Rządowy projekt ustawy budżetowej na rok 2009

XII 2007 struktura XII 2008 struktura XII 2009 struktura Zmiana XII'09-
XII'08
Wyszczególnienie
mln zł
%
mln zł
%
mln zł
%
mln zł
%
1
2
3
4
5
6
7
8
9
9. Nale no ci z tytułu po yczek na
zaspokojenie potrzeb
mieszkaniowych s dziów i
236,0
0,6
261,0
0,6
287,6
0,6
26,6
10,2
prokuratorów
10. Inne nale no ci
195,6
0,5
180,7
0,4
157,8
0,3
-22,9 -12,7
*Kwoty przedstawione w tabeli dla 2008 r. i 2009 r. stanowi prognozy, które mog ró ni si od limitów zapisanych w
projekcie ustawy bud etowej.
1. Podatkowe i niepodatkowe nale no ci pozostałe do zapłaty
Zaległo ci podatkowe brutto (nale no ci pozostałe do zapłaty) obejmuj zaległo ci
zarówno wymagalne jak i niewymagalne, z nast puj cych tytułów:
- płatne w ratach i odroczone,
- w post powaniu egzekucyjnym,
- wobec których wydano decyzje o zawieszeniu poboru,
- w post powaniu ugodowym, układowym i upadło ciowym,
- obj te egzekucj s dow ,
- w stosunku do których nie podj to adnych czynno ci.
W latach 2008-2009 przewiduje si wzrost nale no ci z tytułu zaległych podatków.
W przypadku podatków po rednich (VAT, akcyza) oraz podatku PIT wzrost przewidywany
jest w obydwu latach. W przypadku CIT prognozuje si odpowiednio wzrost zaległo ci w
2008 r. i ich spadek w 2009 r., za dla podatku od gier spadek zaległo ci w obydwu latach.
Na wysoki stan zaległo ci podatkowych wpływ maj nast puj ce czynniki:
1) wzrost zaległo ci nie ci galnych i trudno ci galnych, powstałych głównie w wyniku
wydania decyzji pokontrolnych po dłu szym czasie od okresu rozliczeniowego, jak
równie w wyniku braku mo liwo ci odzyskania niezapłaconych zobowi za
podatkowych od powi kszaj cej si liczby podmiotów w upadło ci lub likwidacji oraz
braku płynno ci finansowej firm prowadz cych działalno gospodarcz ,
2) trwaj ce przez kilka lat post powania upadło ciowe nie przyczyniaj si do likwidacji
zadłu e podatkowych, bowiem uzyskane kwoty najcz ciej nie wystarczaj na
zaspokojenie nawet I kategori wierzytelno ci,
3) obni ona skuteczno post powa egzekucyjnych spowodowana:
- niemo no ci egzekwowania zaległo ci obj tych wstrzymaniem wykonania decyzji
przez organ podatkowy lub s d administracyjny,
156
- utrudnion egzekucj z ruchomo ci, gdy maszyny, rodki transportu i inne rodki
trwałe w firmach obj te s najcz ciej zastawami bankowymi lub umow leasingu,
- wznowieniem egzekucji w stosunku do podatników, których zaległo ci, wobec
niedopełnienia warunków ustawowych, nie zostały umorzone w ramach wcze niej
prowadzonych post powa restrukturyzacyjnych,
- przewlekło ci prowadzonych post powa s dowych,
- ustanowieniem rozdzielno ci maj tkowej współmał onków.
Zaległo ci podmiotów wobec SP z tytułu ceł w ponad 60% wynikaj z nieprawidłowo ci
stwierdzonych w trakcie powtórnych kontroli celnych. Równie w zakresie zaległo ci
w podatku akcyzowym, ponad 75% to zaległo ci wynikaj ce z nieprawidłowo ci
stwierdzonych w trakcie kontroli skarbowych i celnych. Wzrost zaległo ci spowodowany jest
ustaleniami dotycz cymi przede wszystkim lat ubiegłych. Kwoty te s bardzo trudne lub
niemo liwe do wyegzekwowania (podmioty b d ce dłu nikiem najcz ciej nie prowadz
działalno ci gospodarczej oraz nie posiadaj maj tku). Zmniejszenie tych zaległo ci mogłoby
nast pi poprzez ich umorzenie lub w wyniku przedawnienia. Przewiduje si , e w 2009 r.
tendencje si nie zmieni i nast pi wzrost zaległo ci z ww. tytułów.
2. Nale no ci z tytułu przej ciowego wykupu ze rodków bud etu pa stwa odsetek
od kredytów mieszkaniowych
Na zmniejszenie stanu nale no ci z tytułu przej ciowego wykupienia ze rodków
bud etu pa stwa odsetek od kredytów mieszkaniowych w 2008 r. i 2009 r. b dzie miała
wpływ, podobnie jak w 2007 r., wysoko umorze oraz dokonanie przez kredytobiorców
spłat zadłu enia.
3. Nale no ci Skarbu Pa stwa z tytułu udzielonych gwarancji i por cze
W latach 2008-2009 przewiduje si wzrost nale no ci SP z tytułu udzielonych gwarancji
i por cze . Wzrost ten wynika b dzie głównie ze zwi kszenia nale no ci SP w wyniku
prognozowanej spłaty ze rodków bud etowych zobowi za z tytułu udzielonych gwarancji
i por cze , tj. spłaty rat kapitałowych i odsetek bie cych od gwarantowanych i por czonych,
krajowych i zagranicznych kredytów bankowych.
