Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o usługach płatniczych oraz niektórych innych ustaw

(blending), a także przepis o możliwości przerzucania opłaty interchange fee na
konsumenta (tzw. surcharge bezgotówkowy). Środowisko akceptantów zgłosiło
również propozycję ustawowego uregulowania stawki opłaty interchange fee.
Organizacja Pracodawcy RP zgłosiła propozycję wprowadzenia przepisu
umożliwiającego pobieranie opłat dodatkowych przy wypłacie gotówki z bankomatu
bądź przy korzystaniu z opłaty cash back (surcharge gotówkowy).
Do tego przepisu po etapie konsultacji społecznych negatywnie odniosła się
organizacja płatnicza VISA, sprzeciwiając się zarówno samej opłacie dodatkowej,
jak i zasadności jej pobierania, w szczególności przy usłudze typu cash back.
Organizacja VISA sprzeciwiła się również wprowadzonemu do projektu (w ślad za
uwagą środowiska akceptantów) przepisowi zakazującemu wymagania od
akceptantów akceptacji wszystkich kart płatniczych (przepis zakazujący wymagania
stosowania zasady honour all cards rule) i zaproponowała zastąpić ten przepis,
przepisem zakazującym stosowania zasady niedyskryminacji w umowach pomiędzy
agentem rozliczeniowym a akceptantem (tzw. non discrimnation rule), zgodnie
z którym możliwe stałoby się stosowanie różnych zasad przy akceptacji różnych kart
płatniczych (np. możliwe stałoby się stosowanie surcharg’u bezgotówkowego
w odniesieniu do kart wydawcy, którego regulamin na to zezwala).
Fundacja Rozwoju Obrotu Bezgotówkowego już po zakończeniu etapu konsultacji
społecznych zgłosiła propozycję włączenia do projektu przepisów regulujących
w sposób szczegółowy opłaty pobierane przez agentów rozliczeniowych od
akceptantów, w związku z przyjmowaniem płatności przy pomocy kart płatniczych
(w tym interchange fee). Przepisy wprowadzałyby wymóg przejrzystości opłat
mających odzwierciedlenie w rzeczywistych kosztach. Ponadto o maksymalnej
wysokości opłat pobieranych przez agentów rozliczeniowych od akceptantów
decydowałoby rozporządzenie wydane przez Ministra Finansów. Propozycje te nie
zostały uwzględnione, z uwagi na obawę, iż próba regulacji tych istotnych kwestii
w projekcie mogłyby znacznie opóźnić wejście w życie przepisów unijnych, ponadto
nie mają związku z implementacją.
3. Wyniki analizy wpływu aktu normatywnego na:
a) sektor finansów publicznych, w tym budżet państwa i budżety jednostek
samorządu terytorialnego
59


Objęcie nadzorem instytucji pieniądza elektronicznego i oddziałów
zagranicznych instytucji pieniądza elektronicznego będzie wymagało
zwiększenia rocznego budżetu Urzędu KNF, jak wynika z wyliczeń Urzędu KNF
– o kwotę ponad 1,1 mln zł.
Wyliczenia (poniżej uszczegółowione) zostały oparte o ostrożne szacunki
dotyczące rozmiaru poddanego projektowanej regulacji sektora rynku. Zgodnie
z wstępną oceną KNF realizacja przez organ nadzoru zadań przewidzianych
w projektowanej ustawie wiąże się z koniecznością zwiększenia zatrudnienia
o docelowo 5 etatów (przede wszystkim pracowników bezpośrednio
zaangażowanych w czynności nadzorcze, ale także pracowników zaplecza
niezbędnego do prawidłowego realizowania funkcji nadzorczych: prawnego,
informatycznego i administracyjnego). Na szacowane koszty nadzoru składają się
zarówno koszty osobowe (wynagrodzenia, pochodne i narzuty), jak i wydatki
bieżące oraz majątkowe przypadające na dodatkowe etaty. Szacowane koszty
nadzoru określono na poziomie wydatków roku 2013.

