Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego oraz niektórych innych ustaw

w związku z realizacją płatności uzupełniającej do tytoniu związanej z produkcją. ARR
posiada zatem niezbędną wiedzę, doświadczenie i wykwalifikowanych pracowników, co
umożliwi jej sprawną realizację powierzonych zadań.

Projektowany art. 33 ust. 2 ustawy o płatnościach określa elementy upoważnienia do
przeprowadzania czynności kontrolnych. Zmiany w art. 33 ust. 5 polegają na uwzględnieniu
prawa osób upoważnionych do wykonywania czynności kontrolnych w ramach kontroli
pierwszych przetwórców surowca tytoniowego, punktów odbioru surowca tytoniowego oraz
surowca tytoniowego w zakresie spełniania wymogów jakościowych do wstępu na teren
nieruchomości, obiektów, lokali lub ich części, związanych z odbiorem, pierwszym
przetwarzaniem lub przechowywaniem surowca tytoniowego.

Zgodnie z projektowanym art. 33 ust. 6 ustawy o płatnościach, z czynności
kontrolnych w ramach kontroli pierwszych przetwórców surowca tytoniowego oraz punktów
odbioru surowca tytoniowego sporządzany byłby raport.

Ponadto, zgodnie z projektem ustawy, przepisy ustawy o płatnościach dotychczas
mające zastosowanie do płatności obszarowych, płatności cukrowej, płatności do pomidorów
oraz płatności do krów i owiec (art. 20 ust. 2, art. 24b ust. 1, ust. 3 i ust. 6, art. 24c, art. 25
ust. 1 i ust. 6, art. 27 ust. 1, ust. 1a, ust. 3, ust. 4, ust. 4b, ust. 5, ust. 6 i ust. 7, art. 31 ust. 8,
art. 31a ust. 10 i ust. 10a, art. 37, art. 37a ust. 3 i ust. 5, art. 37b ust. 2 i ust. 3, art. 38, art. 39,
art. 40 ust. 1 oraz art. 40a) oraz przepisy ustawy o płatnościach mające dotychczas
zastosowanie wyłącznie do płatności obszarowych oraz płatności do krów i owiec (art. 7
ust. 5, art. 18 ust. 1, ust. 2 i ust. 5, art. 19 ust. 1, ust. 2 i ust. 3 – 5) będą stosowane również
w odniesieniu do płatności do tytoniu.
Przedmiotowy projekt ustawy przewiduje również ustanowienie w ustawie
o płatnościach przepisów określających zasady i tryb przyznawania oddzielnej płatności do
owoców miękkich. Możliwość podjęcia przez państwo członkowskie decyzji o wprowadzeniu
tej płatności od 2012 r. przewidziano w art. 129 ust. 1 rozporządzenia nr 73/2009. Korzystając
z tej możliwości, Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi podjął decyzję o stosowaniu od 2012 r.
oddzielnej płatności z tytułu owoców miękkich zgodnie z warunkami określonymi w art. 129,
o czym poinformował Komisję Europejską w piśmie z dnia 26 lipca 2011 r.
Oddzielna płatność do owoców miękkich jest płatnością historyczną, a więc
nieuzależnioną od prowadzenia bieżącej produkcji. Zastąpi ona dotychczas stosowaną
przejściową płatność z tytułu owoców miękkich, która jest płatnością związaną z rodzajem
17

produkcji w danym roku (tzn. przysługuje do zadeklarowanej w danym roku powierzchni
uprawy truskawek lub malin dostarczanych w celu przetworzenia).

