Rządowy projekt ustawy o usługach płatniczych

z 1985 r. Nr 22, poz. 99, z 1989 r. Nr 3, poz. 11, z 1990 r. Nr 34, poz. 198, Nr 55, poz. 321 i Nr 79,
poz. 464, z 1991 r. Nr 107, poz. 464 i Nr 115, poz. 496, z 1993 r. Nr 17, poz. 78, z 1994 r. Nr 27,
poz. 96, Nr 85, poz. 388 i Nr 105, poz. 509, z 1995 r. Nr 83, poz. 417, z 1996 r. Nr 114, poz. 542,
Nr 139, poz. 646 i Nr 149, poz. 703, z 1997 r. Nr 43, poz. 272, Nr 115, poz. 741, Nr 117, poz. 751
i Nr 157, poz. 1040, z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 117, poz. 758, z 1999 r. Nr 52, poz. 532,
z 2000 r. Nr 22, poz. 271, Nr 74, poz. 855 i 857, Nr 88, poz. 983 i Nr 114, poz. 1191, z 2001 r.
Nr 11, poz. 91, Nr 71, poz. 733, Nr 130, poz. 1450 i Nr 145, poz. 1638, z 2002 r. Nr 113, poz. 984
i Nr 141, poz. 1176, z 2003 r. Nr 49, poz. 408, Nr 60, poz. 535, Nr 64, poz. 592 i Nr 124, poz. 1151,
z 2004 r. Nr 91, poz. 870, Nr 96, poz. 959, Nr 162, poz. 1692, Nr 172, poz. 1804 i Nr 281,
poz. 2783, z 2005 r. Nr 48, poz. 462, Nr 157, poz. 1316 i Nr 172, poz. 1438, z 2006 r. Nr 133,
poz. 935 i Nr 164, poz. 1166, z 2007 r. Nr 80, poz. 538, Nr 82, poz. 557 i Nr 181, poz. 1287,
z 2008 r. Nr 116, poz. 731, Nr 163, poz. 1012, Nr 220, poz. 1425 i 1431 i Nr 228, poz. 1506,
z 2009 r. Nr 42, poz. 341, Nr 79, poz. 662 i Nr 131, poz. 1075, z 2010 r. Nr 40, poz. 222 i Nr 155,
poz. 1037 oraz z 2011 r. Nr 80, poz. 432.
9) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2007 r. Nr 42, poz. 272 i Nr 49,
poz. 328, z 2008 r. Nr 209, poz. 1317, Nr 228, poz. 1507 i Nr 231, poz. 1546, z 2009 r. Nr 42,
poz. 341, Nr 77, poz. 649 i Nr 165, poz. 1316 oraz z 2010 r. Nr 126, poz. 853.
10) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2002 r. Nr 153,
poz. 1271, z 2004 r. Nr 25, poz. 219 i Nr 33, poz. 285, z 2006 r. Nr 104, poz. 708 i 711, z 2007 r.
Nr 165, poz. 1170 i Nr 176, poz. 1238 oraz z 2010 r. Nr 41, poz. 233, Nr 182, poz. 1228 i Nr 229,
poz. 1497.
11) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2001 r. Nr 49,
poz. 509, z 2002 r. Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz. 1271 i Nr 169, poz. 1387, z 2003 r. Nr 130,
poz. 1188 i Nr 170, poz. 1660, z 2004 r. Nr 162, poz. 1692, z 2005 r. Nr 64, poz. 565, Nr 78,
poz. 682 i Nr 181, poz. 1524, z 2008 r. Nr 229, poz. 1539, z 2009 r. Nr 195, poz. 1501 i Nr 216,
poz. 1676, z 2010 r. Nr 40, poz. 230, Nr 167, poz. 1131, Nr 182, poz. 1228 i Nr 254, poz. 1700 oraz
z 2011 r. Nr 6, poz. 18 i Nr 34, poz. 173.
12) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2005 r. Nr 85,
poz. 727, Nr 86, poz. 732 i Nr 143, poz. 1199, z 2006 r. Nr 66, poz. 470, Nr 104, poz. 708, Nr 143,
