Rządowy projekt ustawy o substancjach chemicznych i ich mieszaninach

Nowe zasady klasyfikacji i oznakowania stosowane w całej Europie i na świecie wymagać
będą od przedstawicieli Głównego Inspektoratu Sanitarnego zaangażowania się w debaty
i projekty nadzoru organizowane na forum europejskim, a także globalnym. Z uwagi na
powyższe, konieczność uczestnictwa przedstawicieli Głównego Inspektoratu Sanitarnego
w konferencjach (około 10 dla 3 pracowników merytorycznych wydziału do spraw higieny
pracy Departamentu Higieny Środowiska), szkoleniach i warsztatach organizowanych przez
instytucje europejskie, w tym Europejską Agencję Chemikaliów, Komisję Europejską, czy
inne nieformalne organizacje zrzeszające organy nadzoru, jak np. sieć CLEEN.
Uczestnictwo w powyższych wydarzeniach pomoże wypracować jednolite na poziomie
europejskim formy kontroli i nadzoru nad substancjami chemicznymi i ich mieszaninami
wprowadzanymi do obrotu i stosowanymi w działalności zawodowej. Konieczna również
stanie się aktywna współpraca przedstawicieli Głównego Inspektoratu Sanitarnego z Forum
wymiany informacji na temat egzekwowania przepisów rozporządzenia REACH przy ECHA,
poprzez wspieranie nominowanego członka Forum wymiany informacji ECHA, zgodnie
z art. 86 ust. 3 rozporządzenia WE nr 1907/2006 w związku z art. 46 ust. 3 rozporządzenia
WE nr 1272/2008.
Przewiduje się, że w związku z koniecznością przeszkolenia około 225 pracowników
terenowych jednostek Państwowej Inspekcji Sanitarnej zasadne jest zaplanowanie kwoty
około 143 000 zł. Przeszkolenie osób bezpośrednio odpowiedzialnych za przeprowadzanie
kontroli przestrzegania przepisów nowego rozporządzenia (WE) nr 1272/2008 z dnia
16 grudnia 2008 r. w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin,
zmieniające i uchylające dyrektywy 67/548/EWG i 1999/45/WE oraz zmieniające
rozporządzenie (WE) nr 1907/2006, jest istotne dla prawidłowego funkcjonowania nadzoru
nad oznakowaniem i opakowaniami substancji chemicznych i ich mieszanin. Ze względu na
złożoność rozporządzenia (WE) nr 1272/2008, określającego nowe metody klasyfikacji,
oznakowania i opakowywania substancji chemicznych i ich mieszanin, szkolenie
pracowników Państwowej Inspekcji Sanitarnej jest wysoce zasadne, by zapewnić rzetelność
i profesjonalizm prowadzonych kontroli.
Uwzględniając kompetencje Inspekcji Handlowej jako organu nadzoru w zakresie
prawidłowości oznakowania i stosowanych opakowań substancji i mieszanin chemicznych
oferowanych w handlu detalicznym i hurtowym, wynikające z art. 29 pkt 3 projektu ustawy,
w związku ze zmianami w zakresie klasyfikacji substancji chemicznych i ich mieszanin oraz
ich oznakowania wynikającymi ze zmian wprowadzonych rozporządzeniem (WE)
 
 
 

32
 
nr 1272/2008 w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin,
zmieniającym i uchylającym dyrektywy 67/548/EWG i 1999/45/WE oraz zmieniającym
rozporządzenie (WE) nr 1907/2006, wymagane jest również pogłębienie szkoleń
pracowników Inspekcji Handlowej w kontekście kompetencji tego organu nadzoru, którego
działania ukierunkowane są na substancje i ich mieszaniny przeznaczone dla konsumentów.
Przeszkolenie inspektorów Inspekcji Handlowej bezpośrednio prowadzących kontrole
prawidłowości oznakowania opakowań substancji chemicznych i ich mieszanin
przeznaczonych dla konsumentów, oferowanych w sprzedaży detalicznej i hurtowej, zgodnie
z wymaganiami nowego rozporządzenia (WE) nr 1272/2008, jest istotne dla zapewnienia
prawidłowego funkcjonowania sytemu nadzoru nad oznakowaniem i opakowaniami
substancji chemicznych, spójnego z zakresem kompetencji poszczególnych organów nadzoru
w tym zakresie.
Przewiduje się przeszkolenie w 2011 r. ogółem 48 inspektorów, tj. po 3 inspektorów
z każdego wojewódzkiego inspektoratu Inspekcji Handlowej (w tym inspektorzy z delegatur
wojewódzkich inspektoratów).
W związku z powyższym przewiduje się, że koszty w 2011 r. dla budżetów poszczególnych
wojewodów z przeznaczeniem na działalność wojewódzkich inspektoratów Inspekcji
Handlowej wyniosą około 1920,00 zł (16 x 1920,00 zł = 30720,00 zł), w tym na wydatki
pozapłacowe z przeznaczeniem na udział w dwudniowym szkoleniu 48 osób z wojewódzkich
inspektoratów Inspekcji Handlowej:
 koszty noclegów 1200,00 zł (16 x 1200,00 zł = 19200,00 zł),
 koszty diet 120,00 zł (16 x 120,00 zł = 1920,00 zł),
 koszty dojazdu 600,00 zł (16 x 600,00 zł = 9600,00 zł).
Ponadto, biorąc pod uwagę konieczność przeklasyfikowania środków ochrony roślin oraz
wydania decyzji zmieniających zezwolenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w zakresie
etykiet – instrukcji stosowania środków ochrony roślin, przewiduje się następujące skutki
finansowe:
– dochody z tytułu wniosków o wydanie decyzji zmieniających szacuje się na

