Rządowy projekt ustawy o zdrowiu publicznym

– 20 –

A.3. Zadania wspierające

A.3.ń. Badania, monitoring i współpraca mi dzynarodowa.

 Monitoring sposobu żywienia i stanu odżywienia z identyfikacją czynników
ryzyka rozwoju otyłości, z oceną poziomu aktywności fizycznej, poziomu
wiedzy żywieniowej oraz występowania nierówności w zdrowiu
 Badanie preferencji konsumentów dot. wyboru produktów spożywczych (w tym
suplementów diety) w celu realizacji zaleceń zdrowego żywienia.
 Badanie wzorców aktywności fizycznej społeczeństwa, w tym jakości życia
związanej ze sprawnością fizyczną oraz pomiar sprawności fizycznej uczniów.
 żromadzenie i analiza danych dotyczących wzorców aktywności fizycznej w
różnych grupach wiekowych i społecznych.
 Analiza wpływu interwencji podejmowanych w ramach Programu pod kątem
pogłębiania lub ograniczania nierówności społecznych w zdrowiu.
Ukierunkowanie interwencji podejmowanych w ramach Programu na grupy
najbardziej wrażliwe społecznie. Proponowanie interwencji zmniejszających
różnice pomiędzy najbardziej uprzywilejowanymi a najbardziej wrażliwymi
grupami społecznymi i spłaszczających gradient czynników ryzyka i
problemów zdrowotnych w populacji.
 Badania nad wprowadzeniem systemu przyjaznego etykietowania żywności:
prostym przekazem dotyczącym zawartości poszczególnych składników
odżywczych w żywności (na wzór „Traffic Light System” w Wielkiej Brytani czy
„Keyhole” w krajach skandynawskich).
 Aktualizacja norm żywienia dla populacji polskiej w oparciu o najnowszą
wiedzę medyczną oraz badania naukowe krajowe i zagraniczne, w tym
opracowanie i opublikowanie w formie cyfrowej i drukowanej oraz dystrybucję.
Badania zawartości tłuszczów trans w żywności.
 Aktualizacja danych dotyczących składu i wartości odżywczej środków
spożywczych dostępnych na rynku i wzorców spożycia, m.in. celem
zachęcania producentów żywności do zmiany składu produktów spożywczych
(w tym analiza składu wybranych produktów spożywczych oraz analiza składu
wybranych produktów spożywczych na podstawie informacji o wartości
odżywczej podawanej na etykietach produktów).
 Analiza kosztów leczenia otyłości i przewlekłych chorób niezaka nych
zależnych od żywienia, analiza relacji koszt/efekt planowanych i
podejmowanych działań interwencyjnych.
 Analiza adekwatności i efektywności udzielanych profilaktycznych i
edukacyjnych świadczeń opieki zdrowotnej.
 Prowadzenie współpracy międzynarodowej dotyczącej przeciwdziałaniu
nadwadze i otyłości, w tym w szczególności ze wiatową Organizacją
Zdrowia.
Realizator: Ministerstwo Zdrowia, uczelnia medyczna lub instytut badawczy wybrany
w drodze konkursu, Ministerstwo Sportu i Turystyki, Narodowy Instytut Zdrowia
Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, Instytut Sportu, Instytut ywności i
ywienia, Narodowy Żundusz Zdrowia.




– 21 –

A.3.2. Działania pilota owe i wsparcie podmiotów uczestniczących w realizacji
zada z zakresu profilaktyki nadwagi i otyłości.