Projektowane przepisy przewidują, że oddzielna płatność do owoców miękkich jest
zaliczana do płatności bezpośrednich (art. 1 pkt 1 lit. a tiret drugie projektu), dzięki czemu
wszystkie przepisy ustawy o płatnościach odnoszące się do płatności bezpośrednich mają
zastosowanie do oddzielnej płatności do owoców miękkich.
Nowy rodzaj wsparcia do owoców miękkich jest związany nie z zadeklarowaną
w
danym roku powierzchnią uprawy truskawek lub malin dostarczanych w celu
przetworzenia (jak było w przypadku dotychczas stosowanej przejściowej płatności z tytułu
owoców miękkich), lecz z powierzchnią uprawy owoców z okresu referencyjnego, tj.
z powierzchnią, do której przyznano przejściowe płatności z tytułu owoców miękkich za rok
2008. Przepisy art. 129 ust. 1 rozporządzenia nr 73/2009 stanowią, że okres referencyjny
ustala państwo członkowskie, jednakże najpóźniejszy możliwy okres referencyjny to rok
2008. Ponieważ jest to jednocześnie pierwszy rok stosowania w Polsce przejściowej płatności
z tytułu owoców miękkich, w projektowanym art. 24aa ust. 1 pkt 2 ustawy o płatnościach
określono, że okresem referencyjnym jest rok 2008. Oznacza to, że warunkiem
kwalifikowalności do płatności do owoców miękkich jest, obok spełniania warunków
przyznania jednolitej płatności obszarowej i złożenia wniosku o tę płatność (projektowany
art. 24aa ust. 1 pkt 1 ustawy o płatnościach), przyznanie rolnikowi przejściowej płatności do
owoców miękkich za 2008 r.
Jednocześnie, proponuje się wprowadzenie przepisów dotyczących możliwości
przyznania oddzielnej płatności do owoców miękkich również w przypadku, gdy przejściowa
płatność z tytułu owoców miękkich za 2008 r. została przyznana małżonkowi rolnika,
spadkodawcy rolnika lub spadkodawcy małżonka rolnika, poprzednikowi rolnika lub
przekazującemu gospodarstwo rolne w związku z wypłacaną rentą strukturalną, emeryturą lub
rentą rolniczą z ubezpieczenia społecznego rolników (projektowany art. 24aa ust. 2 i ust. 3
ustawy o płatnościach). Warunki przyznania oddzielnej płatności do owoców miękkich
w takich przypadkach będą analogiczne do warunków przyznania płatności o podobnej do
niej konstrukcji (płatność cukrowa lub płatność do pomidorów).
Zgodnie z projektowanym art. 24aa ust. 4 ustawy o płatnościach, stawkę oddzielnej
płatności do owoców miękkich będzie określać corocznie minister właściwy do spraw
rolnictwa w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych. Ponieważ
art. 129 ust. 3 rozporządzenia nr 73/2009 umożliwia państwom członkowskim przyznanie
18

