Rządowy projekt ustawy o pracy na morzu

złożeniem przez niego skargi;
9) praca na statkach nieobjętych Konwencją MLC
W ustawie będą uregulowane niektóre kwestie związane z pracą na statkach niekonwencyjnych, statkach rybackich oraz
na statkach pełniących wyłącznie specjalną służbę państwową, w tym m.in. na statkach pełniących stałe pogotowie
ratownicze oraz statkach szkolnych;
10) odpowiedzialność karna
W ustawie będą określone kary za naruszenie regulaminu pracy i przebywania na statku przez marynarza. Wskazano też
katalog kar za naruszenia Konwencji MLC i wdrażających je przepisów ustawy.
Ponadto, wykonując założenia projektu ustawy o pracy na statkach morskich, przyjęte przez Radę Ministrów w dniu
22 lipca 2014 r., projekt ustawy przewiduje zmianę ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób
fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.) polegającą na możliwości zwolnienia marynarzy od podatku
dochodowego w przypadku zatrudnienia na statkach morskich o polskiej przynależności eksploatowanych w żegludze
międzynarodowej, po przepracowaniu na nich poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej więcej niż 183 dni w roku
podatkowym.
Obniżenie kosztów pracy marynarzy zatrudnionych na eksploatowanych przez polskich armatorów statkach może
stanowić przesłankę do ograniczenia negatywnego zjawiska przenoszenia statków do rejestrów tzw. tanich bander, gdzie
nie obowiązują polskie przepisy dotyczące warunków pracy i życia na morzu. Zjawisko to nasiliło się w ostatnim czasie
ze względu na utrzymujący się od 2008 r. kryzys na rynku żeglugowym powodujący wzrost konkurencji na
międzynarodowym rynku przewozów morskich.
Utrzymanie statków pod polską banderą w szczególności umożliwi dochodzenie przez zatrudnionych na tych statkach
polskich obywateli swoich praw przed polskimi organami i sądami, na podstawie polskich przepisów.
Rozwiązanie takie zgodne jest z „Wytycznymi Wspólnoty w sprawie pomocy publicznej dla transportu morskiego”
(Komunikat Komisji C(2004)43 (Dz. Urz. UE C 13 z 17.01.2004, str. 3). Jest ono jednak tylko jednym

z instrumentów pomocowych przewidzianych w Wytycznych. Jak wskazuje natomiast Komisja Europejska oraz
Stowarzyszenie Armatorów Wspólnoty Europejskiej (ECSA) i Związek Armatorów Polskich, jedynie wykorzystanie
wszystkich przewidzianych w Wytycznych elementów stanowić będzie zachętę do powrotu armatorów pod narodowe
flagi UE. W szczególności postulowane jest wykorzystanie instrumentów pomocowych w zakresie składek na
ubezpieczenia społeczne marynarzy.
Brak stosowania instrumentów pomocowych doprowadzi natomiast do całkowitej utraty przez Polskę morskiej floty
transportowej.
Podkreślić należy, że ze względu na wysokie koszty zatrudnienia marynarzy pod polską banderą i brak stosowania
instrumentów pomocowych, podczas konsultacji publicznych projektu ustawy jeden z dwóch głównych armatorów
statków podnoszących polską banderę zapowiedział przeniesienie swojej floty do obcych rejestrów statków. W 2015 r.
przerejestrowane pod obce bandery zostały już dwa statki tego armatora.
3. Jak problem został rozwiązany w innych krajach, w szczególności krajach członkowskich OECD/UE?
Wszystkie państwa członkowskie UE są obowiązane do wdrożenia jednakowych rozwiązań wynikających z ww. dyrektyw.
Konwencję MLC ratyfikowało 66 państw świata, w tym państwa OECD, jak np. Australia, Japonia oraz Kanada.
4. Podmioty, na które oddziałuje projekt
Grupa
Wielkość
Źródło danych
Oddziaływanie
Marynarze
ok. 35 000 osób –
Dane szacunkowe, na
Zapewnienie lepszych
obecnie zatrudnieni w
podstawie danych Związku
warunków zatrudnienia
większości na statkach Armatorów Polskich,
polskich marynarzy na
o obcej przynależności związków zawodowych
międzynarodowym rynku pracy
(zarejestrowanych pod
marynarzy oraz Związku
poprzez m.in. wprowadzenie
obcymi banderami)
Agentów i Przedstawicieli
nowych rozwiązań
Żeglugowych.
wzmacniających poziom

