Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo lotnicze

3) odbycie nadzorowanej praktyki instruktorskiej podczas szkolenia kandydatów do świadectwa w takiej ich
liczbie i w takim zakresie, który zapewni kandydatowi na instruktora uzyskanie umiejętności instruktorskich na
poziomie umożliwiającym samodzielne wykonywanie czynności instruktora.
2.3.3. Ważność uprawnień instruktora wymienionych w ust. 2.3 wynosi 3 lata i może być przedłużona na
podstawie zaliczenia sprawdzenia umiejętności oraz odbycia i zaliczenia w ciągu 12 miesięcy poprzedzających datę
upływu ważności uprawnienia albo 3 miesięcy po jego upływie seminarium instruktorskiego, przeprowadzonego w
certyfikowanym ośrodku szkolenia.
2.3.4. Do wykonywania czynności instruktora podczas szkolenia do świadectw, wymienionych w art. 95 ust. 2
pkt 4 ustawy, są uprawnieni:
1) instruktorzy samolotowi i śmigłowcowi szkolenia ogólnego;
2) instruktorzy wiatrakowcowi,
posiadający uprawnienia do wykonywania lotów odpowiednio na samolotach, śmigłowcach lub wiatrakowcach tej
kategorii.
2.3.5. Do wykonywania czynności instruktora podczas szkolenia do świadectwa, wymienionego w art. 95 ust. 2
pkt 6 ustawy, są uprawnieni instruktorzy spadochronowi.
2.4. Wykonywanie lotów w ruchu lotniczym kontrolowanym przez pilotów posiadających świadectwa
kwalifikacji specjalności wymienionych w art. 95 ust. 2 pkt 1-5 ustawy jest zabronione, z zastrzeżeniem ust. 2.4.1.
2.4.1. Loty VFR w ruchu lotniczym kontrolowanym mają prawo wykonywać piloci posiadający świadectwa,
wymienione w art. 95 ust. 2 pkt 3 i 4 ustawy, jeżeli posiadają:
1) ważne wpisane do swojego świadectwa uprawnienie do wykonywania lotów VFR w ruchu lotniczym
kontrolowanym; lub
2) ważną co najmniej jedną z następujących licencji: licencję pilota samolotowego, śmigłowcowego albo
wiatrakowcowego, co najmniej turystycznego z uprawnieniem do wykonywania lotów VFR w ruchu lotniczym
kontrolowanym.
2.4.2. Uprawnienie do wykonywania lotów VFR w ruchu lotniczym kontrolowanym może być wpisane do
świadectwa wymienionego w art. 95 ust. 2 pkt 3 i 4 ustawy, z zastrzeżeniem ust. 2.5.1.1, jeżeli kandydat:
1) ukończy z wynikiem pozytywnym szkolenie do tego uprawnienia oraz zda z wynikiem pozytywnym
teoretyczny i praktyczny egzamin na to uprawnienie;
2) posiada licencję wymienioną w ust. 2.4.1 pkt 2 albo uprawnienie do lotów VFR w ruchu lotniczym
kontrolowanym wpisane do posiadanego ważnego świadectwa innej specjalności.
2.4.3. Program szkolenia do uprawnienia do lotów VFR w ruchu lotniczym kontrolowanym musi zawierać:
1) wymagania wstępne odnośnie do wykształcenia i praktyki lotniczej;
2) następującą tematykę szkolenia teoretycznego:
a) przepisy i procedury dotyczące lotów VFR w ruchu lotniczym kontrolowanym, w tym procedury związane z
pogorszeniem warunków pogodowych,
b) procedury radiotelefoniczne i frazeologia korespondencji radiotelefonicznej, wraz z procedurą utraty
łączności oraz korespondencją naglącą i w niebezpieczeństwie,
c) wykorzystanie przyrządów radionawigacyjnych w lotach VFR w ruchu lotniczym kontrolowanym,
d) zasady planowania lotów oraz rodzaje informacji meteorologicznych, zasady ich pozyskiwania i
wykorzystywania,
e) wykorzystanie informacji lotniczych i map ruchu kontrolowanego, zawartych w zbiorach informacji
lotniczej i w prywatnych wydawnictwach;
3) następujący zakres umiejętności:
a) interpretacja informacji meteorologicznych, wypełnianie i składanie planów lotu,
b) wykonywanie procedur przylotowych, odlotowych oraz przelotu w przestrzeni kontrolowanej, wraz z
procedurami wlotu do przestrzeni kontrolowanej i jej opuszczania,
c) wykonywanie procedur kołowania lub podlotu na lotniskach kontrolowanych,
d) stosowanie się do zezwoleń i instrukcji kontrolerów ruchu lotniczego oraz współdziałanie z wszystkimi
służbami ruchu lotniczego, działającymi na lotniskach kontrolowanych i przestrzeniach kontrolowanych.
2.4.4. Uprawnienie do wykonywania lotów VFR w ruchu lotniczym kontrolowanym jest ważne 3 lata i jego
ważność może być przedłużona na następny okres na podstawie pozytywnego wyniku sprawdzenia umiejętności.
2.5.1. wiadectwa wymienione w art. 95 ust. 2 ustawy mogą być wydane jedynie kandydatom posiadającym co
najmniej ograniczone świadectwo radiotelefonisty w służbie lotniczej.
2.5.1.1. Kandydat nieposiadający ważnego świadectwa, o którym mowa w ust. 2.5.1, może otrzymać
świadectwo wymienione w art. 95 ust. 2 ustawy z ograniczeniem do wykonywania lotów jedynie bez łączności

