Rządowy projekt ustawy o pracy na morzu

– 20 –
2. Marynarz zatrudniony na stanowisku kucharza, odpowiedzialny za przygotowanie
posiłków, powinien posiadać kwalifikacje i przeszkolenie określone w przepisach wydanych
na podstawie art. 68 ustawy o bezpieczeństwie morskim.
3. W przypadkach szczególnych dyrektor urzędu morskiego właściwy dla portu
macierzystego statku może zezwolić, aby posiłki na statku przygotowywał członek załogi
statku niebędący kucharzem do czasu zawinięcia statku do następnego portu, nie dłużej niż
jeden miesiąc, pod warunkiem że osoba taka jest przeszkolona w zakresie higieny osobistej,
higieny żywności i żywienia oraz zasad przechowywania żywności na statku.
4. Jeżeli zatrudnienie kucharza na statku, na którym jest zatrudnionych mniej niż
dziesięciu marynarzy, nie jest wymagane ze względu na charakter uprawianej przez statek
żeglugi oraz skład załogi statku, marynarz przygotowujący posiłki powinien być
przeszkolony w zakresie higieny osobistej, higieny żywności i żywienia oraz zasad
przechowywania żywności na statku.
Art. 38. 1. Kapitan statku kieruje pracą na statku i reprezentuje armatora wobec załogi
statku.
2. Kapitan statku jest obowiązany do dokonania wpisu w dzienniku pokładowym o
każdym ważnym zdarzeniu dotyczącym załogi statku.
3. Kapitan statku rozpatruje skargi dotyczące warunków pracy i życia marynarzy na
statku, a o podjętych decyzjach zawiadamia przedstawiciela załogi statku, jeżeli został
wybrany.
4. Kapitan statku jest obowiązany do dokonania wpisu w dzienniku pokładowym o
złożeniu skargi dotyczącej warunków pracy i życia na statku oraz sposobie i terminie jej
rozpatrzenia.
5. Kapitan statku lub osoba przez niego upoważniona przeprowadza kontrole:
1)
stanu pomieszczeń mieszkalnych na statku, w szczególności w zakresie utrzymania
czystości i porządku;
2)
zapasów żywności i wody przeznaczonej do spożycia;
3)
miejsc przechowywania żywności i wody przeznaczonej do spożycia;
4)
kuchni na statku oraz sprzętu do przyrządzania i wydawania posiłków.
6. Kontrole, o których mowa w ust. 5 pkt 1, przeprowadza się nie rzadziej niż raz w
miesiącu. Kontrole, o których mowa w ust. 5 pkt 2–4, przeprowadza się raz w tygodniu.
Wyniki kontroli kapitan statku dokumentuje w dzienniku pokładowym.
– 21 –
Art. 39. 1. Kapitan statku może polecić marynarzowi zejście ze statku w porcie, jeżeli
wymaga tego bezpieczeństwo statku, załogi statku lub pasażerów, a także gdy ze względu na
brak wymaganej sprawności psychofizycznej lub rzeczywistych kwalifikacji zawodowych
marynarz nie jest w stanie należycie wykonywać obowiązków na stanowisku określonym w
marynarskiej umowie o pracę.
2. Polecenie zejścia ze statku, wraz z uzasadnieniem, kapitan statku wydaje
marynarzowi na piśmie i dokonuje wpisu w dzienniku pokładowym.
Art. 40. 1. Przedstawiciel załogi statku reprezentuje załogę statku wobec kapitana
statku.
2. Przedstawiciel załogi statku jest uprawniony do zgłoszenia kapitanowi statku
interwencji w sprawach załogi statku.
3. Kapitan statku rozpatruje interwencję niezwłocznie i o podjętych decyzjach
powiadamia przedstawiciela załogi statku. Jeżeli interwencja była zgłoszona na piśmie,
kapitan statku sporządza w dzienniku pokładowym wzmiankę o jej złożeniu oraz o sposobie i
terminie załatwienia.
Art. 41. 1. Przedstawiciela załogi statku wybiera załoga statku.
2. Przedstawiciel załogi statku pełni funkcję do dnia rozwiązania marynarskiej umowy o
pracę. Przedstawiciel załogi statku może w każdym czasie zrezygnować z pełnionej przez
siebie funkcji albo być odwołany przez załogę statku.
