Rządowy projekt ustawy budżetowej na rok 2008

4.3. Nauka i edukacja, sport
1. Nauka
Rozwój nauki wspieraj cej budow gospodarki opartej na wiedzy, podobnie jak w roku
2007, b dzie nadrz dnym celem działa podejmowanych przez Ministra Nauki i Szkolnictwa
Wy szego w roku 2008.
Podstawowe zadania przewidziane do realizacji w roku 2008 wynikaj ze strategicznych
obszarów badawczych oraz priorytetowych bada Krajowego Programu Ramowego
i dotycz wspierania bada naukowych bezpo rednio słu cych społecze stwu, rozwojowi
gospodarki i wzrostowi jej konkurencyjno ci.
Realizacja powy szych zada jest zwi zana z reorganizacj systemu prowadzenia
działalno ci badawczo-rozwojowej, zmierzaj c do:
- zwi kszenia konkurencyjno ci nauki polskiej poprzez prowadzenie bada naukowych na
poziomie uznawanym za wysoki przez mi dzynarodowe rodowiska naukowe,
- zwi kszenia konkurencyjno ci przyznawania rodków na nauk ,
- zwi kszenia udziału polskich naukowców w mi dzynarodowych przedsi wzi ciach
i programach badawczych,
- zwi kszenia wpływu bada naukowych na rozwój społeczno-gospodarczy kraju,
- unowocze nienia infrastruktury badawczej nauki polskiej.
Wyzwania te wynikaj z post puj cej globalizacji, członkostwa Polski w Uni Europejskiej
oraz ze zmiany hierarchi zada , co powoduje konieczno stałego doskonalenia organizacji
i finansowania bada naukowych i prac rozwojowych.
Podstawowe działania podejmowane w 2008 roku b d polegały na: zwi kszeniu
efektywno ci publicznego finansowania nauki, zwi kszeniu współpracy jednostek naukowych
z przedsi biorstwami, zmianach systemowych, organizacyjnych i prawnych umo liwiaj cych
efektywne realizowanie polityki naukowej, naukowo-technicznej i innowacyjnej, rozwijaniu
współpracy mi dzynarodowej oraz promocji nauki i innowacyjno ci w społecze stwie.
Zwi kszenie efektywno ci wydatkowania rodków bud etowych na nauk wymaga
koncentracji rodków na programach o strategicznym znaczeniu dla Polski z zachowaniem
synergi przez odpowiednie powi zanie priorytetów nauki polskiej i nauki z UE.
Nowoczesnym i sprawdzonym w praktyce narz dziem, które ma pomóc w wypracowaniu

135
kierunków rozwoju nauki polskiej jest Narodowy Program Foresight. W tym celu wdra ane s
tak e zmiany systemowe, organizacyjne i prawne.
W obszarze nauki działa powołane w 2007 roku Narodowe Centrum Bada i Rozwoju,
którego podstawowym zadaniem jest wspieranie ministra wła ciwego do spraw nauki
w zakresie zarz dzania i finansowania strategicznymi dla pa stwa i polskiej gospodarki
programami badawczymi. Celem działalno ci Centrum jest osi gni cie koncentracji rodków
finansowych na priorytetowych zadaniach, w szczególno ci z zakresu atomistyki,
alternatywnych ródeł energi , ochrony zdrowia i rozwoju nowych technologi .
W 2008 r. kontynuowana b dzie restrukturyzacja i konsolidacja jednostek naukowych,
co pozwoli na rozszerzenie oferty rynkowej na usługi badawczo-rozwojowe oraz
racjonalizacj kosztów działania ww. jednostek. Nowe programy i przedsi wzi cia
podejmowane przez ministra wła ciwego do spraw nauki wspomaga b d restrukturyzacj
jednostek naukowych, przeprowadzan przez organy sprawuj ce nadzór nad tymi
podmiotami.
Rok 2008 jest kolejnym rokiem wzrostu nakładów bud etowych na nauk . Wydatki te
wzrastaj nominalnie o 11,2%.
W projekcie bud etu na wydatki w obszarze nauki zaplanowano (ł cznie z wpływami
gromadzonymi na Funduszu Nauki i Technologi Polskiej) 4.214.115 tys. zł. Wydatki na
finansowanie projektów z udziałem rodków Uni Europejskiej ustalono na poziomie
181.637 tys. zł.
W roku 2008 nadal najpowa niejsz pozycj wydatków zaplanowanych na nauk
stanowi b d rodki na działalno statutow jednostek naukowych oraz badania własne
szkół wy szych – 1.915.192 tys. zł (46,7%). rodki te pozwol na kontynuowanie zmian
organizacyjnych i strukturalnych jednostek naukowych w celu zwi kszenia ich potencjału
badawczego oraz rozwoju kadry naukowej.
Kwot 1.014.192 tys. zł, tj. 24,7% nakładów na nauk planuje si przeznaczy na
finansowanie projektów badawczych i celowych. rodki te zostan w szczególno ci
przeznaczone na projekty słu ce zwi kszeniu zastosowa wyników bada naukowych
w praktyce gospodarczej.
Na współprac naukow i naukowo-techniczn przewidziano 163.851 tys. zł
z przeznaczeniem na współfinansowanie udziału polskich naukowców w ró nego rodzaju
przedsi wzi ciach mi dzynarodowych.
Na unowocze nienie infrastruktury badawczej nauki polskiej w bud ecie nauki na 2008
rok zaplanowano 491.995 tys. zł. W ramach tej kwoty finansowane b d inwestycje

