Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o usługach płatniczych oraz niektórych innych ustaw

37. Art. 37 przewiduje utratę mocy obowiązującej przez ustawę o elektronicznych
instrumentach płatniczych.
38. W art. 38 określono termin wejścia w życie ustawy. Ustawa wejdzie w życie po
upływie 30 dni od dnia ogłoszenia. Ze względu na zakres zmian objętych ustawą
wprowadzono przepisy przejściowe zarówno dla podmiotów świadczących
obecnie usługi jako instytucja pieniądza elektronicznego, jak i podmiotów, które
rozpoczną ich świadczenie według nowych zasad. W związku z tym nie zachodzi
konieczność zachowania dłuższego vacatio legis. Nie zastosowano żadnego
vacatio legis w stosunku do przepisów ustanawiających nadzór KNF nad
działalnością dostawców w świetle zgodności z przepisami rozporządzenia
Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 260/2012 z dnia 14 marca 2012 r.
ustanawiającego wymogi techniczne i handlowe w odniesieniu do poleceń
przelewu i poleceń zapłaty w euro oraz zmieniającego rozporządzenie (WE)
nr 924/2009, które powinny wejść w życie do dnia 1 lutego 2013 r. W związku
z tym zastosowano najwcześniejszy możliwy termin wejścia w życie tych
przepisów (z dniem wejścia w życie ustawy). Zastosowano 3-miesięczne vacatio
legis w zakresie wejścia w życie przepisów, zgodnie z którymi krajowe instytucie
płatnicze mogłyby wydawać pieniądz elektroniczny w ograniczonym zakresie,
w związku z koniecznością dostosowania się organu nadzoru do tych nowych
regulacji.
III.
Na podstawie art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej
w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414, z późn. zm.) projekt
ustawy został umieszczony w Biuletynie Informacji Publicznej.
W lipcu 2012 r. z wnioskiem lobbingowym dotyczącym prac nad projektem
wystąpił Pan Marcin Piechocki, osoba niewykonująca zawodowo działalności
lobbingowej. Pierwsza kwestia dotyczy przyjęcia interpretacji umożliwiającej
świadczenie usług typu escrow jako instytucja płatnicza pod nadzorem KNF
zgodnie z ustawą o usługach płatniczych. Druga kwestia dotyczy przepisu
określającego wymagania w zakresie posiadania odpowiedniego doświadczenia
przez osoby zarządzające instytucją płatniczą, świadczącą wyłącznie jedną usługę
(np. escrow) bądź w przypadku nieprzekraczania określonego limitu obrotu przez
taką instytucję.
54


Usługodawca usługi escrow, który wchodzi w posiadanie środków pieniężnych,
świadczy usługę płatniczą. Zasadność powyższego została potwierdzona na forum
europejskim, gdzie stwierdzono, że w przypadku działalności escrow, fakt
wchodzenia w posiadanie środków przez usługodawcę wyklucza stosowanie do
takiej usługi wyłączenia, o którym mowa w art. 3 lit. b ustawy o usługach
płatniczych. W związku z powyższym, uznanie usługi escrow za usługę płatniczą
w opinii MF nie wymaga zmiany ustawy, gdyż działalność składająca się na escrow
jest objęta reżimem ustawy o usługach płatniczych.
W zakresie drugiej kwestii poruszonej przez wnioskodawcę – dokonania wykładni
zapisu o wymaganym doświadczeniu osób zarządzających instytucjami
płatniczymi, uzależniającej poziom wymagań od zakresu działalności zakładanej
instytucji płatniczej – MF stoi na stanowisku, że obecne brzmienie art. 61 ust. 1
pkt 9 ustawy nie stoi na przeszkodzie przyjęcia takiej interpretacji.
W sierpniu 2012 r. wpłynął wniosek lobbingowy Polskiej Izby Handlu, w którym
autorzy postulują uzupełnienie projektu o zapisy ustalające górne limity opłat
pobieranych przez agenta doliczeniowego od akceptanta, bądź też za jego
pośrednictwem, w związku z akceptacją transakcji przy użyciu karty płatniczej na
poziomie odpowiednio 0,82% wartości transakcji dla kart debetowych oraz 0,98%
wartości transakcji dla kart kredytowych. Zaproponowane przez Polską Izbę
Handlu podejście dotyczy regulacji całości opłaty akceptanta (OA – opłatą
akceptanta bank lub niebankowy agent rozliczeniowy dzieli się z bankiem
wydawcą karty, który pobiera IF stanowiącą przeważający udział w OA).
Z uwagi na opóźnienia w implementacji dyrektywy stanowiącej przedmiot
nowelizacji, toczące się w Sejmie prace nad innymi projektami ustaw regulujących
przedmiotową kwestię opłaty interchange fee oraz to, że regulacja całości opłaty
akceptanta nie wpisuje się w stanowisko projektodawcy, co zostało zaproponowane
we wniosku, zdecydowano nie uwzględniać go w projekcie.
Zgłoszenia zainteresowania pracami nad projektem, w trybie ustawy z dnia 7 lipca
2005 r. o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa stanowią
załącznik do przedkładanego projektu ustawy.
Projekt ustawy został skonsultowany z Europejskim Bankiem Centralnym (EBC),
który wydał opinię w zakresie tych postanowień projektu, które odnoszą się do
NBP i systemów płatności i rozliczeń, a które wykraczają poza ściśle rozumiany
55


zakres transpozycji dyrektywy 2009/110/WE. EBC pozytywnie ocenił konsolidację
przepisów dotyczących rynku usług płatniczych w jednym akcie prawnym.
Pozytywnie ocenił również sposób zdefiniowania roli banku centralnego w procesie
licencjonowania instytucji płatniczych zamierzających świadczyć usługę
acquiring’u. EBC wskazał również na to, że projekt modyfikuje termin
przedawnienia roszczeń o wykup pieniądza elektronicznego, wprowadzając termin
pięcioletni.
Projekt ustawy jest zgodny z prawem Unii Europejskiej.


