Rządowy projekt ustawy o zdrowiu publicznym

– 25 –

 Wspieranie wyjścia z uzależnienia, a także do programów redukcji szkód
zdrowotnych oraz rozwiazywanie problemów związanych z uzależnieniami.
 Rozwijanie i wspieranie działań sprzyjających zachowaniu abstynencji po
zakończonym procesie leczenia kierowane do osób wymagających dalszego
wsparcia.
Realizator: Krajowe Biuro do Spraw Przeciwdziałania Narkomani , Państwowa
Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Państwowa Inspekcja Sanitarna,
Minister Zdrowia.

B.2.4. Redukcja szkód związanych z uzale nieniami i szkodliwym stosowaniem
substancji psychoaktywnych

 Poprawa funkcjonowania rodziny dotkniętej problemem picia szkodliwego i
uzależnienia od alkoholu.
 Zwiększenie dostępności i poprawa jakości pomocy dzieciom z rodzin z
problemem alkoholowym.
 Zwiększenie dostępności pomocy dla osób dotkniętych przemocą w rodzinie
– dorosłych i dzieci.
 Podniesienie jakości pomocy dla członków rodzin z problemem przemocy.
 Zwiększenie wiedzy i świadomości społecznej nt. zjawiska przemocy w
rodzinie, sposobów reagowania na przemoc i możliwości uzyskania pomocy.
 Ograniczenie FASD i poprawa funkcjonowania chorych.
 Ograniczenie picia alkoholu przez kobiety w ciąży i planujące ciążę
– wdrożenie standardów i procedur diagnozy ŻASD zgodnie z aktualnym
stanem wiedzy naukowej.
 Zwiększenie dostępności pomocy osobom z ŻASD.
 Poszerzenie i upowszechnianie wiedzy specjalistycznej na temat FASD.
 Wspieranie realizacji programów redukcji szkód występujących w związku z
używaniem narkotyków.
 Ograniczenie szkód wynikających z używania substancji psychoaktywnych
wśród dzieci i młodzieży.
 Rozwiązywanie problemów wynikających z uzależnienia od hazardu lub
innych
uzależnień
niestanowiących
uzależnienia
od
substancji
psychoaktywnych.
Realizator: Krajowe Biuro do Spraw Przeciwdziałania Narkomani , Państwowa
Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Państwowa Inspekcja Sanitarna,
Minister Zdrowia.


B.3. Zadania pozostałe

B.3.ń. Monitorowanie i ocena stanu zdrowia społecze stwa, zagro e dla
zdrowia oraz jakości ycia związanej z zdrowiem społecze stwa
 Zbieranie i analiza danych statystycznych dotyczących epidemiologi problemu
używania substancji psychoaktywnych i uzależnień behawioralnych.
 Badania metodami jakościowymi wśród użytkowników substancji
psychoaktywnych mające na celu dostarczenie dodatkowych informacji do
analizy wyników badań ilościowych lub stanowią wsparcie w ich realizacji.