ochrony praw pracowniczych.
W tym: marynarze
ok. 65 osób
Dane urzędów morskich – w
Możliwość zwolnienia od
zatrudniani na statkach
oparciu o certyfikaty
podatku dochodowego w
morskich
bezpiecznej obsługi dla
przypadku zatrudnienia na
o polskiej przynależności
statków, wydane na podstawie
statkach morskich o polskiej
uprawiających żeglugę
Międzynarodowej konwencji o przynależności
międzynarodową (z
bezpieczeństwie życia na
eksploatowanych w żegludze
wyjątkiem statków
morzu, 1974, sporządzonej w
międzynarodowej,
po
uprawiających żeglugę
Londynie dnia 1 listopada
przepracowaniu na nich poza
międzynarodową
1974 r. (Dz. U. z 1984 r. Nr 61,
terytorium Rzeczypospolitej
sporadycznie)
poz. 318 i 319, z 1986 r. Nr 35,
Polskiej więcej niż 183 dni w
poz. 177 oraz z 2005 r. Nr 120,
roku podatkowym.
poz. 1016) wraz z Protokołem z

50
1978 r. dotyczącym
Obniżenie kosztów pracy
Międzynarodowej konwencji o marynarzy zatrudnionych na
bezpieczeństwie życia na
eksploatowanych przez takich
morzu, 1974, sporządzonym w armatorów statkach może
Londynie dnia 17 lutego 1978 r. stanowić
przesłankę
do
(Dz. U. z 1984 r. Nr 61,
ograniczenia negatywnego
poz. 320 i 321), i z Protokołem
zjawiska przenoszenia statków
z 1988 r. dotyczącym
do rejestrów tzw. tanich bander,
Międzynarodowej konwencji o gdzie nie obowiązują polskie
bezpieczeństwie życia na
przepisy dot. warunków pracy i
morzu, 1974, sporządzonym w życia na morzu. Rozwiązanie
Londynie dnia 11 listopada
takie w szczególności umożliwi
1988 r. (Dz. U. z 2008 r.
dochodzenie przez polskich
Nr 191, poz. 1173 i 1174)
obywateli swoich praw przed
(kwiecień 2015 r.).
polskimi organami i sądami, na

podstawie polskich przepisów.
Brak możliwości dokładnego
określenia ile statków będzie
uprawiało żeglugę
międzynarodową w danym
roku.
Armatorzy statków
23 statki
Informacja sygnalna GUS,
Konieczność dostosowania
morskich o polskiej
kwiecień 2015 r.
warunków pracy i życia na
przynależności
eksploatowanych statkach do
wymagań Konwencji MLC
oraz wdrażanych w ustawie
dyrektyw.
W tym:
7 statków
Dane urzędów morskich
Obniżenie kosztów pracy
armatorzy statków
(kwiecień 2015 r.)
marynarzy zatrudnionych na
morskich o polskiej
eksploatowanych przez takich
przynależności uprawiający
armatorów statkach może
żeglugę międzynarodową
stanowić zachętę do utrzymania
(z wyjątkiem statków
statków pod polską banderą.
uprawiających żeglugę
Obecnie marynarze na statkach
międzynarodową
uprawiających żeglugę
sporadycznie)
międzynarodową zatrudniani
są, co do zasady, przez
podmioty zagraniczne i na
podstawie umów o unikaniu
podwójnego opodatkowania nie
płacą podatków w Polsce.
Marynarze ci nie opłacają
również składek na
ubezpieczenia społeczne i
zdrowotne.
powiatowe
340 powiatowych
dane MPiPS
Informowanie osób
urzędy pracy
urzędów pracy

zainteresowanych podjęciem

pracy na statku o agencjach

zatrudnienia, które posiadają
dokument uprawniający do
kierowania marynarzy do pracy
na statkach morskich wydany
przez właściwego dyrektora
urzędu morskiego oraz o
możliwości skorzystania z
usług tych agencji.
Projekt ustawy nie przewiduje
dodatkowych obciążeń dla
powiatowych urzędów pracy.


51
Agencje zatrudnienia
69 agencji zatrudnienia
Rejestr Podmiotów
Określenie zasad regulujących
prowadzące pośrednictwo
Prowadzących Agencje
pośrednictwo pracy dla osób
pracy dla marynarzy
Zatrudnienia –
poszukujących pracy na
="http://www.kraz.praca.gov.pl/"
statkach.

