Rządowy projekt ustawy o pracy na morzu

– 60 –
Art. 123. Umowy o pracę zawarte z marynarzami na podstawie ustawy uchylanej w
art. 130 przekształcają się w marynarskie umowy o pracę w rozumieniu niniejszej ustawy.
Art. 124. Do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy
stosuje się przepisy dotychczasowe.
Art. 125. 1. Książeczka żeglarska wystawiona na czas nieokreślony zachowuje ważność
przez okres 10 lat od dnia wejścia w życie ustawy.
2. Za wystawienie książeczki żeglarskiej zgodnie z przepisami dotychczasowymi
pobiera się opłatę w wysokości określonej w niniejszej ustawie.
3. Książeczka żeglarska według wzoru określonego w przepisach dotychczasowych
może być wystawiana do czasu wyczerpania zapasów druków, nie dłużej jednak niż przez rok
od dnia wejścia w życie ustawy.
Art. 126. 1. Lista załogi statku wystawiona zgodnie z przepisami dotychczasowymi
zachowuje ważność przez okres 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy.
2. Ewidencja czasu pracy, czasu pracy w nocy i czasu wypoczynku po pracy
prowadzona na formularzu według wzoru określonego w przepisach dotychczasowych
zachowuje ważność przez okres 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy.
Art. 127. Armator jest obowiązany uzyskać, w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w
życie ustawy, Morski Certyfikat Pracy lub Tymczasowy Morski Certyfikat Pracy dla statku
spełniającego wymagania, o których mowa w art. 92 ust. 1.
Art. 128. Dotychczasowe przepisy wykonawcze wydane na podstawie art. 16, art. 19
ust. 4, art. 57 ust. 7 i art. 57a ust. 3 ustawy uchylanej w art. 130, zachowują moc do dnia
wejścia w życie przepisów wykonawczych wydanych odpowiednio na podstawie art. 15,
art. 36 ust. 6, art. 50 ust. 4 i art. 95 ust. 10 niniejszej ustawy, nie dłużej jednak niż przez okres
6 miesięcy od dnia jej wejścia w życie.
Art. 129. 1. W latach 2016–2025 maksymalny limit wydatków budżetu państwa będący
skutkiem finansowym ustawy wynosi w:
1)
2016 r. – 48 300,00 zł;
2)
2017 r. – 1 400,00 zł;
3)
2018 r. – 1 400,00 zł;
4)
2019 r. – 1 400,00 zł;
5)
2020 r. – 48 300,00 zł;
– 61 –
6)
2021 r. – 1 400,00 zł;
7)
2022 r. – 1 400,00 zł;
8)
2023 r. – 1 400,00 zł;
9)
2024 r. – 48 300,00 zł;
10) 2025 r. – 1 400,00 zł.
2. W przypadku przekroczenia lub zagrożenia przekroczenia przyjętego na dany rok
budżetowy maksymalnego limitu wydatków, o których mowa w ust. 1, zostaną zastosowane
mechanizmy korygujące, polegające na racjonalizacji wykonywania działań.
3. Organem właściwym do monitorowania wykorzystania limitu wydatków, o którym
mowa w ust. 1, oraz wdrożenia mechanizmów korygujących, o których mowa w ust. 2, jest
minister właściwy do spraw gospodarki morskiej.
Art. 130. Traci moc ustawa z dnia 23 maja 1991 r. o pracy na morskich statkach
handlowych (Dz. U. z 2014 r. poz. 430).
Art. 131. Przepisy art. 85 niniejszej ustawy oraz art. 21 ust. 1 pkt 23c i ust. 35 ustawy
zmienianej w art. 118, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, stosuje się do dochodów
uzyskanych począwszy od roku, w którym Komisja Europejska wydała pozytywną decyzję o
zgodności pomocy publicznej z rynkiem wewnętrznym, i obowiązuje w okresie jej
obowiązywania.
Art. 132. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2016 r.



