Rządowy projekt ustawy o przewozie towarów niebezpiecznych

kursu i zdanie egzaminu przed komisją wła ciwą do przeprowadzania egzaminów m.in. na
patenty eglarskie, o której mowa w przepisach ustawy o egludze ródlądowej, ze
znajomo ci postanowień Europejskiego Porozumienia w sprawie międzynarodowych
przewozów materiałów niebezpiecznych ródlądowymi drogami wodnymi. wiadectwo
eksperta ADN jest wydawane przez dyrektora urzędu eglugi ródlądowej. Do zadań
wła ciwego miejscowo dyrektora urzędu eglugi ródlądowej nale y równie wydawanie,
przedłu anie i cofanie wiadectw doradcy do spraw bezpieczeństwa.

3. Rozwiązania przyjęte w projekcie ustawy

Projekt ustawy o przewozie towarów niebezpiecznych dostosowuje polskie
ustawodawstwo w zakresie przewozu towarów niebezpiecznych do regulacji ujętych
w dyrektywie 2008/68/WE, z uwzględnieniem postanowień ww. aktów prawa

międzynarodowego. Celem projektowanej ustawy jest okre lenie zasad prowadzenia
działalno ci w zakresie krajowego i międzynarodowego przewozu drogowego, koleją
i eglugą ródlądową towarów niebezpiecznych oraz organów i jednostek realizujących
zadania związane z przewozem towarów niebezpiecznych. Do zadań tych nale y zaliczyć
w szczególno ci zadania dotyczące nabywania uprawnień do przewozu towarów
niebezpiecznych, szkolenia osób realizujących przewóz takich towarów, prowadzenia
rejestrów i ewidencji wydawanych dokumentów, np. za wiadczeń ADR, wiadectw eksperta
ADN, wiadectw dopuszczenia pojazdu ADR, wiadectwa dopuszczenia statku ADN.
Ponadto są to równie zadania związane z nadzorem nad przewozem towarów
niebezpiecznych, w tym kontrolą tych przewozów.
W zakresie objętym uregulowaniami ustawy znajdą się m.in. obowiązki uczestników
przewozu towarów niebezpiecznych i wymagania w stosunku do osób wykonujących
czynno ci związane z przewozem towarów niebezpiecznych oraz regulacje dotyczące
rodków transportu u ywanych do przewozu towarów niebezpiecznych.
Zakresem ustawy nie zostanie objęta problematyka dotycząca kontroli spełniania
wymagań przez ci nieniowe urządzenia transportowe. Poprzez nowelizację ustawy z dnia
30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodno ci (Dz. U. z 2004 r. Nr 204, poz. 2087, z pó n.
zm.) mo liwe będzie stosowanie przepisów tej ustawy do spraw związanych z kontrolą
spełniania wymagań przez ci nieniowe urządzenia transportowe, a szczegółowe regulacje
będzie zawierało rozporządzenie wydane na podstawie ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r.
o systemie oceny zgodno ci.

