Rządowy projekt ustawy budżetowej na rok 2016

spożycia prywatnego związane jest z obserwowanymi pozytywnymi tendencjami
zachodzącymi na rynku pracy, które wraz ze spadkiem cen wspierają realny wzrost
dochodów do dyspozycji gospodarstw domowych. Ponadto, wsparciem dla dochodów
do dyspozycji powinno być również dalsze zwiększenie pomocy państwa dla rodzin
z dziećmi i jednorazowe zwiększenie waloryzacji emerytur i rent w 2015 r. Prognozuje się,
że w roku 2016 – wraz z oczekiwaną poprawą nastrojów konsumenckich dzięki lepszej
koniunkturze – realne tempo wzrostu spożycia prywatnego przyspieszy do 3,7%.
W okresie 2009–14 udział eksportu w PKB w Polsce wzrósł z poziomu 37,6% do 46,9%.
Tak dynamiczna zmiana struktury polskiego PKB wynika z utrzymującej się wysokiej
konkurencyjności polskich przedsiębiorstw oraz, co również istotne, z relatywnej słabości
popytu krajowego w tym okresie, zwłaszcza do 2013 r. Oczekuje się, że udział eksportu
w PKB będzie nadal rósł, choć już znacznie wolniej. Przyjęty scenariusz kształtowania się
popytu w Uź, tj. rynku na który trafia ok. 3/4 polskiego eksportu, ścieżka kursu walutowego
oraz przejściowy charakter ożywienia w handlu w ramach międzynarodowych łańcuchów
wartości dodanej, który spowodował szybki wzrost eksportu w I kwartale 2015 r., pozwalają
oczekiwać, że w 2015 r. realny wzrost eksportu dóbr i usług w Polsce przyspieszy do 6,8%
z 5,7% w 2014 r., a w roku kolejnym ukształtuje się na poziomie 6,0%. Oznacza to, że tempo
wzrostu eksportu pozostanie wyższe niż tempo wzrostu rynków eksportowych, czego
wynikiem będzie wzrost udziału eksportu w PKB do historycznie wysokiego poziomu 48,8%.
Prezentowany scenariusz dla podstawowych komponentów popytu krajowego oznacza,
że po silnym wzroście do 4,9% w 2014 r., w bieżącym roku realne tempo wzrostu tego
agregatu makroekonomicznego wyniesie 3,7%, a w 2016 r. przyspieszy do 4,0%.
Uwzględniając kształtowanie się eksportu, można oczekiwać, że tempo wzrostu całkowitego
popyt finalnego – mającego istotne znaczenie dla zachowania się importu – ustabilizuje się
w latach 2015–16 na poziomie 4,7%, po silnym wzroście do 5,2% w roku ubiegłym.
Dodatkowo, biorąc pod uwagę zmniejszenie realnego wzrostu importu w I kwartale 2015 r.
do 6,0% z 9,5% w IV kwartale 2014 r., oczekuje się, że realne tempo wzrostu tej kategorii
ekonomicznej wyniesie 7,5% w 2015 r. i 6,5% w 2016 r. wobec 9,1% w 2014 r.
Uwzględniając prognozowane tempa wzrostu eksportu i importu można oczekiwać, że wkład
we wzrost PKB ze strony eksportu netto w latach 2015–16 pozostanie ujemny i wyniesie
minus 0,3 pkt. proc. wobec minus 1,4 pkt. proc. w roku ubiegłym.
Biorąc pod uwagę prezentowany scenariusz kształtowania się popytu finalnego
oraz znacząco ujemną kontrybucję we wzrost PKB zmiany stanu rzeczowych środków
obrotowych odnotowaną w I kwartale 2015 r., przewiduje się, że wkład zmiany zapasów
we wzrost gospodarczy wyniesie minus 0,6 pkt. proc. w 2015 r., a w roku kolejnym będzie
neutralny dla wzrostu PKB.