136
budowlane, zakupy aparatury naukowo-badawczej oraz rozbudowa i utrzymanie
infrastruktury informatycznej nauki.
Na działalno i zadania realizowane przez Narodowe Centrum Bada i Rozwoju
przewidziano kwot 423.380 tys. zł.
W obszarze nauki kontynuowane b d prace w zakresie tworzenia Centrum Nauki
Kopernik, placówki, która jako jedna z najnowocze niejszych w Europie przyczyni si do
budowania wizerunku naszego kraju jako pa stwa inwestuj cego w nauk i edukacj .
Zadania z obszaru nauki realizowa b dzie tak e Polska Akademia Nauk - pa stwowa
instytucja naukowa działaj ca poprzez wyłonion w drodze wyborów korporacj uczonych
oraz podległe Akademi placówki naukowe.
Działalno naukowa Akademi , w szczególno ci działalno statutowa jej placówek
naukowych, inwestycje słu ce celom naukowym oraz badania naukowe realizowane
w ró nych formach projektów badawczych, jest finansowana ze rodków bud etowych
przewidzianych na nauk , ujmowanych w cz ci bud etu pa stwa, któr dysponuje minister
wła ciwy do spraw nauki.
Natomiast wydatki Polskiej Akademi Nauk, ujmowane w cz ci 67 bud etu pa stwa,
zaplanowane na 2008 r. w kwocie 56.473 tys. zł, przeznaczone zostan na finansowanie
struktury korporacyjnej tej instytucji, współprac naukow z zagranic oraz działalno
pomocniczych placówek naukowych pełni cych rol infrastruktury działalno ci naukowej,
w tym bibliotek, archiwów, zagranicznych stacji naukowych. Akademia dysponowa b dzie
ponadto rodkami spoza bud etu pa stwa, które przeznaczy na promowanie nowatorskich
bada i inwestycje w zakresie działalno ci naukowej.
Wspomagaj cym ródłem finansowania zada w obszarze nauki jest Fundusz Nauki
i Technologi Polskiej zasilany
rodkami pochodz cymi z przychodów uzyskanych
z prywatyzacji (2%). W 2008 r. planuje si uzyska z tego tytułu 46.000 tys. zł. rodki
zostan przeznaczone na inwestycje słu ce potrzebom bada naukowych i prac
rozwojowych.
2. Edukacja
O wiata i wychowanie, edukacyjna opieka wychowawcza
O wiata i wychowanie jest spójnym systemem kształcenia i wychowania obejmuj cym
ró ne poziomy kształcenia w formie instytucjonalnej i pozainstytucjonalnej. W systemie tym
uczestnicz dzieci, młodzie i doro li nabywaj c wiedz ogóln lub zawodow , a tak e
umiej tno ci.

