Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw

Nowy model kształcenia zawodowego i ustawicznego umożliwia wytworzenie
realnych powiązań pomiędzy kształceniem zawodowym w szkolnictwie
ponadgimnazjalnym i kształceniem ustawicznym osób dorosłych. Uwolnienie czę ci
potencjału technodydaktycznego i kadrowego centrum kształcenia ustawicznego
wskutek likwidacji dotychczasowych szkół zawodowych dla dorosłych sprzyjać
bowiem będzie nawiązaniu współpracy ze szkołami zawodowymi dla młodzieży
prowadzącymi kwalifikacyjne kursy zawodowe dla osób dorosłych.

Systemowemu powiązaniu szkolnictwa zawodowego z kształceniem ustawicznym
i z rynkiem pracy sprzyja konsolidacja edukacji zawodowej i ustawicznej w centrach
kształcenia zawodowego i
ustawicznego, tworzonych poprzez łączenie szkół
prowadzących kształcenie zawodowe i placówek kształcenia ustawicznego,
placówek kształcenia praktycznego lub o rodków dokształcania i doskonalenia
zawodowego oraz szkół dla dorosłych.

W my l projektowanych rozwiązań organy prowadzące będą mogły tworzyć centra
kształcenia zawodowego i ustawicznego, przy czym w skład centrum powinna
wchodzić co najmniej jedna szkoła prowadząca kształcenie zawodowe (projektowany
przepis art. 62a). Centrum kształcenia zawodowego i ustawicznego powinno
prowadzić kwalifikacyjne kursy zawodowe oraz podejmować działania w zakresie
poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej.

W skład centrum kształcenia zawodowego i ustawicznego będą mogły wchodzić:
− szkoły zawodowe dla młodzieży (technikum i/lub zasadnicza szkoła zawodowa)
i/lub szkoły policealne prowadzące kwalifikacyjne kursy zawodowe w zawodach,
w których kształcą,
− szkoły dla dorosłych (szkoła podstawowa i/lub gimnazjum i/lub liceum
ogólnokształcące),
− centrum kształcenia ustawicznego oferujące kształcenie w formach
pozaszkolnych we współpracy z urzędami pracy w zakresie szkolenia osób
zarejestrowanych w tych urzędach i pracodawcami w zakresie kształcenia
ustawicznego pracowników,
− centrum kształcenia praktycznego prowadzące zajęcia praktyczne dla uczniów
szkół prowadzących kształcenie zawodowe oraz zajęcia uzupełniające z zakresu
praktycznej nauki zawodu dla młodocianych pracowników,
− o rodek dokształcania i doskonalenia zawodowego prowadzący dokształcanie
teoretyczne młodocianych pracowników.

Konsolidacja zasobów edukacyjnych oraz silniejsze powiązanie szkolnictwa
zawodowego z otoczeniem społeczno-gospodarczym poprzez współpracę w ramach
centrum kształcenia zawodowego i ustawicznego z urzędami pracy i pracodawcami
gwarantuje realizację głównego celu modernizacji kształcenia zawodowego
i ustawicznego, jakim jest podniesienie poziomu przygotowania absolwentów szkół
i placówek do funkcjonowania na rynku pracy.

Łączenie młodzieżowych techników i szkół zasadniczych, a także szkół policealnych
z kształceniem dorosłych zapewnia optymalne wykorzystanie kadr
i bazy technodydaktycznej
kształcenia zawodowego. Nowoczesne centrum
kształcenia zawodowego i ustawicznego oferujące możliwo ć szybkiego

30
i
efektywnego przygotowania zarówno do egzaminu maturalnego, jak
i
zdobycia
kwalifikacji zawodowych, może stać się atrakcyjną instytucją
edukacyjną dającą możliwo ć uzyskania poszukiwanego na rynku wykształcenia.

3.4. Uelastycznienie systemu potwierdzania kwalifikacji zawodowych i otwarcie
go na efekty kształcenia w formach pozaszkolnych

Okręgowe komisje egzaminacyjne będą przeprowadzały egzaminy potwierdzające
kwalifikacje w zawodzie umożliwiające uzyskanie dyplomu potwierdzającego
kwalifikacje zawodowe lub – w przypadku egzaminu przeprowadzonego w zakresie
jednej kwalifikacji – wiadectwa potwierdzającego kwalifikację w zawodzie.
Uczniowie (słuchacze) szkół prowadzących kształcenie zawodowe w trakcie nauki w
szkole będą mogli uzyskiwać wiadectwa potwierdzające poszczególne kwalifikacje
w zawodzie, po zdaniu egzaminów przeprowadzanych przez okręgowe komisje
egzaminacyjne. Po
ukończeniu szkoły i zdobyciu wiadectw potwierdzających
wszystkie kwalifikacje w zawodzie będą mogli otrzymać dyplom potwierdzający
kwalifikacje zawodowe wraz z suplementem opisującym nabytą wiedzę, umiejętno ci
i kompetencje, wydawany przez okręgowe komisje egzaminacyjne.

Dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe będzie mogła otrzymać osoba, która
posiada poziom wykształcenia wymagany dla danego zawodu (zasadnicze
zawodowe lub rednie) oraz zda egzaminy z zakresu wszystkich
kwalifikacji wyodrębnionych w danym zawodzie – niezależnie od tego, w jakiej formie
nabyła wiedzę i umiejętno ci zawodowe (nauka w szkole, ukończenie
kwalifikacyjnego kursu zawodowego, staż pracy w danym zawodzie lub zawodzie
zbliżonym).

Proponuje się także odstąpienie od egzaminów kwalifikacyjnych na tytuł zawodowy
odpowiadający nazwie zawodu występującego w klasyfikacji zawodów szkolnictwa
zawodowego oraz na tytuł zawodowy mistrza w tym zawodzie, przeprowadzanych
obecnie przez komisje egzaminacyjne powoływane przez kuratora o wiaty. Działanie
takie ma na celu uporządkowanie obszaru rozpoznawania i potwierdzania kwalifikacji
zawodowych oraz ujednolicenie za wiadczeń i dyplomów państwowych
okre lających uzyskane kwalifikacje, odpowiednio do założeń Europejskich Ram
Kwalifikacji oraz budowanego sytemu Krajowych Ram Kwalifikacji.

Osoby dorosłe spełniające wymogi warunkujące obecnie przystąpienie do egzaminu
na tytuł zawodowy odpowiadający nazwie zawodu występującego w klasyfikacji
zawodów szkolnictwa zawodowego, tj. posiadające wymagane do wiadczenie
zawodowe w tym zawodzie, będą mogły uzyskać dyplom potwierdzający kwalifikacje
zawodowe po zdaniu egzaminu przeprowadzanego przez okręgowe komisje
egzaminacyjne. Osoby dorosłe będą mogły również, jak dotychczas, przystąpić do
egzaminów na tytuły czeladnika lub mistrza w zawodach występujących w klasyfikacji
zawodów szkolnictwa zawodowego oraz w klasyfikacji zawodów i specjalno ci dla
potrzeb rynku pracy, przed komisjami egzaminacyjnymi izb rzemie lniczych.

Istniejące w dniu wej cia w życie niniejszej ustawy państwowe komisje
egzaminacyjne powołane przez kuratorów o wiaty do przeprowadzania egzaminów
kwalifikacyjnych umożliwiających uzyskanie tytułów zawodowych przeprowadzają te
egzaminy do 31 grudnia 2012 r. na zasadach okre lonych w przepisach wydanych

31
przez ministra wła ciwego do spraw o wiaty i wychowania na podstawie art. 68c w
brzmieniu dotychczasowym dla osób, które rozpoczęły zdawanie tych egzaminów lub
złożyły wniosek o dopuszczenie do egzaminu przed dniem wej cia w życie niniejszej
ustawy.

3.5. Włączenie szkół prowadzących kształcenie zawodowe w system
kształcenia ustawicznego

Katalog pozaszkolnych form kształcenia, okre lony przez ministra wła ciwego do
spraw o wiaty i wychowania, w drodze rozporządzenia, na podstawie upoważnienia
zawartego w art. 68a ustawy o systemie o wiaty, proponuje się rozszerzyć o nową
formę, tj. kwalifikacyjny kurs zawodowy. Będzie to kurs realizowany w oparciu o
podstawę programową kształcenia w danym zawodzie, którego ukończenie umożliwi
przystąpienie do egzaminu potwierdzającego okre loną kwalifikację w tym zawodzie.

Program nauczania kursu będzie realizowany w wymiarze nie niższym niż minimalna
liczba godzin okre lona w podstawie programowej kształcenia w zawodzie

w zakresie danej kwalifikacji.