56


OCENA SKUTKÓW REGULACJI

1. Wskazanie podmiotów, na które oddziałuje akt normatywny
Projekt ustawy o zmianie ustawy o usługach płatniczych i niektórych innych ustaw
będzie oddziaływał na następujące podmioty: osoby prawne, które będą
podejmowały i prowadziły w przyszłości działalność w charakterze instytucji
pieniądza elektronicznego albo oddziałów zagranicznych instytucji pieniądza
elektronicznego, ponadto na banki krajowe, polskie oddziały banków zagranicznych,
instytucje kredytowe, polskie oddziały podmiotu świadczącego pocztowe usługi
płatnicze w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim, zgodnie
z prawem tego państwa, Pocztę Polską S.A., spółdzielcze kasy oszczędnościowo-
-kredytowe, Krajową Kasę SKOK, KNF i Urząd KNF, NBP, jednostki samorządu
terytorialnego, instytucje płatnicze, biura usług płatniczych.
2. Konsultacje społeczne
Projekt ustawy został przekazany do konsultacji społecznych m. in. następującym
podmiotom: Narodowemu Bankowi Polskiemu, Komisji Nadzoru Finansowego,
Krajowej Izbie Rozliczeniowej, Bankowemu Funduszowi Gwarancyjnemu,
Związkowi Banków Polskich, Krajowemu Depozytowi Papierów Wartościowych,
Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych S.A., Urzędowi Ochrony Konkurencji
i Konsumentów, Urzędowi Komunikacji Elektronicznej, Generalnemu Inspektorowi
Ochrony Danych Osobowych, Najwyższej Izbie Kontroli, Rzecznikowi Praw
Obywatelskich, Krajowej Spółdzielczej Kasie Oszczędnościowo-Kredytowej, Kasie
Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, Krajowemu Związkowi Banków
Spółdzielczych, Polskiej Izbie Ubezpieczeń, Rzecznikowi Ubezpieczonych,
Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych, Polskiej Konfederacji Pracodawców
Prywatnych „Lewiatan”, Komitetowi Agentów Rozliczeniowych, Giełdzie Papierów
Wartościowych S.A. w Warszawie, Radzie Banków Depozytariuszy, Izbie
Gospodarczej Towarzystw Emerytalnych, Polskiej Organizacji Niebankowych
Instytucji Płatności, Polskiej Organizacji Handlu i Dystrybucji, Radzie Krajowej
Federacji Konsumentów, Stowarzyszeniu Rynków Finansowych ACI Polska, Radzie
Wydawców Kart Bankowych, Fundacji Rozwoju Obrotu Bezgotówkowego, Koalicji
na Rzecz Obrotu Bezgotówkowego i Mikropłatności, Komitetowi Agentów
Rozliczeniowych, Polskiej Izbie Informatyki i Telekomunikacji, organizacji: VISA,
57


MasterCard Europe, PPUP Poczcie Polskiej, Bankowi Gospodarstwa Krajowego,
Payback Sp. z o.o., przedstawicielom okienek kasowych.
Projekt został przekazany i uzgodniony z Komisją Wspólną Rządu i Samorządu
Terytorialnego.
W czasie konsultacji społecznych wszystkie uwagi partnerów społecznych zostały
rozpatrzone, w większości uwzględnione.
Większość uwag zgłoszonych w toku konsultacji społecznych dotyczyła kwestii
związanej z utrzymaniem bądź zniesieniem odrębnego od usług płatniczych systemu
autoryzacji i rozliczeń, kwestii dotyczących kart płatniczych (należało zdecydować,
w jakim zakresie przenieść przepisy dotyczące kart płatniczych z ustawy
o elektronicznych instrumentach płatniczych, a w jakim je uchylić).
Pojawiło się kilka kwestii wynikających ze sprawowania przez KNF nadzoru nad
krajowymi instytucjami płatniczymi i biurami usług płatniczych, w świetle ustawy
o usługach płatniczych, mających na celu doprecyzowanie przepisów bądź ich
zmianę.
Istotną kwestią do rozstrzygnięcia była kwestia biur usług płatniczych (tzw. okienka
kasowe domagały się zmniejszenia wymogów dotyczących warunków prowadzenia
przez nie działalności w charakterze biur usług płatniczych, co zostało w dużej
mierze uwzględnione). Został zgłoszony postulat zrównania statusu rachunku
bankowego z rachunkiem płatniczym na gruncie ustaw odwołujących się, do tej
pory, wyłącznie do rachunków prowadzonych przez banki, który został
uwzględniony.
Środowisko akceptantów (reprezentowane przez Polską Organizację Handlu
i Dystrybucji, Fundację Rozwoju Obrotu Bezgotówkowego, Polską Organizacją
Przemysłu Handlowego i Naftowego, Izbę Gospodarczą Hotelarstwa Polskiego,
Polską Izbę Paliw Płynnych) zgłosiło szereg propozycji legislacyjnych związanych
z relacjami umownymi akceptantów i dostawców (w tym agentów rozliczeniowych).
Proponowano wprowadzić do ustawy o usługach płatniczych przepisy zwiększające
przejrzystość kosztów zapłaty przy pomocy instrumentów płatniczych, zakaz
wymagania od akceptantów stosowania zasady honour all cards rule przy
przyjmowaniu płatności kartami płatniczymi (w związku z czym akceptanci mogliby
rezygnować z akceptacji drogich kart płatniczych), zakaz narzucania akceptantom
ujednolicania opłat w związku z przyjmowaniem płatności kartami płatniczym
58