Rządowy projekt ustawy - Prawo konsularne

– 5 –
Art. 16. 1. Po powiadomieniu państwa przyjmującego i wobec braku jego sprzeciwu
minister właściwy do spraw zagranicznych może powierzyć wykonywanie określonych
funkcji konsularnych kierownikowi przedstawicielstwa dyplomatycznego państwa trzeciego
lub konsulowi państwa trzeciego.
2. Po powiadomieniu państwa przyjmującego i wobec braku jego sprzeciwu minister
właściwy do spraw zagranicznych może powierzyć konsulowi wykonywanie określonych
funkcji konsularnych na rzecz państwa trzeciego.
Art. 17. 1. Konsul wykonuje funkcje konsularne osobiście.
2. Konsul może pisemnie upoważnić podległych mu urzędników konsularnych do
wykonywania funkcji konsularnych w jego imieniu.
3. W szczególnie uzasadnionych przypadkach, za zgodą ministra właściwego do spraw
zagranicznych, konsul może pisemnie upoważnić na czas określony podległych mu
pracowników konsularnych do wykonywania określonych czynności.
Rozdział 2
Funkcje konsularne
Art. 18. W ramach wykonywania funkcji konsularnych konsul w szczególności:
1)
chroni prawa i interesy Rzeczypospolitej Polskiej oraz jej obywateli w granicach
dozwolonych przez prawo międzynarodowe;
2)
działa na rzecz rozwijania przyjaznych stosunków oraz współpracy między
Rzecząpospolitą Polską a państwem przyjmującym;
3)
podejmuje działania na rzecz umacniania więzi między Rzecząpospolitą Polską
a obywatelami polskimi, osobami polskiego pochodzenia oraz osobami deklarującymi
przynależność do Narodu Polskiego, zamieszkałymi w państwie przyjmującym;
4)
działa na rzecz polskiej mniejszości narodowej oraz praw i wolności osób należących do
tej mniejszości, określonych w ustawodawstwie państwa przyjmującego, w umowach
międzynarodowych, a także w dokumentach Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy
w Europie;
5)
czuwa w zakresie swojej właściwości nad wykonywaniem umów międzynarodowych
obowiązujących w stosunkach między Rzecząpospolitą Polską a państwem
przyjmującym;
6)
działa na rzecz rozwijania i pogłębiania współpracy gospodarczej, naukowej,
technicznej oraz kulturalnej między Rzecząpospolitą Polską a państwem przyjmującym,
– 6 –
jak również na rzecz promocji polskiej gospodarki, nauki i kultury oraz języka
polskiego;
7)
przedstawia organom i opinii publicznej państwa przyjmującego informacje o polityce
zagranicznej i wewnętrznej Rzeczypospolitej Polskiej oraz o rozwoju polskiej
gospodarki, nauki i kultury;
8)
zapoznaje się z sytuacją w państwie przyjmującym, w szczególności ze stanem jego
gospodarki, nauki i kultury, oraz z ustawodawstwem państwa przyjmującego
i umowami zawieranymi przez to państwo, jak również udziela informacji w tym
zakresie zainteresowanym obywatelom polskim oraz właściwym organom i instytucjom
w Rzeczypospolitej Polskiej.
Art. 19. W przypadku powzięcia wiadomości o tym, że obywatel polski jest traktowany
przez władze państwa przyjmującego w sposób mniej korzystny niż to określono
w przepisach obowiązujących w tym państwie, noszący znamiona dyskryminacji lub
niezgodny z międzynarodowymi standardami dotyczącymi praw człowieka, konsul
podejmuje działania zgodne z prawem międzynarodowym i prawem państwa przyjmującego
w celu ochrony praw tego obywatela polskiego.
Art. 20. 1. Konsul udziela pomocy obywatelowi polskiemu, w szczególności w razie
poważnego wypadku lub ciężkiej choroby, aresztowania lub zatrzymania tego obywatela,
w razie aktu przemocy, którego ofiarą padł obywatel polski, w razie zgonu obywatela
polskiego lub konieczności nagłego powrotu obywatela polskiego pozbawionego środków
finansowych do Rzeczypospolitej Polskiej albo do państwa zamieszkania (pomoc
konsularna).
