Prawo do pierwszego urlopu

Przeczytaj także: Prawo pracy na wakacje, czyli o urlopach wypoczynkowych i nie tylko

Wymiar urlopu przysługujący po roku pracy wynosić będzie 20 dni. Nawet bowiem pracownik, który zaczyna pracę po studiach wyższych po roku pracy będzie miał, łącznie z okresem uprawniającym do urlopu nabytym w związku z ukończeniem szkoły wyższej 9 a nie 10 lat pracy. 26 dniowy urlop przysługuje osobom zatrudnionym co najmniej 10 lat.

Porada eksperta

W wyjątkowych jedynie przypadkach możemy mieć do czynienia z urlopem w wyższym wymiarze.

Przykład:
Pracownik po zakończeniu szkoły średniej odbył 1,5 roczną służbę wojskową, po której rozpoczął studia. Okres służby wojskowej wliczany jest do okresu, od którego zależą uprawnienia pracownicze, czyli z tego tytułu do stażu urlopowego zaliczymy 1,5 roku. Z tytułu ukończenia studiów do stażu urlopowego wlicza się zaś 8 lat. W konsekwencji pracownik ten rozpoczynając pracę po studiach ma już 9,5 roku urlopowego stażu pracy, a zatem po roku pracy będzie miał prawo do 26 dni urlopu, gdyż przekroczy 10 letni staż urlopowy.

Dlatego też obliczamy jego wysokość mnożąc 1/12 przez 20 dni. Niestety, w wyniku takiego obliczenia nie otrzymujemy liczby całkowitej (1/12 z 20 dni urlopu to 1,6(6) dnia). Brak jest zaś przepisu wskazującego – tak jak to jest w przypadku pracowników niepełnoetatowych (art. 154 § 2 KP) – że niepełny dzień urlopu należy zaokrąglić w górę do pełnego dnia. W związku z tym, w praktyce proponuje się stosowanie jednej z dwóch metod:

1) dokładne przeliczenie wymiaru na godziny

Metoda ta polega na dokładnym przeliczeniu wymiaru 1,6(6) (czyli 1/12 z 20 dni) na godziny przy założeniu, że zgodnie z art. 1542 § 2 KP jeden dzień urlopu odpowiada 8 godzinom pracy. Należy pamiętać, że poruszamy się w systemie dziesiętnym, natomiast dzień pracy rozliczany jest w systemie ósemkowym;

2) zaokrąglenie do pełnego dnia

Ta metoda (chyba najbardziej trafna i stosowana najcześciej w praktyce) polega na udzielaniu urlopu w wymiarze zaokrąglonym do pełnego dnia na korzyść pracownika, czyli zamiast 1,6(6) dnia (1/12 z 20 dni) pracownik otrzymuje 2 dni urlopu (ale już po 3 miesiącach pracy 3/12 z 20 dni to 5 pełnych dni urlopu), tak by w efekcie w roku kalendarzowym wymiar urlopu pracownika nie przekroczył 20 dni urlopu. Metodę tę należy stosować konsekwentnie, zarówno w stosunku do pracowników, którzy chcą wykorzystać urlop w naturze już po upływie miesiąca pracy, jak i tych, którzy ten urlop „zbierają” i wykorzystają później oraz tych pracowników, którzy rozstają się z pracodawcą w trakcie roku kalendarzowego. Należy uznać, że przy jej stosowaniu w każdym przypadku wymiar urlopu w roku kalendarzowym nie powinien przekroczyć 20 dni urlopu (tj. 160 godzin).

Przykład:
Kamil Z. chce wykorzystać urlop po 4 miesiącach pracy. Należy dokonać następującego obliczenia: 4/12 x 20 dni = 6,6(6), czyli w zaokrągleniu 7 dni. Przysługuje mu zatem 7 dni urlopu.

Zgodnie z ogólną zasadą wymiar urlopu dla pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego pracownika. Przykładowo, wymiar urlopu wypoczynkowego osoby uprawnionej do 20 dni urlopu zatrudnionej na 1/2 etatu wynosi 10 dni co dopiero mnożymy przez 8 godzin, by otrzymać wymiar godzinowy urlopu.Tę zasadę zastosować musimy także w przypadku pierwszej pracy.

Przykład:
Pracownik podjął swoją pierwszą pracę. Wymiar czasu pracy ustalono na 1/4 etatu. Pracownikowi po roku pracy przysługiwałoby 20 dni urlopu, co musimy pomniejszyć odpowiednio do jego wymiaru czasu pracy:
20 dni : 4 = 5. Od takiej liczby dni powinniśmy liczyć 1/12 za każdy przepracowany miesiąc: 5 dni : 12 = 0,4166.. , co daje nam 3,36 godziny, czyli 3 godziny i 22 minuty urlopu.