Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o usługach płatniczych oraz niektórych innych ustaw

podmioty prowadzące wykup lub dystrybucję pieniądza elektronicznego będą
zobowiązane informować użytkowników lub posiadaczy pieniądza
elektronicznego o fakcie wykonywania tych działalności jako podmiot
powiązany odpowiednią umową z instytucją płatniczą.
47) Zmiana art. 99 ust. 2 pkt 2 wynika z obowiązywania od dnia 31 marca 2012 r.
rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 260/2012 z dnia
14 marca 2012 r. ustanawiającego wymogi techniczne i handlowe
w odniesieniu do poleceń przelewu i poleceń zapłaty w euro oraz
zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 924/2009. Zgodnie z przepisami
art. 10 rozporządzenia 260/2012, państwa członkowskie wyznaczają
właściwe organy odpowiedzialne za zapewnienie przestrzegania tego
rozporządzenia. W związku z tym, w art. 99 ust. 2 pkt 2 należało dodać, iż
KNF wykonuje również czynności nadzorcze wobec dostawców usług
płatniczych, poprzez badanie zgodności ich działania z przepisami
rozporządzenia 260/2012. Zmiana ust. 1 wynika z przyznania nowego
uprawnienia krajowym instytucjom płatniczym – do wydawania pieniądza
elektronicznego, która to działalność będzie objęta nadzorem KNF. Ponadto
nadzór KNF będzie mógł objąć również przedsiębiorców innych niż agenci,
dokonujących wykupu lub prowadzących dystrybucję pieniądza
elektronicznego.
48) Zmiana brzmienia art. 100 pkt 2 oraz uchylenie pkt 3 ma związek
z wprowadzanymi przepisami o badaniu przez KNF systemu zarządzania
ryzykiem i kontroli wewnętrznej krajowej instytucji płatniczej (art. 64a).
49) Zmiana art. 102 ust. 1 pkt 3 lit. a wynika z obowiązywania od dnia 31 marca
2012 r. rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 260/2012
z dnia 14 marca 2012 r. ustanawiającego wymogi techniczne i handlowe
w odniesieniu do poleceń przelewu i poleceń zapłaty w euro oraz
zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 924/2009.
Zgodnie z przepisami art. 10 rozporządzenia 260/2012 państwa członkowskie
wyznaczają właściwe organy odpowiedzialne za zapewnienie przestrzegania
tego rozporządzenia. W związku z tym w art. 102 ust. 1 pkt 3 lit. a należało
dodać, iż KNF wydaje krajowej instytucji płatniczej zalecenia w zakresie
zapewnienia zgodności ich działania z przepisami rozporządzenia 260/2012.
34


Ponadto nadzór KNF obejmie w pewnym zakresie wydawanie pieniądza
elektronicznego, stąd zmiana ust. 1 pkt 3 lit. e (możliwość wydawania przez
KNF zaleceń mających służyć ochronie posiadaczy pieniądza
elektronicznego), ust. 2 (możliwość wydawania przez KNF rekomendacji,
mając na uwadze ochronę interesów posiadaczy pieniądza elektronicznego).
50) Zmiana w art. 105 stanowi poszerzenie możliwości stosowania przez KNF
środków, o których mowa w tym przepisie, w sytuacji gdy działalność
krajowej instytucji płatniczej stwarza zagrożenie interesów posiadaczy
pieniądza elektronicznego.
51) Zmiana brzmienia art. 113 ust. 3 ma na celu uniknięcie konieczności
uiszczania przez krajowe instytucje płatnicze wpłat na pokrycie kosztów
nadzoru z tytułu wydawania instrumentów płatniczych lub świadczenia usługi
tzw. acquiring’u (tj. umożliwianiu wykonania transakcji płatniczych
zainicjowanych instrumentem płatniczym płatnika przez akceptanta lub za
jego pośrednictwem) oraz jednocześnie z tytułu świadczonych usług
płatniczych z nim związanych (np. z tytułu świadczenia usługi, o której
mowa w art. 3 ust. 1 pkt 2 lit. b, tj. wykonywania transakcji płatniczych przy
użyciu instrumentu płatniczego). Zmiana ta wymaga wprowadzenia przepisu
przejściowego, określającego moment, od którego zasady obliczania kosztów
nadzoru ulegną zmianie (art. 27). Natomiast zmiana brzmienia ust. 2
precyzuje, iż stawka 0,05% ma zastosowanie, w przypadku gdy instytucja
prowadzi wyłącznie jedną z usług płatniczych wymienionych w tym
przepisie. Zmiana ta jest zgodna z obecnym rozumieniem tego przepisu i nie
wymaga przepisu przejściowego.
52) Zmiana art. 119 wynika z wprowadzenia nazw poszczególnych rejestrów
zgodnie ze zmianami art. 133 ust. 3.
53) W zakresie art. 125 dokonana została zmiana ust. 3, zgodnie z którą
wysokość świadczenia z tytułu gwarancji lub ubezpieczenia ma być
ograniczona do wysokości wpłat wniesionych przez użytkowników. Zmiana
ta precyzuje, że zakres umowy obejmuje nie więcej niż wysokość środków
pieniężnych podlegających ochronie na podstawie ust. 1. Ponadto dokonano
zmiany ust. 6, zgodnie z którą biuro usług płatniczych nie będzie
zobowiązane do składania do KNF oryginału dokumentów potwierdzających
35