7
Bilans płatniczy
Nierównowaga zewnętrzna polskiej gospodarki kształtuje się obecnie na najniższym
poziomie od połowy lat 90-tych. Wynika to przede wszystkim z poprawy salda obrotów
towarowych, które w głównej mierze determinuje zmienność salda rachunku bieżącego.
Uwzględniając prognozowane kształtowanie się eksportu netto, wpływającego na wysokość
salda obrotów towarowych, oczekuje się, że w roku bieżącym relacja deficytu rachunku
obrotów bieżących do PKB spadnie do poziomu 0,6%. żłównym źródłem nierównowagi
zewnętrznej pozostanie deficyt dochodów pierwotnych będący odzwierciedleniem ujemnej
międzynarodowej pozycji inwestycyjnej netto polskiej gospodarki. W kolejnym roku prognozy
deficyt w rachunku bieżącym bilansu płatniczego wzrośnie do 1,5% PKB. Oczekuje się,
że w prognozowanym okresie deficyt ten będzie z nadwyżką finansowany napływem kapitału
długookresowego, tj. środkami klasyfikowanymi na rachunku kapitałowym (głównie
europejskimi funduszami strukturalnymi) i zagranicznymi inwestycjami bezpośrednimi.
Łączne saldo rachunku bieżącego i kapitałowego powinno pozostać dodatnie i ukształtować
się na poziomie ok. 1,3% PKB w 2015 r. i 0,8% PKB w 2016 r.
Rynek pracy
Poprawa sytuacji gospodarczej w ubiegłym roku, w tym wyraźne przyspieszenie tempa
wzrostu inwestycji, przełożyła się na poprawę sytuacji na rynku pracy. Po dwóch latach
spadków, w 2014 r. przeciętne zatrudnienie w gospodarce narodowej wzrosło o 1,0%,
a stopa bezrobocia rejestrowanego na koniec roku spadła do 11,5% (z 13,4% na koniec
2013 r.). Oczekuje się, że pozytywne tendencje na rynku pracy będą kontynuowane
i przeciętne zatrudnienie w gospodarce narodowej wzrośnie o 0,9% w 2015 r. i 0,8%
w 2016 r. Uwarunkowania demograficzne prezentowanej prognozy, bazujące na założeniu
realizacji zmian demograficznych przewidywanych w scenariuszu EUROPOP20131
skorygowanym o aktualne dane żUS, wskazują na spadek ludności w wieku produkcyjnym
w najbliższych latach. Przyjęty scenariusz kształtowania się współczynnika aktywności
zawodowej wraz z prognozowanymi zmianami popytu na pracę pozwalają szacować,
że stopa bezrobocia rejestrowanego na koniec 2016 r. wyniesie 9,7%.
Przewiduje się, że w 2015 r. nominalne tempo wzrostu przeciętnego wynagrodzenia
w gospodarce narodowej wyniesie 3,5%, wobec 3,4% odnotowanych w 2014 r., a w roku
2016 przyspieszy do 3,6%.