w 2012 r., w granicach określonych pułapami kwotowymi, pomocy krajowej uzupełniającej
oddzielną płatność do owoców miękkich, art. 8 projektu stanowi, że w 2012 r. stawka
określona na podstawie art. 24aa ust. 4 może zostać uzupełniona o pomoc krajową, której
wysokość określi minister właściwy do spraw rolnictwa w porozumieniu z ministrem
właściwym do spraw finansów publicznych.
Pozostałe zmiany w ustawie o płatnościach wynikają z konieczności dostosowania
przepisów krajowych do przepisów UE. Dostosowania te polegają na uchyleniu przepisów
dotyczących stosowanej od 2008 r. przejściowej płatności z tytułu owoców miękkich oraz
ustanowieniu podstawy prawnej do zastosowania modulacji w 2012 r., a także na
wprowadzeniu zmian umożliwiających sprawne dostosowanie wysokości krajowych płatności
uzupełniających w związku z modulacją stosowaną w starych państwach członkowskich.
Projektowana ustawa przewiduje uchylenie przepisów określających zadania oraz
właściwość organów i jednostek organizacyjnych w zakresie dotyczącym przejściowej
płatności z tytułu owoców miękkich, zasady i tryb przyznawania i wypłaty przejściowej
płatności z tytułu owoców miękkich oraz przeprowadzania kontroli w tym zakresie (uchylenie
w art. 2 w pkt 9 lit. b oraz pkt 17 – 19, w art. 5 ust. 3 i ust. 4, w art. 7 ust. 3a – 3d i ust. 4a,
art. 16a – 16e, w art. 17 ust. 1 pkt 1a, w art. 21 ust. 7, w art. 22 ust. 1a, w art. 22a ust. 2,
w art. 30 ust. 1 pkt 3, art. 30a, w art. 45a ust. 1 pkt 6, w art. 46 ust. 2). Zmiany te wynikają z
faktu, że – zgodnie z art. 98 ust. 1 rozporządzenia nr 73/2009 – dotychczas stosowana
płatność do owoców miękkich, tj. płatność realizowana na warunkach określonych w tytule
IV rozdziału 1 sekcji 9 rozporządzenia nr 73/2009, mogła być stosowana do dnia 31 grudnia
2011 r.
Zmiana brzmienia ust. 2, wprowadzenia do wyliczenia w ust. 6 oraz ust. 7 i 8 w art. 22
wynika z uchylenia ust. 1a w art. 22, natomiast zmiana brzmienia ust. 3 i 6 w art. 22a
– z uchylenia ust. 2 w art. 22a. Przepisy te zawierały odwołania do uchylanego ust. 1a
w art. 22 oraz ust. 2 w art. 22a.
Kolejne zmiany zaproponowane w projekcie ustawy dotyczą wdrożenia mechanizmu
modulacji. Zgodnie z art. 7 rozporządzenia nr 73/2009, do roku 2012, wszelkie płatności
bezpośrednie, których kwota przewyższa 5 000 euro, są objęte modulacją podstawową, która
dla 2012 r. wynosi 10 %. Ponadto, w przypadku kwot wyższych niż 300 000 euro płatności
zmniejszane są o dodatkowe 4 %. Kwoty uzyskane ze stosowania modulacji w Polsce
powiększą środki przeznaczone na Program Rozwoju Obszarów Wiejskich.
19

Ze względu na stopniowe dochodzenie do poziomu płatności stosowanego w
państwach UE-15 (zasada phasing-in określona w art. 121 rozporządzenia nr 73/2009)
dotychczas płatności bezpośrednie w Polsce nie były objęte mechanizmem modulacji. Art. 10
ust. 1 rozporządzenia nr 73/2009 stanowi bowiem, iż modulacja ma zastosowanie w nowym
państwie członkowskim jedynie wtedy, gdy poziom płatności bezpośrednich stosowany
w tym państwie członkowskim na dany rok kalendarzowy, zgodnie z art. 121, jest co najmniej
równy poziomowi stosowanemu w państwach członkowskich innych niż nowe państwa
członkowskie, z uwzględnieniem wszelkich zmniejszeń zastosowanych na mocy art. 7 ust. 1,
tj. modulacji podstawowej. Jednocześnie, zgodnie z art. 10 ust. 2 rozporządzenia nr 73/2009,
wartość procentowa mająca zastosowanie na mocy art. 7 ust. 1 ogranicza się do różnicy
między poziomem płatności bezpośrednich, mającym w odniesieniu do tego państwa
zastosowanie na mocy art. 121, a poziomem płatności w państwach członkowskich innych niż
nowe państwa członkowskie, z uwzględnieniem wszystkich redukcji zastosowanych na mocy
art. 7 ust. 1.


Faktyczne zrównanie poziomu płatności stosowanego w nowych państwach
członkowskich (z wyjątkiem Bułgarii i Rumunii) z poziomem stosowanym w państwach UE-
15 nastąpi w 2012 r. Poziom płatności w nowych państwach (z wyjątkiem Bułgarii
i Rumunii) wynikający z harmonogramu określonego w art. 121 rozporządzenia nr 73/2009
wyniesie wówczas 90 %, a więc tyle, co poziom wsparcia w UE-15 po uwzględnieniu 10 %
modulacji podstawowej. Jednocześnie, z uwagi na to, iż nastąpi tylko wyrównanie poziomów,
w Polsce w 2012 r. zastosowanie będzie miała wyłącznie modulacja dodatkowa, którą objęci
zostaną rolnicy uzyskujący z tytułu płatności bezpośrednich wymienionych w załączniku I do
rozporządzenia nr 73/2009, kwoty wyższe niż 300 000 euro. Zmniejszenie to wyniesie 4 %
kwoty płatności powyżej 300 000 euro.

