Rządowy projekt ustawy o zmianie ustaw regulujących warunki dostępu do wykonywania niektórych zawodów

pochodzenia, o których mowa w art. 9e ust. 1, art. 9l ust. 1 i art. 9o ust. 1 ustawy z dnia
10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (Dz. U. z 2006 r. Nr 89, poz. 625, z późn.
zm.) oraz niebędące instrumentami finansowymi prawa majątkowe, których cena zależy
bezpośrednio lub pośrednio od ceny lub wartości wymienionych towarów, a także
prawa majątkowe wynikające ze świadectwa efektywności energetycznej, o których
mowa. Zgodnie z przepisami
art. 129 ust. 3 i 4, umieszczenie nadawanych przez instytucje zagraniczne tytułów
uprawniających do przystąpienia do sprawdzianu umiejętności zamiast egzaminu na
doradcę w rozporządzeniu wydanym przez ministra właściwego do spraw instytucji
finansowych wymaga spełnienia następujących warunków:
1) w celu uzyskania wspomnianego tytułu należy wykazać się wiedzą w zakresie
zbliżonym do zakresu tematycznego obowiązującego na egzaminie dla doradców;
2) zagraniczna instytucja nadająca ten tytuł musi uznawać w prowadzonych przez
siebie postępowaniach kwalifikacyjnych wynik egzaminu przed komisją
egzaminacyjną dla doradców powoływaną przez Przewodniczącego KNF (tzw.
zasada wzajemnej uznawalności).


1 Wysokość opłat za przeprowadzenie sprawdzianu umiejętności oraz regulamin przeprowadzania
sprawdzianu umiejętności określa rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 27 października 2009 r.
w sprawie egzaminów na maklera papierów wartościowych, doradcę inwestycyjnego i agenta firmy
inwestycyjnej oraz sprawdzianu umiejętności (Dz. U. Nr 187, poz. 1452).
102
Delegacja ustawowa do wydania rozporządzenia określającego wykaz tytułów
uprawniających do przystąpienia do sprawdzianu umiejętności zamiast egzaminu na
doradców weszła w życie w dniu 24 października 2005 r. Na jej podstawie wydane
zostało rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 12 kwietnia 2006 r. w sprawie tytułu
uprawniającego do ubiegania się o wpis na listę doradców inwestycyjnych, które
obejmuje jeden tytuł: Certyfikowany Międzynarodowy Analityk Inwestycyjny
(Certified International Investment Analyst – CIIA) nadawany przez Stowarzyszenie
Certyfikowanych Międzynarodowych Analityków Inwestycyjnych (Association of
Certified International Investment Analysts – ACIIA).
Wpisu na listę maklerów papierów wartościowych lub doradców inwestycyjnych, po
spełnieniu wyżej wymienionych wymogów, dokonuje Komisja Nadzoru Finansowego.
KNF może również, po przeprowadzeniu postępowania, skreślić maklera albo doradcę
z listy lub zawiesić jego uprawnienia do wykonywania zawodu na skutek naruszenia
przepisów prawa lub regulaminów i innych przepisów wewnętrznych w związku
z wykonywaniem zawodu. W szczególności maklerzy i doradcy są obowiązani działać
zgodnie z zasadami uczciwego obrotu, mieć na względzie słuszne interesy klientów
oraz zachowywać tajemnicę zawodową.
Do czynności stanowiących działalność maklerską, zdefiniowanych w art. 69, należą
m.in:
1) przyjmowanie i przekazywanie zleceń nabycia lub zbycia instrumentów
finansowych;
2) wykonywanie zleceń, o których mowa w pkt 1, na rachunek dającego zlecenie;
3) nabywanie lub zbywanie na własny rachunek instrumentów finansowych;
4) zarządzanie portfelami, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba
instrumentów finansowych;
5) doradztwo inwestycyjne;
6) oferowanie instrumentów finansowych;
7) organizowanie alternatywnego systemu obrotu;
103
8) przechowywanie lub rejestrowanie instrumentów finansowych, w tym prowadzenie
rachunków papierów wartościowych i rachunków zbiorczych, oraz prowadzenie
rachunków pieniężnych przez firmę inwestycyjną.