zawarcie umowy ubezpieczenia czy gwarancji. Dodawany ust. 8a wprowadza
upoważnienie dla ministra właściwego do spraw instytucji finansowych do
wydania rozporządzenia określającego wzory formularzy umowy gwarancji
bankowej oraz umowy gwarancji ubezpieczeniowej. W stosunku do
analogicznej umowy w przypadku krajowych instytucji płatniczych nie ma
potrzeby wprowadzania wzorów formularzy. Biura usług płatniczych nie
mają alternatywnego sposobu ochrony środków pieniężnych (poza zawarciem
umowy, o której mowa w art. 125 ust. 2), w przeciwieństwie do krajowych
instytucji płatniczych (art. 78). Biura usług płatniczych ponadto są zwykle
małymi podmiotami, nieposiadającymi silnej zdolności negocjacyjnej
w stosunku do ubezpieczycieli. Z uwagi na dużą ilość tych podmiotów, ich
z reguły niski zakres działalności oraz możliwe problemy związane
z zawarciem umów gwarancji bankowych lub ubezpieczeniowych,
postanowiono określić aktem wykonawczym wyłącznie wzory formularzy
umowy gwarancji bankowej i ubezpieczeniowej dla biur usług płatniczych.
54) Dodawany dział VIIa reguluje zagadnienia związane z instytucjami pieniądza
elektronicznego oraz oddziałami zagranicznych instytucji pieniądza
elektronicznego; stanowi bezpośrednią implementację dyrektywy
2009/110/WE.
Proponowane przepisy dotyczą działalności krajowej instytucji pieniądza
elektronicznego oraz oddziału zagranicznej instytucji pieniądza
elektronicznego w zakresie wydawania pieniądza elektronicznego.
Zgodnie z art. 132a ust. 1 prowadzenie działalności w zakresie wydawania
pieniądza elektronicznego i świadczenia usług płatniczych, w charakterze
instytucji pieniądza elektronicznego, wymaga zezwolenia KNF. W związku
z zawartym w art. 3 dyrektywy 2009/110/WE odesłaniem do odpowiednich
przepisów dyrektywy PSD, w projekcie posłużono się odesłaniami do
odpowiednich przepisów dotyczących krajowych instytucji płatniczych.
W związku z tym odpowiednio stosowane (bądź poprzez bezpośrednie
odwołanie do przepisów działu IV, bądź przeniesienie przepisów z pewnymi
modyfikacjami) będą przepisy w zakresie: procedury uzyskania zezwolenia
na prowadzenie działalności w charakterze instytucji pieniądza
elektronicznego (art. 132a ust. 3–4, art. 132b ust. 2–3), hybrydowych
36


