Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o usługach płatniczych oraz niektórych innych ustaw

wnioskodawcy. Informacje te są konieczne dla dokonania oceny, czy
wnioskodawca lub te osoby dają rękojmię prowadzenia spraw krajowej
instytucji płatniczej w sposób zabezpieczający interesy użytkowników, są
w dobrej kondycji finansowej, czy zapewnią przestrzeganie przez krajową
instytucję płatniczą wymogów ostrożnościowych. Informacje te będą
odpowiednio składane w przypadku wniosku o wydanie zezwolenia na
prowadzenie działalności w charakterze krajowej instytucji pieniądza
elektronicznego. Uzyskanie informacji objętych proponowanymi lit. b i c
w pkt 9 jest konieczne dla dokonania przez KNF oceny bezpieczeństwa
przyszłej działalności krajowej instytucji płatniczej (odpowiednio instytucji
pieniądza elektronicznego). Charakter tych informacji przesądza, że podstawę
ich pozyskiwania przez organ nadzoru powinien stanowić przepis ustawy.
Dlatego też niezbędne było doprecyzowanie w ustawie, że dokumenty te są
każdorazowo składane przez wnioskodawcę w celu oceny zapewniania
rękojmi ostrożnego i stabilnego zarządzania daną instytucją.
29) Art. 61a jest wynikiem zniesienia obowiązku uzyskania zgody NBP na
prowadzenie działalności dotychczas określanej jako prowadzenie systemu
autoryzacji i rozliczeń, co powoduje zniesienie nadzoru NBP nad agentami
rozliczeniowymi. Wiąże się z proponowanym art. 60 ust. 3, który przewiduje
udział NBP w udzielaniu zezwolenia na świadczenie usługi, o której mowa
w art. 3 ust. 1 pkt 5 ustawy (acquiring), poprzez zasięganie przez KNF opinii
Prezesa NBP. Ponadto pozyskiwanie przez NBP, w wyniku realizacji
powyższej funkcji, informacji o stosowanych przez agentów rozliczeniowych
rozwiązaniach technicznych i prawnych służących zabezpieczeniu samych
instrumentów, jak i opartych na nich usług płatniczych, ma czynić zadość
stawianym przez Europejski Bank Centralny wymogom obejmowania
nadzorem Eurosystemu również instrumentów płatniczych. Obowiązek
zasięgania przez KNF opinii Prezesa NBP nie będzie stanowił podstawy do
przedłużenia 3-miesięcznego terminu na udzielenie zezwolenia.
30) Zmiana w art. 64 ust. 1 pkt 3 ma charakter korekty wynikającej z dodania
art. 64a.
31) Nowy art. 64a określa, czym jest system zarządzania ryzykiem i kontroli
wewnętrznej krajowej instytucji płatniczej, którego opis będą obowiązane
29


złożyć podmioty, ubiegając się o zezwolenie na prowadzenie działalności
w charakterze krajowej instytucji płatniczej, jak i krajowej instytucji
pieniądza elektronicznego. Zastąpi to m. in. dotychczasowe odesłanie do
opisu rozwiązań w zakresie zarządzania i mechanizmów kontroli
wewnętrznej dotyczących obowiązków wynikających z ustawy
o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu oraz ma
ułatwić KNF stosowanie przepisów mających zastosowanie przy procedurze
udzielania zezwolenia na prowadzenie działalności w charakterze instytucji
płatniczych oraz instytucji pieniądza elektronicznego.
32) Zmiana brzmienia pkt 2 w art. 65 stanowi uzupełniającą implementację PSD
w zakresie pojęcia funduszy własnych. Nowy ustęp 2 jest wynikiem
konieczności sprecyzowania, pod jakim kątem powinno być badane dawanie
rękojmi ostrożnego i stabilnego zarządzania krajową instytucją płatniczą
przez wnioskodawcę, osoby zarządzające lub posiadające znaczny pakiet
akcji lub udziałów. Zmiana ust. 1 pkt 5 wynika z faktu, że część przepisów
o krajowych instytucjach płatniczych będzie odpowiednio stosowana
w przypadku krajowych instytucji pieniądza elektronicznego, w związku
z tym konieczne było zastąpienie przesłanek szczególnych odnoszących się
tylko do instytucji płatniczych (tu np. tylko do świadczenia usług
płatniczych) przesłankami bardziej ogólnymi (odniesienie się do działalności
objętej zezwoleniem).
33) Zmiany w art. 68 wiążą się z przyznaniem krajowym instytucjom płatniczym
uprawnienia do wydawania pieniądza elektronicznego, a w związku z tym
wyodrębnienie działalności hybrydowej instytucji płatniczej powinno
dotyczyć, obok działalności polegającej na świadczeniu usług płatniczych,
również tej związanej z wydawaniem pieniądza elektronicznego.
34) Zmiany w art. 69 wiążą się z przyznaniem krajowym instytucjom płatniczym
uprawnienia do wydawania pieniądza elektronicznego. Uprawnienie KNF do
cofnięcia zezwolenia powinno mieć miejsce również w sytuacji, gdy
działalność krajowej instytucji płatniczej w zakresie wydawania pieniądza
elektronicznego będzie zagrażała stabilności systemu płatności.
35) Proponowane przepisy art. 73a–73e wprowadzają uprawnienie do wydawania
pieniądza elektronicznego w ograniczonym zakresie przez krajowe instytucje
30


