Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi

Art. 1 pkt 8 lit. a projektu dotyczy zmiany w art. 10 ust. 3 ustawy, który określa, że
w przypadku złożenia przez nabywcę ubiegającego się o dofinansowanie wkładu własnego
wniosków za pośrednictwem więcej niż jednej instytucji kredytującej, wysokość finansowego
wsparcia określa się na podstawie wysokości średniego wskaźnika przeliczeniowego kosztu
odtworzenia 1 m2 powierzchni użytkowej budynków mieszkalnych obowiązującej w dniu
złożenia pierwszego wniosku. Zasada ta powodowała niekorzystne dla nabywców praktyki
związane z blokowaniem przez bank kredytujący, w którym złożono pierwszy wniosek, jego
przekazania do BGK, w celu uniemożliwienia rozpatrywania wniosków złożonych w innych
bankach. W zaproponowanym zmienionym przepisie wysokość finansowego wsparcia będzie
obliczana na podstawie wniosku, który został jako pierwszy przekazany przez instytucję
kredytującą do BGK. Wysokość średniego wskaźnika przeliczeniowego kosztu odtworzenia
1 m2 powierzchni użytkowej budynków mieszkalnych zostanie przyjęta na podstawie daty
złożenia wniosku o dofinansowanie wkładu własnego przez nabywcę, który to wniosek
instytucja kredytująca przekazała do BGK jako pierwszy. Rozwiązanie to powinno
przyspieszyć proces weryfikacji warunków programu przez instytucje kredytujące.
Art. 1 pkt 11 projektu zakłada wprowadzenie zmiany w art. 14 ust. 1 ustawy, mającej na celu
wyeliminowanie wątpliwości dotyczących zobowiązania do zwrotu części finansowego
wsparcia w przypadku rozszerzenia wspólności majątkowej po zawarciu przez nabywcę
związku małżeńskiego, wynajęcia, użyczenia lub zmiany sposobu użytkowania części
mieszkania (np. jednego z pokoi). Proponuje się jednoznaczne przesądzenie w ustawie, że
rozszerzenie wspólności majątkowej na podstawie art. 47 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r.
– Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2012 r. poz. 788, z późn. zm.) nie będzie objęte
sankcjami polegającymi na obowiązku zwrotu części dofinansowania wkładu własnego.
Projekt ustawy wprowadza również przesądzenie, że wynajem lub zmiana sposobu
użytkowania, nawet jego części, byłaby objęta sankcjami ustawowymi w postaci konieczności
zwrotu części dofinansowania wkładu własnego. W przypadku użyczenia części mieszkania
np. osobom bliskim, ww. ograniczenia nie byłyby stosowane. Sankcje ustawowe nie
dotyczyłyby również osób rejestrujących lub prowadzących w zakupionym w ramach
programu mieszkaniu działalności gospodarczej. Warunkiem jest jednak, aby prowadzona
działalność gospodarcza nie powodowała zmiany podstawowej funkcji mieszkania
(zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych nabywcy).
15