Dyrektorzy urzędów
3 dyrektorów urzędów Rozporządzenie Ministra
Przeprowadzanie inspekcji i
morskich
morskich – w Gdyni,
Transportu i Gospodarki
audytów celem zapewnienia
Słupsku oraz w
Morskiej z dnia 7 października przestrzegania norm w zakresie
Szczecinie
1991 r.
warunków pracy
w sprawie utworzenia urzędów i życia marynarzy.
morskich, określenia ich siedzib
oraz terytorialnego zakresu
działania dyrektorów urzędów
morskich (Dz. U. Nr 98,
poz. 438)
Państwowa Inspekcja
1
–
Projektowane uregulowania
Pracy
szczególne dotyczące
warunków pracy marynarzy
będą musiały być uwzględnione
przez organy Państwowej
Inspekcji Pracy podczas
wykonywania zadań
określonych ustawą z dnia
13 kwietnia 2007 r. o
Państwowej Inspekcji Pracy
Skarb Państwa
1
–
Potencjalne ryzyko ponoszenia
kosztów repatriacji marynarzy i
dochodzenia ich zwrotu od
armatorów.
Mając jednak na uwadze
dotychczasowe doświadczenia
oraz fakt, że pod polską
banderą zarejestrowane są
bardzo małe statki, uprawiające
głównie żeglugę bliskiego
zasięgu, nie przewiduje się
konieczności ponoszenia
kosztów repatriacji przez Skarb
Państwa. Niemniej jednak
obowiązek przewidzenia w
prawie krajowym takiej
możliwości wynika z
Konwencji MLC oraz prawa
UE. W przypadku
ewentualnego wystąpienia
przedmiotowych kosztów
zostaną one sfinansowane w
ramach środków planowanych
w ustawie budżetowej dla
części 21 – Gospodarka
morska, bez konieczności
ubiegania się o dodatkowe
środki na ten cel.
5. Informacje na temat zakresu, czasu trwania i podsumowanie wyników konsultacji
W dniu 4 listopada 2014 r. projekt ustawy został przekazany do konsultacji publicznych z terminem wnoszenia
ewentualnych uwag i komentarzy do dnia 8 grudnia 2014 r. Konsultacje publiczne obejmowały wszystkie
reprezentatywne organizacje związkowe oraz reprezentatywne organizacje pracodawców w rozumieniu ustawy z dnia
6 lipca 2001 r. o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu
społecznego (Dz. U. Nr 100, poz. 1080), tj.:

52
1) Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych,
2) NSZZ „Solidarność”,
3) Forum Związków Zawodowych,
4) Pracodawców Rzeczypospolitej Polskiej,
5) Konfederację „Lewiatan”,
6) Związek Rzemiosła Polskiego,
7) Związek Pracodawców Business Centre Club,
oraz branżowe organizacje związkowe (m.in. Krajowa Sekcja Morska Marynarzy i Rybaków NSZZ „Solidarność”,
Federacja Związków Zawodowych Marynarzy i Rybaków, Ogólnopolski Związek Zawodowy Oficerów i Marynarzy)
i organizacje pracodawców (m.in. Związek Armatorów Polskich).
Wyniki konsultacji przedstawione zostały w raporcie z przebiegu konsultacji publicznych.
6. Wpływ na sektor finansów publicznych
(ceny stałe z 2015 r.)
Skutki w okresie 10 lat od wejścia w życie zmian [w zł]
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
2023
2024
2025
2026
Łącznie
(0–10)
Dochody ogółem
62 0
1 021
900
873
875
920
919
873
873
943
1 233 400
9 494 100
00
200
700
100
400
000
100
100
100
000

budżet państwa
62 0
1 021
900
873
875
920
919
873
873
943
1 233 400
9 494 100
00
200
700
100
400
000
100
100
100
000
JST
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
pozostałe jednostki (oddzielnie) -
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Wydatki ogółem
48 3
1400
1400
1400
4830
1400
1400
1400
48300
1400
1400
156100

00
0
budżet państwa
48 3
1400
1400
1400
4830
1400
1400
1400
48300
1400
1400
156100
00
0
JST
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
pozostałe jednostki (oddzielnie) -
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
1370
1019
899
871
8271
9186
917
871 70
824800
9416
1 232 000
9338000
Saldo ogółem
0
800
300
700
00
00
700
0
00

1370
1019
899
871
8271
9186
917
871 70
824800
9416
1 232 000
9338000
budżet państwa
0
800
300
700
00
00
700
0
00

