Rządowy projekt ustawy o usługach płatniczych

instrumentu płatniczego lub umyślnego doprowadzenia do
nieautoryzowanej transakcji płatniczej lub
3) z powodu zwiększenia ryzyka utraty przez płatnika zdolności
kredytowej wymaganej dla danego instrumentu płatniczego,
gdy korzystanie z instrumentu płatniczego jest związane
z korzystaniem przez płatnika z udzielonego mu kredytu.
3. Dostawca powinien poinformować płatnika, w uzgodniony sposób,
o zablokowaniu instrumentu płatniczego przed zablokowaniem tego instrumentu,
a jeżeli nie jest to możliwe – niezwłocznie po jego zablokowaniu. Nie dotyczy to
przypadków, gdy przekazanie informacji o zablokowaniu instrumentu byłoby
nieuzasadnione ze względów bezpieczeństwa lub zabronione na mocy odrębnych
przepisów.
4. Dostawca odblokowuje instrument płatniczy albo zastępuje go
nowym, jeżeli przestały istnieć podstawy do utrzymywania blokady.

Art. 42. 1. Użytkownik uprawniony do korzystania z instrumentu płatniczego
jest obowiązany:
1) korzystać z instrumentu płatniczego zgodnie z umową ramową
oraz
2) zgłaszać niezwłocznie dostawcy lub podmiotowi wskazanemu
przez dostawcę stwierdzenie utraty, kradzieży,
sprzeniewierzenia albo nieuprawnionego użycia instrumentu
płatniczego lub nieuprawnionego dostępu do tego instrumentu.
2. W celu spełnienia obowiązku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1,
użytkownik, z chwilą otrzymania instrumentu płatniczego, podejmuje niezbędne środki
służące zapobieżeniu naruszeniu indywidualnych zabezpieczeń tego instrumentu,
w szczególności jest obowiązany do przechowywania instrumentu płatniczego
z zachowaniem
należytej staranności oraz nieudostępniania go osobom
nieuprawnionym.


35



Art. 43. 1. Dostawca wydający instrument płatniczy jest obowiązany do:
1) zapewnienia, że indywidualne zabezpieczenia instrumentu
płatniczego nie są dostępne dla osób innych niż użytkownik
uprawniony do korzystania z tego instrumentu,
2) niewysyłania niezamówionego instrumentu płatniczego,
z wyjątkiem sytuacji, w których instrument płatniczy
otrzymany przez użytkownika podlega wymianie,
3) zapewnienia stałej dostępności odpowiednich środków
pozwalających użytkownikowi na dokonanie zgłoszenia
zgodnie z art. 42 ust. 1 pkt 2 lub wystąpienie z wnioskiem
o odblokowanie albo zastąpienie zablokowanego instrumentu
płatniczego nowym na podstawie art. 41 ust. 4,
4) zapewnienia procedur pozwalających na udowodnienie
dokonania zgłoszenia, o którym mowa w art. 42 ust. 1 pkt 2,
na wniosek złożony przez użytkownika w terminie 18 miesięcy
od dnia dokonania zgłoszenia oraz
5) uniemożliwienia korzystania z instrumentu płatniczego po
dokonaniu zgłoszenia zgodnie z art. 42 ust. 1 pkt 2.
2. Przepis ust. 1 pkt 1 nie uchybia obowiązkom użytkownika
określonym w art. 42.
3. Dostawca ponosi ryzyko związane z przekazaniem płatnikowi
instrumentu płatniczego lub jego indywidualnych zabezpieczeń.

Art. 44. 1. Użytkownik niezwłocznie powiadamia dostawcę o stwierdzonych
nieautoryzowanych, niewykonanych lub nienależycie wykonanych transakcjach
płatniczych.
2. Jeżeli użytkownik nie dokona powiadomienia, o którym mowa
w ust. 1, w terminie 13 miesięcy od dnia obciążenia rachunku płatniczego, roszczenia
użytkownika względem dostawcy z tytułu nieautoryzowanych, niewykonanych lub
nienależycie wykonanych usług płatniczych wygasają.
3. W przypadku gdy użytkownik nie korzysta z rachunku płatniczego,

36



termin, o którym mowa w ust. 2, liczy się od dnia wykonania nieautoryzowanych lub
nienależycie wykonanych transakcji płatniczych albo od dnia, w którym transakcja
płatnicza miała być wykonana.
4. Przepisu ust. 2 nie stosuje się, w przypadku gdy dostawca nie
udostępnił informacji o transakcji płatniczej zgodnie z przepisami działu II.

Art. 45. 1. Ciężar udowodnienia, że transakcja płatnicza była autoryzowana
przez użytkownika lub że została wykonana prawidłowo, spoczywa na dostawcy tego
użytkownika.
2. Wykazanie przez dostawcę zarejestrowanego użycia instrumentu
płatniczego nie jest wystarczające do udowodnienia, że transakcja płatnicza została
przez użytkownika autoryzowana. Dostawca jest obowiązany udowodnić inne
okoliczności wskazujące na autoryzację transakcji płatniczej przez płatnika albo
okoliczności wskazujące na fakt, że płatnik umyślnie doprowadził do nieautoryzowanej
transakcji płatniczej, albo umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa dopuścił się
naruszenia co najmniej jednego z obowiązków, o których mowa w art. 42.

