Rządowy projekt ustawy o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego

uregulowanie funkcjonowania każdej Agencji w osobnej ustawie. Po przeprowadzeniu 
proponowanych  zmian  każda  z  Agencji  będzie  realizowała  inne  zadania,  innymi 
metodami i w odmienny sposób będą one nadzorowane – stąd wynika kolejny argument 
na rzecz regulacji normatywnych drogą odrębnych ustaw. 
 
III. 
Opis i uzasadnienie zmian zawartych w projekcie ustawy 
1. Ogólny przegląd projektowanych zmian 
Znaczna  część  przepisów  projektowanej  ustawy  o  Agencji  Bezpieczeństwa 
Wewnętrznego została oparta na rozwiązaniach obecnie obowiązujących, sprawdzonych 
w  praktyce i niebudzących  wątpliwości  interpretacyjnych.  Proponowane  zmiany 
i korekta  przepisów  są  spowodowane  analizą  funkcjonowania Agencji  Bezpieczeństwa 
Wewnętrznego  na  podstawie  obecnie  obowiązujących  przepisów  i  wnioskami 
wynikającymi z tej analizy oraz koniecznością zachowania spójności w ramach reformy 
systemu  służb  specjalnych  Rzeczypospolitej Polskiej. Ponadto  zakres  uregulowań 
zawartych w projekcie  ustawy  został  rozszerzony  przez przeniesienie do projektu 
przepisów  aktów  wykonawczych  do  dotychczasowej  ustawy,  będących  w  istocie 
przepisami  regulującymi  materię  ustawową.  Wprowadzono  również  szereg  zmian 
redakcyjnych  polegających  na  przeniesieniu,  podzieleniu,  połączeniu  lub poprawieniu 
brzmienia niektórych jednostek  redakcyjnych.  Mają  one  wyłącznie  charakter 
porządkujący. 
Kluczowe  zmiany  zawarte  w  projekcie  obejmują  podporządkowanie  Szefa  ABW 
Ministrowi  Spraw  Wewnętrznych  (art.  2  ust.  2)  oraz  zniesienie  Kolegium  do  Spraw 
Służb Specjalnych (art. 245) i uchylenie przepisów dotyczących Kolegium zawartych 
w dotychczasowym  rozdziale  2  ustawy  z  2002  r.  a  także  uprawnień  Ministra 
Koordynatora  Służb  Specjalnych  (przepisy  zmieniające  zawarte  w  rozdziale  11). 
Ponadto w projekcie nowej ustawy o ABW uporządkowano istotne kwestie związane ze 
współpracą  między  służbami,  w  szczególności  w  zakresie  ewidencji  operacyjnej 
i przeciwdziałania terroryzmowi. 
Ponadto w projekcie zawarto zmiany wynikające z projektowanych aktów prawnych: 
1)  z art. 5 projektu ustawy o zmianie ustawy o Policji,  ustawy  o  Straży  Granicznej, 
ustawy o  Państwowej  Straży  Pożarnej,  ustawy  o  Biurze  Ochrony  Rządu,  ustawy 
o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu, ustawy o służbie 
wojskowej żołnierzy zawodowych, ustawy o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, 
4 
ustawy o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie Wywiadu Wojskowego, 
ustawy o  służbie  funkcjonariuszy  Służby  Kontrwywiadu Wojskowego  oraz  Służby 
Wywiadu Wojskowego, ustawy o Służbie Więziennej oraz niektórych innych ustaw 
(druk sejmowy nr 1497) – zmiany dotyczą regulacji zawartych w przepisach: art. 59 
ust. 1, art.  62 ust. 2 pkt 8, art. 63 ust. 1, art. 134–140, art. 150 ust. 1–10 i art. 157 
ust. 1 projektowanej ustawy; 
2)  z art. 41 projektu ustawy o świadczeniu odszkodowawczym przysługującym w razie 
wypadku lub choroby pozostających w związku ze służbą (druk sejmowy nr 1499) – 
zmiana dotyczy uchylenia art. 85 ustawy z 2002 r.; 
3)  z art. 56 projektu ustawy o komisjach lekarskich podległych ministrowi właściwemu 
do spraw wewnętrznych, o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy 
zawodowych oraz ich rodzin, o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym 
funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, 
Służby  Kontrwywiadu  Wojskowego,  Służby  Wywiadu  Wojskowego,  Centralnego 
Biura  Antykorupcyjnego,  Straży  Granicznej,  Biura  Ochrony  Rządu,  Państwowej 
Straży  Pożarnej  i  Służby  Więziennej  oraz  ich  rodzin  oraz  o zmianie niektórych 
innych ustaw –  zmiany  dotyczą  regulacji  zawartych  w  przepisach:  art.  59  ust. 2, 
art. 60, art.62 ust. 2 pkt 7, art. 100 ust. 1 i 3 i art. 159 ust. 3 projektowanej ustawy. 
2. Uzasadnienie szczegółowych rozwiązań prawnych zawartych w projekcie 
W  stosunku  do  obecnie  obowiązujących  uregulowań  dotyczących  działalności  ABW 
zawartych w ustawie z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego 
oraz Agencji Wywiadu zaproponowano następujące zmiany. 