3. Kapitan statku umożliwia przeprowadzenie zebrania załogi statku nie później niż do
10. dnia od dnia złożenia wniosku o zwołanie zebrania załogi statku lub od dnia rozwiązania
z dotychczasowym przedstawicielem załogi statku marynarskiej umowy o pracę.
Art. 42. 1. Na czas uzasadniony potrzebami statku, kapitan statku może polecić
marynarzowi wykonywanie, zgodnej z jego kwalifikacjami zawodowymi, innej pracy niż
określona w marynarskiej umowie o pracę, przy zapewnieniu marynarzowi wynagrodzenia
przewidzianego za daną pracę, nie niższego od wynagrodzenia określonego w marynarskiej
umowie o pracę.
2. Wykonywanie pracy, o której mowa w ust. 1, może trwać w czasie danej podróży
morskiej do zawinięcia statku do pierwszego portu dogodnego dla armatora, jednak nie dłużej
niż 6 tygodni. Jeżeli praca ta jest wykonywana niezależnie od pracy określonej w
marynarskiej umowie o pracę, marynarzowi przysługuje odpowiednie dodatkowe
– 22 –
wynagrodzenie. Szczegółowe zasady wynagradzania dodatkowego określa odpowiednio
układ zbiorowy pracy, regulamin wynagradzania lub marynarska umowa o pracę.
3. W przypadku gdy po rozpoczęciu podróży morskiej marynarz wykazał na
zajmowanym stanowisku brak wymaganej sprawności psychofizycznej lub wymaganych
kwalifikacji zawodowych, kapitan statku może polecić marynarzowi wykonywanie, zgodnej z
jego kwalifikacjami zawodowymi, innej pracy niż określona w marynarskiej umowie o pracę,
przy zapewnieniu marynarzowi wynagrodzenia przewidzianego za daną pracę, które może
być niższe od wynagrodzenia określonego w marynarskiej umowie o pracę.
4. O wydaniu polecenia, o którym mowa w ust. 1 lub 3, kapitan statku sporządza
wzmiankę w dzienniku pokładowym.
Art. 43. 1. Czasem pracy jest czas, w którym marynarz jest obowiązany wykonywać
swoje obowiązki na statku zgodnie z marynarską umową o pracę.
2. Czasem pracy jest również czas, w którym odbywają się zbiórki załogi statku,
szkolenia, ćwiczenia opuszczenia statku i przeciwpożarowe oraz inne ćwiczenia wymagane
postanowieniami umów i przepisów międzynarodowych oraz prawa krajowego.
3. Czasu pozostawania w gotowości do pracy, podczas którego praca nie była
wykonywana, nie wlicza się do czasu pracy.
4. Dozwolona jest praca w niedziele i święta, które określają przepisy o dniach wolnych
od pracy.
Art. 44. 1. Czas pracy na statku nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie
40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym
nieprzekraczającym 6 miesięcy.
2. Czas pracy na statku będącym w morzu nie może przekraczać 56 godzin
w siedmiodniowym tygodniu pracy, a dla pracowników niepełniących wacht – 46 godzin
w sześciodniowym tygodniu pracy.
3. Maksymalny czas pracy nie może przekraczać 14 godzin na dobę oraz 72 godzin
na tydzień.
Art. 45. 1. Dobowy czas odpoczynku może zostać podzielony na dwie części, z których
jedna nie może być krótsza niż 6 godzin, a przerwa między dwoma następującymi po sobie
okresami odpoczynku nie może być dłuższa niż 14 godzin.
– 23 –
2. W przypadku naruszenia zasad, o których mowa w ust. 1, marynarzowi przysługuje
niezwłocznie równoważny odpoczynek, polegający na odpowiednim skróceniu czasu pracy,
przy zagwarantowaniu przysługującego marynarzowi wynagrodzenia za pracę.
3. Kapitan statku powinien zarządzać zbiórki załogi statku, ćwiczenia i szkolenia, o
których mowa w art. 43 ust. 2, w taki sposób, aby w możliwie jak najmniejszym stopniu
zakłócać czas odpoczynku i nie powodować przemęczenia marynarza, niezależnie od
zapewnienia równoważnego odpoczynku.
