Rządowy projekt ustawy - Prawo konsularne

– 10 –
3)
udziela zezwoleń na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego,
odmawia ich udzielenia lub je cofa;
4)
przyjmuje i przekazuje do właściwego organu w kraju wnioski w sprawie o nadanie,
przywrócenie, potwierdzenie posiadania lub utraty obywatelstwa polskiego lub
o wyrażenie zgody na zrzeczenie się obywatelstwa polskiego, a także przyjmuje
oświadczenia w zakresie obywatelstwa polskiego;
5)
wydaje tymczasowe polskie dokumenty podróży dla cudzoziemca lub odmawia ich
wydania;
6)
wydaje obywatelom innych państw Unii Europejskiej tymczasowe dokumenty podróży
lub odmawia ich wydania;
7)
wydaje decyzje dotyczące uznania za osobę polskiego pochodzenia, decyzje
o przyrzeczeniu wydania wizy krajowej w celu repatriacji, a także może przyznawać
i wypłacać pomoc ze środków budżetu państwa lub pokrywać koszty uczestnictwa
w kursie języka polskiego;
8)
przyznaje Kartę Polaka, odmawia jej przyznania lub ją unieważnia, wydaje Kartę Polaka
oraz przedłuża jej ważność;
9)
wydaje zaświadczenia uprawniające do przywozu broni na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej lub uprawniające do przewozu broni przez terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej, a także dokonuje wpisów w europejskiej karcie broni palnej;
10) wydaje zaświadczenia dotyczące możliwości sprowadzenia zwłok i szczątków
z zagranicy;
11) przyjmuje od osób zamierzających zawrzeć małżeństwo zapewnienie, że nie wiedzą
o istnieniu okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa;
12) przyjmuje oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński oraz oświadczenia
w sprawie nazwiska małżonków i ich dzieci;
13) wydaje zaświadczenia stwierdzające, że zgodnie z prawem polskim można zawrzeć
małżeństwo;
14) przyjmuje wnioski o rejestrację urodzenia lub zgonu, jeżeli urodzenie lub zgon nastąpiły
za granicą i nie zostały tam zarejestrowane albo w państwie urodzenia lub zgonu nie jest
prowadzona rejestracja stanu cywilnego;
15) przyjmuje oświadczenia konieczne do uznania ojcostwa;
16) przyjmuje wnioski i oświadczenia dotyczące imion lub nazwisk i przekazuje je do
właściwego organu;
– 11 –
17) wykonuje czynności w odniesieniu do statków podnoszących polską banderę i ich załóg,
w szczególności wydaje tymczasowe świadectwa polskiej przynależności statku
i certyfikaty bezpieczeństwa statku, przyjmuje protesty morskie, a także wystawia
i unieważnia książeczki żeglarskie, przedłuża ich ważność lub odmawia ich wydania;
18) przyjmuje wnioski o udzielenie zgody na służbę w obcym wojsku lub obcej organizacji
wojskowej i przekazuje je do właściwego organu;
19) poświadcza podpis, przyjmuje i przekazuje do Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji
Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu wnioski o udostępnienie do wglądu
dokumentów będących w zasobach Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania
Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, wnioski o wydanie kopii tych dokumentów
lub wnioski o wydanie przedmiotów znajdujących się w archiwum Instytutu Pamięci
Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu;
20) wykonuje czynności mające na celu przeprowadzenie wyborów i referendum
ogólnokrajowego;
21) przyjmuje pisma i przekazuje je do kraju, jeżeli ich złożenie u konsula skutkuje, zgodnie
z odrębnymi przepisami, zachowaniem terminu w postępowaniu.
2. Konsul wykonuje również inne czynności przewidziane przez prawo i zwyczaje
międzynarodowe.
Art. 33. 1. Konsul odmawia wykonania czynności, która byłaby sprzeczna z prawem
lub zasadami współżycia społecznego.
2. Konsul może odmówić stronie wykonania czynności, jeżeli jej wykonanie:
1)
mogłoby stanowić zagrożenie dla życia lub zdrowia jego lub innych osób,
2)
mogłoby wywołać poważną szkodę albo
3)
wymagałoby nieproporcjonalnie dużych nakładów, a istnieją inne możliwości
wykonania czynności łatwo dostępne dla składającego wniosek.