W rozdziale 1 „Postanowienia ogólne”: 
1) W art. 1 projektu wskazano, iż Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego jest służbą 
specjalną  właściwą  w  sprawach  ochrony  bezpieczeństwa  wewnętrznego 
Rzeczypospolitej  Polskiej  i  jej  porządku  konstytucyjnego.  Sama  nazwa  „Agencja 
Bezpieczeństwa  Wewnętrznego”  oraz  skrót  tej  nazwy  przysługuje  ABW,  zarówno 
jako  służbie  specjalnej,  jak  również  i  urzędowi administracji  rządowej,  w  zakresie 
obsługi Szefa ABW (art. 14 ust. 1). 
2)  W  projektowanym  art.  3  doprecyzowano  zakres  zadań  ABW.  Zmiany  wynikają 
z założeń prowadzonej reformy służb specjalnych, w myśl których ABW ma stać się 
służbą wyspecjalizowaną w przeciwdziałaniu zagrożeniom: 
5 
–  godzącym 
w 
niepodległość, 
suwerenność, 
międzynarodową 
pozycję 
i nienaruszalność  terytorium  państwa,  w  tym  szpiegostwa  i  innych  zagrożeń 
wywiadowczych  ze  strony  obcych  służb,  obejmujących  zagrożenia  rozpoznawane 
radiokontrwywiadem i  kontrwywiadem elektronicznym, 
–  o charakterze terrorystycznym, 
–  wynikającym  z  propagowania  totalitarnego  ustroju  państwa,  nawoływania  do 
obalenia przemocą demokratycznego ustroju państwa, a także stosowania przemocy 
lub  groźby  bezprawnej,  publicznego  znieważania  lub  nawoływania  do  nienawiści, 
z powodu  różnic  narodowościowych,  etnicznych,  rasowych,  wyznaniowych  albo  ze 
względu na bezwyznaniowość,  
–  godzącym  w  ekonomiczne  interesy  państwa  –  ABW  będzie  odpowiedzialna  za 
ściganie wyłącznie najpoważniejszych przestępstw, 
–  godzącym w bezpieczeństwo informacji niejawnych oraz informacji przetwarzanych 
w  systemach teleinformatycznych o szczególnym znaczeniu dla bezpieczeństwa 
państwa  niezbędnych  do  zachowania  ciągłości  funkcjonowania  administracji 
publicznej lub elementów infrastruktury krytycznej w rozumieniu przepisów 
o zarządzaniu kryzysowym, 
–  związanym  z  obrotem  z  zagranicą  bez  zezwolenia  towarami,  technologiami 
i usługami  w  rozumieniu  ustawy  z  dnia  29  listopada  2000  r.  o  obrocie  z  zagranicą 
towarami, technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa 
państwa, a także dla utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa (Dz. U. 
z 2013 r. poz. 194). 
Ponadto  należy  wskazać,  iż  zakres  definicyjny  pojęcia  „elementy  infrastruktury 
krytycznej” jest strukturalnie rozproszony w  aktach wykonawczych wydanych na 
podstawie ustawy z dnia 26 kwietnia 2007  r. o zarządzaniu kryzysowym. Zgodnie 
z art. 5a  ust. 7 pkt 1 wskazanej ustawy –  jednolity wykaz obiektów, instalacji, 
urządzeń i usług wchodzących w skład infrastruktury krytycznej sporządza Dyrektor 
Rządowego  Centrum  Bezpieczeństwa,  na  podstawie  szczegółowych  kryteriów 
zawartych 
w Narodowym Programie Ochrony Infrastruktury Krytycznej, 
przyjmowanym przez Radę Ministrów w drodze uchwały (na podstawie art. 5b ust. 1 
i  2  pkt  3  ustawy).  Ustawa  definiuje  jedynie  pojęcie  „infrastruktury  krytycznej”, 
określając w art. 3 ust. 1 pkt 2 lit. f wchodzące w jej skład systemy. 
6 
Zgodnie z niniejszym projektem, ABW  przestanie  realizować  zadania  związane  ze 
zwalczaniem przestępstw kryminalnych, przestępstw gospodarczych mniejszej wagi 
oraz  przestępstw  korupcyjnych.  W  tym  przepisie  wprowadzono  również 
dostosowanie zakresu przedmiotowego  przestępstw  pozostających  we  właściwości 
śledczej  ABW,  określając  ich  zamknięty  katalog,  zgodnie  z  projektem  zmian 
w ustawie z 2002 r. zawartym w druku sejmowym nr 633, stanowiącym wykonanie 
postanowienia  sygnalizacyjnego  Trybunału  Konstytucyjnego z dnia 15 listopada 
2010 r. (sygn. S 4/10). 
Ponadto  wskazano  expressis verbis  –  jako  odrębne  zadania  ABW  –  prowadzenie 
centralnej  ewidencji  zainteresowań  operacyjnych  służb  specjalnych  (CEZOP), 
wykazu  osób  mogących  mieć  związek  z  przestępstwami  o  charakterze 
terrorystycznym oraz ewidencji incydentów i zdarzeń o charakterze terrorystycznym, 
a także sporządzanie i wydawanie dokumentów legalizacyjnych. 