Kwalifikacyjne kursy zawodowe będą mogły być prowadzone przez:
1) publiczne szkoły prowadzące kształcenie zawodowe w zakresie zawodów, w
których kształcą;
2) niepubliczne szkoły posiadające uprawnienia szkół publicznych, prowadzące
kształcenie zawodowe w zakresie zawodów, w których kształcą;
3) centra kształcenia zawodowego i ustawicznego;
4) placówki, o których mowa w art. 2 pkt 4;
5) instytucje rynku pracy, o których mowa w art. 6 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o
promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, prowadzące działalno ć
edukacyjno-szkoleniową;
6) osoby prawne i fizyczne prowadzące działalno ć o wiatową, o której mowa w art.
83a ust. 2.

Osoby, które ukończą taki kurs, będą mogły przystąpić do egzaminu
potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie, organizowanego przez okręgowe komisje
egzaminacyjne.

Rozwój i zróżnicowanie form kształcenia ustawicznego stanowi istotny element
działań mających na celu dostosowanie kształcenia zawodowego do potrzeb rynku
pracy oraz ułatwienie dostępu do edukacji zawodowej dla osób dorosłych, zwłaszcza
w zakresie przekwalifikowania i wyposażenia w konkretne umiejętno ci zawodowe,
zgodnie z potrzebami pracodawców. Kwalifikacyjne kursy zawodowe możliwią
nabycie kwalifikacji wyodrębnionych w zawodach ujętych w klasyfikacji zawodów
szkolnictwa zawodowego. Tym samym utworzona zostaje nowa cieżka uzyskania
kwalifikacji zawodowych, alternatywna w stosunku do obecnie istniejącej w systemie
szkolnym.

Proponowane rozwiązanie spowoduje wzrost dostępno ci kształcenia ustawicznego
rozumianego jako uzyskiwanie i uzupełnianie wiedzy ogólnej, umiejętno ci i
kwalifikacji zawodowych przez osoby, które spełniły obowiązek szkolny. Zwiększy się
bowiem liczba podmiotów działających w tym systemie oraz form kształcenia

32
ustawicznego: do jednostek organizacyjnych oferujących możliwo ć kształcenia w
formach pozaszkolnych dołączą szkoły realizujące kształcenie zawodowe, które
zaoferują nową formę kształcenia ustawicznego – kwalifikacyjny kurs zawodowy.

W tym celu poszerzono również katalog podmiotów uprawnionych do uzyskania
akredytacji o instytucje rynku pracy działające na podstawie art. 6 ustawy o promocji
zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

Wysoko ć rodków na prowadzenie kwalifikacyjnego kursu zawodowego zostanie
uwzględniona w kwocie subwencji o wiatowej i wyliczona na podstawie planowanej
liczby uczestników kursu wykazanej w Systemie Informacji O wiatowej według stanu
na 30 wrze nia roku poprzedzającego rok, dla którego naliczana jest subwencja, z
uwzględnieniem wła ciwej wagi.

Podstawą wyliczania wysoko ci rodków w czę ci o wiatowej subwencji ogólnej na
prowadzenie kwalifikacyjnych kursów zawodowych przez szkoły publiczne, dla
których organem prowadzącym są jednostki samorządu terytorialnego, gromadzone
w Systemie Informacji O wiatowej wg stanu na 30 wrze nia roku poprzedzającego
rok budżetowy, dla którego naliczana jest subwencja, będą informacje o planowanej
liczbie uczestników kursu w roku, dla którego naliczana jest subwencja.

Przedstawione powyżej zasady podziału czę ci o wiatowej subwencji ogólnej
pomiędzy jednostki samorządu terytorialnego zostaną okre lone w rozporządzeniu
ministra wła ciwego do spraw o wiaty i wychowania wydawanego na podstawie art.
28 ust. 6 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego.

ródłem finansowania kwalifikacyjnych kursów zawodowych mogą być także:
- opłaty wnoszone przez uczestników (w przypadku uczestników, którzy nie zostaną
objęci subwencją),
- opłaty wnoszone przez pracodawców w przypadku kursów organizowanych na ich
zamówienie,
- rodki pochodzące z Funduszu Pracy, EFS lub programów UE - w przypadku
zawodowych kursów kwalifikacyjnych organizowanych na zamówienie PUP.