poz. 1031, Nr 217, poz. 1590 i Nr 225, poz. 1635, z 2007 r. Nr 112, poz. 769, Nr 120, poz. 818,
Nr 192, poz. 1378 i Nr 225, poz. 1671, z 2008 r. Nr 118, poz. 745, Nr 141, poz. 888, Nr 180,
poz. 1109 i Nr 209, poz. 1316, 1318 i 1320, z 2009 r. Nr 18, poz. 97, Nr 44, poz. 362, Nr 57,
poz. 466, Nr 131, poz. 1075, Nr 157, poz. 1241, Nr 166, poz. 1317, Nr 168, poz. 1322, Nr 213,
poz. 1652 i Nr 216, poz. 1676, z 2010 r. Nr 40, poz. 230, Nr 57, poz. 355, Nr 127, poz. 858, Nr 167,
poz. 1131, Nr 182, poz. 1228 i Nr 197, poz. 1306 oraz z 2011 r. Nr 34, poz. 173 i Nr 75, poz. 398.
13) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2003 r. Nr 228, poz. 2260, z 2004 r.
Nr 91, poz. 870 i Nr 173, poz. 1808, z 2006 r. Nr 157, poz. 1119, z 2007 r. Nr 61, poz. 410, z 2008 r.
Nr 228, poz. 1506 oraz z 2009 r. Nr 18, poz. 97 i Nr 69, poz. 589.
14) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2001 r. Nr 102, poz. 1117, z 2003 r.
Nr 49, poz. 408 i Nr 229, poz. 2276, z 2005 r. Nr 132, poz. 1108, Nr 183, poz. 1538 i Nr 184,
poz. 1539, z 2006 r. Nr 133, poz. 935 i Nr 208, poz. 1540, z 2008 r. Nr 86, poz. 524, Nr 118,
poz. 747, Nr 217, poz. 1381 i Nr 231, poz. 1547 oraz z 2009 r. Nr 13, poz. 69, Nr 42, poz. 341
i Nr 104, poz. 860.
15) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2004 r. Nr 99,
poz. 1001, z 2005 r. Nr 122, poz. 1024, z 2006 r. Nr 94, poz. 651, z 2007 r. Nr 125, poz. 873,
z 2008 r. Nr 163, poz. 1014 oraz z 2009 r. Nr 77, poz. 649.
16) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1997 r. Nr 128, poz. 840, z 1999 r.
Nr 64, poz. 729 i Nr 83, poz. 931, z 2000 r. Nr 48, poz. 548, Nr 93, poz. 1027 i Nr 116, poz. 1216,
z 2001 r. Nr 98, poz. 1071, z 2003 r. Nr 111, poz. 1061, Nr 121, poz. 1142, Nr 179, poz. 1750,
Nr 199, poz. 1935 i Nr 228, poz. 2255, z 2004 r. Nr 25, poz. 219, Nr 69, poz. 626, Nr 93, poz. 889
i Nr 243, poz. 2426, z 2005 r. Nr 86, poz. 732, Nr 90, poz. 757, Nr 132, poz. 1109, Nr 163,
poz. 1363, Nr 178, poz. 1479 i Nr 180, poz. 1493, z 2006 r. Nr 190, poz. 1409, Nr 218, poz. 1592
i Nr 226, poz. 1648, z 2007 r. Nr 89, poz. 589, Nr 123, poz. 850, Nr 124, poz. 859 i Nr 192,
poz. 1378, z 2008 r. Nr 90, poz. 560, Nr 122, poz. 782, Nr 171, poz. 1056, Nr 173, poz. 1080
i Nr 214, poz. 1344, z 2009 r. Nr 62, poz. 504, Nr 63, poz. 533, Nr 166, poz. 1317, Nr 168,
poz. 1323, Nr 190, poz. 1474, Nr 201, poz. 1540 i Nr 206, poz. 1589, z 2010 r. Nr 7, poz. 46, Nr 40,
poz. 227 i 229, Nr 98, poz. 625 i 626, Nr 125, poz. 842, Nr 127, poz. 857, Nr 152, poz. 1018 i 1021,
Nr 182, poz. 1228, Nr 225, poz. 1474 i Nr 240, poz. 1602 oraz z 2011 r. Nr 17, poz. 78, Nr 24,