3)  Proponuje  się  stosować  ogólną  zasadę  nieogłaszania  zarządzeń  Szefa  ABW 
zawierających  informacje  niejawne (art. 13 ust. 5 projektu),  w  szczególności 
w zakresie  zarządzenia  Szefa  ABW  dotyczącego  szczegółowych  zasad  tworzenia 
funduszu operacyjnego (art. 8 ust. 3). 
4)  Proponuje  się  także  ujednolicić  termin  przedstawiania  rocznego  sprawozdania 
z działalności  we  wszystkich  służbach  specjalnych.  W  tej  chwili  Szef ABW  i  Szef 
AW przedstawiają swoje sprawozdania do 31 stycznia, natomiast Szefowie Służby 
Wywiadu  Wojskowego,  Służby  Kontrwywiadu  Wojskowego  i  Centralnego  Biura 
Antykorupcyjnego do 31 marca. Proponuje się,  aby  terminem  obowiązującym 
wszystkich szefów był 31 marca. 
5)  Dotychczasowy  art.  18,  ustanawiający  zasady  przekazywania  przez  Szefa  ABW 
informacji  innym  organom,  został  przeniesiony  z  rozdziału  „Organizacja  Agencji 
Bezpieczeństwa  Wewnętrznego  oraz  Agencji  Wywiadu”  do  rozdziału 
z postanowieniami  ogólnymi  (projektowany  art.  5).  Zostały  w  nim  zaproponowane 
zmiany polegające na: 
–  nadaniu Szefowi ABW kompetencji do podejmowania decyzji o przekazywaniu 
informacji innym organom, jeżeli informacje te dotyczą spraw objętych zakresem 
działania  danego  organu,  bez  uzyskiwania  każdorazowej  zgody  Prezesa  Rady 
Ministrów; ma to na celu usprawnienie i przyspieszenie obiegu informacji 
7 
mogących  mieć  istotne  znaczenie  dla  bezpieczeństwa  lub  międzynarodowej 
pozycji Rzeczypospolitej Polskiej, 
–  ograniczeniu  możliwości  żądania  od  Szefa ABW  niektórych  kategorii  informacji 
przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej oraz Prezesa Rady Ministrów przez 
wyłączenie informacji o osobach udzielających Agencji pomocy w wykonywaniu 
czynności operacyjno-rozpoznawczych oraz informacji o szczegółowych formach 
i zasadach przeprowadzania  czynności  operacyjno-rozpoznawczych oraz 
o stosowanych  w  związku  z  ich  prowadzeniem  środkach  i  metodach.  Jest  to 
spowodowane  szczególną  wrażliwością  tego  typu  informacji  i  koniecznością 
dołożenia najwyższych starań w celu ich ochrony, 
–  wprowadzeniu  normy  zobowiązującej  Szefa  ABW  do  niezwłocznego 
przekazywania  określonych  kategorii  informacji, w przypadku  gdy ich 
przekazania zażąda Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, Prezes Rady Ministrów 
oraz minister właściwy do spraw wewnętrznych. 
6)  W kwestii współpracy zagranicznej Szefa ABW (dotychczasowy art. 8), z uwagi na 
członkostwo  i  działalność  Polski  w  Organizacji  Traktatu  Północnoatlantyckiego 
i Unii Europejskiej, doprecyzowano istniejące przepisy, uzupełniając je o możliwość 
współpracy z organizacjami międzynarodowymi (art. 6 ust. 1 projektu). 
7)  W  ramach  współpracy  krajowej  (projektowany  art.  7)  doprecyzowano  przepisy 
dotyczące  współpracy  Szefa ABW z innymi podmiotami; ponadto  dodano przepis 
o możliwości  ograniczenia  lub  odmowy  przekazania  informacji  Szefowi  ABW 
w określonych  przypadkach,  a  także  wprowadzono  możliwość  przekazania 
otrzymanych przez Szefa ABW informacji szefom pozostałych służb specjalnych. 
8)  Wskazano,  iż  działalność  ABW  finansowana  jest  z  budżetu  państwa,  natomiast 
w zakresie realizacji zadań, w których, ze względu na wyłączenie ich jawności, nie 
mogą  być  stosowane  przepisy  o  finansach  publicznych,  rachunkowości 
i zamówieniach publicznych, finansowanie  następuje  z  utworzonego  na  ten  cel 
funduszu  operacyjnego,  którego  szczegółowe  zasady  tworzenia  i  gospodarowania 
określi Szef ABW w drodze zarządzenia (projektowany art. 8 ust. 2). 
 
W rozdziale 2 „Organizacja Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego”: 
1)  W  przepisach  dotyczących  powołania  i  odwołania  Szefa  Agencji  Bezpieczeństwa 
Wewnętrznego  (projektowany  art.  9)  zmiana  polega  na  tym,  iż  w  związku 
z likwidacją  Kolegium  do  Spraw  Służb  Specjalnych,  Prezes  Rady  Ministrów, 
8