W odniesieniu do kwalifikacyjnych kursów zawodowych prowadzonych przez
niepubliczne szkoły ponadgimnazjalne o uprawnieniach szkół publicznych lub szkoły
publiczne prowadzone przez podmioty inne niż jednostki samorządu terytorialnego
proponuje się mechanizm finansowania uwzględniający efekty prowadzonego
kształcenia zawodowego (projektowane przepisy art. 80 ust. 8-10 oraz art. 90 ust. 8-
12). Niepubliczne szkoły ponadgimnazjalne o uprawnieniach szkół publicznych, które
prowadzą kwalifikacyjne kursy zawodowe, oraz prowadzące takie kursy szkoły
publiczne prowadzone przez podmioty inne niż jednostki samorządu terytorialnego,
otrzymają z budżetu powiatu dotację na każdego uczestnika kursu, który zdał
egzamin potwierdzający kwalifikacje w zawodzie w zakresie danej kwalifikacji, w
wysoko ci nie niższej niż kwota przewidziana na jednego słuchacza kwalifikacyjnego
kursu zawodowego w czę ci o wiatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu
terytorialnego, jeżeli osoba prawna lub fizyczna prowadząca szkołę:
1) poda organowi wła ciwemu do udzielania dotacji planowaną liczbę uczestników
kursu nie pó niej niż do 30 wrze nia roku poprzedzającego rok udzielania dotacji,

33
2) udokumentuje zdanie egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie w
zakresie danej kwalifikacji przez uczestników kursu w terminie 30 dni od daty
ogłoszenia wyników tego egzaminu przez okręgową komisję egzaminacyjną.

Dotacja wypłacana będzie po zakończeniu kwalifikacyjnego kursu zawodowego, w
terminie 30 dni od złożenia przez osobę prawną lub fizyczną prowadzącą szkołę
wydanego przez okręgową komisję egzaminacyjną na wniosek osoby prowadzącej
szkołę za wiadczenia o zdaniu przez słuchaczy egzaminu potwierdzającego
kwalifikacje w zawodzie w zakresie danej kwalifikacji.

rodki na wypłatę dotacji pochodzić będą z czę ci o wiatowej subwencji ogólnej.
Wysoko ć rodków na prowadzenie kwalifikacyjnego kursu zawodowego zostanie
wyliczona na podstawie planowanej liczby uczestników tego kursu wykazanej w
Systemie Informacji O wiatowej wg stanu na 30 wrze nia roku poprzedzającego rok,
dla którego naliczana jest subwencja, z uwzględnieniem wła ciwej wagi. Od roku
budżetowego następującego po roku, w którym po raz pierwszy uwzględnione
zostało planowanie liczby uczestników kwalifikacyjnego kursu kwalifikacyjnego,
wysoko ć czę ci o wiatowej subwencji ogólnej przekazywanej odpowiedniej
jednostce samorządu terytorialnego będzie naliczana w oparciu o planowaną liczbę
uczestników kursu w roku, dla którego naliczana jest subwencja, pomniejszoną o
liczbę uczestników kursu, którzy nie zdali egzaminu potwierdzającego kwalifikacje
w zawodzie w roku budżetowym poprzedzającym rok, dla którego naliczana jest
subwencja.

Wszystkie zmiany dotyczące kształcenia zawodowego wchodzą w życie z dniem
1 wrze nia 2012.

4. Inne zmiany

1) W art. 39 ust. 5 doprecyzowano, że dyrektor szkoły prowadzącej kształcenie
zawodowe ustala zawody, w których kształci szkoła, w porozumieniu z organem
prowadzącym szkołę i po zasięgnięciu opinii wojewódzkiej rady zatrudnienia, przy
czym opinia powinna dotyczyć zgodno ci nauczanego zawodu z potrzebami rynku
pracy i strategią rozwoju województwa.

2) W art. 64 uporządkowano katalog podstawowych form działalno ci dydaktyczno-
wychowawczej szkoły. Obejmuje on:
− obowiązkowe zajęcia edukacyjne;
− zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia, zajęcia dydaktyczno-
wyrównawcze i specjalistyczne organizowane dla uczniów wymagających
szczególnego wsparcia w rozwoju lub pomocy psychologiczno-pedagogicznej;
− praktyczną naukę zawodu (w szkołach prowadzących kształcenie zawodowe);
− zajęcia rewalidacyjne dla uczniów niepełnosprawnych.
Ponadto szkoła może prowadzić również inne niż ww. zajęcia edukacyjne.
Wprowadzono możliwo ć wykorzystywania metod i technik kształcenia na odległo ć
w prowadzeniu zajęć szkolnych, a także w formach pozaszkolnych, w tym na
kwalifikacyjnych kursach zawodowych. Wyjątek w tym względzie stanowią: zajęcia
rewalidacyjne praktyczne i laboratoryjne. Warunki organizacji zajęć z wykorzystaniem
metod i technik kształcenia na odległo ć okre li minister wła ciwy do spraw o wiaty i
wychowania w drodze rozporządzenia.

34