135




poz. 130, Nr 39, poz. 202, Nr 48, poz. 245 i Nr 72, poz. 381.
17) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2009 r. Nr 218,
poz. 1690, z 2010 r. Nr 105, poz. 668, Nr 182, poz. 1228, Nr 225, poz. 1474, Nr 254, poz. 1700
i Nr 257, poz. 1725 oraz z 2011 r. Nr 45, poz. 235 i Nr 75, poz. 398.
18) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2002 r. Nr 144, poz. 1204, z 2003 r.
Nr 84, poz. 774 i Nr 188, poz. 1837, z 2004 r. Nr 96, poz. 959 i Nr 116, poz. 1204, z 2005 r. Nr 122,
poz. 1021, z 2008 r. Nr 171, poz. 1056, z 2009 r. Nr 201, poz. 1540 oraz z 2011 r. Nr 80, poz. 432.
19) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2009 r. Nr 191,
poz. 1481 oraz z 2010 r. Nr 155, poz. 1037, Nr 230, poz. 1509 i Nr 257, poz. 1724.
20) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2006 r. Nr 104,
poz. 708, Nr 143, poz. 1032, Nr 170, poz. 1217, Nr 171, poz. 1225 i Nr 220, poz. 1600, z 2007 r.
Nr 176, poz. 1238, z 2008 r. Nr 227, poz. 1505 i Nr 234, poz. 1570, z 2009 r. Nr 18, poz. 97, Nr 20,
poz. 106, Nr 92, poz. 753 i Nr 157, poz. 1241, z 2010 r. Nr 21, poz. 105, Nr 81, poz. 529, Nr 130,
poz. 871, Nr 182, poz. 1228 i Nr 213, poz. 1396 oraz z 2011 r. Nr 63, poz. 322.
21) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1965 r. Nr 15, poz. 113, z 1974 r. Nr 27,
poz. 157 i Nr 39, poz. 231, z 1975 r. Nr 45, poz. 234, z 1982 r. Nr 11, poz. 82 i Nr 30, poz. 210,
z 1983 r. Nr 5, poz. 33, z 1984 r. Nr 45, poz. 241 i 242, z 1985 r. Nr 20, poz. 86, z 1987 r. Nr 21,
poz. 123, z 1988 r. Nr 41, poz. 324, z 1989 r. Nr 4, poz. 21 i Nr 33, poz. 175, z 1990 r. Nr 14,
poz. 88, Nr 34, poz. 198, Nr 53, poz. 306, Nr 55, poz. 318 i Nr 79, poz. 464, z 1991 r. Nr 7, poz. 24,
Nr 22, poz. 92 i Nr 115, poz. 496, z 1993 r. Nr 12, poz. 53, z 1994 r. Nr 105, poz. 509, z 1995 r.
Nr 83, poz. 417, z 1996 r. Nr 24, poz. 110, Nr 43, poz. 189, Nr 73, poz. 350 i Nr 149, poz. 703,
z 1997 r. Nr 43, poz. 270, Nr 54, poz. 348, Nr 75, poz. 471, Nr 102, poz. 643, Nr 117, poz. 752,
Nr 121, poz. 769 i 770, Nr 133, poz. 882, Nr 139, poz. 934, Nr 140, poz. 940 i Nr 141, poz. 944,
z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 117, poz. 757, z 1999 r. Nr 52, poz. 532, z 2000 r. Nr 22, poz. 269