Ponadto, stosownie do art. 79 ust. 2 rozporządzenia Komisji (WE) nr 1122/2009 z dnia
30 listopada 2009 r. ustanawiającego szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady
(WE) nr 73/2009 odnośnie do zasady wzajemnej zgodności, modulacji oraz zintegrowanego
systemu zarządzania i kontroli w ramach systemów wsparcia bezpośredniego przewidzianych
w wymienionym rozporządzeniu oraz wdrażania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007
w odniesieniu do zasady wzajemnej zgodności w ramach systemu wsparcia ustanowionego
dla sektora wina (Dz. Urz. UE L 316 z 02.12.2009, str. 65, z późn. zm.), kwota płatności
otrzymana w wyniku zastosowania modulacji służy jako podstawa do obliczania wszelkich
zmniejszeń stosowanych za nieprzestrzeganie zasady wzajemnej zgodności.
20

Mając na uwadze powyższe, w projekcie ustawy przewidziano zmianę ust. 4 w art. 7
oraz ust. 2 w art. 19 ustawy o płatnościach. Zgodnie z nowym brzmieniem art. 7 ust. 4
wysokość płatności będzie określana po uwzględnieniu zarówno zmniejszeń lub wykluczeń
wynikających ze stwierdzonych nieprawidłowości lub niezgodności, jak i zmniejszeń
wynikających z modulacji. Natomiast, w zmienionym art. 19 ust. 2 przewidziano, iż
zmniejszenia płatności wynikające z zastosowania modulacji będą określane w decyzji
w sprawie przyznania płatności obszarowych, płatności do krów i owiec oraz płatności do
tytoniu.

Ponadto projekt przewiduje zmiany w art. 7 ustawy o płatnościach, polegające na
uchyleniu pkt 1 w ust. 2d oraz pkt 1 w ust. 2e. Oba uchylane przepisy dotyczą wyłączenia ze
wsparcia specjalnego zwierząt zadeklarowanych w danym roku we wniosku o przyznanie
pomocy w ramach wspierania przedsięwzięć rolno-środowiskowych i poprawy dobrostanu
zwierząt z PROW 2004 – 2006. W związku z zakończeniem realizacji działań w ramach
PROW 2004 – 2006 (rok 2011 był ostatnim rokiem, w którym możliwe było składanie
wniosków o pomoc w ramach PROW 2004 – 2006) przepisy te stają się zbędne.

Ponadto w pkt 3 lit. i projektowanej ustawy proponuje się nadać nowe brzmienie ust. 7
w art. 7 zmienianej ustawy o płatnościach w celu zapewnienia zgodności tego przepisu
z przepisami ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o krajowym systemie ewidencji producentów,
ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności (Dz. U.
z 2004 r. Nr 10, poz. 76, z późn. zm.). Zgodnie z obecnie obowiązującym art. 7 ust. 7 ustawy
o płatnościach, w przypadku gdy działka rolna lub zwierzę jest przedmiotem
współposiadania, płatności obszarowe lub płatność do krów i owiec, przysługują temu
współposiadaczowi, na którego pozostali współposiadacze wyrazili pisemną zgodę. Mając na
uwadze obecnie obowiązujące brzmienie tego przepisu, małżonkowie, którzy są
współposiadaczami działek rolnych lub zwierząt są obowiązani do składania pisemnej zgody.
Zgoda od współmałżonków jest wymagana na zasadach identycznych jak dla wszystkich
innych współposiadaczy. Zaproponowana zmiana, zgodnie z którą nie będzie wymagane
uzyskanie zgody współmałżonka, wynika z art. 12 ust. 4 ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r.
o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji
wniosków o przyznanie płatności, który to przepis stanowi, iż w przypadku małżonków
nadaje się jeden numer identyfikacyjny, a numer identyfikacyjny nadaje się temu
z małżonków, co do którego współmałżonek wyraził pisemną zgodę. Zatem, jeżeli małżonek
21