1 Prognoza populacji opublikowana przez Eurostat w dniu 28 marca 2014 r.

8
Inflacja, stopy procentowe i kurs walutowy
W związku z utrzymującą się ujemną luką produktową w latach 2015–16 inflacja bazowa
będzie niska. Dodatkowo, w 2015 r. presję na zmniejszenie ogólnego wskaźnika inflacji CPI
będą wywierały ceny energi oraz ceny żywności. W związku z tym prognozuje się, że ceny
towarów i usług konsumpcyjnych spadną w roku bieżącym średnio o 0,2%, by w 2016 r.
wzrosnąć o 1,7%. Stopniowe ograniczenie skali deflacji w kolejnych miesiącach bieżącego
roku, a następnie wzrost inflacji w końcu br. i w 2016 r. będzie związany zŚ stopniowym
wygasaniem wpływu gwałtownego spadku cen surowców energetycznych, wzmocnieniem
presji popytowej w gospodarce wynikającej z utrzymywania się silnego wzrostu popytu
krajowego, domykaniem się ujemnej luki produktowej, efektami statystycznymi związanymi
z bardzo niską bazą z roku 2014 i początku 2015 r. oraz prognozowanym stopniowym
przyspieszeniem inflacji w otoczeniu Polski, a także wpływem niekorzystnych warunków
klimatycznych na zbiory surowców rolnych w 2015 r.
Wobec aktualnych perspektyw wzrostu gospodarczego oraz utrzymywania się inflacji
na niskim poziomie założono, że po obniżce o 0,5 pkt. proc., która miała miejsce
w marcu br., do końca 2016 r. stopy procentowe banku centralnego pozostaną
na niezmienionym poziomie. W rezultacie, w 2015 r. stopa referencyjna wyniesie średnio
1,6%, a w 2016 r. obniży się do 1,5%.
W prognozowanym okresie oczekiwane jest utrzymanie się tendencji aprecjacyjnej złotego
wobec euro. Umacnianiu się polskiej waluty powinny sprzyjać silne fundamenty polskiej
gospodarki, w tym niewielki deficyt rachunku bieżącego, napływ inwestycji zagranicznych
oraz istotny spadek premi za ryzyko związany z wyjściem Polski z procedury nadmiernego
deficytu. Wartość kursu złotego wobec dolara będzie determinowana przez kształtowanie się
waluty amerykańskiej na globalnym rynku walutowym, w tym przez jego silne umocnienie
wobec euro obserwowane w bieżącym roku. Przyjęto, że w 2015 r. średni kurs złotego
wyniesie 4,15 EUR/PLN i 3,77 USD/PLN, a w 2016 r. ukształtuje się na poziomie
4,03 EUR/PLN i 3,66 USD/PLN.
Lata 2017-2019
Oczekuje się, że wraz z utrzymującą się dobrą koniunkturą w UE, w Polsce w kolejnych
latach sytuacja gospodarcza będzie dalej się poprawiać i realny wzrost PKB ustabilizuje się
na poziomie ok. 3,9-4,0%. Pozwoli to na domknięcie w 2017 r. ujemnej obecnie luki
produktowej, czyli różnicy pomiędzy rzeczywistym a potencjalnym poziomem PKB. Zakłada
się, że począwszy od 2018 r. tempo wzrostu rzeczywistego PKB będzie równe
szacowanemu tempu wzrostu potencjału polskiej gospodarki. Można oczekiwać,
że w strukturze popytu krajowego dominować będzie sektor prywatny. Związane jest
to z prognozowanym przyspieszeniem tempa wzrostu konsumpcji prywatnej wraz

9
z kontynuacją pozytywnych tendencji na rynku pracy. Przy założeniu stabilnej dynamiki
inwestycji w sektorze rynkowym, m. in. w wyniku spadku ryzyka prowadzenia działalności
gospodarczej, rosnąć też będzie ich udział w PKB. Kształtowanie się popytu publicznego
będzie z kolei podporządkowane kontynuowanym działaniom ukierunkowanym
na osiągnięcie średniookresowego celu budżetowego, tj. deficytu strukturalnego na poziomie
1% PKB, i wynikającym ze stabilizującej reguły wydatkowej. Prognozowany wzrost PKB
w latach 2017–19 będzie miał miejsce w warunkach utrzymującej się ujemnej kontrybucji
w ten wzrost ze strony eksportu netto. Zmiana stanu zapasów w opisywanym horyzoncie
prognozy będzie neutralna dla tempa wzrostu gospodarczego.
Utrzymująca się dobra koniunktura gospodarcza i trwająca odbudowa popytu inwestycyjnego
będą skutkować utrzymaniem się dodatniego tempa wzrostu popytu na pracę w wysokości
średnio 0,7%. Pozwoli to na redukcję stopy bezrobocia do 8,9% w 2017 r., 8,0% w 2018 r.
i 7,1% w 2019 r. W warunkach malejącej stopy bezrobocia wzmocnieniu ulegnie pozycja
pracownika w procesie negocjacji płacowych, co będzie sprzyjało przyspieszeniu nominalnej
dynamiki wynagrodzeń i pozwoli na utrzymanie ich realnego tempa wzrostu na poziomie
zbliżonym do długookresowego tempa wzrostu produktywności pracy.
W latach 2017-2019 polityka pieniężna NBP ukierunkowana będzie na sprowadzenie,
a następnie stabilizację tempa wzrostu cen konsumpcyjnych na poziomie celu inflacyjnego
wynoszącego 2,5%. Równocześnie oczekiwane jest utrzymanie się tendencji aprecjacyjnej
złotego.
Stopniowe zmniejszanie nadwyżki na rachunku obrotów towarowych w połączeniu
z niewielkim pogorszeniem pozostałych sald rachunku bieżącego sprawi, że nierównowaga
zewnętrzna powróci do lekkiej tendencji wzrostowej.
Uwarunkowania prognozy makroekonomicznej
Podstawowym czynnikiem ryzyka dla prezentowanej prognozy makroekonomicznej jest
sytuacja gospodarcza w Uni źuropejskiej, głównego partnera handlowego Polski. Wśród
negatywnych czynników ryzyka prognozy wzrostu gospodarczego w Uź można wymienićŚ
a) możliwość dalszego zaostrzenia konfliktu między Rosją i Ukrainą oraz na Bliskim
Wschodzie i w północnej Afryceś
b) wzrost zmienności na rynkach finansowych w związku z wciąż nierozwiązanym
kryzysem finansów publicznych w żrecji, potencjalnym wpływem niskiego nominalnego
wzrostu gospodarczego na stabilność długu publicznego w krajach Uź oraz normalizacją
polityki monetarnej w USA;
c) opóźnienia w planowanej implementacji reform strukturalnych w państwach
członkowskichś