Średni roczny koszt
Liczba nowych
SUMA
na 1 etat
etatów
Koszty osobowe
(wynagrodzenia,
127 tys. zł
5
635 tys. zł
pochodne i narzuty)
Koszty bieżące i
majątkowe
99 tys. zł
5
495 tys. zł

Koszty ogółem
226 tys. zł
5
1,13 mln zł
Projektowana ustawa przewiduje zastosowanie w odniesieniu do sektora usług
płatniczych rozwiązań funkcjonującego w Polsce modelu finansowania nadzoru
nad rynkiem finansowym. Analogicznie jak w przypadku kosztów nadzoru nad
instytucjami płatniczymi, wydatki Urzędu KNF pokrywane będą z budżetu
państwa i w całości równoważone wpłatami wnoszonymi przez podmioty
nadzorowane działające w danym sektorze, w tym przypadku przez krajowe
instytucje pieniądza elektronicznego i oddziały zagranicznych instytucji
pieniądza elektronicznego. Należy zaznaczyć, że koszty nadzoru nad
poszczególnymi sektorami rozliczane są odrębnie, a roczny koszt, który łącznie
obciąży krajowe instytucje pieniądza elektronicznego i oddziały zagranicznych
instytucji pieniądza elektronicznego będzie kosztem rzeczywistym poniesionym
na nadzór nad tym sektorem w danym roku.
60


W związku z powyższym koszty związane z wprowadzeniem nadzoru nad
instytucjami pieniądza elektronicznego i oddziałami zagranicznych instytucji
pieniądza elektronicznego będą neutralne dla budżetu państwa, zwiększą
natomiast, w stosunku do stanu obecnego, koszty funkcjonowania
poszczególnych przedsiębiorców objętych obowiązkiem dokonywania wpłat.
Koszty prowadzenia działalności przez objętych nadzorem przedsiębiorców
wzrosną w przypadku instytucji pieniądza elektronicznego o kwotę nie większą
niż wskazany w ustawie odsetek obrotów. Ustawa przewiduje upoważnienie dla
Prezesa Rady Ministrów do określenia, w drodze rozporządzeń, terminów
uiszczania, wysokości i sposobu obliczania wpłat. Przepisy rozporządzeń określą
w granicach maksimum ustawowego wysokość wskaźnika określającego
rzeczywisty poziom kosztów nadzoru.
Niemniej jednak należy wskazać, że proponowana liczba nowych etatów
powinna wynikać z odpowiedniej analizy, w tym powinna być powiązana
z kosztami nadzoru. Liczba nowych etatów powinna być pochodną nowych
obowiązków UKNF i proporcjonalna do faktycznego zapotrzebowania opartego
na precyzyjnych wyliczeniach. Koszty nadzoru powinny być rozliczane
w oparciu o rzeczywiste koszty poniesione na nadzór nad instytucjami pieniądza
elektronicznego.
Należy ponadto wziąć pod uwagę, że dochodem, który będzie częścią środków
przekazywanych z budżetu państwa na zadania nadzorcze UKNF, będą również
opłaty o charakterze publicznoprawnym pobierane z tytułu udzielonych zezwoleń
i wpisów do rejestru, określone w stosownym rozporządzeniu Prezesa Rady
Ministrów przez instytucje pieniądza elektronicznego. Zgodnie z art. 132zf
opłacie podlega też dokonanie wpisu do rejestru, z wyłączeniem wpisu
związanego z wydaniem lub zmianą zezwolenia, o którym mowa w art. 132a
ust. 1. Należy podkreślić, że suma opłat dokonanych w danym roku przez
instytucje pieniądza elektronicznego pomniejsza łączną kwotę należnych od tych
instytucji zgodnie z art. 132ze projektu wpłat na pokrycie kosztów nadzoru.
Kwota dodatkowych dochodów z tytułu opłaty, należnej od zezwoleń, nie jest na
chwilę obecną możliwa do oszacowania, ponieważ nie jest wiadoma liczba
podmiotów, które wystąpią o udzielenie zezwolenia w Polsce (mogą to zrobić
61