137
W roku 2008 oraz w latach nast pnych system o wiaty b dzie modernizowany w celu
sprostania przemianom zachodz cym w kraju oraz w wiecie:
- rosn cej powszechno ci kształcenia na poziomie rednim,
- procesom demograficznym, a tak e mobilno ci społecznej wymuszaj cej gł bokie zmiany
w sieci szkół i placówek o wiatowych,
- przemianom w obyczajowo ci i postawach, zagro eniom wychowawczym, otwarto ci na
wiat,
- pogł bianiu si ró nic materialnych i rodowiskowych (zjawiska wykluczenia) przy
ogromnym wpływie rodowiska rodzinnego na losy edukacyjne,
- nowym, zwi zanym ze współczesn cywilizacj i otwarciem na wiat, kompetencjom
niezb dnym na rynku pracy (j zyki obce, technologie informacyjno – komunikacyjne,
przedsi biorczo , nowe zawody),
- wzrostowi liczby dzieci i młodzie y wymagaj cych wzmo onej i zindywidualizowanej
pomocy ze wzgl du na ró nego rodzaju zaburzenia rozwojowe,
- wzrostowi znaczenia uczenia si przez całe ycie, przy jednoczesnym braku takich
nawyków i postaw w społecze stwie.
W celu realizacji zamierze strategicznych w obszarze o wiaty, Minister Edukacji
Narodowej, we współpracy z zainteresowanymi resortami, samorz dami oraz partnerami
społecznymi w 2008 roku b dzie podejmował nowe inicjatywy oraz kontynuował wcze niej
rozpocz te zadania:
-
wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci i młodzie y poprzez:
- zmniejszanie ró nic w dost pie do edukacji wynikaj cych z trudnej sytuacji
materialnej uczniów oraz ró nic mi dzy poszczególnymi regionami kraju, o rodkami
wielkomiejskimi i wiejskimi, czemu słu y b dzie rozwój systemu pomocy materialnej
dla uczniów w ramach Narodowego Programu Stypendialnego,
- tworzenie warunków umo liwiaj cych pobieranie nauki we wszystkich typach szkół
przez dzieci i młodzie niepełnosprawn oraz niedostosowan społecznie, zgodnie
z indywidualnymi potrzebami rozwojowymi i edukacyjnymi oraz predyspozycjami,
a tak e umo liwienie uczniom niepełnosprawnym realizowanie zindywidualizowanego
procesu kształcenia, form i programów nauczania oraz zaj rewalidacyjnych zgodnie
z
programem
rz dowym
„Wczesna,
wielospecjalistyczna,
kompleksowa,
skoordynowana i ci gła pomoc dziecku zagro onemu niepełnosprawno ci lub
niepełnosprawnemu oraz jego rodzinie”,

138
-
dostosowanie kierunków, tre ci i form kształcenia do wymogów rynku pracy, w tym
kształtowanie u uczniów postaw przedsi biorczo ci sprzyjaj cych aktywnemu
uczestnictwu w yciu gospodarczym; zmieniaj cy si rynek pracy wymusza elastyczne
formy uzyskiwania i zmiany kwalifikacji zawodowych, wzbogacenie oferty edukacyjnej
umo liwiaj cej nabywanie nowych kompetencji i podwy szanie poziomu ju zdobytej
wiedzy,
-
umo liwianie uczniom szczególnie uzdolnionym realizowania indywidualnych programów
nauczania oraz uko czenia szkoły ka dego typu w skróconym czasie, a tak e tworzenie
warunków do rozwoju zainteresowa i uzdolnie uczniów przez organizowanie zaj
pozalekcyjnych i pozaszkolnych oraz kształtowanie aktywno ci społecznej i umiej tno ci
sp dzania czasu wolnego,
-
upowszechnianie znajomo ci j zyków obcych poprzez nauczanie j zyka angielskiego od
pierwszej klasy szkoły podstawowej,
-
wspomaganie przez szkoł wychowawczej roli rodziny w zwi zku z nasilaj cymi si
zjawiskami patologi społecznej w celu przeciwdziałania tym zjawiskom,
-
tworzenie warunków do upowszechniania w szkole tre ci patriotycznych,
-
ochron uczniów przed niepo danymi tre ciami zawartymi na stronach internetowych,
-
popraw bezpiecze stwa uczniów i wychowanków poprzez sukcesywne wprowadzanie
systemów monitoruj cych wej cia do szkół i placówek,
-
popraw profilaktycznej opieki zdrowotnej w szkołach,
-
upowszechnianie dost pu do szkół ponadgimnazjalnych, umo liwiaj cych dalsze
kształcenie w szkołach wy szych,
-
popraw jako ci kształcenia poprzez:
- dokształcanie i doskonalenie kadry nauczycielskiej oraz kształcenie w dwóch
kierunkach w uczelniach przyszłej kadry szkół i placówek o wiatowych,
- promowanie nowatorstwa dydaktyczno-wychowawczego,
- wzmacnianie
sprawowania
nadzoru
pedagogicznego
nad
publicznymi
i niepublicznymi szkołami i placówkami o wiatowymi.
W resorcie edukacji trwaj prace nad Rz dowym programem rozwoju edukacji na
obszarach wiejskich. Jest to dokument interdyscyplinarny, adresowany do
rodowisk
wiejskich. Zało enia programu przewiduj :
- wspieranie rozwoju najmłodszych dzieci oraz upowszechnianie wychowania
przedszkolnego na obszarach wiejskich,

139