10
d) pogłębienie się procesów deflacyjnych oraz utrwalenie się niskich oczekiwań
inflacyjnych podmiotów gospodarczych w Uź, co prowadzić będzie do ograniczenia
zagregowanego popytu i wzrostu realnych stóp procentowych, a w konsekwencji może
uruchomić negatywną spiralę płacowo-cenowąś
e) przedłużający się tzw. efekt histerezy na rynku pracy skutkujący wydłużeniem się okresu
powrotu stopy bezrobocia do niższych poziomów oraz wolniejszy od oczekiwanego
wzrost produktywności czynników produkcji.
Do pozytywnych czynników ryzyka można zaliczyćŚ
a) większy od szacowanego pozytywny wpływ niskich cen ropy naftowej na zagregowany
popyt;
b) większą od zakładanej deprecjację kursu euro wobec dolara amerykańskiego w związku
z prowadzoną przez źuropejski Bank Centralny polityką luzowania ilościowego;
c) pozytywne skutki Europejskiego Planu Inwestycyjnego;
d) zakończoną sukcesem implementację reform strukturalnych w krajach członkowskich
UE.
Ważnym ryzykiem dla globalnych perspektyw wzrostu gospodarczego jest też sytuacja
ekonomiczna w Chinach. Wstępny odczyt sierpniowego PMI dla jednej z największych
światowych gospodarek okazał się najniższym od marca 2009 r., co, obok informacji
o spadku eksportu, zostało przez rynki finansowe odczytane jako indykator istotnego
spowolnienia dynamiki PKB. Z uwagi na silne powiązania handlowe z resztą świata,
wolniejszy wzrost gospodarczy w Chinach stanowi poważne zagrożenie dla przyjętej
w uzasadnieniu ścieżki wzrostu naszych najważniejszych partnerów handlowych jak również
zmienności cen na rynkach surowcowych i finansowych.
W przypadku Polski poza wspomnianymi wyżej czynnikami ryzyka dla projekcji gospodarczej
Uź warto zwrócić uwagę na bezpośrednie skutki dla perspektyw wzrostu polskiej gospodarki
wynikające z możliwości zaostrzenia się konfliktu za naszą wschodnią granicą. Sankcje
wobec Rosji i uderzające w gospodarkę tego kraju niskie ceny ropy naftowej grożą dalszym
osłabieniem dynamiki aktywności gospodarczej w krajach Wspólnoty Niepodległych Państw
i w konsekwencji obniżeniem dynamiki wymiany handlowej Polski z tym regionem.
Ekspozycja polskiego eksportu na rynki Ukrainy i Rosji pozostaje jednak umiarkowana,
a w 2014 r. w wyniku spadku wymiany uległa ona dodatkowo obniżeniu. źkspozycja
wyłącznie na rynek Ukrainy – czyli ryzyko bezpośrednie - jest bardzo niewielka i wynosi
poniżej 2%, choć łącznie z udziałem Rosji jest to 6% (tj. o ok. 2 pkt. proc. mniej niż rok
wcześniej). Negatywne konsekwencje spadku popytu ze strony rynków wschodnich
dotychczas w dużym stopniu ograniczała poprawa dynamiki importu Uź i pozytywny wpływ
tego czynnika powinien utrzymać się również w kolejnych latach. Potencjalna eskalacja

11