118
radiowej. Do świadectwa z takim ograniczeniem nie może być wpisane uprawnienie do wykonywania lotów VFR w
ruchu lotniczym kontrolowanym.
2.5.2. Uprawnienie do prowadzenia korespondencji radiotelefonicznej w języku angielskim może być wydane
jedynie kandydatowi lub posiadaczowi świadectwa, który spełnia wymagania określone w załączniku nr 1 w ust.
1.3.6.
2.6. Potwierdzenia szkolenia specjalistycznego
2.6.1. Wykonywanie lotów w charakterze dowódcy samolotu, śmigłowca i wiatrakowca o dopuszczalnej masie
do startu nieprzekraczającej 495 kg oraz na lotni i motolotni:
1) akrobacyjnych,
2) grupowych, w których statki powietrzne znajdują się podczas lotu tak blisko siebie, że wymaga to od pilotów
specjalnych umiejętności pilotażowych dla zachowania bezpieczeństwa,
3) połączonych z holowaniem statku powietrznego przez inny statek powietrzny,
4) połączonych z holowaniem transparentów przez statek powietrzny,
5) z ciężarem podwieszonym pod statkiem powietrznym,
6) których celem jest wyrzucanie skoczków spadochronowych,
7) lotów na typach statków powietrznych w poszczególnych ich klasach
- wymaga posiadania ważnego potwierdzenia szkolenia specjalistycznego, związanego ze świadectwem, wpisanego
do osobistego dokumentu praktyki lotniczej pilota.
2.6.2. Prezes Urzędu, kierując się potrzebami bezpieczeństwa lotów, może rozszerzyć zakres rodzajów lotów
określony w ust. 2.6.1, których wykonywanie wymaga posiadania potwierdzeń szkolenia specjalistycznego.
2.6.3. Prezes Urzędu w odniesieniu do potwierdzenia szkolenia specjalistycznego wymienionego w ust. 2.6.1 i
2.6.2:
1) zatwierdza programy szkolenia specjalistycznego, wymagającego potwierdzania w dokumentach przebiegu
praktyki lotniczej pilota, które muszą zawierać:
a) warunki, które muszą spełniać kandydaci,
b) zakres szkolenia lotniczego specjalistycznego,
c) wymagania odnośnie do nadawania i potwierdzania tych uprawnień oraz przedłużania i wznawiania ich
ważności, a także rejestracji tych czynności;
2) uznaje albo odmawia uznania, zawiesza lub cofa uznanie potwierdzeń szkolenia specjalistycznego, wydanych
za granicą, bez względu na to, do jakiego dokumentu zostały wpisane.
Rozdział 3
wiadectwa kwalifikacji mechaników poświadczenia obsługi statku powietrznego
3.1. Prezes Urzędu wydaje świadectwa mechaników poświadczenia obsługi statku powietrznego, odnoszące się
do statków powietrznych wymienionych w art. 33 ust. 2 pkt 1 lit. c oraz d, pkt 3 lit. a, b oraz f ustawy.
3.1.1. Kandydat musi mieć ukończone 18 lat.
3.1.2. Uprawnienie posiadacza świadectwa do czasu ukończenia przez niego 21 lat jest ograniczone do
poświadczania obsługi wykonywanej osobiście. Uprawnienia do poświadczania obsługi technicznej wykonanej przez
inną osobę przysługują posiadaczowi świadectwa, który ukończył 21 lat oraz może mu być powierzone szkolenie
praktyczne do świadectwa mechanika poświadczenia obsługi statku powietrznego lub uprawnień lotniczych
mechanika poświadczenia obsługi.
3.2. Szkolenie do świadectwa może być prowadzone w zakresie określonym w certyfikacie na prowadzenie
szkolenia wymaganego do uzyskania świadectwa lub uprawnień lotniczych do niego wpisywanych, wydanym przez
Prezesa Urzędu, o którym mowa w § 10 rozporządzenia, przez:
1) organizację zatwierdzoną do wytwarzania lub obsługi statków powietrznych wymienionych w ust. 3.1;
2) organizację lotniczą wymienioną w § 9 ust. 5 rozporządzenia.
3.2.1. Organizacje wymienione w ust. 3.2 posiadają prawo przedłużania i wznawiania ważności uprawnień
lotniczych, określonych w certyfikacie na prowadzenie szkolenia.
3.3. Programy szkolenia wymaganego do uzyskania świadectw wymienionych w ust. 3.1 muszą zawierać
nauczanie w odpowiednim dla kategorii statku powietrznego lub jego zespołu zakresie wiedzy teoretycznej i
umiejętności praktycznych oraz wymagania dotyczące praktyki lotniczej. W programie muszą być również
zamieszczone wymagania dotyczące wykształcenia oraz dopuszczalne skróty w zakresie szkolenia i wymaganej
praktyki, uzasadnione wykształceniem, kwalifikacjami lotniczymi i praktyką w innej specjalności członka personelu
lotniczego.
3.3.1. Nauczanie wiedzy teoretycznej musi obejmować następujące przedmioty:
1) prawo lotnicze;
2) matematyka i nauki przyrodnicze oraz ogólna wiedza o statku powietrznym;

