Rządowy projekt ustawy o zmianie ustaw regulujących warunki dostępu do wykonywania niektórych zawodów

c)
elektromonter maszyn i urządzeń elektrycznych o napięciu do 1 kV
w podziemnych zakładach górniczych (w zakresie maszyn i urządzeń
powierzchniowych),
d)
elektromonter maszyn i urządzeń elektrycznych o napięciu powyżej 1 kV
w podziemnych zakładach górniczych (w zakresie maszyn i urządzeń
powierzchniowych),
e)
spawacz w odkrywkowych zakładach górniczych,
f)
elektromonter maszyn i urządzeń elektrycznych o napięciu do 1 kV
w odkrywkowych zakładach górniczych,
g)
elektromonter maszyn i urządzeń elektrycznych o napięciu powyżej 1 kV
w odkrywkowych zakładach górniczych,
h)
spawacz w zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami
wiertniczymi,
i)
mechanik wiertni w zakładach górniczych wydobywających kopaliny
otworami wiertniczymi;
2)
przeniesienie do wyłącznej właściwości przedsiębiorców oraz innych
podmiotów prowadzących działalność na podstawie przepisów ustawy – Prawo
geologiczne i górnicze (a także przyjęcie ogólniejszego pojęcia: „pracodawca” –
vide pkt 6) określenia wymagań dla kolejnych grup pracowników (rozszerzenie
zakresu regulacji art. 53 ust. 2 tej ustawy); do grup tych należą:
a)
osoba wyższego dozoru ruchu w zakładach górniczych prowadzących
podziemne bezzbiornikowe magazynowanie substancji,
b)
osoba wyższego dozoru ruchu w zakładach górniczych prowadzących
podziemne składowanie odpadów metodą podziemną,
c)
osoba wyższego dozoru ruchu w zakładach górniczych prowadzących
podziemne składowanie odpadów metodą otworową,
d)
osoba wyższego dozoru ruchu w zakładach prowadzących działalność
określoną w art. 2 ust. 1 pkt 1 lub 5, 2 lub 5, 3 lub 5, 4 lub 5 ustawy
z dnia 9 czerwca 2011 r. — Prawo geologiczne i górnicze (np. niektóre
kopalnie zabytkowe, drążenie niektórych tuneli);
112
3)
rozszerzenie zakresu jednocześnie uzyskiwanych uprawnień, przez
wprowadzenie możliwości łącznego stwierdzenia kwalifikacji w poszczególnych
„obszarach” działalności górniczej (podziemnej, w tym obejmującej działalność
prowadzoną na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo
geologiczne i górnicze, odkrywkowej, otworowej); zmiana ta dotyczy
wszystkich przypadków, w których pozostawiono obowiązek stwierdzenia
kwalifikacji;
4)
rezygnację z umiejscowienia robót geologicznych w ramach działalności
prowadzonej metodą podziemną albo odkrywkową, gdyż w istocie roboty te są
wykonywane na potrzeby ruchu zakładu górniczego na podstawie art. 87 ustawy
z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze; wystarczające jest
zatem wyodrębnienie wymagań dla ogólnej kategorii: roboty geologiczne;
5)
rezygnację z trójszczeblowego (dozór wyższy, dozór średni i dozór niższy) na
rzecz dwuszczeblowego (dozór wyższy i dozór) podziału osób dozoru ruchu
zakładu górniczego;
6)
zgrupowanie operatorów: samojezdnych maszyn przodkowych, maszyn do robót
strzałowych, maszyn do obrywki, maszyn do stawiania obudowy podporowej
lub maszyn do stawiania obudowy kotwowej w podziemnych zakładach
górniczych i operatorów: pojazdów pozaprzodkowych i samojezdnych maszyn
pomocniczych, pojazdów do przewozu osób lub pojazdów do przewozu środków
strzałowych w podziemnych zakładach górniczych w jednej kategorii
(„zawodzie regulowanym”) – „operatora maszyn do robót strzałowych oraz
pojazdów do przewozu osób lub środków strzałowych pod ziemią”;
7)