w innym kraju – zależy to od siedziby osoby prawnej i wyboru jej założyciela
w tym zakresie).
W art. 33 projektu, zgodnie z art. 50 ust. 1a ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r.
o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240, z późn. zm.), określono
limity wydatków finansowych wynikających z projektu dla budżetu państwa.
Maksymalny limit wydatków obliczono, biorąc pod uwagę wydatki w latach
2013–2022. Obszarem, w którym przewidziane jest wystąpienie skutków
finansowych, są wydatki organu nadzoru nad dostawcami usług płatniczych.
Przyjęty został limit wydatków na jeden rok w kwocie 1,13 mln zł. Obliczenia
limitu wydatków na każdy kolejny rok dokonano w oparciu o art. 50 w związku
z art. 112a ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych. Kwotę
wskazaną w art. 33 zmienianej ustawy zwaloryzowano na kolejne lata,
przyjmując – zgodnie z wytycznymi dotyczącymi wskaźników
makroekonomicznych będących podstawą oszacowania skutków finansowych
projektowanych ustaw – jako wskaźnik waloryzacji, wskaźnik PKB dynamika
realna. W art. 33 określono również mechanizm korygujący, który ma mieć
zastosowanie w przypadku zagrożenia przekroczenia limitu wydatków.
b) rynek pracy
Wejście w życie projektowanej ustawy ułatwi podejmowanie i prowadzenie
działalności w charakterze instytucji pieniądza elektronicznego, zatem umożliwi
wejście na rynek nowym podmiotom, co w konsekwencji powinno spowodować
wzrost liczby miejsc pracy.
c) konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym na funkcjonowanie
przedsiębiorstw
Proponowane przepisy dotyczące funkcjonowania pieniądza elektronicznego
i jego instytucji ułatwią dostęp do rynku pieniądza elektronicznego. Liberalizacja
działalności w zakresie wydawania pieniądza elektronicznego w konsekwencji
powinna doprowadzić do dalszego rozwoju rynku pieniądza elektronicznego oraz
do zwiększenia efektywności całego systemu płatniczego, co z kolei powinno
korzystnie wpłynąć na dynamikę wzrostu gospodarczego. Nowe kreatywne
rozwiązania powinny sprzyjać rozwojowi innowacji, zwiększeniu szybkości
realizacji płatności przez użytkowników pieniądza elektronicznego, a także
przynieść inne korzyści, w tym konsumentom i innym uczestnikom życia
62


gospodarczego, przyczyniając się do dalszego rozwoju społeczeństwa
informacyjnego. Podstawowym celem projektu jest bowiem unowocześnienie
i uproszczenie regulacji w zakresie pieniądza elektronicznego. Innowacyjne
rozwiązania ułatwią podejmowanie i prowadzenie działalności w charakterze
instytucji pieniądza elektronicznego, a tym samym doprowadzą do powstania
rzeczywistej i skutecznej konkurencji pomiędzy uczestnikami rynku pieniądza
elektronicznego oraz umożliwią szersze wykorzystanie potencjału pieniądza
elektronicznego. Ponadto proponowane zmiany, poprzez popularyzację metod
płatniczych będących alternatywą dla gotówki, sprzyjać będą rozwojowi obrotu
bezgotówkowego, służącego stymulowaniu wydatków konsumpcyjnych i wzrostu
gospodarczego.
d) sytuację i rozwój regionalny
Projektowana ustawa może wywrzeć wpływ na rozwój regionalny w wyniku
przyznania organom jednostek samorządu terytorialnego uprawnienia do
wydawania pieniądza elektronicznego, zgodnie z zapisem, iż wydawcą pieniądza
elektronicznego mogą być organy administracji publicznej.
4. Wskazanie źródeł finansowania
Projektowana ustawa przewiduje zastosowanie do instytucji pieniądza
elektronicznego istniejącego modelu finansowania nadzoru nad podmiotami rynku
finansowego. Polega on na wnoszeniu wpłat na pokrycie kosztów nadzoru przez
instytucje nadzorowane. Mechanizm finansowania opiera się na zaliczkowym
uiszczaniu należnej wpłaty, co zmniejsza bieżące obciążenia finansowe podmiotów
nadzorowanych. Jednocześnie mechanizm ten skorelowany jest z sukcesywnym
ponoszeniem przez KNF kosztów działalności. Koszty te pokrywane są z kolejnych
transz wypłacanych z budżetu państwa i podlegają kompensacie przez wpłaty
wnoszone przez podmioty nadzorowane. Zgodnie z proponowanymi rozwiązaniami,
podstawą naliczania wpłat z tytułu kosztów nadzoru nad działalnością związaną
z wydawaniem pieniądza elektronicznego będzie wartość pieniądza elektronicznego
pozostającego w obiegu, pochodząca z wydawania pieniądza elektronicznego przez
dany podmiot, na poziomie stawki 0,075% jako podstawowej dla pełnej działalności
w zakresie usług płatniczych. Dochodem, który będzie częścią środków
przeznaczonych na pokrycie kosztów nadzoru, będą również opłaty pobierane
z tytułu udzielonych zezwoleń i wpisów do rejestru.
63