 Projektowanie i testowanie skuteczności zadań z zakresu zdrowia publicznego
polegających na promocji zdrowia lub profilaktyce chorób innych, niż
określone w NPZ poprzez programy pilotażowe, w oparciu o zidentyfikowane
czynniki ryzyka otyłości i niedożywienia oraz danych o nierównościach
społecznych w zdrowiu.
 Projektowanie i testowanie skuteczności zadań z zakresu zdrowia publicznego
polegających na promocji zdrowia lub profilaktyce chorób innych, niż
określone w NPZ poprzez programy pilotażowe, w oparciu o zidentyfikowane
czynniki ryzyka otyłości i niedożywienia oraz danych o nierównościach
społecznych w zdrowiu.
 Zapewnianie dofinansowania programów polityki zdrowotnej dotyczących
profilaktyki nadwagi i otyłości realizowanych przez jednostki samorządu
terytorialnego ze środków Narodowego Żunduszu Zdrowia, w wysokości 80%
dla miejscowości poniżej 5 tys. mieszkańców oraz 40% dla pozostałych
jednostek.
 Nadawanie logo NPZ dla działań i instytucji promujących zdrowie.
 Wsparcie finansowe inicjatyw wpisujących się w cel operacyjny A.
Realizator: Ministerstwo Zdrowia, uczelnia medyczna lub instytut badawczy wybrany
w drodze konkursu, Narodowy Żundusz Zdrowia.


4.2. Cel operacyjny B. Ograniczenie rozpowszechnienia u ywania alkoholu,
tytoniu i innych substancji psychoaktywnych oraz zapobieganie uzale nieniom
behawioralnym

4.2.1. Podmiot odpowiedzialny: Minister Zdrowia we współpracy z Ministrem
Edukacji Narodowej, Ministrem Sportu i Turystyki, Ministrem Pracy i Polityki
Społecznej, Minister Spraw Wewnętrznych, Ministrem Sprawiedliwości, Ministrem
Administracji i Cyfryzacji.

4.2.2. Wysokość finansowania zada : 37,7–5Ń mln zł.

4.2.3. Opis zada .

Realizacja tego celu przyczyni się do zmniejszenia obciążenia społeczeństwa
problemami zdrowotnymi wynikającymi ze szkodliwego stosowania substancji
psychoaktywnych oraz uzależnień, w tym behawioralnych. Wpłynie to pozytywnie na
poprawę zdrowia psychicznego społeczeństwa oraz zmniejszenie obciążenia
chorobami somatycznymi, przede wszystkim nowotworami i uszkodzeniami
narządów wewnętrznych.
Przy realizacji zadań wpisujących się w ten cel operacyjny konieczna będzie
koordynacja i korzystanie z doświadczeń:
1) programów ograniczania zdrowotnych następstw palenia tytoniu,
2) narodowych programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych,
3) krajowych programów przeciwdziałania narkomani ,
4) „Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych” (w zakresie zadań
związanych z prewencją pierwotną),


– 22 –

5) programów finansowanych ze środków Żunduszu Rozwiązywania Problemów
Hazardowych
6) programu „Bezpieczna i Przyjazna Szkoła”.
W realizacji zadań niezbędne będzie korzystanie z doświadczenia oraz danych
zgromadzonych przez żłówny Inspektorat Sanitarny, Państwową Agencję
Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Krajowe Biuro Przeciwdziałania
Narkomani oraz Ośrodek Rozwoju Edukacji.
Dla realizacji celu niezbędne będzie opieranie się na wynikach badania żATS („The
Global Adult Tobacco Survey” WHO), badania HBSC (Health Behaviour in School-
aged Children – A WHO Col aborative Cross-national Study) oraz badaniua
„European School Survey Project on Alcohol and Drugs” (ESPAD).
Profilaktyka uzależnień od substancji psychoaktywnych jest istotna w całej populacji,
niemniej jednak najbardziej istotne jest zapobieganie wchodzeniu w nałóg przez
dzieci i młodzież.

4.2.4. Wykaz zada do realizacji w ramach celu operacyjnego B.

B.ń. Promocja zdrowia

B.ń.ń. Kształtowanie prozdrowotnej polityki publicznej polegającej na:

 Inicjowaniu zmian ukierunkowanych na zmniejszenie dostępności substancji
psychoaktywnych.
 Ograniczaniu reklamy substancji psychoaktywnych.
 Zmniejszeniu narażenia na środowiskowy dym tytoniowy.
 Zapewnieniu skutecznego przestrzegania przepisów regulujących obrót
substancjami psychoaktywnymi.
 Realizacji polityki społecznej i rodzinnej w sposób przyczyniający się do
ograniczania społecznych nierówności w zdrowiu.
Realizator: Minister Zdrowia, we współpracy z Ministrem Sprawiedliwości, Ministrem
Żinansów, Ministrem żospodarki i Ministrem Pracy i Polityki Społecznej.

