Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o usługach płatniczych oraz niektórych innych ustaw

pieniężnych stosowanych wobec środków przeznaczonych na wykonanie
usług płatniczych). Dodatkowo przepis art. 132n ust. 1 pkt 1 wprowadza
zasadę dotyczącą sposobu ochrony środków pieniężnych otrzymanych
w zamian za wydany pieniądz elektroniczny, tj. środki te nie mogą być
łączone ze środkami pieniężnymi posiadanymi przez krajową instytucję
pieniądza elektronicznego z innego tytułu, w szczególności środki te nie są
przechowywane wspólnie w gotówce ani nie są przechowywane na tym
samym rachunku.
Przepis art. 132n ust. 3 wskazuje moment, od którego środki pieniężne
(wpłacone w zamian za pieniądz elektroniczny) muszą zostać objęte ochroną
instytucji pieniądza elektronicznego; środki pieniężne podlegają ochronie od
momentu, w którym zostaną udostępnione instytucji pieniądza
elektronicznego, z tym że w każdym przypadku podlegają ochronie nie
później niż po upływie 5 dni roboczych od dnia, w którym instytucja
pieniądza elektronicznego wydała pieniądz elektroniczny.
Art. 132j reguluje zagadnienia dotyczące działalności gospodarczej innej niż
wydawanie pieniądza elektronicznego, do której wykonywania uprawniona
jest instytucja pieniądza elektronicznego. Implementacja w tym zakresie
została dokonana (podobnie jak w przypadku wymaganej wysokości kapitału
założycielskiego) już w momencie wejścia w życie ustawy o usługach
płatniczych. Projekt jedynie dokonuje przeniesienia przepisów z uchylanej
ustawy o elektronicznych instrumentach płatniczych. Przepis art. 132k,
zgodnie z którym usługi płatnicze, których przedmiotem jest wydany
pieniądz elektroniczny, uznaje się za działalność przynależną do wydawania
pieniądza elektronicznego, ma na celu uniknięcie podwójnego naliczania
funduszy własnych i wpłat na pokrycie kosztów nadzoru (tj. jednocześnie
z tytułu wydawanego pieniądza elektronicznego i z tytułu usług płatniczych
mających za przedmiot wydany pieniądz elektroniczny).
W sposób odrębny reguluje się wpłaty na pokrycie kosztów nadzoru
wynikającego z wydawania pieniądza elektronicznego (art. 132ze ust. 1).
Przyjęta stawka w wysokości 0,075% średniej wartości pieniądza
elektronicznego pozostającego w obiegu została wzorowana na stawce
podstawowej, która ma zastosowanie do transakcji płatniczych
39


wykonywanych przez krajowe instytucje płatnicze. W przypadku świadczenia
usług płatniczych instytucje pieniądza elektronicznego będą obowiązane do
wnoszenia wpłat na pokrycie kosztów nadzoru w wysokości obowiązującej
instytucje płatnicze (art. 132ze ust. 3).
Przepisy nie wprowadzają ograniczeń dotyczących zakresu działalności
prowadzonej przez krajowe instytucje pieniądza elektronicznego. Odmiennie
uregulowana jest kwestia prowadzenia działalności przez oddział
zagranicznej instytucji pieniądza elektronicznego. Dopuszczalny zakres tej
działalności został bowiem ograniczony i unormowany w art. 132zh
i art. 132zi. Przepis ten reguluje zasady dotyczące oddziałów zagranicznych
instytucji pieniądza elektronicznego (mających siedzibę główną poza
państwami z Europejskiego Obszaru Gospodarczego); oddział jest
uprawniony do wydawania pieniądza elektronicznego oraz świadczenia usług
ściśle powiązanych z wydawaniem pieniądza elektronicznego jedynie na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej po uzyskaniu zezwolenia.
Podstawowym celem takiej regulacji jest uniemożliwienie powstania sytuacji,
w której oddział instytucji pieniądza elektronicznego mającej siedzibę poza
EOG będzie traktowany korzystniej niż oddział instytucji pieniądza
elektronicznego, która ma siedzibę w jednym z państw członkowskich.
Jednakże Unia Europejska ma możliwość zawierania umów z państwami
trzecimi, przewidujących stosowanie zasad, które zapewniają oddziałom
instytucji pieniądza elektronicznego mających siedzibę główną poza EOG,
tożsame warunki traktowania w całym EOG.
W art. 132zk wprowadzono obowiązek informowania Komisji Europejskiej
przez KNF o wydanych zezwoleniach ww. instytucjom, zgodnie z wymogami
dyrektywy 2009/110/WE.
Instytucje pieniądza elektronicznego uprawnione są do prowadzenia
działalności polegającej na świadczeniu usług płatniczych za pośrednictwem
agentów, co stanowi bezpośrednią implementację dyrektywy 2009/110/WE.
Agenci będą mogli jednak świadczyć usługi w ograniczonym zakresie
związanym z pieniądzem elektronicznym; upoważnieni będą do dystrybucji
i wykupu pieniądza elektronicznego (podobnie jak inni przedsiębiorcy, którzy
będą mogli prowadzić taką działalność na podstawie umowy innej niż
40