płatnicze posiadające kapitał założycielski w wysokości 125 000 euro.
Zgodnie z art. 73a ust. 2 i 4 działalność ta może być wykonywana jedynie na
terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej, średnia wartość pieniądza
elektronicznego nie może przekroczyć równowartości 5 000 000 euro
miesięcznie.
Projekt przyznaje to uprawnienie krajowym instytucjom płatniczym z uwagi
na fakt, iż podmioty te spełniają wymogi wynikające z PSD, z tytułu
świadczenia usług płatniczych, w tym już do wydawania instrumentu
pieniądza elektronicznego oraz przeprowadzania transakcji z jego udziałem,
które zdaniem projektodawcy są wystarczającym zabezpieczeniem ryzyka
wynikającego z wydawania pieniądza elektronicznego.
Do posiadania funduszy własnych w określonej wysokości krajowa instytucja
płatnicza jest zobowiązana na podstawie art. 76 z tytułu świadczenia usług
płatniczych. Poza tym krajowa instytucja płatnicza do wniosku o wydanie
zezwolenia na świadczenie usług płatniczych jest zobowiązana dołączyć
szereg dokumentów (art. 61), które mają potwierdzić rękojmię prawidłowego
i bezpiecznego wykonywania działalności polegającej na świadczeniu usług
płatniczych. Na krajowe instytucje płatnicze świadczące usługę wydawania
pieniądza elektronicznego zostały jednak nałożone obowiązki informacyjne
dotyczące wartości pieniądza elektronicznego pozostającego w obiegu,
tj. obowiązek informowania KNF, co miesiąc, o średniej wartości wydanego
pieniądza elektronicznego, w tym obowiązek zgłoszenia przekroczenia
średniej wartości pieniądza elektronicznego, która zgodnie z art. 73a ust. 4
nie może być większa niż 5 000 000 euro oraz raz w roku o całkowitej
wartości pieniądza elektronicznego pozostającego w obiegu (art. 73b).
Proponowana częstotliwość przekazywania informacji ma umożliwić
sprawowanie przez KNF efektywnego nadzoru nad podmiotami wydającymi
pieniądz elektroniczny i korzystającymi ze zwolnienia z szeregu wymogów
stawianych innym wydawcom pieniądza elektronicznego przez dyrektywę
2009/110/WE. Niezgłoszenie przekroczenia maksymalnej dozwolonej
średniej wartości pieniądza elektronicznego będzie zagrożone karą pieniężną.
Przepisy dotyczące kar nakładanych na krajowe instytucje płatnicze
w związku z nadzorem sprawowanym przez KNF będą stosowane
31