UZASADNIENIE

I. Część ogólna

W polskim prawie warunki pracy i życia na statkach morskich reguluje ustawa z
dnia 23 maja 1991 r. o pracy na morskich statkach handlowych (Dz. U. z 2014 r.
poz. 430), zwana dalej „ustawą o pracy na morskich statkach handlowych”. Ustawa ta
nie spełnia jednak wymagań wynikających z prawa międzynarodowego. Istnieje zatem
pilna potrzeba opracowania nowego aktu prawnego, który zapewni wykonanie
zobowiązań wynikających z przepisów międzynarodowych.
Na gruncie prawa międzynarodowego warunki pracy i życia na statkach
morskich zostały uregulowane w przyjętej w 2006 r. przez Konferencję Ogólną
Międzynarodowej Organizacji Pracy (ILO) Konwencji o pracy na morzu, zwanej dalej
„Konwencją MLC”. Jej celem jest określenie minimalnych wymagań dla marynarzy do
pracy na statku (tytuł 1), a także wprowadzenie regulacji dotyczącej warunków
zatrudnienia (tytuł 2), zakwaterowania, zaplecza rekreacyjnego i wyżywienia (tytuł 3),
ochrony zdrowia, opieki medycznej, opieki społecznej i zabezpieczenia społecznego
(tytuł 4). Konwencja MLC zawiera także przepisy mające na celu zapewnienie
egzekwowania jej postanowień na statkach (tytuł 5). Konwencja MLC przewiduje
kompleksowe prawa i ochronę w miejscu pracy dla wszystkich marynarzy, niezależnie
od ich obywatelstwa i bandery statku.
Konwencja MLC obejmuje swoim zakresem 36 wcześniej uchwalonych
konwencji dotyczących tego sektora gospodarki, 1 protokół i 31 zaleceń. Konwencja
MLC została ratyfikowana przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w dniu
27 grudnia 2011 r. i weszła w życie w dniu 20 sierpnia 2013 r. Dla zapewnienia jej
skuteczności w polskim porządku prawnym konieczne są zmiany w obowiązującym
prawie.
Projekt ustawy o pracy na morzu, zwany dalej „projektem ustawy”, ma na celu
wdrożenie do polskiego porządku prawnego Konwencji MLC. Ponadto projekt ustawy
będzie stanowił transpozycję następujących aktów prawnych UE:
1) dyrektywy Rady 92/29/EWG z dnia 31 marca 1992 r. dotyczącej
minimalnych wymagań w dziedzinie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w celu
poprawy opieki medycznej na statkach (Dz. Urz. WE L 113 z 30.04.1992, str. 19, z
późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 5, t. 2, str. 21, z późn. zm.);
Dyrektywa ma na celu zapewnienie opieki medycznej na morzu poprzez
zachowanie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia marynarzy oraz zapewnienie
odpowiedniego wyposażenia medycznego na statku.
2) dyrektywy Rady 1999/63/WE z dnia 21 czerwca 1999 r. dotyczącej Umowy
w sprawie organizacji czasu pracy marynarzy przyjętej przez Stowarzyszenie
Armatorów Wspólnoty Europejskiej (ECSA) i Federację Związków Zawodowych
Pracowników Transportu w Unii Europejskiej (FST) – Załącznik: Umowa Europejska
w sprawie organizacji czasu pracy marynarzy (Dz. Urz. WE L 167 z 02.07.1999, str. 33,
z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 5, t. 3, str. 363, z późn.
zm.);
Specyfika sektora morskiego wymaga przyjęcia szczegółowych zasad, które są
inne od tych określonych w ) z możliwościami zatrudnienia
polskich marynarzy na statkach, które armatorzy zdecydują się eksploatować pod
polską banderą.
II. Część szczegółowa
Projekt ustawy obejmuje zagadnienia dotyczące minimalnych wymagań dla
marynarzy do pracy na statku, pośrednictwa pracy, warunków zatrudnienia, warunków
pracy i życia na statku, szczególnych uprawnień i obowiązków marynarza i armatora,
ochrony zdrowia i ochrony socjalnej, dokumentów wymaganych przez Konwencję
MLC, procedur wnoszenia i rozpatrywania skarg, pracy na statkach nieobjętych
Konwencją MLC oraz odpowiedzialności karnej.
W projekcie ustawy przyjęto podział tematyczny na następujące rozdziały:
1. Przepisy ogólne

1) Komunikat Komisji C(2004)43 (Dz. Urz. UE C 13 z 17.01.2004, str. 3).
3

2. Minimalne wymagania dla marynarzy do pracy na statku
3. Pośrednictwo pracy
4. Warunki zatrudnienia i organizacja pracy na statku
5. Warunki pracy i życia na statku
6. Ochrona zdrowia i ochrona socjalna
7. Szczególne obowiązki i uprawnienia marynarza i armatora
8. Dokumenty MLC oraz inspekcje i kontrole na statku
9. Procedury wnoszenia i rozpatrywania skarg
10. Praca na statkach niekonwencyjnych
11. Odpowiedzialność karna
12. Zmiany w przepisach obowiązujących
13. Przepisy przejściowe i końcowe
Rozdział 1. Przepisy ogólne
W rozdziale tym zawarto przepisy stanowiące o właściwości przedmiotowej ustawy.
Art. 1 wskazuje, że ustawa reguluje prawa i obowiązki stron stosunku pracy na
statkach morskich o polskiej przynależności, pośrednictwo pracy dla osób
poszukujących pracy na statkach morskich, wymagania dotyczące dokumentów
związanych z pracą na statkach morskich, warunki pracy i życia marynarzy na statkach
morskich o polskiej przynależności, ochronę zdrowia i ochronę socjalną marynarzy.
Projekt ustawy ma zastosowanie do statków morskich przeznaczonych lub używanych
do prowadzenia działalności gospodarczej oraz statków niekonwencyjnych, o których
mowa w art. 2 pkt 6 w zakresie w niej określonym. Projektowana ustawa nie ma
zastosowania do jednostek pływających Marynarki Wojennej, Straży Granicznej i
Policji. W zakresie nieuregulowanym w ustawie do stosunków pracy stosuje się
przepisy ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2014 r. poz. 1502,
z późn. zm.) i inne przepisy prawa pracy.
Art. 2 zawiera definicje stosowane w projekcie ustawy.
Wprowadzono definicje:
1) armatora – którym w rozumieniu art. 7 ustawy z dnia 18 września 2001 r. – Kodeks
morski (Dz. U. z 2013 r. poz. 758, z późn. zm.) jest ten, kto we własnym imieniu
uprawia żeglugę statkiem morskim własnym lub cudzym oraz właściciel statku albo
zarządzający statkiem, agent lub czarterujący statek bez załogi, który przejął od
właściciela statku odpowiedzialność za jego eksploatację oraz przyjął obowiązki
4