Firma inwestycyjna ma obowiązek zatrudnienia co najmniej jednego maklera papierów
wartościowych do wykonywania każdej z czynności wskazanych w pkt 1–3 i 6–9 oraz
dwóch doradców inwestycyjnych do zarządzania portfelami instrumentów finansowych
(tzw. asset management, wskazany w pkt 4). Ponadto do wykonywania czynności
doradztwa inwestycyjnego (pkt 5) firma inwestycyjna musi zatrudniać co najmniej
jednego maklera papierów wartościowych lub doradcę inwestycyjnego.
Lista maklerów papierów wartościowych i doradców inwestycyjnych, zatrudnionych do
wykonywania wyżej wymienionych czynności, musi być złożona do organu
licencyjnego (KNF) już na etapie wnioskowania o udzielenie zezwolenia na
prowadzenie działalności maklerskiej. Z drugiej strony, osoba wpisana na listę
maklerów lub doradców musi poinformować KNF o podjęciu wykonywania zawodu ze
wskazaniem daty i miejsca jego podjęcia oraz podstawowego zakresu czynności.
Obowiązkowi informacyjnemu podlegają również każdorazowe zmiany miejsca
i zakresu wykonywania zawodu.
W przypadku zakładania domu maklerskiego przez spółkę osobową jej
komplementariuszami (spółka komandytowo-akcyjna lub spółka komandytowa) albo
wspólnikami (spółka partnerska lub spółka jawna) mogą być wyłącznie osoby mające
prawo do wykonywania zawodu maklera papierów wartościowych lub doradcy
inwestycyjnego.
Bank powierniczy, podobnie jak firma inwestycyjna, również musi zatrudniać co
najmniej jednego maklera papierów wartościowych – w tym przypadku do prowadzenia
rachunków papierów wartościowych i rachunków zbiorczych. Z kolei towarzystwa
funduszy inwestycyjnych mają obowiązek zatrudniać co najmniej dwóch
licencjonowanych doradców inwestycyjnych do wykonywania czynności zarządzania
funduszami inwestycyjnymi, zarządzania zbiorczym portfelem papierów wartościowych
oraz zarządzania portfelami, a jednego doradcę inwestycyjnego – do wykonywania
czynności doradztwa inwestycyjnego (art. 45 ust. 4 ustawy z dnia 27 maja 2004 r.
o funduszach inwestycyjnych; Dz. U. z 2004 r. Nr 146, poz. 1546, z późn. zm.).
Towarzystwa ubezpieczeń na życie oferujące ubezpieczenia na życie z funduszami
104
kapitałowymi, zgodnie z art. 156 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności
ubezpieczeniowej (Dz. U. z 2010 r. Nr 11, poz. 66, z późn. zm.) muszą zatrudniać co
najmniej jednego doradcę inwestycyjnego do zarządzania funduszami (chyba że
zarządzanie funduszami przekazano do firmy inwestycyjnej świadczącej usługę
zarządzania portfelem). Powszechne towarzystwa emerytalne, zarządzające otwartymi
funduszami emerytalnymi, mają obowiązek zatrudnienia co najmniej jednego doradcy
inwestycyjnego do zarządzania funduszem (art. 29 ust. 5 ustawy z dnia 28 sierpnia
1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych; Dz. U. z 2010 r. Nr 34,
poz. 189, z późn. zm.).
Uznaje się, że osoby wpisane na listę maklerów papierów wartościowych lub na listę
doradców inwestycyjnych spełniają wymogi odpowiedniego poziomu wiedzy
i doświadczenia zawodowego potrzebnego do wykonywania przez osobę fizyczną
czynności pośrednictwa w zakresie działalności prowadzonej przez firmę inwestycyjną
(agent firmy inwestycyjnej). Maklerzy i doradcy mają zatem prawo do uzyskania wpisu
do rejestru agentów firmy inwestycyjnej bez konieczności składania egzaminu przed
komisją egzaminacyjną dla agentów.
Proponowane zmiany mają na celu ułatwienie dostępu do zawodów maklera papierów
wartościowych, doradcy inwestycyjnego i agenta firmy inwestycyjnej.