W art. 1 pkt 12 projektu proponuje się dodanie po art. 18 ustawy art. 18a określającego
zasady rozliczania środków rezerwy celowej na sfinansowanie wypłat wsparcia udzielanego
nabywcom. Zaproponowane rozwiązanie polegające na doprecyzowaniu zasad zwrotu do
budżetu państwa środków Funduszu Dopłat dotyczy objęcia środków budżetowych
pochodzących z rezerwy celowej regułami konsolidacji finansów publicznych. W ust. 1
proponuje się, aby środki Funduszu Dopłat przeznaczone na wsparcie z tytułu dofinansowania
wkładu własnego oraz dodatkowe finansowe wsparcie w części niewykorzystanej do końca
roku budżetowego podlegały odprowadzeniu do budżetu państwa na rachunek bieżący
wydatków dysponenta w terminie do dnia 31 stycznia następnego roku. Propozycja
kwalifikacji jako dochodów budżetowych środków uprzednio wykorzystanych i zwróconych
do Funduszu Dopłat w przypadkach ściśle wskazanych w ustawie spełnia wymogi ustawy
o finansach publicznych w zakresie celowości i rzetelności gospodarowania środkami
publicznymi. W kontekście powyższego, zwroty powinny zwiększać zasoby środków
publicznych.
Art. 2 projektu nowelizacji dotyczy zakresu stosowania sankcji w przypadku spłaty całości
lub części kredytu udzielonego w ramach programu, co skutkować będzie koniecznością
zwrotu części dofinansowania. Regulacja ta będzie stosowana do umów kredytu zawartych po
dniu wejścia w życie ustawy. Sankcją nie zostaną więc objęci nabywcy, którzy spłacili całość
lub część kredytu zaciągniętego przed dniem wejścia w życie niniejszej nowelizacji.
Zgodnie z art. 3 projektu nowelizacji wnioski o dofinansowanie wkładu własnego złożone
przed datą wejścia w życie niniejszej ustawy powinny w części dotyczącej zasad obliczania
wysokości wsparcia oraz zakresu przedmiotowego transakcji uwzględniać dotychczasowe
przepisy. W przypadku rodzin z co najmniej dwojgiem dzieci warunkiem uzyskania
zwiększonego wsparcia będzie wycofanie poprzedniego wniosku i złożenie nowego po dniu
wejścia w życie nowelizacji.
Art. 4 projektu nowelizacji przesądza natomiast, że rozszerzony katalog osób, które będą
mogły przystąpić do kredytu w przypadku braku zdolności kredytowej nabywcy, stosuje się
przy zawieraniu umów kredytu od dnia wejścia w życie przepisów niniejszej nowelizacji,
nawet jeżeli wniosek o dofinansowanie wkładu własnego (składany razem z wnioskiem
o udzielenie kredytu) został złożony przez dniem ich wejścia w życie.
Z kolei, zgodnie z art. 5 projektu nowelizacji, nowe zasady przekazywania finansowego
wsparcia w przypadku mieszkań oddanych do użytkowania będą miały zastosowanie do
16

wypłat dokonywanych od dnia wejścia w życie przepisów niniejszej nowelizacji, nawet jeżeli
wniosek o dofinansowanie wkładu własnego został złożony przez dniem ich wejścia w życie.
Art. 6 projektu nowelizacji określa, że przepisy dotyczące rozszerzenia wspólności
majątkowej, wynajmu, użyczenia lub zmiany sposobu użytkowania mieszkania stosuje się do
ww. czynności dokonanych od dnia wejścia w życie przepisów niniejszej nowelizacji, nawet
jeżeli nabywcy złożyli wniosek o dofinansowanie wkładu własnego przez dniem wejścia
w życie znowelizowanych przepisów.
Zgodnie z art. 7 projektu nowelizacji ustawa wejdzie w życie w po upływie 14 dni od dnia
ogłoszenia.
Przedmiotowy projekt nie zawiera przepisów technicznych w rozumieniu rozporządzenia
Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego
systemu notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz. U. 239, poz. 2039, z późn. zm.) i nie będzie
podlegał notyfikacji.
17

Data sporządzenia
Nazwa projektu
Ustawa o zmianie ustawy o pomocy państwa w nabyciu pierwszego
28 stycznia 2015 r.
mieszkania przez młodych ludzi


Źródło:
Ministerstwo wiodące i ministerstwa współpracujące
Wykaz prac legislacyjnych Rady Ministrów
Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju

Osoba odpowiedzialna za projekt w randze Ministra, Sekretarza Stanu
Nr w wykazie prac
lub Podsekretarza Stanu
Paweł Orłowski, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury
UD 168

i Rozwoju


Kontakt do opiekuna merytorycznego projektu
Artur Polak, Naczelnik Wydziału Finansowania Mieszkalnictwa

i Analizy Rynku, Departament Mieszkalnictwa,
="mailto:Artur.Polak@mir.gov.pl"22) 522 53 22
OCENA SKUTKÓW REGULACJI
1. Jaki problem jest rozwiązywany?