rozszerzenie zakresu uprawnień wypływających ze świadectwa stwierdzającego
kwalifikacje mierniczego górniczego, kwalifikacje geologa górniczego albo
kwalifikacje geofizyka górniczego (objęcie tymi uprawnieniami również
adekwatnych stanowisk kierowników działów ruchu w zakładach górniczych,
w których w aktualnym stanie prawnym osoby posiadające takie stwierdzenie
mogą wykonywać dodatkowo jedynie czynności osób wyższego dozoru ruchu),
a w konsekwencji rezygnację z odrębnych stwierdzeń kwalifikacji kierowników
działów: mierniczego oraz geologicznego (utrzymano natomiast możliwość
odrębnego stwierdzenia kwalifikacji kierownika działu tąpań w podziemnych
113
zakładach górniczych oraz osób wyższego dozoru ruchu w specjalności
geofizycznej w podziemnych zakładach górniczych, a także kierownika działu
geofizyka i technika strzałowa w zakładach wykonujących roboty geologiczne,
służące poszukiwaniu lub rozpoznawaniu złóż węglowodorów lub służące
poszukiwaniu lub rozpoznawaniu złóż kopalin innych niż węglowodory oraz
wody podziemne będące kopalinami, oraz w wyższym dozorze ruchu
w specjalności geofizyka i technika strzałowa w zakładach wykonujących roboty
geologiczne, służące poszukiwaniu lub rozpoznawaniu złóż węglowodorów lub
służące poszukiwaniu lub rozpoznawaniu złóż kopalin innych niż węglowodory
oraz wody podziemne będące kopalinami, ze względu na szerszy merytorycznie
„dostęp” do takiego stwierdzenia, w szczególności przez osoby wykonujące
czynności w specjalności górniczej, a także osób wyższego dozoru ruchu
w specjalności: mierniczej oraz geologicznej, ze względu na znacznie szerszy
merytorycznie zakres egzaminu przewidzianego dla kandydatów ubiegających
się o stwierdzenie kwalifikacji mierniczego i górniczego lub geologa
górniczego);
8)
uelastycznienie przepisów dotyczących zakresu stwierdzanych kwalifikacji,
przez wprowadzenie szerokiej możliwości wyboru konkretnej treści wniosku
o stwierdzenie kwalifikacji (w ramach każdego rodzaju zakładu górniczego
i każdej metody prowadzenia działalności), co umożliwi jednoczesne
stwierdzanie kwalifikacji (w ramach jednego postępowania administracyjnego)
w szerszym zakresie albo wybór węższego kręgu uprawnień, co będzie miało
znaczenie np. dla zakresu i tematyki egzaminu;
9)
pełniejsze zespolenie przepisów o kwalifikacjach z przepisami prawa pracy,
przez:
a)
przyjęcie, że podmiotami obowiązanymi do określenia przygotowania
i doświadczenia zawodowego są pracodawcy; w praktyce stosowania
dotychczasowej regulacji istniały wątpliwości, czy np. w przypadku
wykonywania powierzonych czynności w ruchu zakładu górniczego lub
zakładu wykonującego roboty geologiczne wymagania te określa
przedsiębiorca powierzający wykonywanie tych czynności czy podmiot
wykonujący te czynności,
114
b)
przesądzenie, że weryfikacja spełnienia wymagań kwalifikacyjnych
w przypadkach, które nie wymagają stwierdzenia kwalifikacji przez
właściwy organ nadzoru górniczego, nie jest dodatkowym obowiązkiem
pracodawcy, ale typową czynnością z zakresu prawa pracy, której wynik
przechowuje się w aktach osobowych pracownika;
10)
dalsze dostosowanie nowelizowanej ustawy do ustawy – Prawo o szkolnictwie
wyższym, przez:
a)
usunięcie nieaktualnego odesłania do przepisów określających nazwy
kierunków studiów oraz grupy treści kierunkowych kształcenia,
b)
pełniejsze wykorzystanie informacji zamieszczonych w suplemencie do
dyplomu ukończenia studiów wyższych podczas oceny spełniania