4
W art. 2 projektu ustawy wprowadzono definicje najwa niejszych u ytych w ustawie
okre leń, w tym: towary niebezpieczne, przewóz drogowy towarów niebezpiecznych,
przewóz koleją towarów niebezpiecznych, przewóz eglugą towarów niebezpiecznych,
uczestnik przewozu towarów niebezpiecznych i osoba wykonująca czynno ci związane
z przewozem towarów niebezpiecznych oraz definicje rodków transportowych u ywanych
do przewozu towarów niebezpiecznych.
W art. 3 okre lono, w jakich przypadkach przepisy ustawy nie mają zastosowania.
Zakres wyłączeń odpowiada wyłączeniom przewidzianym w dyrektywie 2008/68/WE, z
wyjątkiem przewozu wykonywanego rodkami transportu nale ącymi do sił zbrojnych lub
rodkami transportu, za które siły zbrojne są odpowiedzialne. Intencją projektodawcy jest,
wzorem dotychczasowej regulacji w tym zakresie obowiązującej w przewozie drogowym
towarów niebezpiecznych, utrzymanie zastałego stanu prawnego. Kwestie dotyczące ka dego
przewozu towarów niebezpiecznych, tj. bez względu na to, kto dokonuje przewozu na
terytorium lub przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, powinny znale ć się w projekcie
ustawy. W celu zachowania spójno ci systemu regulowanej ustawą dziedziny spraw, w art. 4
projektu odsyła się odpowiednio do umowy ADR, Regulaminu RID, umowy ADN
a w art. 5 – 7 przytacza się ogólne zakazy lub zezwolenia dotyczące przewozu towarów
niebezpiecznych, zgodnie z umowami międzynarodowymi. Zakres tych przepisów odpowiada
obecnie obowiązującym regulacjom. W art. 8 projektu wskazano na dopuszczalno ć
odstępstw od przepisów ustawy w przypadku przewozu krajowego towarów niebezpiecznych
wykonywanego rodkami transportu nale ącymi do sił zbrojnych lub za które siły zbrojne są
odpowiedzialne. Odstępstwa te są zgodne z ADR, RID lub ADN. Szczegółowe warunki
wykonywania takiego przewozu, uwzględniającego odstępstwa, okre li, w drodze
rozporządzenia, Minister Obrony Narodowej. Wprowadzenie tego rodzaju regulacji, w ocenie
projektodawcy, wynika z potrzeby uregulowania kwestii istotnych z punktu widzenia
bezpieczeństwa przewozu towarów niebezpiecznych oraz bezpieczeństwa i porządku
publicznego.
W art. 9 projektu ustawy okre lono władze wła ciwe do wykonywania odpowiednich
czynno ci administracyjnych, je eli obowiązki takie wynikają z umowy ADR, Regulaminu
RID lub umowy ADN. W stosunku do obecnie obowiązujących regulacji w tym zakresie,
tre ć tego przepisu przenosi dotychczasowe kompetencje Prezesa Urzędu Transportu
Kolejowego, Głównego Inspektora Transportu Drogowego i dyrektorów urzędów eglugi
ródlądowej w zakresie egzaminowania i wydawania uprawnień doradcy do spraw
bezpieczeństwa przewozu towarów niebezpiecznych oraz prowadzenia ewidencji doradców
na Dyrektora Transportowego Dozoru Technicznego. Celem tak przyjętego rozwiązania było
skupienie w jednym miejscu, wspólnym dla wszystkich rodzajów transportu, podstawowych

5
kwestii związanych z doradztwem w zakresie przewozu towarów niebezpiecznych. Wszystkie
wskazane w tym przepisie organy lub jednostki w zakresie swoich ustawowych kompetencji
mogą realizować zadania wynikające z umowy ADR, Regulaminu RID lub umowy ADN.
Dotychczasowe kompetencje Dyrektora Urzędu Dozoru Technicznego w sprawach nadzoru
nad wytwarzaniem i wykonywaniem badań okresowych butli zostały przeniesione na
Dyrektora TDT w ramach ogólnej kompetencji w zakresie warunków technicznych i badań
naczyń ci nieniowych przeznaczonych do przewozu gazów. W art. 9 ust. 2 przewidziano, i
wła ciwi ministrowie mogą upowa nić, w drodze zarządzenia, na okre lonych warunkach,
podległe lub nadzorowane jednostki do wykonywania czynno ci w sprawach, o których
mowa w art. 9 ust. 1 pkt 6 – 8. Jednocze nie w ust. 3 tego artykułu wskazano na organy
wła ciwe do wykonywania okre lonych czynno ci w krajowym przewozie towarów
niebezpiecznych rodkami transportu nale ącymi do sił zbrojnych. Do organów tych nale ą:
Szef Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych i Szef Wojskowego Dozoru Technicznego.

W art. 10 projektu wskazano wła ciwo ć organów wy szego stopnia w sprawach
administracyjnych, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 4 i ust. 3 projektu ustawy.
W rozdziale 2 projektu ustawy (art. 11 – 18) uregulowano kwestie związane m.in.
z obowiązkami uczestników przewozu towarów niebezpiecznych. Uczestnikami przewozu
towarów niebezpiecznych są jednostki wojskowe oraz podmioty wskazane odpowiednio
w