2. Pomoc konsularna jest udzielana w niezbędnym zakresie i z zastosowaniem środków
koniecznych do ochrony istotnych praw i interesów obywatela polskiego.
Art. 21. Konsul udziela pomocy konsularnej obywatelowi państwa członkowskiego
Unii Europejskiej, które nie ma przedstawicielstwa dyplomatycznego lub urzędu
konsularnego na terytorium państwa przyjmującego niebędącego państwem członkowskim
Unii Europejskiej, w takim samym zakresie jak obywatelowi polskiemu.
Art. 22. Konsul wykonuje czynności dotyczące zabezpieczenia i realizacji spadków,
darowizn lub innych praw majątkowych przysługujących Skarbowi Państwa.
– 7 –
Art. 23. 1. Na wniosek obywatela polskiego, na okres niezbędny do ochrony jego praw
i interesów, konsul może przyjąć do depozytu dokumenty, środki płatnicze lub przedmioty
wartościowe.
2. Niepodjęte depozyty podlegają likwidacji zgodnie z przepisami ustawy z dnia
18 października 2006 r. o likwidacji niepodjętych depozytów (Dz. U. Nr 208, poz. 1537 oraz
z 2009 r. Nr 157, poz. 1241).
3. Konsul odmawia przyjęcia do depozytu rzeczy, których przechowanie byłoby
niemożliwe ze względu na ich właściwości lub znacznie utrudniałoby pracę urzędu
konsularnego albo przedstawicielstwa dyplomatycznego Rzeczypospolitej Polskiej.
Art. 24. 1. Konsul może przyjąć rzeczy znalezione w celu ich zwrotu właścicielowi,
o ile zostanie uprawdopodobnione, że należą one lub należały do obywatela polskiego.
2. Konsul odmawia przyjęcia rzeczy, jeżeli ich przyjęcie i zwrócenie nie byłoby
możliwe ze względu na ich właściwości lub znacznie utrudniałoby pracę urzędu konsularnego
albo przedstawicielstwa dyplomatycznego Rzeczypospolitej Polskiej.
3. Rzeczy niezwrócone właścicielowi podlegają likwidacji. Przepisy ustawy z dnia
18 października 2006 r. o likwidacji niepodjętych depozytów stosuje się odpowiednio.
Art. 25. Konsul przesyła przekazane mu polskie dokumenty paszportowe, dowody
osobiste, dokumenty stwierdzające uprawnienia do kierowania pojazdami i dowody
rejestracyjne pojazdów do organu, który je wydał, przesyłką rejestrowaną nadaną w placówce
pocztowej operatora pocztowego świadczącego usługi powszechne, pocztą dyplomatyczną
lub przy użyciu innych środków łączności będących w dyspozycji urzędów konsularnych lub
przedstawicielstw dyplomatycznych Rzeczypospolitej Polskiej.
Art. 26. 1. Na wniosek organu administracji publicznej w Rzeczypospolitej Polskiej,
sądu lub prokuratora konsul:
1)
doręcza pisma i inne dokumenty;
2)
przesłuchuje strony, uczestników postępowania, świadków i podejrzanych;
3)
przekazuje wnioski o udzielenie pomocy prawnej do wykonania sądom i innym
organom państwa przyjmującego.
2. Czynności wymienione w ust. 1 pkt 1 i 2 konsul wykonuje, stosując odpowiednio
właściwe przepisy prawa polskiego, jeżeli odbiorca pisma lub innego dokumentu albo osoba,
która ma być przesłuchana, jest obywatelem polskim i zgadza się dobrowolnie przyjąć pismo
lub inny dokument albo złożyć zeznanie lub wyjaśnienie.
– 8 –
Art. 27. Na wniosek obywatela polskiego konsul:
1)
występuje do sądów i innych organów państwa przyjmującego w sprawie uzyskania
odpisów orzeczeń sądowych, dokumentów stanu cywilnego, świadectw pracy i innych
dokumentów;
2)
wskazuje urząd w kraju właściwy w danej sprawie;
3)
udziela informacji o podmiotach świadczących pomoc prawną w państwie
przyjmującym, w szczególności pomoc prawną świadczoną bezpłatnie lub przez osoby
posługujące się językiem polskim.