– 26 –

 Badania kohortowe wśród użytkowników narkotyków dotyczące śmiertelności
w ramach jednego z pięciu kluczowych wska ników EMCDDA.
 Badania przekrojowe dotyczące występowania zakażeń HIV i HCV wśród
użytkowników narkotyków w ramach kluczowego wska nika EMCDDA.
Wska nik służy do śledzenia trendów w zapotrzebowaniu na leczenie oraz
problemów osób, które zgłaszają się do leczenie. Badania prowadzone są w
cyklach 3 letnich.
 Oszacowanie liczby użytkowników narkotyków i oszacowania stopnia
zaspokojenia potrzeb leczniczych osób uzależnionych. Badania prowadzone
są w cyklach 3 letnich.
 Badania problemowych użytkowników narkotyków używających narkotyki w
iniekcjach takich jak heroina, nowe substancje psychoaktywne, leki bez
recepty. Badania realizowane są wśród odbiorców programów wymiany igieł i
strzykawek w cyklach 2–3 letnich.
 Zbieranie i analiza danych na temat aktywności jednostek samorządu
terytorialnego w obszarze ograniczania popytu na substancje psychoaktywne.
 Wdrożenie systemu zbierania danych w zakresie wska nika zgłaszalności do
leczenia (TDI) oraz poprawa jakości danych pozostałych kluczowych
wska ników EMCDDA. Na podstawie nowelizacji z 2011 r. ustawy z dnia
29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomani placówki lecznicze do których
zgłaszają się osoby uzależnione do narkotyków i nowych substancji
psychoaktywnych zobowiązane są do przekazywania informacji na temat osób
podejmujących leczenia do KBPN. Informacje o osobach leczonych są
wykorzystywane do analizy sceny narkotykowej, dynamiki problemów oraz
określenia skali potrzeb osób uzależnionych od narkotyków.
 Rozwój i konsolidacja monitoringów wojewódzkich oraz lokalnych poprzez
szkolenie i udzielanie wsparcia merytorycznego wojewódzkim ekspertom do
spraw informacji o substancjach psychoaktywnych.
 Monitorowanie zgłaszalności do leczenia substytucyjnego w celu kontroli
dystrybucji środka substytucyjnego poprzez prowadzenie Centralnego Wykazu
Osób Objętych Leczeniem Substytucyjnym.
 Prowadzenie systemu wczesnego ostrzegania o nowych substancjach
psychoaktywnych we współpracy z EMCDDA mającego na celu wykrywania i
przekazywania informacji o nowych substancjach psychoaktywnych.
 Prowadzenie badań monitoringowych i urzędowej kontroli zawartości
substancji szkodliwych dla zdrowia w wyrobach tytoniowych, wprowadzonych
do obrotu handlowego.
 Monitorowanie sytuacji w kraju w zakresie dynamiki występowania środków
zastępczych i nowych substancji psychoaktywnych.
 Opracowanie i koordynowanie systemu powiadomień o stwierdzonych
przypadkach zatruć, gdy istnieje domniemanie, że przyczyną bezpośrednią
było użycie środków zastępczych lub nowych substancji psychoaktywnych.
 Zbieranie informacji i prowadzenie rejestru przypadków zatruć środkami
zastępczymi lub nowymi substancjami psychoaktywnymi.
 Monitorowanie pojawiania się nowych rodzajów środków zastępczych i
nowych substancji psychoaktywnych oraz nowych form ich dystrybucji oraz
współpraca z tym zakresie z innymi podmiotami.


– 27 –

Realizator: Krajowe Biuro do Spraw Przeciwdziałania Narkomani , Państwowa
Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Państwowa Inspekcja Sanitarna,
Minister Zdrowia.