agencyjna) (art. 132t). Stanowi to bezpośrednią implementację dyrektywy
2009/110/WE.
Natomiast przy wydawaniu pieniądza elektronicznego instytucja pieniądza
elektronicznego (jak i każdy inny wydawca pieniądza elektronicznego) nie
będzie mogła korzystać nawet z pośrednictwa agentów (odpowiednio
stosowany art. 59p). Stanowi to bezpośrednią implementację dyrektywy
2009/110/WE.
W sposób analogiczny do przyjętego dla instytucji płatniczych uregulowano
opłaty wnoszone przez krajowe instytucje pieniądza elektronicznego
(art. 132zf). Zawarto odesłanie do przepisów regulujących maksymalną
wysokość opłat oraz przepisu, zgodnie z którym należności z tytułu opłat nie
podlegają egzekucji administracyjnej.
Art. 132c–132f stanowią transpozycję art. 3 ust. 3 dyrektywy 2009/110/WE,
którego celem jest przeciwdziałanie koncentracji znacznego pakietu akcji lub
udziałów instytucji pieniądza elektronicznego we władaniu jednego
podmiotu. Odpowiednie zastosowanie znajdą przepisy ustawy – Prawo
bankowe (przeniesione z pewnymi modyfikacjami bądź do których
bezpośrednio odsyła ustawa o usługach płatniczych).
55) Zmiana tytułu działu VIII jest wynikiem rozszerzenia zakresu podmiotowego
rejestru krajowych instytucji płatniczych i innych dostawców o instytucje
pieniądza elektronicznego i innych wydawców pieniądza elektronicznego.
56) W art. 133 w ust. 3 dodanie pkt 4 i 5 ma na celu uzupełnienie rejestru
o wydawców pieniądza elektronicznego, zgodnie z wymogami dyrektywy
2009/110/WE, co stanowi jej bezpośrednią implementację. Ponadto
wprowadzono nazwy dla poszczególnych rejestrów.
57) i 59) Zmiany w art. 134 pkt 4 lit. b i art. 136 pkt 3 lit. b mają na celu ograniczenie
informacji publikowanych w rejestrze krajowych instytucji płatniczych
i innych dostawców o agentach krajowych instytucji płatniczych i biur usług
płatniczych. Ich celem jest to, aby nie podlegała ogólnodostępnej publikacji
informacja o miejscu zamieszkania agenta będącego osobą fizyczną. Ma to na
celu ochronę danych osobowych agenta będącego osobą fizyczną.
58) Zmiana w art. 135 wynika z wprowadzenia odrębnych nazw dla
poszczególnych rejestrów zgodnie ze zmianami w art. 133 ust. 3.
41