3. Konsul odmawia przyjęcia decyzji organu państwa przyjmującego dotyczącej
obywatela polskiego. Konsul informuje ten organ o możliwości doręczenia jego decyzji
przesyłką pocztową lub w inny sposób przewidziany przez prawo międzynarodowe.
Art. 34. W przypadku wystąpienia zdarzeń mogących powodować zagrożenie dla życia
lub bezpieczeństwa obywateli polskich przebywających w okręgu konsularnym konsul
podejmuje działania w celu wsparcia bezpiecznego i sprawnego opuszczenia przez nich
zagrożonego obszaru. Przepis art. 21 stosuje się odpowiednio.
– 12 –
Art. 35. 1. W celu sprawnego przeprowadzenia działań, o których mowa w art. 34,
konsul może prowadzić wykaz obywateli polskich przebywających w okręgu konsularnym.
2. Na wniosek obywatela polskiego wpisuje się do wykazu, o którym mowa w ust. 1,
jego dane obejmujące przewidywany okres pobytu w okręgu konsularnym, a także imię,
nazwisko, datę urodzenia, adres miejsca pobytu oraz informacje umożliwiające nawiązanie
z nim bezpośredniego kontaktu.
Art. 36. 1. Konsul prowadzi rejestry czynności i rejestry spraw, a także inne rejestry lub
ewidencje określone w przepisach odrębnych, oraz przetwarza dane osobowe umieszczone
w tych rejestrach i ewidencjach.
2. Rejestry i ewidencje, o których mowa w ust. 1, w uzasadnionych przypadkach mogą
być prowadzone w postaci papierowej.
3. Dane cudzoziemców z prowadzonych przez konsula rejestrów spraw dotyczących wiz
i zezwoleń na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego udostępnia się
Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Policji, Służbie Kontrwywiadu
Wojskowego, Służbie Wywiadu Wojskowego i Straży Granicznej w zakresie niezbędnym do
realizacji ich ustawowych zadań.
Art. 37. 1. W ramach pomocy konsularnej konsul może, na uzasadniony wniosek,
udzielić obywatelowi polskiemu przebywającemu w okręgu konsularnym pomocy finansowej
na pokrycie niezbędnych wydatków na powrót do Rzeczypospolitej Polskiej, zwanej dalej
„pomocą finansową”.
2. Wniosek zawiera w szczególności imię (imiona) i nazwisko wnioskodawcy, nazwisko
rodowe, numer PESEL, jeżeli został nadany, adres miejsca zamieszkania oraz nazwę i numer
dokumentu tożsamości, nazwę organu wydającego dokument tożsamości i datę jego wydania.
3. Konsul może odmówić udzielenia pomocy finansowej, jeżeli wnioskodawca:
1)
wydatkował poprzednio udzieloną pomoc finansową na cele inne niż powrót do
Rzeczypospolitej Polskiej albo do państwa zamieszkania;
2)
nie wywiązał się ze zobowiązań zaciągniętych w związku z udzieloną mu wcześniej
pomocą finansową lub
3)
ma możliwość uzyskania środków na pokrycie niezbędnych wydatków, o których mowa
w ust. 1, w szczególności poprzez:
a)
otrzymanie kwoty w wysokości wystarczającej na pokrycie koszów powrotu,
b)
opłacenie biletu powrotnego przez osobę trzecią,
– 13 –
c)
odroczenie przez przewoźnika płatności za bilet powrotny,
d) skorzystanie z kart płatniczych lub innych form zapłaty bezgotówkowej,
e)
uzyskanie środków na pokrycie kosztów powrotu do Rzeczypospolitej Polskiej na
podstawie przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych
(Dz. U. z 2014 r. poz. 196 i 822).
4. W wyjątkowych przypadkach pomoc finansowa może zostać udzielona z urzędu.
5. Konsul udziela pomocy finansowej lub odmawia jej udzielenia w drodze decyzji.
Art. 38. 1. Konsul może udzielić pomocy finansowej osobom, o których mowa
w art. 21, jeżeli państwo członkowskie Unii Europejskiej, którego obywatelami są te osoby,
wyrazi zgodę na udzielenie takiej pomocy.