Art. 46. 1. Z zastrzeżeniem art. 44 ust. 2, w przypadku wystąpienia
nieautoryzowanej transakcji płatniczej dostawca płatnika jest obowiązany niezwłocznie
zwrócić płatnikowi kwotę nieautoryzowanej transakcji płatniczej, a w przypadku gdy
płatnik korzysta z rachunku płatniczego, przywrócić obciążony rachunek płatniczy do
stanu, jaki istniałby, gdyby nie miała miejsca nieautoryzowana transakcja płatnicza.
2. Płatnik odpowiada za nieautoryzowane transakcje płatnicze do
wysokości równowartości w walucie polskiej 150 euro, ustalonej przy zastosowaniu
kursu średniego ogłaszanego przez NBP obowiązującego w dniu wykonania transakcji,
jeżeli nieautoryzowana transakcja jest skutkiem:
1) posłużenia się utraconym przez płatnika albo skradzionym
płatnikowi instrumentem płatniczym lub
2)
sprzeniewierzenia instrumentu płatniczego lub jego
nieuprawnionego użycia w wyniku naruszenia przez płatnika
obowiązku, o którym mowa w art. 42 ust. 2.

37



3.
Płatnik odpowiada za nieautoryzowane transakcje płatnicze
w pełnej wysokości, jeżeli doprowadził do nich umyślnie albo w wyniku umyślnego
lub będącego skutkiem rażącego niedbalstwa naruszenia co najmniej jednego
z obowiązków, o których mowa w art. 42.

4. Po dokonaniu zgłoszenia zgodnie z art. 42 ust. 1 pkt 2 płatnik nie
odpowiada za nieautoryzowane transakcje płatnicze, chyba że płatnik doprowadził
umyślnie do nieautoryzowanej transakcji.
5.
Jeżeli dostawca, wbrew obowiązkowi, o którym mowa w art. 43
ust. 1 pkt 3, nie zapewnia odpowiednich środków umożliwiających dokonanie
w każdym czasie zgłoszenia, o którym mowa w art. 42 ust. 1 pkt 2, płatnik nie
odpowiada za nieautoryzowane transakcje płatnicze, chyba że płatnik doprowadził
umyślnie do nieautoryzowanej transakcji.

6. Przepisów ust. 1 – 5 nie stosuje się do pieniądza elektronicznego
w rozumieniu art. 2 pkt 10 ustawy o elektronicznych instrumentach płatniczych, gdy
dostawca płatnika nie ma możliwości zablokowania instrumentu płatniczego lub
rachunku płatniczego.

Art. 47. 1. Płatnik może żądać od swojego dostawcy zwrotu kwoty
autoryzowanej transakcji płatniczej zainicjowanej przez odbiorcę lub za jego
pośrednictwem, która została już wykonana, jeżeli:
1) w momencie autoryzacji nie została określona dokładna kwota
transakcji płatniczej oraz
2) kwota transakcji płatniczej jest wyższa niż kwota, jakiej płatnik
mógł się racjonalnie spodziewać, uwzględniając rodzaj i wartość
wcześniejszych transakcji płatnika, postanowienia jego umowy
ramowej i istotne dla sprawy okoliczności.
2. Na żądanie dostawcy płatnik jest obowiązany przedstawić
okoliczności faktyczne wskazujące na spełnienie warunków określonych w ust. 1.
3. Zwrot obejmuje pełną kwotę wykonanej transakcji płatniczej.
4. Jeżeli umowa ramowa płatnika i jego dostawcy przewiduje
wykonywanie usługi polecenia zapłaty, strony w umowie ramowej mogą ustalić, że

38



płatnikowi przysługuje od jego dostawcy zwrot kwoty autoryzowanej transakcji, nawet
jeżeli nie są spełnione warunki, o których mowa w ust. 1.
5. Dla wykazania spełnienia warunku, o którym mowa w ust. 1 pkt 2,
płatnik nie może powoływać się na przyczyny związane z wymianą waluty, jeżeli do
ustalenia kursu walutowego został zastosowany referencyjny kurs walutowy,
uzgodniony z jego dostawcą.
6. Umowa ramowa płatnika i jego dostawcy może stanowić, że
płatnik nie ma prawa do zwrotu kwoty autoryzowanej transakcji zainicjowanej przez
odbiorcę, gdy:
1) płatnik udzielił zgody na wykonanie transakcji płatniczej
bezpośrednio swojemu dostawcy lub
2) informacja o przyszłej transakcji płatniczej została dostarczona
płatnikowi przez dostawcę lub odbiorcę, w uzgodniony sposób,
na co najmniej cztery tygodnie przed terminem wykonania
zlecenia lub była udostępniana płatnikowi przez dostawcę lub
odbiorcę, w uzgodniony sposób, przez okres co najmniej
czterech tygodni przed terminem wykonania zlecenia.

Art. 48. 1. Płatnik może wystąpić o zwrot, o którym mowa w art. 47,
w terminie ośmiu tygodni od dnia obciążenia rachunku płatniczego, a w przypadku gdy
nie korzysta z rachunku płatniczego – od dnia wykonania transakcji płatniczej.
2. Z zastrzeżeniem ust. 3, w terminie dziesięciu dni roboczych od
dnia otrzymania żądania zwrotu dostawca dokonuje zwrotu pełnej kwoty transakcji
płatniczej albo podaje uzasadnienie odmowy dokonania zwrotu, wskazując organy, do
których płatnik może zgodnie z art. 15 złożyć skargę, jeżeli nie zgadza się
z przedstawionym uzasadnieniem. W przypadku określonym w art. 47 ust. 4 dostawca
nie może odmówić dokonania zwrotu.
3. W przypadku gdy dostawcą płatnika jest NBP, może on uzależnić
zwrot, o którym mowa w art. 47, od otrzymania środków pieniężnych od dostawcy
odbiorcy.


39