Rządowy projekt ustawy o zmianie ustaw regulujących warunki dostępu do wykonywania niektórych zawodów

praktycznego do prowadzenia badań archeologicznych oraz
dostępu do zawodu archeologa”. Poproszeni o ocenę jako ci
praktyki zawodowej wystawili ocenę 5,5 w 7-stopniowej skali.
wiadczy to o tym, e praktyka nie jest organizowana jedynie w
celu formalnego zaliczenia wymogu praktyki, ale słu y przede
wszystkim podnoszeniu umiejętno ci przyszłych archeologów.
W przypadku uprawnień konserwatorskich wymogi kwalifikacyjne
z zakresie praktyki są jednak du o bardziej restrykcyjne.
Szczególny sprzeciw budzi zasada, i praktyka jest zaliczana
dopiero od momentu ukończenia studiów. Jest to ewidentna
bariera w dostępie do zawodu, która znajduje coraz mniej analogii
w przypadku innych zawodów regulowanych. Wątpliwo ci budzi
tak e skrócenie wymiaru praktyki zawodowej wymaganej od
kandydatów na konserwatorów jedynie o 3 miesiące, co jest
niewystarczające i stanowi zmianę raczej kosmetyczną.
W związku z powy szym, nale y wprowadzić zmiany do
proponowanych przepisów odnoszących się do warunków
odbywania praktyki konserwatorskiej (art. 37a ust. 1, art. 37b ust.
1):
- umo liwienie zaliczania praktyki odbywanej w czasie studiów do
wymiaru praktyki,
- skrócenie wymiaru praktyki do 6 miesięcy.
Projekt ustawy słusznie rozszerza zakres praktyki zawodowej
wliczanej do okresu obowiązkowej praktyki. Takie rozwiązanie
mo e poszerzyć mo liwo ci dotyczące odbywania praktyki
zawodowej niezbędnej do uzyskania uprawnień.
Słusznie zrezygnowano z wymogu praktyki w przypadku badań
archeologicznych.

c.d.
Art. 37a ust. 1
b)
Wykształcenie
Uwaga nieuwzględniona.
(u.o.z.o.z.)
Projektodawca bez zmian przenosi do ustawy wymogi (Departament Ochrony
kwalifikacyjne dotyczące kierunkowego wykształcenia wy szego Zabytków MKiŹN)
zawarte w rozporządzeniu Ministra Kultury i Źziedzictwa W zakresie odnoszącym się do
Narodowego z dnia 27 lipca 2011 r. Są to przepisy sztywne, co kwestii wykształcenia uwaga
tworzy wra enie niespójno ci z ustawą Prawo o szkolnictwie jest niezasadna. W przepisach

120
wy szym. Źotyczy to przede wszystkim nawiązania do dotyczących wymaganego
konkretnych nazw kierunków studiów (problem nie dotyczy wykształcenia zawodowego w
kierunku architektura, w przypadku którego obowiązują standardy miarę mo liwo ci celowo u yto
kształcenia) oraz liczby godzin zajęć z okre lonych przedmiotów. nazw konkretnych kierunków
Problem ten jest widoczny zwłaszcza w przypadku przepisów studiów, tak aby nabyta podczas
dotyczących warunków dostępu do uprawnień konserwatorskich. studiów wiedza dotyczyła
Nowy art. 37a ust. 1, będący kopią przepisów aktualnego wyłącznie okre lonej dziedziny
rozporządzenia, w sposób nieprawidłowy odnosi się do nazw działań podejmowanych przy
kierunków studiów, natomiast brzmienie ust. 2 odsyła de facto do zabytkach. Rozwiązanie takie ma
standardów kształcenia, które zostały zniesione na mocy zapewnić wysoka jako ć
nowelizacji ustawy Prawo o szkolnictwie wy szym z 2011 r. W podejmowanych przy zabytkach
kontek cie autonomii programowej mo e to stworzyć działań.
nieuzasadnioną barierę dla absolwentów studiów kształcących
wła ciwe kompetencje, aczkolwiek nazwanych w inny sposób (np.
z powodu nowatorskiego programu integrującego wiedzę z innych
dyscyplin).
W związku z powy szym, konieczne są stosowne zmiany w
brzmieniu nowych artykułówŚ 37a ust. 1 i 2 (połączenie obydwu
ustępów), 37b ust. 1, 37d ust. 1 pkt 2, 37e ust. 1.

