Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny, ustawy - Kodeks karny skarbowy, ustawy - Kodeks postępowania karnego, ustawy - Kodeks karny wykonawczy oraz ustawy - Prawo prasowe

14
zainteresowana wykaże legalno ć pochodzenia
mienia i rodków służących do jego nabycia; po
upływie 3 lat od prawomocnego umorzenia lub
zawieszenia postępowania zabezpieczone
mienie przechodzi na własno ć Skarbu Państwa.
O przej ciu własno ci orzeka sąd na wniosek
prokuratora. Przepisy o likwidacji niepodjętych
depozytów stosuje się odpowiednio.”.

Art. 4. W ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny
wykonawczy (Dz. U. Nr 90, poz. 557, z późn. zm.3)) wprowadza się następujące
zmiany:
1) art. 29a § 2 otrzymuje brzmienie:
„§
2. Osoba fizyczna, w stosunku do której działa
domniemanie ustanowione w art. 45 § 5 Kodeksu
karnego lub w art. 33 § 5 Kodeksu karnego
skarbowego, może wnosić o wyłączenie z jego
zakresu przedmiotów majątkowych, których łączna
warto ć według oszacowania organu egzekucyjnego
nie przekracza przeciętnego sze ciomiesięcznego
dochodu tej osoby; wniosek o wyłączenie zgłasza
się do tego organu.”;
2) art. 29b § 1 otrzymuje brzmienie:
„§
1. Pozew przeciwko Skarbowi Państwa zgodnie
z art. 45 § 13 Kodeksu karnego lub z art. 33 § 13
Kodeksu karnego skarbowego jest tymczasowo
wolny od opłat sądowych, a w razie oddalenia
powództwa powód jest obowiązany ui cić opłaty na
zasadach ogólnych.”.


15
Art. 5. W ustawie z dnia 26 stycznia 1984 r. – Prawo prasowe (Dz. U.
Nr 5, poz. 24, z późn. zm.4)) art. 37a otrzymuje brzmienie:
„Art. 37a. W razie skazania za przestępstwo popełnione przez
opublikowanie materiału prasowego, sąd może
orzec przepadek materiału prasowego i no nika
informacji służącego do wytworzenia tego materiału,
chociażby nie stanowiły one własno ci sprawcy.”.

Art. 6. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia

ogłoszenia.
_______
1) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1997 r. Nr 128, poz. 840, z 1999 r. Nr 64,
poz. 729 i Nr 83, poz. 931, z 2000 r. Nr 48, poz. 548, Nr 93, poz. 1027 i Nr 116, poz. 1216, z 2001 r.
Nr 98, poz. 1071, z 2003 r. Nr 111, poz. 1061, Nr 121, poz. 1142, Nr 179, poz. 1750, Nr 199, poz. 1935
i Nr 228, poz. 2255, z 2004 r. Nr 25, poz. 219, Nr 69, poz. 626, Nr 93, poz. 889 i Nr 243, poz. 2426,
z 2005 r. Nr 86, poz. 732, Nr 90, poz. 757, Nr 132, poz. 1109, Nr 163, poz. 1363, Nr 178, poz. 1479
i Nr 180, poz. 1493, z 2006 r. Nr 190, poz. 1409, Nr 218, poz. 1592 i Nr 226, poz. 1648 oraz z 2007 r.
Nr 89, poz. 589.

2) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1999 r. Nr 83, poz. 931, z 2000 r. Nr 50,
poz. 580, Nr 62, poz. 717, Nr 73, poz. 852 i Nr 93, poz. 1027, z 2001 r. Nr 98, poz. 1071 i Nr 106,
poz. 1149, z 2002 r. Nr 74, poz. 676, z 2003 r. Nr 17, poz. 155, Nr 111, poz. 1061, Nr 130, poz. 1188,
z 2004 r. Nr 51, poz. 514, Nr 69, poz. 626, Nr 93, poz. 889, Nr 240, poz. 2405 i Nr 264, poz. 2641,
z 2005 r. Nr 10, poz. 70, Nr 48, poz. 461, Nr 77, poz. 680, Nr 96, poz. 821, Nr 141, poz. 1181, Nr 143,
poz. 1203, Nr 163, poz. 1363, Nr 169, poz. 1416 i Nr 178, poz. 1479, z 2006 r. Nr 15, poz. 118, Nr 66,
poz. 467, Nr 95, poz. 659, Nr 104, poz. 708 i 711, Nr 141, poz. 1009 i 1013, Nr 167, poz. 1192 i Nr 226,
poz. 1647 i 1648 oraz z 2007 r. Nr 20, poz. 116, Nr 64, poz. 432, Nr 80, poz. 539, Nr 89, poz. 589,
Nr 99, poz. 664 i Nr 112, poz. 766.

3) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1997 r. Nr 160, poz. 1083, z 1999 r. Nr 83,
poz. 931, z 2000 r. Nr 60, poz. 701 i Nr 120, poz. 1268, z 2001 r. Nr 98, poz. 1071 i Nr 111, poz. 1194,
z 2002 r. Nr 74, poz. 676 i Nr 200, poz. 1679, z 2003 r. Nr 111, poz. 1061, Nr 142, poz. 1380 i Nr 179,
poz. 1750, z 2004 r. Nr 93, poz. 889, Nr 210, poz. 2135, Nr 240, poz. 2405, Nr 243, poz. 2426 i Nr 273,
poz. 2703, z 2005 r. Nr 163, poz. 1363 i Nr 178, poz. 1479 oraz z 2006 r. Nr 104, poz. 708 i Nr 226,
poz. 1648.

4) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1988 r. Nr 41, poz. 324, z 1989 r. Nr 34,
poz. 187, z 1990 r. Nr 29, poz. 173, z 1991 r. Nr 100, poz. 442, z 1996 r. Nr 114, poz. 542, z 1997 r.
Nr 88, poz. 554 i Nr 121, poz. 770, z 1999 r. Nr 90, poz. 999, z 2001 r. Nr 112, poz. 1198, z 2002 r.
Nr 153, poz. 1271, z 2004 r. Nr 111, poz. 1181, z 2005 r. Nr 39, poz. 377 oraz z 2007 r. Nr 89, poz. 590.
2/08/tg

U Z A S A D N I E N I E
1. Koncepcja rozszerzonego przepadku mienia
Podstawową trudno cią, na którą napotyka wymiar sprawiedliwo ci przy
orzekaniu przepadku korzy ci majątkowej, jest dowiedzenie, że wskazany
składnik majątkowy pochodzi z okre lonego przestępstwa, za które
oskarżony ponosi odpowiedzialno ć karną. Problem ten ujawnia się
w sposób szczególnie dotkliwy w przypadku członków zorganizowanych
grup przestępczych. W praktyce procesowej niejednokrotnie zachodzi uza-
sadnione przypuszczenie, że oprócz czynów przypisanych skazanym
w konkretnym wyroku skazującym, dopu cili się oni wielu innych
przestępstw, które pozostały nieujawnione lub których sprawstwa im nie
dowiedziono. Narzucone ograniczenia prawne co do zakresu orzekanego
przepadku stają się wówczas istotnym mankamentem utrudniającym
możliwo ć likwidacji podstaw finansowych funkcjonowania zorganizo-
wanych struktur przestępczych.
Podobne trudno ci mogą dotyczyć dostępnych narzędzi zwalczania
terroryzmu. Wzrost zagrożenia ze strony tego typu przestępczo ci w połą-
czeniu z dotkliwo cią jej następstw każą podjąć nowe rodki pozwalające
skutecznie pozbawić ich sprawców zaplecza finansowego.
Konieczno ć intensyfikacji działań służących zwalczaniu tak przestępczo ci
zorganizowanej, jak i terroryzmu spowodowała zainteresowanie instytucją
przepadku korzy ci pochodzących z przestępstwa jako rodkiem o cha-
rakterze nie tylko represyjnym, ale również prewencyjnym. Pozbawienie
sprawców tych przestępstw rodków finansowych, stanowiących bazę
ekonomiczną dla ich dalszej aktywno ci kryminalnej, stanowić może
znacznie bardziej efektywne narzędzie ich zwalczania niż nawet długoletnia
kara pozbawienia wolno ci. Stąd nieodzowna okazała się zmiana
tradycyjnego podej cia do niektórych instytucji prawa karnego. Wyrazem