Art. 46. 1. Czas pracy na statku obsługiwanym przez kolejno wymieniające się załogi
statku lub część załogi statku może być przedłużony do 14 godzin na dobę i 72 godzin na
tydzień, jeżeli po każdym nieprzerwanym okresie takiej pracy, nie dłuższym niż 6 tygodni,
marynarzowi zapewnia się co najmniej taki sam okres wolnego od pracy pobytu na lądzie. Za
zgodą marynarza okres takiej pracy może być przedłużony do 3 miesięcy.
2. Praca w granicach norm określonych w ust. 1 nie jest pracą w godzinach
nadliczbowych, jeżeli liczba przepracowanych godzin w okresie rozliczeniowym nie
dłuższym niż 8 miesięcy nie przekroczy sumy tygodniowych norm czasu pracy, obliczonej na
podstawie art. 44 ust. 2.
Art. 47. 1. Praca wykonywana ponad obowiązujące marynarza normy czasu pracy, a
także praca wykonywana ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z
obowiązującego marynarza rozkładu czasu pracy, stanowi pracę w godzinach nadliczbowych.
2. Praca w godzinach nadliczbowych jest dopuszczalna w przypadku:
1)
potrzeb eksploatacyjnych statku;
2)
konieczności zapewnienia bezpieczeństwa statku, przebywającym na nim pasażerom lub
przewożonemu ładunkowi albo w związku z udzielaniem pomocy innym statkom lub
osobom będącym w niebezpieczeństwie na morzu.
3. Liczba godzin nadliczbowych przepracowanych z przyczyn, o których mowa w ust. 2
pkt 1, nie może przekroczyć dla każdego marynarza 140 godzin w każdym okresie
30-dniowym, licząc od dnia wpisania marynarza na listę załogi statku.
4. Za pracę w godzinach nadliczbowych, oprócz wynagrodzenia za pracę określonego w
układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie wynagradzania, a w przypadku armatora
nieobjętego tymi układami lub regulaminami – w marynarskiej umowie o pracę, przysługuje
dodatkowe wynagrodzenie w wysokości co najmniej 25% wynagrodzenia za pracę.
– 24 –
5. W zamian za pracę w godzinach nadliczbowych marynarzowi, na jego wniosek, może
być udzielony czas wolny od pracy w takim samym wymiarze jak praca wykonana w
godzinach nadliczbowych.
6. Do kapitana statku i kierowników działów na statku stosuje się przepisy art. 1514
Kodeksu pracy.
Art. 48. Armator może zobowiązać marynarza do pozostawania w gotowości do pracy,
jeżeli:
1)
statek oczekuje na manewry;
2)
zachodzi konieczność ochrony statku, pasażerów, załogi statku lub ładunku;
3)
wymaga tego organizacja obsługi systemów i urządzeń zautomatyzowanych na statku.
Art. 49. Podczas postoju statku w porcie kapitan statku umożliwia marynarzowi
wykorzystanie na lądzie czasu wolnego od pracy, chyba że marynarz został zobowiązany
przez kapitana statku do wykonywania innej pracy niż praca wynikająca z marynarskiej
umowy o pracę.
Art. 50. 1. Na statku prowadzi się ewidencję czasu pracy i odpoczynku dla każdego
marynarza. Ewidencję czasu pracy i odpoczynku prowadzi się w języku polskim i angielskim.
Nadzór nad ewidencją czasu pracy i odpoczynku prowadzi kapitan statku.
2. Ewidencja czasu pracy i odpoczynku jest jawna.
3. Marynarz otrzymuje podpisany przez kapitana statku formularz ewidencji czasu pracy
i odpoczynku dotyczący jego osoby.
4. Minister właściwy do spraw gospodarki morskiej określi, w drodze rozporządzenia,
sposób prowadzenia ewidencji czasu pracy i odpoczynku oraz wzór formularza do
prowadzenia ewidencji czasu pracy i odpoczynku marynarza, kierując się koniecznością
prawidłowego dokonywania rozliczeń czasu pracy i odpoczynku marynarzy.
Art. 51. 1. Kapitan statku jest obowiązany umieścić w dostępnym miejscu na statku
informację o rozkładzie czasu pracy dla każdego stanowiska na statku, obejmującą:
1)
czas pracy na statku w morzu;
2)
czas pracy podczas postoju statku w porcie;
3)
maksymalną liczbę godzin pracy.
2. Informacje, o których mowa w ust. 1, sporządza się w języku polskim i angielskim.
Art. 52. 1. Czas pracy młodocianego nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin
tygodniowo.