c.d.

c)
Sposób regulacji
Uwaga uwzględniona
Wątpliwo ci budzi fakt, i zasadnicze wymogi kwalifikacyjne
warunkujące zdobycie uprawnień do prowadzenia prac
konserwatorskich, prac restauratorskich, robót budowlanych przy
zabytkach, badań konserwatorskich, badań architektonicznych i
badań archeologicznych uregulowane są w rozporządzeniu.
Sprzyja to niestabilno ci przepisów, co mo e działać na niekorzy ć
przyszłych adeptów sztuki konserwatorskiej i archeologii.
Ponadto, sytuacja, w której to minister ustanawia zasadnicze
wymogi kwalifikacyjne na poziomie rozporządzenia budzi
wątpliwo ci
natury
konstytucyjnej
(wyrok
Trybunału
Konstytucyjnego z dnia 5 grudnia 2007 r., sygn. akt K 36/06).

Słusznym rozwiązaniem jest więc propozycja przeniesienia
przedmiotowych przepisów do ustawy.

121

c.d.
Art. 37a ust.1
W związku z powy szym, proponuję następujące poprawki do art. Uwaga nieuwzględniona.
(u.o.z.o.z.)
15 pkt 3 projektu ustawy (w zakresie ustawy z dnia 23 lipca 2003 (Departament Ochrony
r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami)
Zabytków MKiŹN)
- art. 37a otrzymuje następujące brzmienieŚ
Celem przepisu zawartego w
„Art. 37a. 1. Pracami konserwatorskimi, pracami restauratorskimi art. 37a ust. 1 projektowanej
lub badaniami konserwatorskimi, przy zabytkach wpisanych do ustawy jest wprowadzenie
rejestru, kieruje osoba, któraŚ
zasady, zgodnie z którą w
1) uzyskała tytuł zawodowy magistra na studiach wy szych w dziedzinach objętych programem
zakresie konserwacji i restauracji dzieł sztuki lub konserwacji wy szych studiów prace
zabytków oraz przez co najmniej 6 miesięcy brała udział w konserwatorskie restauratorskie i
pracach konserwatorskich, pracach restauratorskich lub badaniach badania konserwatorskie przy
konserwatorskich prowadzonych przy zabytkach wpisanych do zabytkach wpisanych do rejestru
rejestru, inwentarza muzeum będącego instytucją kultury lub mogły wykonywać osoby, które
zaliczanych do jednej z kategorii, o których mowa w art. 64, lub
posiadają wykształcenie wy sze
2) posiada:
i to wyłącznie w zakresie
a) wiadectwo ukończenia szkoły redniej zawodowej oraz tytuł specjalno ci okre lonych w
zawodowy albo wykształcenie rednie i dyplom potwierdzający dyplomie studiów wy szych.
posiadanie
kwalifikacji
zawodowych
w
zawodach MNiSW od tej zasady odstępuje.
odpowiadających danej dziedzinie lub
Ponadto zgodnie z propozycją
b) dyplom mistrza w zawodzie odpowiadającym danej dziedzinie
przepisu przedstawioną ww.
– oraz przez co najmniej 4 lata brała udział w pracach uwadze będzie mo na prowadzić
konserwatorskich,
pracach
restauratorskich
lub
badaniach prace konserwatorskie,
konserwatorskich prowadzonych, przy zabytkach wpisanych do restauratorskie i badania
rejestru, inwentarza muzeum będącego instytucją kultury lub konserwatorskie przy zabytkach
zaliczanych do jednej z kategorii, o których mowa w art. 64 ust. 1. wpisanych do rejestru nie tylko
2. Przepis ust. 1 stosuje się do osób, które samodzielnie wykonują w zakresie uzyskanego
prace konserwatorskie, prace restauratorskie lub badania wykształcenia, a to mo e
konserwatorskie, przy zabytkach wpisanych do rejestru.
spowodować, e np. konserwację
- art. 37b ust. 1 otrzymuje następujące brzmienieŚ
obrazu mógłby wykonywać
„1. Pracami konserwatorskimi oraz pracami restauratorskimi, przy specjalista w zakresie
zabytkach będących parkami wpisanymi do rejestru albo innego konserwacji zegarów.
rodzaju zorganizowaną zielenią wpisaną do rejestru kieruje osoba,
która posiada tytuł zawodowy magistra lub magistra in yniera
uzyskany po ukończeniu studiów wy szych, których program