i 271, Nr 48, poz. 552 i 554, Nr 55, poz. 665, Nr 73, poz. 852, Nr 94, poz. 1037, Nr 114, poz. 1191
i 1193 i Nr 122, poz. 1314, 1319 i 1322, z 2001 r. Nr 4, poz. 27, Nr 49, poz. 508, Nr 63, poz. 635,
Nr 98, poz. 1069, 1070 i 1071, Nr 123, poz. 1353, Nr 125, poz. 1368 i Nr 138, poz. 1546, z 2002 r.
Nr 25, poz. 253, Nr 26, poz. 265, Nr 74, poz. 676, Nr 84, poz. 764, Nr 126, poz. 1069 i 1070,
Nr 129, poz. 1102, Nr 153, poz. 1271, Nr 219, poz. 1849 i Nr 240, poz. 2058, z 2003 r. Nr 41,
poz. 360, Nr 42, poz. 363, Nr 60, poz. 535, Nr 109, poz. 1035, Nr 119, poz. 1121, Nr 130,
poz. 1188, Nr 139, poz. 1323, Nr 199, poz. 1939 i Nr 228, poz. 2255, z 2004 r. Nr 9, poz. 75, Nr 11,
poz. 101, Nr 68, poz. 623, Nr 91, poz. 871, Nr 93, poz. 891, Nr 121, poz. 1264, Nr 162, poz. 1691,
Nr 169, poz. 1783, Nr 172, poz. 1804, Nr 204, poz. 2091, Nr 210, poz. 2135, Nr 236, poz. 2356
i Nr 237, poz. 2384, z 2005 r. Nr 13, poz. 98, Nr 22, poz. 185, Nr 86, poz. 732, Nr 122, poz. 1024,
Nr 143, poz. 1199, Nr 150, poz. 1239, Nr 167, poz. 1398, Nr 169, poz. 1413 i 1417, Nr 172,
poz. 1438, Nr 178, poz. 1478, Nr 183, poz. 1538, Nr 264, poz. 2205 i Nr 267, poz. 2258, z 2006 r.
Nr 12, poz. 66, Nr 66, poz. 466, Nr 104, poz. 708 i 711, Nr 186, poz. 1379, Nr 208, poz. 1537
i 1540, Nr 226, poz. 1656 i Nr 235, poz. 1699, z 2007 r. Nr 7, poz. 58, Nr 47, poz. 319, Nr 50,
poz. 331, Nr 99, poz. 662, Nr 106, poz. 731, Nr 112, poz. 766 i 769, Nr 115, poz. 794, Nr 121,
poz. 831, Nr 123, poz. 849, Nr 176, poz. 1243, Nr 181, poz. 1287, Nr 192, poz. 1378 i Nr 247,
poz. 1845, z 2008 r. Nr 59, poz. 367, Nr 96, poz. 609 i 619, Nr 110, poz. 706, Nr 116, poz. 731,
Nr 119, poz. 772, Nr 120, poz. 779, Nr 122, poz. 796, Nr 171, poz. 1056, Nr 220, poz. 1431, Nr 228,
poz. 1507, Nr 231, poz. 1547 i Nr 234, poz. 1571, z 2009 r. Nr 26, poz. 156, Nr 67, poz. 571, Nr 69,
poz. 592 i 593, Nr 131, poz. 1075, Nr 179, poz. 1395 i Nr 216, poz. 1676, z 2010 r. Nr 3, poz. 13,
Nr 7, poz. 45, Nr 40, poz. 229, Nr 108, poz. 684, Nr 109, poz. 724, Nr 125, poz. 842, Nr 152,
poz. 1018, Nr 155, poz. 1037, Nr 182, poz. 1228, Nr 197, poz. 1307, Nr 215, poz. 1418, Nr 217,
poz. 1435 i Nr 241, poz. 1621 oraz z 2011 r. Nr 34, poz. 173 i Nr 80, poz. 432.