Art. 28. 1. Na wniosek obywatela polskiego lub organu administracji publicznej
w Rzeczypospolitej Polskiej konsul:
1)
sporządza i poświadcza wypisy, odpisy, wyciągi i kopie dokumentów;
2)
poświadcza własnoręczność podpisu;
3)
poświadcza datę okazania dokumentu, pozostawania osoby przy życiu lub
w określonym miejscu;
4)
poświadcza stawiennictwo lub niestawiennictwo osoby;
5)
sporządza akty notarialne.
2. Konsul może wykonać czynności, o których mowa w ust. 1, również na wniosek
cudzoziemca lub organu administracji publicznej w państwie przyjmującym, jeżeli mają one
wywrzeć skutek na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
3. Konsul może sporządzić akt notarialny po uzyskaniu od Ministra Sprawiedliwości
pisemnego upoważnienia, udzielonego mu na wniosek ministra właściwego do spraw
zagranicznych.
4. Do czynności, o których mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio przepisy ustawy
z dnia 14 lutego 1991 r. – Prawo o notariacie (Dz. U. z 2014 r. poz. 164, z późn. zm.).
5. Czynności, o których mowa w ust. 1, mają taką samą moc prawną jak czynności
wykonane przez notariusza w Rzeczypospolitej Polskiej.
6. Konsul nie sporządza aktu poświadczenia dziedziczenia.
Art. 29. 1. Konsul:
1)
sporządza i poświadcza tłumaczenia dokumentów z języka polskiego na język urzędowy
lub powszechnie używany w państwie przyjmującym oraz z języka urzędowego lub

4) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2014 r. poz. 993 i 1585 oraz
z 2015 r. poz. 218.
– 9 –
powszechnie używanego w państwie przyjmującym na język polski, a także sprawdza
i poświadcza tłumaczenia tych dokumentów sporządzone przez tłumacza lub inne
osoby;
2)
sporządza i poświadcza odpisy dokumentów sporządzonych w języku urzędowym lub
powszechnie używanym w państwie przyjmującym, a także sprawdza i poświadcza
odpisy dokumentów sporządzonych w języku urzędowym lub powszechnie używanym
w państwie przyjmującym, sporządzone przez tłumacza lub inne osoby.
2. Do czynności, o których mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio przepisy ustawy
z dnia 25 listopada 2004 r. o zawodzie tłumacza przysięgłego (Dz. U. Nr 273, poz. 2702,
z późn. zm.)).
3. Czynności, o których mowa w ust. 1, mają taką samą moc prawną jak czynności
wykonane przez tłumacza przysięgłego w Rzeczypospolitej Polskiej.
Art. 30. 1. Konsul legalizuje dokumenty urzędowe sporządzone lub uwierzytelnione
w państwie przyjmującym.
2. Wykonując czynność, o której mowa w ust. 1, konsul w szczególności może
poświadczyć autentyczność podpisu i charakter, w jakim działała osoba podpisująca
dokument urzędowy lub dokonująca jego uwierzytelnienia, oraz tożsamość pieczęci albo
stempla, którym jest opatrzony ten dokument.
Art. 31. 1. Konsul wykonuje czynności na podstawie pisemnego upoważnienia
udzielonego przez ministra właściwego do spraw zagranicznych, a czynności określone
w art. 28 ust. 1 pkt 1−4, art. 29 i art. 30 − na podstawie pisemnego upoważnienia ministra
właściwego do spraw zagranicznych udzielonego w porozumieniu z Ministrem
Sprawiedliwości.
2. W uzasadnionych przypadkach minister właściwy do spraw zagranicznych może
upoważnić konsula do wykonywania wyłącznie określonych czynności.
Art. 32. 1. Konsul, jako organ właściwy wskazany w przepisach odrębnych, na
podstawie tych przepisów i w zakresie określonym w tych przepisach:
1)
wydaje paszporty i paszporty tymczasowe, unieważnia je oraz odmawia ich wydania;
2)
wydaje wizy albo odmawia ich wydania, cofa i unieważnia wizy oraz rozpatruje wnioski
o ponowne rozpatrzenie sprawy w tym zakresie, a także unieważnia naklejki wizowe;

5) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2006 r. Nr 107, poz. 722, z 2010 r. Nr 182,
poz. 1228, z 2011 r. Nr 106, poz. 622, z 2013 r. poz. 1247 oraz z 2014 r. poz. 1741.