wymagań kwalifikacyjnych;
11)
zapewnienie spójności z przepisami o materiałach wybuchowych
przeznaczonych do użytku cywilnego, przez rezygnację z dualizmu badań
psychiatrycznych i psychologicznych, które w aktualnym stanie prawnym
w odniesieniu do górników strzałowych (strzałowych w odkrywkowych
zakładach górniczych oraz zakładach górniczych wydobywających kopaliny
otworami wiertniczymi) oraz wydawców środków strzałowych, a także
(w przypadku podziemnych zakładów górniczych) instruktorów strzałowych, są
przeprowadzane zarówno na podstawie przepisów prawa geologicznego
i górniczego, jak i na podstawie przepisów o materiałach wybuchowych
przeznaczonych do użytku cywilnego, generując w sposób nieuzasadniony
obowiązek uzyskiwania przez te osoby aż czterech dokumentów (dwóch
orzeczeń lekarskich oraz dwóch orzeczeń psychologicznych, z których tylko te
wydawane na podstawie przepisów
o materiałach wybuchowych
przeznaczonych do użytku cywilnego mają określoną prawnie formę);
12)
rozszerzono
możliwość
wykonywania
czynności
w
obszarze
energomechanicznym.
Wymóg posiadania kwalifikacji w zawodach dających przygotowanie do
pracy w górnictwie odkrywkowym od osób, które mają wykonywać
czynności w wyższym dozorze ruchu w specjalności mechanicznej lub
elektrycznej w odkrywkowych zakładach górniczych wydobywających
115
węgiel brunatny lub odkrywkowych zakładach górniczych wydobywających
kopaliny z użyciem środków strzałowych albo w specjalności
energomechanicznej
w
odkrywkowych
zakładach
górniczych
wydobywających kopaliny bez użycia środków strzałowych, bądź też mają
wykonywać czynności w kierownictwie działu energomechanicznego
w odkrywkowych zakładach górniczych, był dotychczas zbyt ogólnie
sformułowany. Analogiczna uwaga dotyczyła wymogu posiadania
kwalifikacji w zawodach dających przygotowanie do pracy w górnictwie
otworowym lub wiertnictwie od osób, które mają wykonywać czynności
w wyższym
dozorze
ruchu
lub
w
kierownictwie
działu
energomechanicznego w otworowych zakładach górniczych.
W przepisach przejściowych i dostosowujących uwzględniono zmianę stanu prawnego,
kierując się potrzebą wprowadzenia ułatwień w dostępie do wykonywanych zawodów
górniczych, także dla osób, które uzyskały lub uzyskają stwierdzenie kwalifikacji przed
wejściem w życie projektowanej nowelizacji.

2. Zawody geologiczne
Zmiany proponowane w ustawie z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne
i górnicze rozszerzają zakres deregulacji wprowadzonej tą ustawą.
Proponowane w niniejszym projekcie rozwiązania stanowią kolejny etap procesu
deregulacji zawodów geologicznych w stopniu, który jednocześnie nie stanowi
zagrożenia jakości wykonywanych prac. W stosunku do obecnie obowiązujących
przepisów przewidują one następujące zmiany:
1) określono, iż osoby wykonujące czynności polegające na wykonywaniu badań
geofizycznych innych niż badania sejsmiczne i geofizyki wiertniczej nie będą
zobowiązane posiadać kwalifikacji w zakresie geologii. Zmiana ta motywowana
jest faktem, iż prace geofizyczne inne niż sejsmiczne i geofizyki wiertniczej nie są
robotami geologicznymi; są to bowiem metody badań nieinwazyjnych,
wykonywanych na powierzchni. Nie powstają w ich wyniku dokumentacje
wymienione w art. 88 ust. 1 ustawy – Prawo geologiczne i górnicze. Wyniki tych
badań są materiałem pomocniczym dla geologa interpretującego budowę
geologiczną;

116