04/27rch

136

UZASADNIENIE



WPROWADZENIE – CZ
Ć OGÓLNA


Zaproponowane w przedmiotowym projekcie ustawy rozwiązania mają na celu unormowanie
sposobu świadczenia usług płatniczych oraz uregulowanie działalności polegającej na
świadczeniu usług płatniczych w taki sposób, aby zapewniło to harmonizację świadczenia
tych usług w całej Unii Europejskiej, w celu wypełnienia ustaleń dyrektywy 2007/64/WE
Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 listopada 2007 r. w sprawie usług płatniczych
w ramach rynku wewnętrznego zmieniającej dyrektywy 97/7/WE, 2002/65/WE, 2005/60/WE
i 2006/48/WE i uchylającej dyrektywę 97/5/WE (dyrektywa PSD), będącej dyrektywą
tzw. pełnej harmonizacji. Pełna harmonizacja opiera się na restrykcyjnym wyznaczeniu treści
implementowanych regulacji, zapewniającym jednolitość standardów regulacji we wszystkich
państwach członkowskich. Z drugiej jednak strony tak ograniczające podejście uniemożliwia
państwom członkowskim nawet uzasadnione odstępstwo na korzyść konsumentów od
poziomu ochrony podyktowanej dyrektywą i rozszerzenie regulacji. Proponowane
w projekcie regulacje w pełni odpowiadają uregulowaniom zawartym w dyrektywie. Celem
dyrektywy jest budowa jednolitych ram prawnych dla usług płatniczych na obszarze
Europejskiego Obszaru Gospodarczego, które przyczynią się do powstania dobrze
funkcjonującego rynku płatności. Spodziewanym efektem uchwalenia ustawy o usługach
płatniczych będzie wzmożona konkurencja na rynku usług płatniczych. Przewiduje się, że
nowe regulacje pobudzą rozwój obrotu bezgotówkowego i spowodują zrównanie warunków
wykonywania płatności krajowych i transgranicznych. Dyrektywa PSD ma charakter
wyraźnie prokonsumencki i nakłada na dostawców usług płatniczych szeroki katalog
obowiązków.

Głównym postulatem projektu jest usunięcie barier dla realizacji usług płatniczych, również
transgranicznie, zwiększenie konkurencji między podmiotami świadczącymi usługi płatnicze,
zwiększenie zaufania konsumentów do nowoczesnych instrumentów płatniczych i pełna
harmonizacja na terenie Unii Europejskiej przepisów prawnych dotyczących usług
płatniczych. Oczekuje się również, iż nowe regulacje zwiększą wykorzystanie obrotu
bezgotówkowego.
Ustawa przewiduje wiele korzyści dla konsumentów, w tym wprowadza szeroki dostęp do
informacji dla użytkowników usług płatniczych oraz jednolite zasady dotyczące wykonania
usługi płatniczej na terenie jednolitego europejskiego rynku, co także ma walor informacyjny.
Wprowadzenie nadzoru nad dostawcami usług płatniczych spowoduje zwiększenie
bezpieczeństwa środków finansowych powierzanych dostawcom usług płatniczych.
Do najważniejszych zmian w świadczeniu usług płatniczych, które wprowadzi przedkładana
ustawa, należy zaliczyć:
a) obszerne obowiązki informacyjne (zarówno o samej usłudze, jak i o każdej wykonanej
płatności, wobec zleceniodawcy, jak i beneficjenta płatności),
b) dopuszczenie zróżnicowania warunków świadczenia usług dla konsumentów
i niekonsumentów,
c) zakaz pobierania opłat za niektóre czynności (obowiązki informacyjne, niektóre obowiązki
z zakresu realizacji usługi płatniczej),
d) kontrola wysokości niektórych opłat i prowizji (opłaty „odpowiednie” i „zgodne
z faktycznymi kosztami dostawcy”),
e) szczegółowe przesłanki i procedura zmian stóp procentowych i kursów walut,
f) szczegółowe zasady wypowiadania umów, wraz z uregulowaniem zwrotu opłat płatnych
z góry,
g) jednodniowy termin realizacji płatności D+1 (do dnia 1 stycznia 2012 r. strony mogą
uzgodnić termin 3 dni), wydłużony o jeden dzień, jeżeli zlecenie płatności zostało złożone na
dokumencie papierowym,
h) obowiązek księgowania w tym samym dniu wpłat w gotówce przez konsumenta,
i) zakaz manipulacji datą waluty,
j) stworzenie ram prawnych dla paneuropejskiego polecenia zapłaty,
k) wprowadzenie pełnej odpowiedzialności dostawcy zleceniodawcy płatności oraz dostawcy
odbiorcy płatności (w zależności od rodzaju transakcji) za wszystkie nieprawidłowości
w realizacji transakcji (niedojście środków, opóźnienie, potrącenie jakichkolwiek kwot
z kwoty transakcji),
l) uszczegółowienie zasad odpowiedzialności za zakwestionowane operacje instrumentami
płatniczymi,
m) szczegółowe uregulowanie przesłanek i trybu odmowy realizacji płatności przez dostawcę
(w tym obowiązku poinformowania o odmowie) oraz odwołalności płatności,