119
3) technika lotnicza dotycząca kategorii statku powietrznego;
4) obsługa techniczna statku powietrznego;
5) człowiek - możliwości i ograniczenia;
6) zasady lotu odpowiednie do kategorii statku powietrznego;
7) bezpieczeństwo obsługi statku powietrznego.
3.4. Nauczanie umiejętności praktycznych musi obejmować:
1) wykorzystanie instrukcji obsługowych oraz narzędzi i sprzętu kontrolno-pomiarowego odpowiednich dla typu
w taki sposób, że można wykonać inspekcję lub kontrolę bez pominięcia jakiejkolwiek usterki;
2) identyfikację i umiejscowienie podzespołów oraz ich demontaż, montaż i dopasowanie, a następnie właściwą
inspekcję prawidłowości tych czynności;
3) posługiwanie się odpowiednimi narzędziami i urządzeniami kontrolno-pomiarowymi oraz obrotu
technologicznego, narzędziami, materiałami, częściami i podzespołami zamiennymi w sposób wykluczający
możliwość pozostawiania obcych przedmiotów na obsługiwanym statku powietrznym lub w jego zespole;
4) utrzymywanie właściwego porządku na stanowisku pracy oraz zachowanie czystości;
5) zachowanie środków ostrożności chroniących podzespoły i materiały podczas posługiwania się nimi;
6) zachowanie wymagań bezpieczeństwa pracy i bezpieczeństwa przeciwpożarowego;
7) dbałość o zdatność statku powietrznego i bezpieczeństwo lotów, do których ma być on wykorzystany;
8) dokonanie przeglądu po zakończeniu obsługi;
9) dokumentowanie poszczególnych operacji przeglądu lub obsługi oraz wpisywanie poświadczeń obsługi do
dokumentów obsługi statku powietrznego.
3.5. Praktyka lotnicza musi obejmować wszystkie czynności obsługowe, do których wykonywania lub
poświadczania będzie uprawniać świadectwo lub wpisane do niego uprawnienie lotnicze oraz odpowiedni okres ich
wykonywania pod nadzorem, zapewniający osiągnięcie biegłości i doświadczenia wymaganego do późniejszego
samodzielnego ich wykonywania.
3.6. Do świadectw mechanika poświadczenia obsługi mogą być wpisane następujące uprawnienia lotnicze do
poświadczenia obsługi:
1) poszczególnych zespołów samolotów albo śmigłowców i wiatrakowców o maksymalnej masie do startu
nieprzekraczającej 495 kg, odrębnie dla:
a) płatowca,
b) zespołu napędowego,
c) awioniki;
2) statku powietrznego jako całości: samolotu albo śmigłowca i wiatrakowca o maksymalnej masie do startu
nieprzekraczającej 495 kg;
3) statku powietrznego jako całości: lotni, paralotni, motolotni i spadochronu oraz ich wyposażenia, odpowiednio.
3.6.1. Ważność każdego z uprawnień lotniczych wpisanych do świadectwa wynosi 3 lata i może być
przedłużona, jeżeli w tym okresie jej posiadacz przez 6 miesięcy wykonywał czynności, do których to uprawnienie
upoważnia, albo zaliczył sprawdzenie umiejętności w tym zakresie w organizacji określonej w ust. 3.2 pkt 1 lub 2.
3.6.2. Uprawnienia uzupełniające, dotyczące typu w odniesieniu do uprawnień lotniczych wymienionych w ust.
3.6, są wydawane i wpisywane do osobistego dokumentu praktyki lotniczej mechanika poświadczenia obsługi przez
organizacje wymienione w ust. 3.2.
Rozdział 4
Wzór świadectwa kwalifikacji
4.1. Do świadectw kwalifikacji mają odpowiednie zastosowanie przepisy załącznika nr 1 ust. 1.1 i 1.2.
4.2. Nazwy dla poszczególnych rodzajów świadectw są zamieszczone w poniższej tabeli wraz z symbolami
licencji:

Nazwa specjalności posiadacza świadectwa kwalifikacji



w języku polskim
w języku angielskim
Symbol świadectwa


kwalifikacji

1
2
3



pilot lotni
hang glider pilot
HGP



pilot paralotni
paraglider pilot
PP

120



pilot motolotni
powered hang glider pilot
PHGP



pilot samolotu ultralekkiego
ultralight aeroplane pilot
UAP



pilot śmigłowca ultralekkiego
ultralight helicopter pilot
UHP



pilot wiatrakowca ultralekkiego
ultralight autogiro pilot
UAGP



pilot-operator modelu latającego
flying model pilot-operator
FMP



skoczek spadochronowy
parachute jumper
PJ



mechanik poświadczenia obsługi statku
aircraft maintenance mechanic
MM
powietrznego
4.3. Skróty nazw uprawnień lotniczych i innych wpisów do świadectw
4.3.1. Skróty nazw uprawnień lotniczych
Stosowane w świadectwach skróty nazw uprawnień lotniczych są zamieszczone w poniższej tabeli:

Uprawnienie lotnicze

Symbol - skrót
Nazwa w języku polskim
Nazwa w języku angielskim



1
2
3



Wpisywane do świadectw kwalifikacji pilotów

CVFR
(uprawnienie) do wykonywania lotów
Controlled VFR flights (rating)

kontrolowanych VFR


INS
uprawnienie instruktora
Instructor rating



CP
(uprawnienie) do lotów z pasażerem
Carry passenger (rating)