122
umo liwia nabycie wiedzy i umiejętno ci w tym zakresie, oraz
przez co najmniej 6 miesięcy brała udział w pracach
konserwatorskich lub pracach restauratorskich, prowadzonych
przy tego rodzaju zabytkach wpisanych do rejestru, lub była
zatrudniona przy tych pracach w muzeum będącym instytucją
kultury.”

c.d.
Art. 37d ust. 1
- art. 37d ust. 1 pkt 2 otrzymuje brzmienie:
Uwaga czę ciowo uwzględniona
(u.o.z.o.z.)
2) posiada tytuł zawodowy magistra uzyskany po ukończeniu (Departament Ochrony
studiów wy szych na kierunku umo liwiającym nabycie wiedzy i Zabytków MKiŹN)
umiejętno ci w zakresie prowadzenia badań architektonicznych, W art. 37d ust. 1 pkt 2 otrzymał
lub
brzmienie:

3) posiada tytuł zawodowy

magistra uzyskany po
ukończeniu studiów wy szych
na kierunku umo liwiającym
nabycie, w wymiarze nie
mniejszym ni 60 godzin,
wiedzy i umiejętno ci w zakresie
prowadzenia badań
architektonicznych, lub (…)”. W
przepisie pozostawiono wymóg
zgodnie z którym badania
architektoniczne będzie mogła
wykonywać osoba, która wiedzę
i umiejętno ci w tym zakresie
nabyła podczas studiów
wy szych w wymiarze nie
mniejszym nic 60 godzin.
Odstąpienie od tego wymogu
doprowadziłoby do pogorszenia
jako ci prowadzenia badań
architektonicznych

c.d.
Art. 37e ust. 1
- art. 37e ust. 1 otrzymuje brzmienie:
Uwaga nieuwzględniona.
(u.o.z.o.z.)
„1. Badaniami archeologicznymi kieruje osoba, która posiada tytuł (Departament Ochrony

123
zawodowy magistra uzyskany po ukończeniu studiów wy szych w Zabytków MKiŹN)
zakresie archeologii.”
Badania archeologiczne powinny

prowadzić osoby, które

ukończyły studia wy sze na

kierunku archeologia. Przyjęcie

propozycji zawartej w uwadze

spowodowałoby obni enie

jako ci prowadzonych badań

architektonicznych. Badania te

bowiem mogłyby prowadzić

osoby, które studia wy sze

odbyły na kierunku tylko

czę ciowo związanych z

archeologią. Ponadto nale y

przy okre laniu niezbędnych

kwalifikacji posługiwać się

nazwą kierunku studiów.

c.d.
ogólna
Bariery nieformalne w dostępie do zawodu archeologa
Uwaga nieuwzględniona.
W toku konsultacji ze studentami i absolwentami studiów z (Departament Ochrony
zakresu archeologii okazało się, e kluczowe przeszkody w Zabytków MKiŹN)
dostępie do zawodu archeologa mogą tkwić w wadach systemu W zgłoszonej uwadze
nadzoru konserwatorskiego, opartego głównie na uznaniowych stwierdzono, e „czę ć barier w
decyzjach konserwatora zabytków. Bardzo niepokojące było dostępie do zawodu archeologa
przekonanie studentów i absolwentów o istnieniu nieformalnych mo e mieć charakter
koneksji wykonawców usług z wła ciwymi urzędami, które nieformalny”. Za barierę do
znacznie ograniczają dostęp do rynku młodym absolwentom zawodu archeologa nie mo na
archeologii oraz obni ają jako ć wykonywanych prac kosztem ich uznać sprawowania nadzoru
czasochłonno ci i ceny. Wpływ na tą sytuację mają tak e zbyt archeologicznego ani te
restrykcyjne zasady dostępu do uprawnień konserwatorskich, które dokonywania kontroli badań
wpływają na małą liczbę konserwatorów z uprawnienia i archeologicznych. Pierwsze z
po rednio sankcjonują du ą swobodę konserwatorów w tych działań polega na
wydawaniu decyzji (postulowane zmiany w tym zakresie sprawowaniu nadzoru nad
przedstawione są w p. 1).
wykonywanymi pracami
W związku z powy szym, aby faktycznie ułatwić absolwentom ziemnymi w celu ustalenia, czy

124