2
n) pełna odpowiedzialność klienta za podanie prawidłowego numeru IBAN odbiorcy
płatności (operacje wykonane zgodnie z numerem IBAN stanowią należyte wykonanie
transakcji, chociażby numer IBAN nie zgadzał się z innymi danymi odbiorcy wskazanymi
przez zleceniodawcę).

W zakresie uregulowania działalności świadczenia usług płatniczych największe znaczenie
należy wiązać z wprowadzeniem przedmiotową dyrektywą oraz nową ustawą na rynek
krajowy i zarazem unijny nowego podmiotu regulowanego świadczącego usługi płatnicze –
instytucji płatniczej, wobec którego będzie obowiązywać tzw. zasada jednolitego paszportu
w Unii Europejskiej, pozwalająca na świadczenie usług płatniczych w całej UE po uzyskaniu
zezwolenia tylko w jednym państwie członkowskim. W założeniu instytucja płatnicza ma
stanowić przeciwwagę dla banków, które obecnie są głównymi dostawcami usług
płatniczych.
Ustawa ponadto jest pierwszym systemowym uregulowaniem w Polsce zarówno usług
płatniczych, jak również samej działalności polegającej na ich świadczeniu. Dotychczas
świadczenie usług płatniczych miało charakter tzw. wolnej działalności gospodarczej, a po
wprowadzeniu w życie ustawy będzie miało charakter działalności regulowanej i poddanej
nadzorowi odpowiednich instytucji, w tym przede wszystkim Komisji Nadzoru Finansowego
(KNF). Kolejne podmioty dołączą do katalogu podmiotów nadzorowanych w ramach
jednolitego nadzoru w zakresie ich działalności na rynku finansowym.
Ustawa wprowadza zamknięty katalog podmiotów uprawnionych do świadczenia usług
płatniczych – dostawców usług płatniczych, w którym znajdą się istniejące podmioty,
np. banki czy spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, ale także nowe podmioty,
regulowane, poddane nadzorowi KNF – instytucje płatnicze oraz biura usług płatniczych.
Biura usług płatniczych, w porównaniu z instytucjami płatniczymi i innymi dostawcami usług
płatniczych, będą adresatem mniejszych wymogów ustawowych, ale będą też mogły
świadczyć usługi płatnicze w ograniczonym zakresie (jedynie przekaz pieniężny, w tym
wpłaty na rachunki), na ograniczoną skalę (ich obroty nie będą mogły przekroczyć
równowartości kwoty 500 000 euro miesięcznie) oraz na terytorium ograniczonym do
Rzeczypospolitej Polskiej, jako podmioty wyłączone z zastosowania zasady jednolitego
paszportu.
Działalność w formie biur usług płatniczych powinna zapewnić, pod rządami nowej ustawy
i w nowym reżimie prawnym, możliwość kontynuacji działania podmiotom świadczącym
usługi płatnicze, a dotychczas nieregulowanym, czyli tzw. pośrednikom w zakresie

3