B.ń.2. Rozwój kompetencji osób uczestniczących w realizacji zada z zakresu
zdrowia publicznego.

 Rozwój kadr w zakresie edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia, w tym
pracowników Państwowej Inspekcji Sanitarnej,
 Edukacja pracowników ochrony zdrowia i pomocy społecznej w zakresie
profilaktyki uzależnień i redukcji szkód związanych z uzależnieniami,
 Podnoszenie kompetencji osób biorących udział w realizacji lokalnej polityki
wobec substancji psychoaktywnych,
 Podnoszenie kompetencji Pełnomocników Zarządów Województw
/koordynatorów wojewódzkich programów profilaktyki i rozwiązywania
problemów związanych z uzależnieniami
 Poprawa i ograniczenie wydatkowania środków publicznych na zadania nie
związane z realizacją gminnych programów profilaktyki i rozwiązywania
problemów związanych z uzależnieniami
 Zwiększenie kompetencji wychowawczych rodziców i innych osób pracujących
z dziećmi i młodzieżą,


– 23 –

 Zmiana postaw ogółu dorosłych, w tym sprzedawców w zakresie ograniczania
dostępności substancji psychoaktywnych dla dzieci i młodzieży.
Realizator: żłówny Inspektor Sanitarny, Krajowe Biuro do Spraw Przeciwdziałania
Narkomanii, Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Krajowe
Centrum do Spraw AIDS, Minister Zdrowia we współpracy z jednostkami samorządu
terytorialnego.

B.ń.3. Edukacja zdrowotna dostosowana do potrzeb ró nych grup
społecze stwa w szczególności: dzieci, młodzie y i osób starszych.
1. Inicjowanie zmiany klimatu społecznego, zachęcanie do zmiany stylu życia i
promowanie zachowań prozdrowotnych poprzez działania promocyjno-
informacyjne.
2. Prowadzenie edukacji zdrowotnej na temat zagrożeń wynikających z używania
tytoniu, alkoholu, narkotyków i nowych substancji psychoaktywnych za
pośrednictwem nowoczesnych technologi , filmów edukacyjnych i publikacji
(ulotek, broszur itp.) adresowanych do dzieci, młodzieży oraz rodziców.
3. Prowadzenie edukacyjnych kampani społecznych z wykorzystaniem środków
przekazu adekwatnych do grupy docelowej.
4. Wspieranie programów rozwijających kompetencje wychowawcze rodziców
sprzyjających kształtowaniu postaw i zachowań prozdrowotnych dzieci i
młodzieży.
5. Upowszechnianie informacji na temat praw pacjenta.
6. Prowadzenie działań edukacyjno-informacyjnych w zakresie problematyki
dotyczącej rozwiązywania problemów wynikających z uzależnień od hazardu
lub innych uzależnień niestanowiących uzależnienia od substancji
psychoaktywnych.
7. Rozwijanie i wspieranie systemu szkolenia w dziedzinie uzależnienia od
narkotyków realizowanego zgodnie z art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca
2005 r. o przeciwdziałaniu narkomani (Dz. U. z 2012 r. poz. 124, z pó n. zm.).
8. Rozwijanie
szkoleń ukierunkowanych na rozwój programów o
udokumentowanej skuteczności w obszarze profilaktyki i leczenia osób
uzależnionych.
9. Prowadzenie działań edukacyjnych dotyczących zagrożeń i metod
rozwiązywania
problemów
wynikających
z
używania
substancji
psychoaktywnych, kierowanych w szczególności do: przedstawicieli
organizacji pozarządowych, jednostek samorządu terytorialnego i podmiotów
leczniczych oraz takich grup zawodowych jak: lekarze psychiatrzy, lekarze
pierwszego kontaktu i psycholodzy.
10. Podnoszenie jakości programów profilaktycznych i terapeutycznych w
zakresie uzależnień od hazardu i innych uzależnień niestanowiących
uzależnienia od substancji psychoaktywnych.
11. Rozwijanie systemu rekomendacji ukierunkowanego na ocenę i promowanie
najlepszych praktyk w zakresie zdrowia publicznego, w szczególności
programów profilaktyki uzależnień i promocji zdrowia psychicznego, we
współpracy z Państwową Agencją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych,
Ośrodkiem Rozwoju Edukacji i Instytutem Psychiatrii i Neurologi .
Realizator: Krajowe Biuro do Spraw Przeciwdziałania Narkomani , Państwowa
Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Państwowa Inspekcja Sanitarna,
Minister Zdrowia.