W zakresie zawodów maklera papierów wartościowych i doradcy inwestycyjnego
proponowane zmiany polegają na rozszerzeniu katalogu przypadków, w których
możliwe będzie uzyskanie wpisu na listę maklerów papierów wartościowych lub
doradców inwestycyjnych bez konieczności składania egzaminu. Przewiduje się, że
wpis na listę maklerów albo doradców bez konieczności składania egzaminu będą
mogły uzyskać osoby, które ukończyły studia wyższe prowadzone zgodnie z umową
zawartą między uczelnią a Przewodniczącym KNF. Projektowany przepis powołuje się
na umowę z art. 168b ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym,
który to artykuł zawarty jest w projekcie ustawy o ułatwieniu dostępu wykonywania
niektórych zawodów regulowanych. Projekt ten procedowany jest w Sejmie, 23 lipca
2013 r. odbyło się jego pierwsze czytanie, obecnie (stan na dzień 12 grudnia 2013 r.)
trwają prace w sejmowej Komisji Nadzwyczajnej do spraw związanych
z ograniczeniem biurokracji. Powyższe oznacza, że niezależnie od dużej przychylności,
jaką wspomniane przepisy ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie
105
wyższym zyskały w parlamencie, projektodawca niniejszego aktu prawnego
zobowiązany jest do monitorowania prac parlamentarnych w zakresie zgodności
proponowanych przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami
finansowymi z projektem procedowanym w Sejmie.
Ponadto przewiduje się poszerzenie wykazu tytułów nadawanych przez instytucje
zagraniczne, które umożliwiają uzyskanie wpisu na listę doradców po zdaniu
sprawdzianu umiejętności zamiast egzaminu na doradcę. W tym celu proponuje się
zmiany wytycznej do wydania przez ministra właściwego do spraw instytucji
finansowych rozporządzenia określającego wykaz takich tytułów (art. 129 ust. 4 ustawy
o obrocie instrumentami finansowymi) – wzajemna uznawalność tytułów zostaje
zastąpiona zbliżonym zakresem wiedzy, jaką należy wykazać w celu uzyskania tytułu
(przeniesienie odpowiedniego przepisu z art. 129 ust. 3 do wytycznej). Wspomniany
sposób uzyskania wpisu na listę (uznany tytuł zagraniczny oraz zdanie sprawdzianu
umiejętności) przewiduje się również dla kandydatów na maklerów papierów
wartościowych, którzy obecnie nie mają możliwości skorzystania z takiej ścieżki
zdobycia wpisu na listę.
Proponowane zmiany mają również na celu ułatwienie dostępu do wykonywania
zawodu agenta firmy inwestycyjnej i jego funkcjonowania. Przewiduje się likwidację
egzaminu na agenta firmy inwestycyjnej oraz przyznanie firmie inwestycyjnej większej
odpowiedzialności w zakresie zapewnienia prawidłowej działalności agenta
reprezentującego tę firmę. Zgodnie z propozycją to firma inwestycyjna będzie składała
wniosek do Komisji Nadzoru Finansowego o wpisanie podmiotu, z którym zawarła
umowę pośrednictwa, do rejestru firm inwestycyjnych, który to wniosek będzie musiał
zawierać m.in. wskazanie osób z firmy inwestycyjnej odpowiedzialnych za nadzór nad
agentem oraz opinię, że dany podmiot posiada odpowiednie doświadczenie zawodowe,
jak również wiedzę (w przypadku agentów będących osobami fizycznymi
prowadzącymi działalność gospodarczą) lub strukturę organizacyjną (w przypadku
agentów będących osobami prawnymi lub jednostkami organizacyjnymi
nieposiadającymi osobowości prawnej) gwarantującą prawidłowe wykonywanie
czynności agencyjnych. Komisja Nadzoru Finansowego będzie mogła odmówić wpisu
do rejestru agentów firm inwestycyjnych w sytuacjach określonych w proponowanym
art. 81 ust. 4 i 5, tj. gdy osoby, o których mowa w tych przepisach, zostały uznane
prawomocnym orzeczeniem za winnego przestępstwa oraz w przypadku gdy
106