2
nowego podej cia jest wypracowanie konstrukcji tzw. „konfiskaty
rozszerzonej” czy też „rozszerzonego przepadku mienia”.
Podstawą powyższej instytucji jest zastosowanie zespołu domniemań
prawnych, których skutkiem jest przerzucenie ciężaru dowodu. Przesłanką
zastosowania domniemań jest np. udowodnienie sprawcy popełnienia
czynów zabronionych w ramach zorganizowanej grupy przestępczej.
Wnioskiem domniemania jest najczę ciej przestępne pochodzenie całego
lub czę ci mienia znajdującego się we władaniu sprawcy. Dodatkowo
konstrukcja ta często jest uzupełniona o rozwiązania pozwalające
orzec przepadek mienia w stosunku do osób trzecich, którym sprawca
zbył mienie.
Mimo zwyczajowo używanej, zwłaszcza w literaturze anglosaskiej, nazwy
„konfiskata rozszerzona”, instytucja ta ma niewiele wspólnego z karą
dodatkową konfiskaty mienia, przewidzianą w polskim Kodeksie karnym
z 1969 r. Karze tej podlegało bowiem mienie ze wszelkich, legalnych lub
nielegalnych, źródeł. Rozszerzonemu przepadkowi mienia podlega za
mienie, co do którego domniemywa się jego pochodzenie z przestępstwa.
Skutkiem zastosowania konstrukcji domniemania prawnego jest możliwo ć
jego obalenia. Konfiskata w rozumieniu poprzedniej ustawy karnej miała
natomiast charakter bezwzględny. Zakres podmiotowy stosowania
rozszerzonego przepadku mienia jest znacznie węższy niż zakres
podmiotowy stosowania przepisów o konfiskacie z 1969 r. W zasadzie
ogranicza się on do przestępstw o charakterze terrorystycznym oraz
poważniejszych przestępstw popełnionych w zorganizowanych grupach.
Mimo pozornych podobieństw, zwłaszcza w sferze nazewnictwa, mamy
zatem do czynienia z dwiema zupełnie różnymi instytucjami.
W ocenie projektodawcy realizacja koncepcji rozszerzonego przepadku
mienia nie narusza zasady proporcjonalno ci, wyrażonej w art. 31 ust. 3
Konstytucji RP. Ocena regulacji z punktu widzenia tej zasady – jak zostało
to już ukształtowane w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego – polega
na udzieleniu odpowiedzi na trzy zasadnicze pytania dotyczące
analizowanych norm: czy są one w stanie doprowadzić do zamierzonego

3
przez ustawodawcę skutku (test przydatno ci normy), czy są one
niezbędne do ochrony interesu publicznego, z którym została powiązana
reakcja ustawodawcy (test niezbędno ci) oraz czy jej efekty pozostają
w
proporcji do nałożonych obowiązków, skutków czy sankcji (test
proporcjonalno ci sensu stricto).
Wszystkie powyższe testy badawcze prowadzą do pozytywnej odpowiedzi.
Celem proponowanych rozwiązań jest przede wszystkim pozbawienie
sprawców okre lonej kategorii przestępstw
rodków finansowych,
stanowiących bazę ekonomiczną dla ich działalno ci kryminalnej. Działanie
takie zmierza do potwierdzenia wobec sprawcy tezy o „nieopłacalno ci”
przestępstwa. Tym samym proponowana regulacja stanowi wzmocnienie
prewencji ogólnej i indywidualnej w przypadku wskazanej kategorii
sprawców.
Dotychczasowe rodki karne służące temu celowi okazały się nieskuteczne.
Proponowane rozwiązania z pewno cią prowadzą do osiągnięcia
założonego celu, a więc pozytywnie weryfikują się w te cie przydatno ci.
Niewątpliwie też w interesie społecznym leży, aby odpowiedzialno ć
sprawców okre lonego rodzaju groźnych przestępstw nie ograniczała się
do odbycia kary, ale aby nie mogli oni również korzystać z majątku
zdobytego w drodze przestępczej, a tym samym, aby pozbawieni byli
podstaw finansowych do kontynuowania działalno ci przestępczej. Tak
sformułowany interes społeczny wymaga zdecydowanej reakcji
ustawodawczej, co także pozytywnie weryfikuje proponowane rozwiązania
według testu niezbędno ci. Nie ma wątpliwo ci, że cisłe wykazanie
w
procesie karnym związków między popełnionymi przestępstwami
a stanem majątkowym sprawcy i jego najbliższych oraz kontrahentów
w obrocie mieniem pochodzącym z przestępstwa nie jest w pełni możliwe.
Stąd adekwatnym dla tego, wskazanego celu, jest posłużenie się
proponowanym instrumentarium dowodowym, które wszak nie pozbawia
ani sprawcy przestępstwa ani osób, co do których zachodzi domniemanie,
że uczestniczą w korzystaniu z owoców przestępstw, wystarczających