B.3.2. Inicjowanie i prowadzenie bada naukowych i analiz, oraz współpracy w
zakresie zdrowia publicznego.
 Inicjowanie i wspieranie badań naukowych dotyczących uzależnień.
 Prowadzenie badań zmierzających do oceny związku pomiędzy potencjalnymi
czynnikami szkodliwymi dla zdrowia lub innymi czynnikami ryzyka a stanem
zdrowia ludności,
 Badania efektywności działań i programów leczniczych adresowanych do
osób uzależnionych.
 Okresowa ocena systemu leczenia dla osób uzależnionych pod kątem
adekwatności udzielanych świadczeń opieki zdrowotnej.
 Inicjowanie badań dotyczących wpływu używania substancji psychoaktywnych
na zdrowie i funkcjonowanie społeczeństwa.
 Inicjowanie i nawiązywanie współpracy z ministerstwami i urzędami
centralnymi, jednostkami realizującymi zadania z zakresu przeciwdziałania
uzależnieniom, instytutami naukowymi, konsultantami krajowymi oraz innymi
podmiotami zajmującymi się profilaktyką uzależnień.
 Testowanie skuteczności zadań z zakresu zdrowia publicznego polegających
na promocji zdrowia lub profilaktyce chorób innych, niż określone w NPZ
poprzez programy pilotażowe.
 Prowadzenie współpracy międzynarodowej dotyczącej profilaktyki i
rozwiązywania problemów związanych z uzależnieniami.
 Współpraca międzynarodowa w obszarze przeciwdziałania uzależnieniom,
mająca na celu wymianę doświadczeń z innymi krajami.
 Badanie sytuacji dotyczącej nierówności w zdrowiu wynikających z
uwarunkowań społeczno-ekonomicznych na podstawie danych Narodowego
Żunduszu Zdrowia, żłównego Urzędu Statystycznego, Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych oraz Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej.
 Analiza wpływu interwencji podejmowanych w ramach Programu pod kątem
pogłębiania lub ograniczania nierówności społecznych w zdrowiu.
Ukierunkowanie interwencji podejmowanych w ramach Programu na grupy
najbardziej wrażliwe społecznie. Proponowanie interwencji zmniejszających
różnice pomiędzy najbardziej uprzywilejowanymi a najbardziej wrażliwymi
grupami społecznymi i spłaszczających gradient czynników ryzyka i
problemów zdrowotnych w populacji.
 Analiza kosztów leczenia problemów związanych ze szkodliwym używaniem
substancji psychoaktywnych i uzależnieniami, analiza relacji koszt/efekt
planowanych i podejmowanych działań interwencyjnych.
 Opracowywanie i upowszechnianie standardów dobrej praktyki i programów o
zweryfikowanej w badaniach naukowych skuteczności w zakresie wczesnej
interwencji, profilaktyki selektywnej i wskazującej.
 Projektowanie i testowanie skuteczności zadań z zakresu zdrowia publicznego
innych, niż określone w NPZ poprzez programy pilotażowe, w oparciu o
zidentyfikowane czynniki ryzyka oraz danych o nierównościach społecznych w
zdrowiu.


– 28 –

Realizator: Krajowe Biuro do Spraw Przeciwdziałania Narkomani , Państwowa
Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Państwowa Inspekcja Sanitarna,
Minister Zdrowia.

B.3.3. Wsparcie podmiotów uczestniczących w profilaktyce i rozwiązywaniu
problemów wynikających z uzale nie .
 Zapewnianie dofinansowania programów polityki zdrowotnej dotyczących
profilaktyki uzależnień realizowanych przez jednostki samorządu
terytorialnego ze środków Narodowego Żunduszu Zdrowia, w wysokości 80%
dla miejscowości poniżej 5 tys. mieszkańców oraz 40% dla pozostałych
jednostek.
 Nadawanie logo NPZ dla działań i instytucji promujących zdrowie.
 Wsparcie finansowe inicjatyw wpisujących się w cel operacyjny A.
Realizator: Minister Zdrowia, Narodowy Żundusz Zdrowia.

4.3. Cel operacyjny C: Narodowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego.
4.3.1. Podmiot odpowiedzialny: Minister Zdrowia we współpracy z Ministrem
Edukacji Narodowej, Ministrem Sportu i Turystyki, Ministrem Pracy i Polityki
Społecznej, Minister Spraw Wewnętrznych, Ministrem Sprawiedliwości oraz
Ministrem Administracji i Cyfryzacji.

4.3.2. Wysokość finansowania zada : 27,5–36,5 mln zł.

4.3.3. Opis zada .
Realizacja tego celu przyczyni się przede wszystkim do poprawy stanu zdrowia
psychicznego, ograniczenia zapadalności na zaburzenia psychiczne (głównie na
depresję) a także zmniejszenia liczby samobójstw. Przy realizacji zadań wpisujących
się w ten cel operacyjny konieczne będzie korzystanie z doświadczenia
zgromadzonego podczas realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia
Psychicznego na lata 2011–2015. Dla realizacji zadań istotne będzie korzystanie z
wyników badania EZOP – „Epidemiologia zaburzeń psychiatrycznych i dostępność
psychiatrycznej opieki zdrowotnej”. Obok zapobiegania depresji i samobójstwom
konieczne jest ograniczenie stygmatyzacji osób z zaburzeniami psychicznymi,
edukacja społeczeństwa i pracowników opieki zdrowotnej i pomocy społecznej w
zakresie wczesnego wykrywania tych zaburzeń.
W ramach celu operacyjnego D będą również realizowane zadania polegające na
zapewnieniu osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie
dostępnej opieki zdrowotnej poprzez upowszechnienie środowiskowego modelu
psychiatrycznej opieki zdrowotnej, tworzenie warunków do rozwoju Centrów Zdrowia
Psychicznego oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku
rodzinnym i społecznym. Konieczne będzie również finansowanie zadań
polegających na inicjowaniu i prowadzeniu badań naukowych, a także monitorowaniu
i ocenie stanu zdrowia psychicznego i jego zagrożeń oraz jakości życia związanej ze
zdrowiem psychicznym.