odpowiednio (zgodnie z art. 73b ust. 2). Art. 73c określa tryb postępowania
w razie naruszenia przez krajową instytucję płatniczą wymogu, o którym
mowa w art. 73a ust. 4. Art. 73d nakłada na krajowe instytucje płatnicze
obowiązek ochrony środków pieniężnych, które zostały im powierzone,
w zamian za pieniądz elektroniczny, na zasadach analogicznych do
przypadku krajowych instytucji pieniądza elektronicznego.
Zgodnie z art. 73e KNF będzie informowała Komisję Europejską o liczbie
krajowych instytucji płatniczych wydających pieniądz elektroniczny oraz
o wartości pieniądza elektronicznego w obiegu (informacje te uzyska od
krajowych instytucji płatniczych zgodnie z art. 73b ust. 1 pkt 2).
36) W art. 74 wyrażenie „krajowa instytucja płatnicza” zastąpiono wyrażeniem
„instytucja płatnicza”. Przepis ten usunie wątpliwość interpretacyjną,
wyraźnie obejmując również unijną instytucję płatniczą. Jest to zgodne
z art. 16 PSD, który uprawnia do świadczenia usług dodatkowych instytucję
płatniczą uprawnioną do wykonywania działalności na obszarze wszystkich
krajów członkowskich, po spełnieniu wymogu notyfikacyjnego. Zmiana ust.
3 stanowi korektę przepisu implementującego jeden z przepisów PSD (art. 16
ust. 3) i polega na zmianie zakresu usług płatniczych, na poczet wykonania
których może być udzielany kredyt płatniczy.
37) Zakres art. 75 zobowiązujący krajowe instytucje płatnicze do
przechowywania dokumentów związanych z prowadzoną działalnością
poszerzono o działalność związaną z wydawaniem pieniądza elektronicznego.
38) Zmiany art. 76 stanowią uzupełniającą implementację PSD w zakresie
pojęcia środków finansowych zaliczanych do funduszy własnych krajowej
instytucji płatniczej (odpowiednio krajowej instytucji pieniądza
elektronicznego).
39) Zmiana art. 77 wiąże się z rozdzieleniem pojęcia instytucji pieniądza
elektronicznego od pojęcia zagranicznej instytucji pieniądza elektronicznego
(zgodnie z definicją, w przeciwieństwie do definicji funkcjonującej w ustawie
o elektronicznych instrumentach płatniczych, instytucją pieniądza
elektronicznego jest krajowa instytucja lub unijna).
40) Proponuje się zmiany w art. 78 (zmiana ust. 3), zgodnie z którymi wysokość
świadczenia z tytułu gwarancji lub ubezpieczenia ma być ograniczona do
32


wysokości wpłat wniesionych przez użytkowników. Zmiana ta precyzuje, że
zakres umowy obejmuje nie więcej niż wysokość środków służących
wykonaniu transakcji płatniczej (powinien być analogiczny do zakresu
ochrony na podstawie ust. 1) i obejmuje zwrot wpłat wniesionych na poczet
wykonania transakcji. Zmiana ust. 5 w art. 78 wiąże się z rezygnacją
z obowiązku składania do KNF oryginałów dokumentów potwierdzających
zawarcie ww. umów na rzecz możliwości złożenia kopii dokumentu bądź
złożenia innego dokumentu, z którego wynika zawarcie umowy.
41) Zmiany w art. 80 wynikły z potrzeby wyjaśnienia wątpliwości związanych
z tym, jakich rachunków (bankowych czy również płatniczych prowadzonych
przez instytucje płatnicze) dotyczy wyłączenie z masy upadłości środków
pieniężnych zgromadzonych na tych rachunkach oraz niepodleganie ich
zajęciu na podstawie sądowego lub administracyjnego tytułu wykonawczego.
42) Zmiana w art. 83 ust. 1 pkt 1 wynika ze zdefiniowania środków finansowych
jako środki charakteryzujące się pewnym stopniem płynności.
43) Zmiana w art. 84 (dodanie ust. 1a) wynika z przyznania krajowym
instytucjom płatniczym uprawnienia do wydawania pieniądza
elektronicznego, w związku z czym zakres czynności wykonywanych przez
potencjalnych agentów tych instytucji ulega poszerzeniu o wykup
i dystrybucję pieniądza elektronicznego (bez możliwości jego wydawania
poprzez agenta zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 59p). Dodatkowo
czynności te mogą być wykonywane również przez przedsiębiorców innych
niż agenci.
44) Zmiana art. 86 uwzględnia możliwość powierzania przez krajową instytucję
płatniczą wykonywania określonych czynności operacyjnych związanych
z działalnością w zakresie wydawania pieniądza elektronicznego.
45) Zmiany w art. 88 uwzględniają możliwość powierzania przez krajowe
instytucje płatnicze innym podmiotom niż agentom działalności w zakresie
dystrybucji i wykupu pieniądza elektronicznego, w związku z czym
poszerzony zostanie krąg podmiotów, wobec których działań krajowa
instytucja płatnicza odpowiada jak za własne działania.
46) Zmiana art. 89 wynika z przyznania krajowym instytucjom płatniczym
uprawnienia do wydawania pieniądza elektronicznego, w związku z czym
33