Proponowane zmiany wynikają z doświadczeń w realizacji programu „Mieszkanie dla młodych” zebranych od początku
2014 r. Monitoring wykonania ustawy wykazał, że należy rozszerzyć grupę przedsięwzięć kwalifikujących się do
programu o inwestycje realizowane przez spółdzielnie mieszkaniowe na rzecz swoich członków w oparciu o wkład
budowlany. Poszerzy to bazę dostępnych mieszkań o niższych kosztach dla nabywców i zwiększy konkurencyjność
rynkową.
Ważnym elementem jest również zwiększenie prorodzinnego oddziaływania programu poprzez zwiększenie wsparcia dla
rodzin mających więcej niż jedno dziecko. Udział takich rodzin w efektach programu jest niewielki (według stanu na
koniec 2014 r. beneficjenci z co najmniej dwójką dzieci stanowili tylko ok. 3,5% wszystkich beneficjentów programu),
co może być spowodowane szczególnie utrudnionym dostępem do kredytu hipotecznego. Zwiększenie dofinansowania
wkładu własnego powinno zwiększyć grupę rodzin ze zdolnością kredytową, które będą mogły uczestniczyć
w programie „Mieszkanie dla młodych”. Powyższe działania będą niosły za sobą koszty budżetowe, jednak finansowanie
programu odbywa się w ramach wyznaczonego w ustawie limitu budżetowego, który nie zostanie zwiększony.
Pozostałe propozycje mają na celu usprawnienie realizacji programu oraz wyeliminowanie wątpliwości
interpretacyjnych. Z ich wprowadzeniem nie będą się wiązały istotne zmiany wydatków budżetowych na realizację
programu.

2. Rekomendowane rozwiązanie, w tym planowane narzędzia interwencji, i oczekiwany efekt

Rekomenduje się zmianę przepisów ustawy przez rozszerzenie celów objętych dofinansowaniem wkładu własnego
o wniesienie wkładu budowlanego do spółdzielni mieszkaniowych. Proponuje się również zwiększenie wymiaru
dofinansowania w przypadku rodzin posiadających 2 i więcej dzieci. W przypadku rodzin z 3 dzieci proponuje się
ponadto zniesienie warunku „pierwszego mieszkania” oraz limitu wieku. Dodatkowo proponuje się kilka zmian
uzupełniających i uściślających obowiązujące przepisy.

W efekcie wprowadzonych zmian wzrośnie liczba inwestycji, które będą mogły być objęte programem „Mieszkanie dla
młodych”. Wzrośnie również dostępność tego instrumentu wsparcia dla rodzin posiadających co najmniej 2 dzieci.

Dodatkowo zostaną wyeliminowane wątpliwości interpretacyjne dotyczące stosowania przepisów ustawy.

Prognozuje się, że w okresie objętym programem po nowelizacji (2015–2018) wzrośnie liczba inwestycji spółdzielni
mieszkaniowych objętych programem o ok. 2,7 tys. mieszkań oraz liczba rodzin z co najmniej dwójką dzieci, które
skorzystają z dofinansowania w ramach programu (o ok. 3 tys. rodzin).
3. Jak problem został rozwiązany w innych krajach, w szczególności krajach członkowskich OECD/UE?