ok. 80 000 zł. Dopuszczonych do obrotu jest ok. 800 środków ochrony roślin, natomiast
zgodnie z obowiązującymi opłatami wydanie decyzji zmieniającej zezwolenie w zakresie
klasyfikacji wynosi 100 zł,
 
 
 

33
 
– koszty wynikające z konieczności okresowego zatrudnienia pracowników w latach
2014 – 2015 szacuje się na kwotę ok. 396 000 zł. Większość środków ochrony roślin to
mieszaniny, więc termin ostateczny na składanie wniosków o przeklasyfikowanie i wydanie
nowej etykiety – instrukcji stosowania środka ochrony roślin, przypada na dzień 15 czerwca
2015 r. Mając na uwadze doświadczenie wynikające z poprzednich zmian przepisów
w zakresie klasyfikacji, spodziewane jest skumulowanie liczby składanych wniosków
w okresie poprzedzającym bezpośrednio termin ostateczny, co wiąże się z koniecznością
okresowego zwiększenia zatrudnienia w jednostce realizującej zadanie. Zakładając, iż połowa
wniosków (tj. ok. 400) złożona zostanie w okresie bezpośrednio poprzedzającym termin
ostateczny, jak i mając na uwadze trwanie postępowania w sprawie o zmianę klasyfikacji,
wynoszące średnio około 1 roku, przewiduje się zatrudnienie około 10 osób w formie umowy
cywilnoprawnej, co daje szacunkowy koszt wskazany powyżej (10 osób  12 miesięcy 
3300 zł),
– koszt szkoleń dla pracowników (stałych i okresowo zatrudnionych) w zakresie nowych
przepisów dotyczących klasyfikacji i oznakowania, z uwzględnieniem specyfiki środków
ochrony roślin, wyniesie około 20 000 zł.
Szacowane wydatki dla budżetu państwa związane z wejściem w życie ustawy o substancjach
chemicznych i ich mieszaninach, której celem jest wdrożenie w Polsce przepisów
rozporządzenia WE nr 1272/2008, będą wynosiły 624 720,00 zł. Wydatki te będą się
kształtowały w następujący sposób:
– w 2011 roku – 208 720 zł (w tym: 35 000 zł – Główny Inspektorat Sanitarny, 143 000 zł –
Państwowa Inspekcja Sanitarna, 30 720 zł – Inspekcja Handlowa),
– w 2013 roku – 10 000 zł (Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi),
– w 2014 roku – 208 000 zł (Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi),
– w 2015 roku – 198 000 zł (Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi).
Finansowanie wydatków w roku 2011 oraz w latach następnych, związanych ze szkoleniami,
a także realizacją zadań przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi wynikających z projektu
ustawy, odbywać się będzie w ramach środków zaplanowanych w poszczególnych częściach
ustawy budżetowej na rok 2011 i kolejne lata.
Natomiast dochody dla budżetu państwa wynikające z wydania decyzji zmieniającej
zezwolenia na wprowadzenia do obrotu środka ochrony roślin kształtują się następująco:
– w 2014 roku – 30 000 zł (Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi),
 
 
 

