Rządowy projekt ustawy o usługach płatniczych

Warszawa, dnia 30 czerwca 2011 r.
SĄD NAJWYŻSZY
BIURO STUDIÓW i ANALIZ
Pl. Krasińskich 2/4/6, 00-951 Warszawa






BSA V - 021 - 112/11


UWAGI
do rządowego projektu ustawy o usługach płatniczych

Projekt ustawy o usługach płatniczych ma na celu implementację dyrektywy
2007/64/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 listopada 2007 r. w sprawie
usług płatniczych w ramach rynku wewnętrznego zmieniającej dyrektywy 97/7/WE,
2002/65/WE, 2005/60/WE i 2006/48/WE i uchylającej dyrektywę 97/5/WE (Dz. Urz.
UE L 319 z 05.12.2007, str. 1 z późn. zm.). W dniu 17 listopada 2010 r. Komisja
Europejska wniosła skargę przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej (sprawa C-542/10) z
powodu uchybienia obowiązkowi transpozycji tej dyrektywy (termin transpozycji
upłynął dnia 1 listopada 2009 r.).

Dyrektywa w sprawie usług płatniczych zakłada pełną harmonizację, oznacza więc,
że z uwagi na zapewnienie jednolitości rozwiązań w całej Unii Europejskiej państwa
członkowskie nie mogą wprowadzić regulacji odbiegających od jej standardów. Art.
86 ust. 3 dyrektywy stanowi, że państwa członkowskie zapewniają, aby dostawcy
usług płatniczych nie stosowali na niekorzyść użytkowników usług płatniczych
odstępstw od przepisów prawa krajowego przyjętych w celu wykonania niniejszej
dyrektywy lub odpowiadających im, chyba że taka możliwość została wyraźnie
przewidziana w dyrektywie. W tym samym przepisie dyrektywa przewiduje jednak, że
dostawcy usług płatniczych mogą podjąć decyzję o przyznaniu użytkownikom usług
płatniczych bardziej korzystnych warunków, co oznacza, że harmonizacja
przewidziana w tej dyrektywie ma charakter minimalny. Artykuł 86 ust. 3 dyrektywy
jest implementowany w art. 8 projektu ustawy, który wprowadza zasadę, że
postanowienia umów o usługi płatnicze nie mogą być mniej korzystne dla

1
użytkowników niż przepisy ustawy, chyba że ustawa stanowi inaczej. Przepis ten ma
charakter semiimperatywny, wydaje się więc, że mimo iż nie stanowi wyraźnie – jak
dyrektywa – że dostawcy usług mogą wprowadzić do umowy postanowienia
korzystniejsze dla użytkownika, art. 8 ust. 1 projektu daje im taką możliwość.
Tymczasem w uzasadnieniu projektu (Wprowadzenie – część ogólna) pełna
harmonizacja jest rozumiana jako harmonizacja maksymalna, gdyż stwierdza się
tam, że „tak ograniczające podejście uniemożliwia państwom członkowskim nawet
uzasadnione odstępstwo na korzyść konsumentów od poziomu ochrony
podyktowanej dyrektywą i rozszerzenie regulacji”. Nie jest więc jasne w kontekście
tego uzasadnienia, czy art. 8 pozwala na stosowanie postanowień korzystniejszych
dla użytkowników niż przepisy ustawy.

Artykuł 5 ust. 5 projektu stanowi, że przepisy ustawy nie uchybiają przepisom ustawy
z dnia 20 lipca 2001 r. o kredycie konsumenckim (Dz. U. Nr 100, poz. 1081 z późn.
zm.). Ustawa o kredycie konsumenckim z 2001 r. implementowała dyrektywę
87/102/EWG Rady z dnia 22 grudnia 1986 r. w sprawie zbliżenia przepisów
ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich dotyczących
kredytu konsumenckiego (Dz. Urz. WE L 42 z 12.2.1987, str. 48 z późn. zm.), która
jednak z dniem 12 maja 2010 r. została zastąpiona dyrektywą 2008/48/WE
Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie umów o
kredyt konsumencki (Dz. Urz. UE L 133 z 22.5.2008, str. 66). W Polsce
implementacja nowej dyrektywy nastąpiła w uchwalonej niedawno ustawie z dnia 12
maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (Dz. U. Nr 126, poz. 715), która wejdzie w
życie wprawdzie dopiero dnia 18 grudnia 2011 r., niemniej oznacza to, że wkrótce
zmieni się w tym zakresie stan prawny.



2