instytucji płatniczych (art. 132g), obowiązków sprawozdawczych (art. 132r),
możliwości powierzenia innemu przedsiębiorcy wykonywania czynności
operacyjnych (art. 132v), sposobów ochrony środków pieniężnych
związanych z działalnością w zakresie usług płatniczych (art. 132q),
ponoszenia przez krajową instytucję pieniądza elektronicznego
odpowiedzialności za działania jej agentów lub innych przedsiębiorców,
poprzez których wykonuje działalność objętą zezwoleniem (art. 132w),
podejmowania i prowadzenia działalności przez krajowe instytucje pieniądza
elektronicznego na terytorium innego państwa członkowskiego (w tym za
pośrednictwem agentów lub innych przedsiębiorców) (art. 132x),
prowadzenia działalności przez unijne instytucje pieniądza elektronicznego
na terytorium RP (art. 132y), nadzoru KNF nad instytucjami pieniądza
elektronicznego (art. 132z i art. 132za, art. 132zc), możliwych środków
nadzorczych KNF wobec unijnych instytucji pieniądza elektronicznego
(art. 132zb), likwidacji i postępowania naprawczego (art. 132zd).
Kwestie funduszy własnych oraz gospodarki finansowej instytucji pieniądza
elektronicznego regulują przepisy art. 132m. Zgodnie z tym przepisem, do
obliczania funduszy własnych instytucji pieniądza elektronicznego
w odniesieniu do działalności w zakresie usług płatniczych niezwiązanej
z wydawaniem pieniądza elektronicznego będzie miała zastosowanie
analogiczna metoda jak wobec instytucji płatniczych, zgodnie z art. 5 ust. 2
dyrektywy 2009/110/WE.
Ponadto, w związku ze szczególnym charakterem pieniądza elektronicznego,
w art. 132m ust. 4 wprowadzono dodatkową metodę obliczania kapitału
bieżącego, mającą zastosowanie tylko do działalności polegającej na
wydawaniu pieniądza elektronicznego.
Przepis art. 132m ust. 8 przewiduje możliwość żądania przez KNF od
instytucji pieniądza elektronicznego zwiększenia funduszy własnych, jednak
do wysokości nie większej niż 120% kwoty, która byłaby wynikiem
zastosowania określonej w ustawie i rozporządzeniu metody obliczania
funduszy własnych. Żądanie takie powinno być uzasadnione negatywnymi
wynikami przeprowadzonej uprzednio analizy ryzyka strat oraz oceny
procesów zarządzania ryzykiem i mechanizmów kontroli wewnętrznej
37


krajowej instytucji pieniądza elektronicznego. Analogicznie do żądania
zwiększenia funduszy własnych, przewiduje się możliwość zezwolenia
krajowej instytucji płatniczej na zmniejszenie maksymalnie o 20% jej
funduszy własnych. Rozwiązanie takie istnieje już w odniesieniu do instytucji
płatniczych. Zgodnie z art. 132m ust. 1 do funduszy własnych krajowych
instytucji pieniądza elektronicznego nie można wielokrotnie zaliczać tych
samych elementów; zasada ta została uregulowana wobec instytucji pieniądza
elektronicznego poprzez odesłanie do odpowiednich przepisów dotyczących
instytucji płatniczej. Regulacja tego, jakie środki finansowe mogą być
zaliczane na poczet funduszy własnych krajowych instytucji pieniądza
elektronicznego, została uregulowana przez odesłanie do przepisów
o krajowych instytucjach płatniczych (art. 132m ust. 1).
Art. 5 ust. 7 dyrektywy 2009/110/WE wprowadza opcję, zgodnie z którą
„w przypadku gdy spełnione są warunki określone w art. 69 dyrektywy
2006/48/WE, państwa członkowskie lub ich właściwe organy mogą
postanowić o niestosowaniu ust. 2 i 3 niniejszego artykułu (metody
obliczania funduszy własnych instytucji pieniądza elektronicznego) wobec
instytucji pieniądza elektronicznego objętych skonsolidowanym nadzorem
dominującej instytucji kredytowej na mocy dyrektywy 2006/48/WE”. Taka
sama opcja narodowa została zaproponowana w PSD wobec instytucji
płatniczych. W związku z nieprzyjęciem tej opcji w ustawie o usługach
płatniczych wobec instytucji płatniczych, nie proponuje się jej wprowadzenia
także w przypadku instytucji pieniądza elektronicznego.
Przepisy proponowanego art. 132n oraz 132q regulują zagadnienia dotyczące
wymogów ochronnych, które stosuje się do krajowych instytucji pieniądza
elektronicznego. Instytucja pieniądza elektronicznego prowadząca
działalność w zakresie usług płatniczych zobowiązana jest do ochrony
środków pieniężnych otrzymanych na poczet wykonania transakcji
płatniczych, na analogicznych zasadach, jak instytucja płatnicza. Podobnie,
w odniesieniu do środków otrzymanych w zamian za pieniądz elektroniczny,
będzie ona zobowiązana do zastosowania ochrony jak dla środków
wpłaconych na poczet usług płatniczych (zgodnie z art. 7 dyrektywy
2009/110/WE zawierającym odesłanie do sposobu ochrony środków
38