34
 
– w 2015 roku – 50 000 zł (Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi).
Koszty związane z udziałem w kontroli i weryfikacji spełniania zasad Dobrej Praktyki
Laboratoryjnej przez jednostkę badawczą osób niebędących pracownikami Biura,
wyznaczonych przez Inspektora, będą pokrywane ze środków własnych Biura.
Jednostki organizacyjne za nadanie uprawnień oraz kontrolę i weryfikację spełniania
kryteriów Dobrej Praktyki Laboratoryjnej będą wnosiły opłatę roczną na rachunek Biura do
spraw Substancji Chemicznych. Obecna opłata określona rozporządzeniem z dnia 28 maja
2010 r. w sprawie wysokości i sposobu wnoszenia opłaty przez jednostki organizacyjne
wykonujące badania substancji i preparatów chemicznych za kontrolę i weryfikację spełniania
kryteriów oraz nadanie tym jednostkom uprawnień (Dz. U z 2010 r. Nr 61, poz. 385) wynosi
6 000 zł.
Aktualnie w systemie Dobrej Praktyki Laboratoryjnej pracuje 14 laboratoriów badawczych,
w związku z powyższym przewiduje się, że dochody budżetu państwa z opłat będą wynosiły
84 000 zł rocznie. Należy jednak podkreślić, iż jednostki badawcze, które już przystąpiły do
systemu i wniosły jednorazową opłatę w wysokości 24 000 zł na podstawie wcześniejszych
przepisów, zgodnie z obowiązującym rozporządzeniem przez 4 lata od dnia nadania
uprawnień są zwolnione z wnoszenia opłat. Dlatego też w tym okresie nie przewiduje się
wpływów od jednostek już włączonych do krajowego systemu Dobrej Praktyki
Laboratoryjnej. W związku z powyższym prognozowane dochody budżetu państwa
w przyszłości będą kształtowały się następująco:
– w 2012 r. – 6 jednostek x 6 000 zł = 36 000 zł,
– w 2013 r. – 11 jednostek x 6 000 zł = 66 000 zł,
– w 2014 r. – 14 jednostek x 6 000 zł = 84 000 zł.
System wnoszenia rocznych opłat zostaje zachowany także w nowej ustawie. Łączna suma
wpływów do budżetu państwa może w przyszłości wzrosnąć wraz z przystępowaniem
nowych jednostek badawczych do systemu.
4. Wpływ regulacji na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym na
funkcjonowanie przedsiębiorstw
W związku z wdrożeniem przez regulację wyżej wymienionego rozporządzenia
wspólnotowego wprowadzającego nowe zasady klasyfikacji i oznakowania substancji
chemicznych i ich mieszanin regulacja będzie miała istotny wpływ na przedsiębiorstwa
branży chemicznej. Do dnia 1 grudnia 2010 r. przeklasyfikowania i wprowadzenia nowego
 
 
 

35
 
oznakowania będzie wymagało kilka tysięcy substancji chemicznych (wg szacunku autorów
ustawy), a do dnia 15 czerwca 2015 roku kilkaset tysięcy mieszanin tych substancji
(preparatów chemicznych w rozumieniu obecnej terminologii) obecnych na rynku
chemikaliów w Polsce. Należy jednakże podkreślić, że obowiązek klasyfikacji i znakowania
substancji chemicznych i ich mieszanin nie jest obowiązkiem nowym. Przepisy nakazujące
klasyfikację i oznakowanie istnieją w Polsce od 1997 r. Nowością natomiast jest zmiana
systemu klasyfikacji i oznakowania oraz konieczność przeklasyfikowania substancji
i mieszanin i zmiany oznakowania zgodnie z przepisami wspólnotowymi. Działania takie
mają i będą miały miejsce w całej Unii Europejskiej, w szczególności w odniesieniu do
substancji chemicznych, i koszty klasyfikacji większości substancji chemicznych będą
rozłożone na wielu producentów substancji w UE i importerów takiej substancji spoza
terytorium UE. W przypadku mieszanin proces przeklasyfikowania będzie rozciągnięty w
czasie, ponieważ musi on być zakończony dopiero w 2015 r. i nie powinien mieć znaczącego
wpływu na kondycję przedsiębiorstw.
Obecnie nie jest możliwe oszacowanie kosztów tych działań. W przypadku substancji
wielkotonażowych (powyżej 1000 ton) oraz substancji CMR powyżej 1 tony i substancji
klasyfikowanych zwrotem R 50/53 powyżej 100 ton koszty te będą mieściły się w kosztach
rejestracji substancji (do 1 grudnia 2010 r.). Przeklasyfikowanie pozostałych substancji
spowoduje odrębne koszty dla przedsiębiorstw. Odrębnym zagadnieniem jest dostępność
odpowiednich specjalistów, którzy posiadaliby kwalifikacje wystarczające do
przeklasyfikowania substancji. Część takich osób zapewnią studia podyplomowe prowadzone
na Politechnice Krakowskiej (także zamiejscowo w Płocku) oraz w Szkole Wyższej
im. Pawła Włodkowica w Płocku, które dotychczas ukończyło znacznie ponad 100 osób,
a uczęszcza na nie dodatkowo około 80 osób. Obecnie studia te dofinansowywane są ze
środków Unii Europejskiej. Na pogłębione szkolenia dotyczące rozporządzeń REACH i CLP
niektóre firmy otrzymały także dotacje w ramach programu unijnego Kapitał Ludzki, a inne
starają się o dotacje w ramach tego programu. Jest to prawidłowy sposób finansowania
przekazywania wiedzy przedsiębiorcom i działania te powinny zabezpieczyć możliwość
przeklasyfikowania substancji chemicznych, a następnie ich mieszanin także małym
przedsiębiorcom.
Nowe zasady klasyfikacji i oznakowania będą miały także istotny wpływ na przedsiębiorstwa
branży środków ochrony roślin. Oprócz opłat związanych z przeprowadzeniem postępowania
administracyjnego zmieniającego dotychczasowe zezwolenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju
 
 
 

36