PPG
(uprawnienie) do wykonywania lotów z
Powered paraglider (rating)

napędem


PPGG
(uprawnienie) do wykonywania lotów na
Powered paraglider with gear (rating)

motoparalotni


Wpisywane do świadectw mechanika poświadczenia obsługi statku powietrznego


(uprawnienie) dotyczące płatowca samolotu o
Airframe of aeroplane of weight no more
AF(A)
masie startowej do 495 kg
than 495 kg (rating)
(uprawnienie) dotyczące płatowca śmigłowca
Airframe of helicopter of weight no more
AF(H)
o masie startowej do 495 kg
than 495 kg (rating)
(uprawnienie) dotyczące płatowca
Airframe of autogiro of weight no more
AF(AG)
wiatrakowca o masie startowej do 495 kg
than 495 kg (rating)
(uprawnienie) dotyczące zespołu napędowego Power
plant of aeroplane of weight no more

121
PP(A)
samolotu o masie startowej do 495 kg
than 495 kg (rating)
(uprawnienie) dotyczące zespołu napędowego
Power plant of helicopter of weight no
PP(H)
śmigłowca o masie startowej do 495 kg
more than 495 kg (rating)
(uprawnienie) dotyczące zespołu napędowego Power plant of autogiro of weight no more
PP(AG)
wiatrakowca o masie startowej do 495 kg
than 495 kg (rating)
(uprawnienie) dotyczące awioniki samolotu o
Avionics of aeroplane of weight no more
AV(A)
masie startowej do 495 kg
than 495 kg (rating)
(uprawnienie) dotyczące awioniki śmigłowca
Avionics of helicopter of weight no more
AV(H)
o masie startowej do 495 kg
than 495 kg (rating)
(uprawnienie) dotyczące awioniki
Avionics of autogiro of weight no more
AV(AG)
wiatrakowca o masie startowej do 495 kg
than 495 kg (rating)
(uprawnienie) dotyczące samolotu o masie
Totality of aeroplane of weight no more
TM(A)
startowej do 495 kg, jako całości
than 495 kg (rating)
(uprawnienie) dotyczące śmigłowca o masie
Totality of helicopter of weight no more
TM(H)
startowej do 495 kg, jako całości
than 495 kg (rating)
(uprawnienie) dotyczące wiatrakowca o masie Totality of autogiro of weight no more than
TM(AG)
startowej do 495 kg, jako całości
495 kg (rating)



TM(HG)
(uprawnienie) dotyczące lotni jako całości
Totality of hang glider (rating)



TM(PG)
(uprawnienie) dotyczące paralotni jako całości
Totality of paraglider (rating)



TM(PPG) (uprawnienie)
dotyczące paralotni z napędem Totality of powered paraglider (rating)
jako całości.

TM(PHG)
(uprawnienie) dotyczące motolotni jako
Totality of powered hang glider (rating)

całości


TM(P)
(uprawnienie) dotyczące spadochronu jako
Totality of parachute (rating)

całości



4.3.2. W świadectwach są stosowane wpisy niestandardowe w razie zaistnienia takiej potrzeby.
4.3.3. W przypadku, gdy mechanik obsługi statku powietrznego posiada już licencję w kategorii B1.2 wydaną
zgodnie z Part-66, uprawnienia oznaczone w tabeli jako "Wpisywane do świadectwa kwalifikacji mechanika
poświadczania obsługi statków powietrznych" mogą zostać wpisane do ww. licencji na stronie "Załącznik do
Formularza 26 EASA" - Krajowe uprawnienia poza zakresem Part-66.
4.4. Elementy składowe świadectwa
wiadectwo posiada:
1) stronę tytułową;
2) standardowe części oznaczone numeracją rzymską, zawierające wpisy do licencji stałe i zmienne:
a) część I zawiera nadruk w języku polskim: RZECZPOSPOLITA POLSKA i angielskim: REPUBLIC OF
POLAND,
b) część II zawiera:
– nazwę specjalności lotniczej posiadacza świadectwa w języku polskim i angielskim oraz symbol literowy
świadectwa według tabeli zamieszczonej w ust. 4.2,
– datę pierwszego wydania świadectwa według standardowego zapisu: dzień, miesiąc, rok, np. 20/03/2003.,
c) część III zawiera numer świadectwa przedstawiony następująco: "PL-0xxxSYMBOLzz, który zawiera:

122