ADR, RID i ADN, prowadzące działalno ć związaną z przewozem towarów
niebezpiecznych. Te akty międzynarodowe równie przewidują okre lone obowiązki dla tych
podmiotów. Projektodawca skonkretyzował i usystematyzował te obowiązki przez wskazanie
m.in. trybu lub terminu ich dokonania, czy wskazania organu wła ciwego w celu wypełnienia
obowiązku. Do obowiązków tych nale y zaliczyć w szczególno ci przedsięwzięcie rodków
bezpieczeństwa w celu zapobie enia zagro eniom w związku z przewozem towarów
niebezpiecznych (art. 12), wyposa enie osób realizujących przewóz w niezbędne dokumenty
wymagane przepisami ustawy i umów międzynarodowych, przeszkolenie osób zatrudnionych
lub wykonujących na rzecz uczestnika przewozu czynno ci związanych z przewozem
(art.

13), wyznaczenie doradcy do spraw bezpieczeństwa przewozu towarów
niebezpiecznych (art. 15), zgłoszenie przewozu okre lonych towarów niebezpiecznych
(art. 17). Tre ć tych przepisów nawiązuje do obecnie obowiązujących regulacji.
W projekcie ustawy zaproponowano obowiązek zgłoszenia przewozu drogowego
towarów niebezpiecznych do Głównego Inspektora Transportu Drogowego, przewozu koleją
do Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego, przewozu eglugą ródlądową do dyrektora
urzędu eglugi ródlądowej wła ciwego ze względu na trasę przewozu. Jest to rozwiązanie
ró niące się od dotychczasowej regulacji. Aktualnie, zgodnie z art. 27 ustawy z dnia
28 pa dziernika 2002 r. o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych, przewóz

6
niektórych towarów podlega zgłoszeniu do komendanta wojewódzkiego Policji oraz do
komendanta wojewódzkiego Państwowej Stra y Po arnej. W zaproponowanym przepisie
przyjęto rozwiązanie, aby zgłoszenie przewozu szczególnie niebezpiecznych towarów
następowało do głównych w skali całego kraju organów, wła ciwych dla poszczególnych
rodzajów przewozu.

W rozdziale 3 (art. 19 – 37) projektu ustawy uregulowano kwestie dotyczące osób
wykonujących czynno ci związane z przewozem towarów niebezpiecznych, a tak e kwestie
uzyskiwania uprawnień w tym zakresie. Do osób wykonujących czynno ci związane
z przewozem towarów niebezpiecznych ustawa zalicza osoby fizyczne zatrudnione przez
uczestnika przewozu lub wykonujące czynno ci na jego rzecz, w tym m.in. kierowców.
Art. 20 projektu ustawy okre la, jakie wymagania muszą być spełnione przez osobę
uprawnioną do kierowania pojazdem przewo ącym towary niebezpieczne w przewozie
drogowym. Jednym z wymogów wskazanych w ww. przepisie jest obowiązek posiadania
za wiadczenia ADR. W tym zakresie przepis nie wprowadza zmian w stosunku do
obowiązującej regulacji. Istotną zmianę stanowi natomiast okre lenie władzy wła ciwej
w zakresie egzaminowania, którą będzie minister wła ciwy do spraw transportu, a tak e
ustalenie podmiotu wła ciwego w sprawach wydawania za wiadczenia ADR. W celu
wła ciwej realizacji zadań ministra zaproponowano, aby proces egzaminowania mógł
odbywać się z wykorzystaniem ju istniejącej infrastruktury wojewódzkich o rodków ruchu
drogowego. WORD będący samorządową osobą prawną, zgodnie z przepisami ustawy z dnia
20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908, z pó n.
zm.) jest uprawniony do przeprowadzania egzaminów państwowych sprawdzających
kwalifikacje osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami oraz kierujących
pojazdami. Posiadana zatem przez WORD infrastruktura będzie mogła posłu yć do realizacji
zadań ministra wła ciwego do spraw transportu. Zgodnie z art. 117 ust. 2 ustawy z dnia
20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym, WORD mo e wykonywać inne zadania
z zakresu bezpieczeństwa ruchu drogowego. Za udostępnienie infrastruktury i techniczną
obsługę egzaminu WORD byłby ustawowo uprawniony do pobierania opłaty za egzamin.
Osobom niezadowolonym z przebiegu egzaminu będzie przysługiwało prawo do zło enia
skargi na przebieg i wynik egzaminu do ministra wła ciwego do spraw transportu. Opłata za
egzamin zawiera w sobie m.in. koszt wydania za wiadczenia ADR. Egzamin dla kierowców
pojazdów nale ących do Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej będzie natomiast
przeprowadzany w upowa nionej jednostce wojskowej. Za wiadczenie ADR w tym
przypadku będzie wydawane przez Szefa Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych.
Upowa nienie dla ministra wła ciwego do spraw transportu do wydania aktu
wykonawczego okre lone w art. 29 projektu pozwoli na szczegółowe uregulowanie kwestii