– 24 –


B.2. Zadania profilaktyczne

B.2.ń. Prewencja pierwotna uzale nie
 Upowszechnianie programów uniwersalnej profilaktyki uzależnień o
potwierdzonej w badaniach naukowych skuteczności poprzez zlecanie ich
realizacji organizacjom pozarządowym i we współpracy z placówkami oświaty
na wszystkich etapach edukacyjnych.
 Prowadzenie
działalności
informacyjno–edukacyjnej
w
ramach
ogólnopolskiego telefonu zaufania oraz poradni internetowej adresowanej w
szczególności do młodzieży.
 Zapewnianie dostępności do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze
środków publicznych zawierających komponenty profilaktyczne.
 Wspieranie realizacji programów profilaktycznych w miejscu pracy.
Realizator: Krajowe Biuro do Spraw Przeciwdziałania Narkomani , Państwowa
Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Państwowa Inspekcja Sanitarna,
Minister Zdrowia.

B.2.2. Działania wobec osób zagro onych uzale nieniem lub u ywających
substancji psychoaktywnych w sposób szkodliwy
 Upowszechnianie programów wczesnej interwencji, profilaktyki selektywnej i
wskazującej adresowanych do środowisk zagrożonych, w szczególności dzieci
i młodzieży ze środowisk zmarginalizowanych, zagrożonych demoralizacją,
wykluczeniem społecznym oraz osób używających narkotyków i nowych
substancji psychoaktywnych w sposób szkodliwy.
 Zapewnianie dostępności do świadczeń opieki zdrowotnej ukierunkowanych
na wczesne wykrywanie problemów zdrowotnych wynikających ze
szkodliwego używania substancji psychoaktywnych.
 Upowszechnianie informacji na temat dostępu do działań profilaktycznych i
pomocowych oraz placówek leczenia dla osób uzależnionych lub zagrożonych
uzależnieniem i ich rodzin poprzez stałą aktualizację baz danych i ich
udostępnianie.
 Wspieranie realizacji programów w miejscach o zwiększonym ryzyku
używania substancji psychoaktywnych przez młodzież (np. miejsca rekreacji,
imprezy muzyczne, kluby itp.).
 Rozwijanie działań profilaktyki środowiskowej na obszarach o występowaniu
czynników sprzyjających nierówności w zdrowiu we współpracy z
organizacjami pozarządowymi i lokalnie działającymi podmiotami publicznymi.
Realizator: Krajowe Biuro do Spraw Przeciwdziałania Narkomani , Państwowa
Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Państwowa Inspekcja Sanitarna,
Minister Zdrowia.

B.2.3. Pomoc osobom dotkni tym problemem uzale nie
 Poprawa stanu psychofizycznego i funkcjonowania społecznego osób
uzależnionych od alkoholu.
 Poszerzenie
oferty
programów
pomocy
psychologicznej,
psychoterapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych.
 Zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej oraz
zmniejszenie marginalizacji społecznej osób używających szkodliwie i
uzależnionych od substancji psychoaktywnych.