4.3.4. Wykaz zada do realizacji w ramach celu operacyjnego C.



– 29 –

C.1. Promocja zdrowia
C.ń.ń. Upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego, kształtowanie
zachowa i stylów ycia wzmacniających zdrowie psychiczne, rozwijanie
umiej tności radzenia sobie w sytuacjach zagra ających zdrowiu
psychicznemu,

 opracowanie i realizacja programów promocji zdrowia psychicznego w
ochronie zdrowia
 (m.in. kampani informacyjnych i edukacyjnych, programów szkoleń w zakresie
promocji zdrowia psychicznego np. dla pracowników podstawowej opieki
zdrowotnej), w podmiotach, w których przebywają nieletni, w jednostkach z
obszaru nauki i szkolnictwa wyższego, w instytucjach wymiaru
sprawiedliwości, w jednostkach podległych MSW, w jednostkach pomocy
społecznej, w służbach podległych MON (np. programy szkolenia dla kadry
dowódczej, programy profilaktyczne dla żołnierzy powracających z misji
zagranicznych),
 opracowanie i realizacja programu ukierunkowanego na wzrost wiedzy,
kształtowanie postaw i przekonań dotyczących czynników warunkujących
zdrowie psychiczne, w celu promowania zachowań sprzyjających zdrowiu
psychicznemu,
 realizacja programów sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz
przeciwdziałających stygmatyzacji i dyskryminacji osób z zaburzeniami
psychicznymi,
 opracowanie programu szkoleń dla pracowników służb podległych MS, MSW i
MON, ułatwiających zrozumienie zachowań osób z zaburzeniami
psychicznymi oraz przeciwdziałających postawom nietolerancji, dyskryminacji i
wykluczeniu.
Realizatorzy: Minister Zdrowia we współpracy z Ministrem Edukacji Narodowej
Ministrem Pracy i Polityki Społecznej, Ministrem Spraw Wewnętrznych, Ministrem
Sprawiedliwości, Ministrem Obrony Narodowej, Ministrem Administracji i Cyfryzacji
oraz Narodowym Funduszem Zdrowia oraz jednostki samorządu terytorialnego.
C.ń.2. Tworzenie środowisk sprzyjających zdrowiu psychicznemu
 Ustalanie i aktualizacja priorytetów promocji zdrowia psychicznego w ochronie
zdrowia, w środowisku oświaty i wychowania, w pomocy społecznej i miejscu
pracy, w jednostkach z obszaru nauki i szkolnictwa wyższego, instytucjach
wymiaru sprawiedliwości, oraz jednostkach podległych MSW i MON.
 Opracowanie i wdrożenie pakietu działań mających na celu podniesienie
poziomu zdrowia psychicznego wśród dzieci i młodzieży przez kreowanie
harmonijnego rozwoju, kształtowanie osobowości i struktur psychicznych,
umiejętności społecznych, podnoszenie odporności i poprawę funkcjonowania
emocjonalnego.
 Opracowanie programu zapobiegania przemocy w podmiotach, w których
przebywają nieletni, w populacji osób pozbawionych wolności oraz w populacji
funkcjonariuszy i pracowników Służby Więziennej.
 Prowadzenie działań na rzecz zapobiegania występowaniu czynników w pracy
stanowiących zagrożenie dla zdrowia psychicznego m.in.: przeciwdziałanie
mobbingowi.