2. W szczególnie uzasadnionych przypadkach pomoc finansowa może być udzielona
osobom, o których mowa w art. 21, również bez uzyskania zgody, o której mowa w ust. 1.
Art. 39. 1. Pomoc finansowa może być udzielona, jeżeli:
1)
osoba trzecia wpłaci na rachunek bankowy urzędu konsularnego, przedstawicielstwa
dyplomatycznego Rzeczypospolitej Polskiej albo ministra właściwego do spraw
zagranicznych kwotę przeznaczoną dla wnioskodawcy w wysokości stanowiącej
równowartość udzielanej pomocy finansowej albo
2)
wnioskodawca złoży oświadczenie o zobowiązaniu się do zwrotu całości lub części
otrzymanej kwoty.
2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, zwrot pomocy finansowej następuje
w terminie wskazanym przez konsula. Termin zwrotu nie może być krótszy niż miesiąc
i dłuższy niż trzy miesiące od dnia udzielenia pomocy finansowej.
Art. 40. Osobom, o których mowa w art. 34, jak również ofiarom innych
nadzwyczajnych zdarzeń losowych, konsul może w ramach posiadanych środków na pomoc
konsularną udzielić pomocy finansowej bez spełnienia warunków, o których mowa w art. 39
ust. 1.
Art. 41. 1. Niespłacone w terminie zobowiązania wynikające z decyzji konsula
o udzieleniu pomocy finansowej obywatelowi polskiemu, wydanej po złożeniu oświadczenia,
o którym mowa w art. 39 ust. 1 pkt 2, podlegają egzekucji w trybie przepisów ustawy z dnia
17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2014 r.
– 14 –
poz. 1619, z późn. zm.)), przy czym wierzycielem zobowiązania wynikającego z tej decyzji
jest minister właściwy do spraw zagranicznych.
2. Zobowiązanie wynikające z decyzji, o której mowa w ust. 1, przedawnia się
z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin zwrotu
kwoty udzielonej pomocy finansowej.
Art. 42. W szczególnie uzasadnionych przypadkach, ze względu na ważny interes
zobowiązanego lub interes publiczny, minister właściwy do spraw zagranicznych w drodze
decyzji może:
1)
odroczyć termin spłaty całości lub części należności albo rozłożyć płatność całości lub
części należności na raty;
2)
umorzyć zobowiązanie w całości lub w części, w szczególności jeżeli wyegzekwowanie
należności mogłoby prowadzić do pozbawienia zobowiązanego środków na utrzymanie
na poziomie minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalanego na podstawie odrębnych
przepisów.
Art. 43. Minister właściwy do spraw zagranicznych określi, w drodze rozporządzenia:
1)
sposób dokumentowania udzielanej pomocy finansowej,
2)
sposób dokonywania wpłaty kwoty stanowiącej równowartość udzielanej pomocy
finansowej,
3)
sposób spłaty pomocy finansowej w przypadku, o którym mowa w art. 39 ust. 1 pkt 2,
4)
wzory wniosków o udzielenie pomocy finansowej,
5)
sposób ustalania wartości udzielanej pomocy finansowej w złotych lub w walucie,
w której ona jest udzielana
− mając na uwadze konieczność zapewnienia efektywnego udzielania pomocy finansowej
oraz kompletność wzorów wniosków uwzględniających wymagania określone w art. 39 ust. 1
pkt 1 i 2, od których jest uzależnione przyznanie pomocy.
Art. 44. 1. W uzasadnionych przypadkach konsul może udzielić zapomogi obywatelom
polskim albo osobom polskiego pochodzenia przebywającym lub zamieszkałym w okręgu
konsularnym, znajdującym się w niedostatku i niemogącym otrzymać pomocy z innych
źródeł.
2. Zapomoga, o której mowa w ust. 1, może zostać przyznana w celu zapewnienia
podstawowych potrzeb bytowych osób, o których mowa w ust. 1, w szczególności na zakup

6) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2015 r. poz. 87, 211 i 218.