Szczegółowe wskazanie podstawowych rozwiązań funkcjonujących w krajach UE dotyczących rozwiązywania
problemów mieszkaniowych społeczeństwa zostało przedstawione w trakcie prac nad ustawą o pomocy państwa
w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi. Proponowana obecnie nowelizacja ma za zadanie usprawnienie
funkcjonowania już obowiązujących przepisów i w tym sensie trudno znaleźć dokładne odniesienie dla podejmowanych
działań w innych krajach UE lub OECD.
18

4. Podmioty, na które oddziałuje projekt
Grupa
Wielkość
Źródło danych
Oddziaływanie
Spółdzielnie mieszkaniowe 2 162 (spółdzielnie
Mały rocznik statystyczny
Możliwość prowadzenia ze
mieszkaniowe
2014
wsparciem przewidzianym
prowadzące zgodnie
w programie MdM
z systemem REGON
działalności inwestycyjnej na
działalność w zakresie
rzecz swoich członków
budownictwa)
820 tys. rodzin z co
Narodowy Spis
Zwiększenie wymiaru
820 tys. rodzin (wiek matki do
najmniej 2 dzieci (wiek
Powszechny 2011
dofinansowania wkładu
34 roku życia)
matki do 34. roku życia)
własnego skutkujące
zwiększeniem możliwości
uzyskania zdolności
kredytowej
5. Informacje na temat zakresu, czasu trwania i podsumowanie wyników konsultacji

W ramach konsultacji ustawy o zmianie ustawy o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych
ludzi projekt został skierowany do 73 instytucji i organizacji reprezentujących m.in. sektor budowlany i sektor bankowy
oraz do organizacji społecznych zajmujących się mieszkalnictwem. W wyniku konsultacji trwających od 18 sierpnia
2014 r. do 30 września 2014 r. 14 podmiotów (Bank Gospodarstwa Krajowego, Business Centre Club, Instytut na rzecz
Kultury Prawnej Ordo Iuris, Komisja Nadzoru Finansowego, Kongres Budownictwa, Krajowa Rada Notarialna,
Narodowy Bank Polski, NSZZ „Solidarność”, Polska Federacja Rynku Nieruchomości, Polski Związek Firm
Deweloperskich, Pracodawcy RP, Stowarzyszenie Zachodniopomorskie Tebeesy, Związek Rewizyjny Spółdzielni
Mieszkaniowych, Związek Banków Polskich) oraz 2 osoby fizyczne zgłosiły 64 uwagi, z których uwzględnione zostały:
1) zniesienie warunku „pierwszego mieszkania” w przypadku beneficjentów wychowujących co najmniej trójkę dzieci,
2) umożliwienie zakupu w ramach programu mieszkań na rynku pierwotnym, które były przedmiotem obrotu pomiędzy
podmiotami gospodarczymi, oraz mieszkań, które są sprzedawane przez syndyka, 3) uniemożliwienie bezsankcyjnej
spłaty kredytu udzielonego w ramach programu „Mieszkanie dla młodych” przed upływem 5 lat od dnia nabycia
mieszkania, 4) wycofanie się z propozycji umożliwienia zaciągnięcia w ramach programu kredytu w walucie obcej.
Uwzględniono również kilku uwag doprecyzowujących brzmienie aktualnych przepisów eliminujących wątpliwości
legislacyjne.

6. Wpływ na sektor finansów publicznych
(ceny stałe z 2014 r.)
Skutki w okresie 10 lat od wejścia w życie zmian [mln zł]
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Łącznie (0-10)
Dochody ogółem
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
budżet państwa
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
JST
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
pozostałe jednostki (oddzielnie)
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–

Wydatki ogółem
–
48,9
60,5
70,9
72,7
0,4
0,4
0,3
0,2
0,1
–
254,3
budżet państwa
–
48,9
60,5
70,9
72,7
0,4
0,4
0,3
0,2
0,1
–
254,3
JST
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
pozostałe jednostki (oddzielnie)
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Saldo ogółem
–
48,9
60,5
70,9
72,7
0,4
0,4
0,3
0,2
0,1
–
254,3
budżet państwa
–
48,9
60,5
70,9
72,7
0,4
0,4
0,3
0,2
0,1
–
254,3
JST
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
pozostałe jednostki (oddzielnie)
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–

Źródła finansowania
Fundusz Dopłat

19