60) Dodawane art. 136a i art. 136b regulują zakres informacji, które będą zawarte
w rejestrze krajowych instytucji pieniądza elektronicznego i oddziałów
zagranicznych instytucji pieniądza elektronicznego.
61)–63) Zmiany w art. 138 ust. 1, art. 139 ust. 1, art. 142 ust. 1 pkt 1 oraz ust. 2 są
wynikiem wprowadzenia do rejestru krajowych instytucji płatniczych
i innych dostawców części dotyczących krajowych instytucji pieniądza
elektronicznego i oddziałów zagranicznych instytucji pieniądza
elektronicznego, a w związku z tym konieczności odpowiedniego
dostosowania wskazanych przepisów.
64) Proponuje się rozszerzenie zakresu art. 150 ust. 2 o podmioty, które, nie
będąc do tego uprawnionymi, w stosunku do wykonywanej przez siebie
działalności, używają określeń: „instytucja pieniądza elektronicznego” lub
„oddział zagranicznej instytucji pieniądza elektronicznego”. Ponadto
uregulowano kwestię sankcji za wydawanie pieniądza elektronicznego przez
podmiot do tego nieuprawniony. Jest to konieczne w związku z tym, że
wydawca pieniądza elektronicznego nie musi być dostawcą usług
płatniczych, dlatego też samo wydawanie pieniądza elektronicznego przez
podmiot do tego nieuprawniony nie byłoby sankcjonowane w oparciu
o art. 150 ust. 1 w brzmieniu obecnym. Tymczasem jest to konieczne dla
zapewnienia odpowiedniego bezpieczeństwa działalności polegającej na
wydawaniu pieniądza elektronicznego, analogicznie do działalności
polegającej na świadczeniu usług płatniczych. Sankcja karna za wydawanie
pieniądza elektronicznego bez uprawnienia pozwoli w sposób bardziej
efektywny wypełnić obowiązek państw członkowskich zakazania wydawania
pieniądza elektronicznego podmiotom niebędącym do tego uprawnionym
(zgodnie z art. 10 dyrektywy 2009/110/WE).
65) Dotychczasowy art. 152 uzupełniono o instytucję pieniądza elektronicznego
i oddział zagranicznej instytucji pieniądza elektronicznego i tym samym
wprowadzono wobec tych podmiotów sankcje za przekazywanie błędnych
informacji KNF.
66) Projekt przewiduje przeniesienie z ustawy o elektronicznych instrumentach
płatniczych przepisu karnego (art. 72). Art. 153a reguluje więc
42


odpowiedzialność za nieudzielanie NBP wymaganych informacji lub za
udzielenie ich niezgodnie z art. 14a–14c.
2. Zmiany zaproponowane w art. 2 w ustawie z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od
spadków i darowizn (Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768, z późn. zm.) mają na celu
zrównanie statusu rachunku płatniczego z rachunkiem bankowym w zakresie,
w jakim ta ustawa odnosi się wyłącznie do wpłat środków na rachunek bankowy
lub w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej przy dokumentowaniu
dokonanej darowizny pieniężnej, co wynika z przyjęcia jednolitej regulacji dla
całego sektora usług płatniczych, niezależnie od rodzaju podmiotu świadczącego
usługi płatnicze. Obecna regulacja nie pozwala na skorzystanie ze zwolnienia
podatkowego za pośrednictwem rachunku płatniczego prowadzonego przez
niebankowe instytucje.
3. Art. 3 wprowadza zmiany w ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku
dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), które
mają na celu zrównanie statusu rachunku płatniczego z rachunkiem bankowym,
co wynika z przyjęcia jednolitej regulacji dla całego sektora usług płatniczych,
niezależnie od rodzaju podmiotu świadczącego usługi płatnicze. Obecna
regulacja uznaje za dowód dokonania darowizny pieniężnej wyłącznie wpłatę na
rachunek bankowy.
4. Art. 4 wprowadza zmiany w ustawie z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku
dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397, z późn. zm.),
które podobnie jak powyższe zmiany w ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku
dochodowym od osób fizycznych mają na celu zrównanie statusu rachunku
płatniczego z rachunkiem bankowym.
5. Art. 5 modyfikuje w ustawie z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U.
z 2013 r. poz. 330) ogólny przepis, zgodnie z którym zapisy odnoszące się do
rachunku bankowego odpowiednio należy odnosić do rachunku płatniczego
w rozumieniu ustawy o usługach płatniczych.
6. Art. 6 wprowadza zmiany do ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny
(Dz. U. Nr 88, poz. 553, z późn. zm.) wynikające z zastąpienia pojęcia
„elektroniczny instrument płatniczy” występującego w uchylanej ustawie
o elektronicznych instrumentach płatniczych pojęciem „instrument płatniczy”,
43