realizuje działania polegające na nadzorowaniu i koordynacji
gospodarowania odpadami w celu zapewnienia odpowiedniego postępowania z odpadami – w sposób, który nie
zagraża życiu i zdrowiu ludzi oraz środowisku. Ograniczenie wpływu odpadów na środowisko możliwe jest
poprzez system zagospodarowania odpadów komunalnych oraz system zagospodarowania odpadów innych niż
komunalne. Wojewodowie, dysponenci części 85, realizują cele zmierzające do zapewnienia postępowania
z odpadami w sposób niezagrażający życiu i zdrowiu ludzi oraz środowisku. Ważnym elementem tych działań są
prace Komisji Egzaminacyjnej stwierdzającej kwalifikacje zawodowe w zakresie gospodarki odpadami
110