7
związanych z przeprowadzaniem egzaminu, uzyskiwaniem za wiadczeń ADR, sposobem
przechowywania dokumentacji dotyczącej egzaminu, wzorem za wiadczenia ADR
i wysoko cią opłat. W związku z tym, e WORD mógłby być podmiotem wydającym
za wiadczenie ADR, stosownie do przepisu art. 100b ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 20 czerwca
1997 r. – Prawo o ruchu drogowym, będzie on w takim przypadku obowiązany przekazywać
dane dotyczące wydanych za wiadczeń ADR do Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców
(art. 75). Ten sam obowiązek będzie spoczywał na Szefie Inspektoratu Wsparcia Sił
Zbrojnych.
W art. 30 – 36 projektu zawarto regulacje dotyczące eksperta do spraw bezpieczeństwa
przewozu towarów niebezpiecznych statkami eglugi ródlądowej, który jest odpowiednikiem
kierowcy posiadającego za wiadczenie ADR w przewozie drogowym. Rozszerzono
problematykę uregulowaną dotychczas w uchylanych przepisach ustawy z dnia 21 grudnia
2000 r. o egludze ródlądowej. Analogicznie do obowiązków i wymagań wobec kierowcy
okre lono w nim, jakie wymagania musi spełniać osoba pełniąca funkcję eksperta ADN.
Jednym z wymogów jest posiadanie wiadectwa eksperta ADN. Osoby pełniące funkcje
eksperta ADN do spraw przewozu gazów lub do spraw przewozu chemikaliów muszą
posiadać tak e odpowiednio wiadectwo eksperta ADN do spraw przewozu gazów albo
wiadectwo eksperta ADN do spraw przewozu chemikaliów. wiadectwa otrzymują osoby,
które spełniają okre lone w ustawie wymagania, ukończyły odpowiedni kurs i zło yły
z wynikiem pozytywnym egzamin. Ww. wiadectwa wydaje dyrektor urzędu eglugi
ródlądowej na okres 5 lat, który równie prowadzi ewidencję ekspertów ADN. Opłaty za
wydanie odpowiednich wiadectw i ich wtórników stanowią dochód bud etu państwa.
Podobnie jak przy za wiadczeniach ADR, w przypadku wiadectw eksperta ADN, wła ciwą
władzą w zakresie egzaminowania będzie minister wła ciwy do spraw transportu. Organem
wła ciwym w zakresie wydawania wiadectw eksperta ADN będzie dyrektor urzędu eglugi
ródlądowej. Rozporządzenie wydane przez ministra wła ciwego do spraw transportu okre li
m.in. szczegółowe warunki i formę egzaminu na eksperta ADN, wzór wiadectw, tryb ich
wydawania, sposób przechowywania dokumentacji związanej z egzaminowaniem oraz
wysoko ć opłat za egzamin i wydanie wtórnika odpowiedniego wiadectwa. Ogólnodostępną
ewidencję odpowiednich wiadectw eksperta ADN będzie prowadził w systemie
elektronicznym Dyrektor Transportowego Dozoru Technicznego.
Brzmienie art. 37 projektu ustawy, który okre la, kto ponosi koszty kursów, nie
wprowadza zmian w stosunku do obecnie obowiązującej regulacji.
W rozdziale 4 projektu ustawy (art. 38 – 47) uregulowano kwestie dotyczące doradcy do
spraw bezpieczeństwa przewozu towarów niebezpiecznych. Zgodnie z art. 15 projektu
uczestnik przewozu towarów niebezpiecznych jest obowiązany wyznaczyć na swój koszt co

8