JST
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
pozostałe jednostki (oddzielnie) -
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Nowe zadania nałożone na organy administracji publicznej (urzędy morskie) będą finansowane
w ramach przyznawanego na dany rok limitu wydatków dla części budżetowej 21 –
Gospodarka morska bez konieczności jego zwiększania. Zgodnie z projektowanym art. 98
Źródła finansowania
ust. 6, organ inspekcyjny może poinformować Państwową Inspekcję Pracy albo Państwową
Inspekcję Sanitarną o złożonej przez marynarza skardze. Przepis ten nie nakłada jednak
dodatkowych obowiązków na ww. inspekcje, nie przewiduje się zatem powstania dodatkowych
skutków finansowych dla budżetu państwa.
Dodatkowe
1. Opłaty za przeprowadzenie przez urzędy morskie inspekcji i wydanie certyfikatów dla
informacje, w tym
statków
wskazanie źródeł
Biorąc pod uwagę liczbę 23 statków (pkt 3 OSR) oraz fakt, iż w większości są to statki małe, o
danych i przyjętych do pojemności brutto w przedziale 500–2000 GT, wpływy z opłat za przeprowadzenie inspekcji
obliczeń założeń
oraz wydanie certyfikatów MLC wyniosą (zgodnie z projektowanym art. 93) ok. 46 000 zł.
Podkreślić jednak należy, że obowiązek posiadania certyfikatów MLC dotyczy jedynie statków
uprawiających żeglugę międzynarodową. Część armatorów może zatem nie wystąpić o
wydanie certyfikatów.
Certyfikaty MLC wydawane są na 5 lat. Statki je posiadające będą podlegać również inspekcji
pośredniej – przeprowadzanej w celu potwierdzenia ważności certyfikatu między drugą i
trzecią datą rocznicową. Koszt przeprowadzenia takiej inspekcji wynosi 50% opłaty
standardowej, a więc łącznie ok. 23 000 zł.
Wysokości opłat określone zostały po konsultacji z urzędami morskimi i pokrywają one koszty
przeprowadzenia inspekcji i wydania dokumentów.
Prognozowane wpływy z opłat przedstawiają się zatem (mając na uwadze okresy ich ważności)
następująco:

53
2016 r. – ok. 46 000 zł
2017 r. – ok. 0 zł
2018 r. – ok. 0 zł
2019 r. – ok. 23 000 zł
2020 r. – ok. 0 zł
2021 r. – ok. 46 000 zł
2022 r. – ok. 0 zł
2023 r. – ok. 0 zł
2024 r. – ok. 23 000 zł
2025 r. – ok. 0 zł
2026 r. – ok. 46 000 zł

2. Opłaty za audyty agencji zatrudnienia i wydanie dokumentu uprawniającego do kierowania
marynarzy do pracy na statkach morskich
Dla kalkulacji przyjęto założenie, że wszystkie z 69 agencji (pkt 3 OSR) wystąpią z wnioskiem
o przeprowadzenie audytu oraz że większość z agencji zatrudnia od 2 do 5 pracowników.
Ponadto nie można wykluczyć, że w przyszłości pojawi się więcej agencji zatrudnienia. Z tego
względu przyjęto konieczność przeprowadzenia dwóch dodatkowych audytów rocznie. Opłaty
te szacuje się następująco:
2016 r. – ok. 48 300 zł
2017 r. – ok. 1400 zł
2018 r. – ok. 1400 zł
2019 r. – ok. 1400 zł
2020 r. – ok. 48 300 zł
2021 r. – ok. 1400 zł
2022 r. – ok. 1400 zł
2023 r. – ok. 1400 zł
2024 r. – ok. 48 300 zł
2025 r. – ok. 1400 zł
2026 r. – ok. 1400 zł
Wysokości opłat określone zostały po konsultacji z urzędami morskimi.
Zgodnie z projektem, audytorom za przeprowadzenie audytu przysługuje wynagrodzenie.
Przewiduje się wykonywanie audytów w dwuosobowych zespołach, w składzie: audytor
wiodący oraz audytor. Koszt jednego audytu wyniesie zatem 700 zł.
W związku z powyższym szacowane koszty dla budżetu państwa przedstawiają się następująco:
2016 r. – ok. 48 300,00 zł
2017 r. – ok. 1400,00 zł
2018 r. – ok. 1400,00 zł
2019 r. – ok. 1400,00 zł
2020 r. – ok. 48 300,00 zł
2021 r. – ok. 1400,00 zł
2022 r. – ok. 1400,00 zł
2023 r. – ok. 1400,00 zł
2024 r. – ok. 48 300,00 zł
2025 r. – ok. 1400,00 zł
2026 r. – ok. 1400,00 zł

3. Opłaty za wydanie (wymianę) książeczki żeglarskiej
Książeczki żeglarskie wydawane są obecnie na podstawie ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o
pracy na morskich statkach handlowych, która zostanie uchylona. Opłaty za wydanie
(wymianę) książeczki żeglarskiej ustalone zostały w oparciu o dane urzędów morskich
dotyczące obecnych kosztów ich wydawania (wymiany).
Według informacji urzędów morskich, średnio rocznie wydawanych jest ok. 4900 książeczek
żeglarskich (ok. 2700 w Gdyni, 1700 w Szczecinie oraz 500 w Słupsku). Wysokości opłat
kształtują się zatem następująco (kurs EUR na podstawie „Wytycznych MF dotyczących
stosowania jednolitych wskaźników makroekonomicznych będących podstawą oszacowania
skutków finansowych projektowanych ustaw”):

2016 r. – ok. 230 000 EUR (ok. 926 900 zł)
2017 r. – ok. 230 000 EUR (ok. 899 300 zł)

54