4. Nale no ci z tytułu udzielonych kredytów zagranicznych
Prognozy nale no ci z tego tytułu wskazuj na spadek w 2008 r. oraz nieznaczny wzrost
w 2009 r. Zmiany tej pozycji wynikaj w głównej mierze ze zmian warto ci nale no ci z tytułu
kredytów zagranicznych udzielanych przez SP w walutach wymienialnych.

157
5. Nale no ci z tytułu obligacji stanowi cych zabezpieczenie obligacji Brady’ego
Warto nale no ci w tej pozycji obliczana jest jako warto rynkowa zerokuponowych
obligacji wyemitowanych przez rz d USA, stanowi cych zabezpieczenie spłat zobowi za
wynikaj cych z obligacji wyemitowanych na mocy porozumienia z Klubem Londy skim - tzw.
obligacji Brady’ego. Chocia formalnie zabezpieczenie to stanowi własno SP, to jednak
umowa powiernicza zawarta z Federal Reserve Bank of New York pozwala na jego
uwolnienie jedynie w przepadku wykupu obligacji Brady’ego. Przewidywana zmiana
nale no ci z tytułu ww. obligacji na koniec 2008 r. b dzie wynikiem zmiany warto ci
rynkowej instrumentów stanowi cych zabezpieczenie oraz dokonanej sprzeda y cz ci tych
obligacji o warto ci nominalnej 125,5 mln USD, uwolnionych w wyniku przedterminowego
wykupu obligacji Brady’ego o tej samej warto ci nominalnej. Prognozowane zmiany w 2009
r. b d wynikiem zmian warto ci rynkowej.
6. Nale no ci z tytułu udost pnienia rodków z kredytów zagranicznych podmiotom
krajowym
W latach 2007-2008 przewidywany jest spadek nale no ci SP z tego tytułu. Nale no ci
z tytułu udost pnienia rodków z kredytów zagranicznych podmiotom krajowym pochodz
z odpo yczenia rodków finansowych z kredytów otrzymanych od mi dzynarodowych
instytucji finansowych (Mi dzynarodowego Banku Odbudowy i Rozwoju oraz Banku Rozwoju
Rady Europy).
7. Nale no ci z tytułu po yczek udzielonych ze
rodków bud etu pa stwa
podmiotom sektora finansów publicznych
Przewiduje si , e ł czna kwota nale no ci z tytułu po yczek udzielonych ze rodków
bud etu pa stwa podmiotom sektora finansów publicznych po wzro cie w 2008 r., w 2009 r.
obni y si o 31%. Nale no ci z tego tytułu obejmuj po yczki udzielone ze rodków bud etu
pa stwa dla:
- publicznych zakładów opieki zdrowotnej (PZOZ) i jednostek badawczo - rozwojowych
(JBR),
- po yczek udzielanych s dziom i prokuratorom na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych,
- jednostek samorz du terytorialnego (JST).
W przypadku nale no ci SP z tytułu po yczek udzielonych PZOZ i JBR wzrost w 2008 r.
i spadek w 2009 r. b dzie wypadkow przewidywanych kolejnych wypłat (w zwi zku z trzeci
nowelizacj ustawy o pomocy publicznej i restrukturyzacji finansowej publicznych zakładów
opieki zdrowotnej) ustawowych umorze udzielonych po yczek, jak równie spłat kapitału
przez po yczkobiorców.
158
W przypadku po yczek udzielonych jednostkom samorz du terytorialnego prognozuje
si zmniejszenie warto ci nale no ci SP w latach 2008-2009, b d ce rezultatem spłaty
zobowi za przez poszczególne gminy.
8. Po yczki na prefinansowanie
W latach 2008-2009 r. prognozowany jest wzrost stanu nale no ci z tytułu po yczek na
prefinansowanie zada realizowanych z udziałem rodków pochodz cych z bud etu Uni
Europejskiej, w tym w 2009 r. wzrost znaczny. Sytuacja ta b dzie wypadkow wzrostu
nale no ci z tytułu po yczek na prefinansowanie Wspólnej Polityki Rolnej (WPR) oraz
spadku nale no ci z tytułu po yczek udzielanych na prefinansowanie projektów
finansowanych ze rodków pochodz cych z funduszy strukturalnych. W 2009 r. wyst pi
konieczno prefinansowania Planu Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW) z bud etu
pa stwa, ze wzgl du na wyczerpanie bezpo redniego ródła finansowania unijnej cz ci
płatno ci tego Programu. Przewiduje si uruchamianie po yczek z bud etu pa stwa na
rzecz samorz dów realizuj cych finansowanie niektórych działa PROW 2007-13.
9. Nale no ci z tytułu po yczek na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych s dziów
i prokuratorów
Mo liwo udzielania przez Skarb Pa stwa po yczek na zaspokojenie potrzeb
mieszkaniowych s dziów i prokuratorów wynika z ustawy Prawo o ustroju s dów
powszechnych oraz Ustawy o prokuraturze. Nale no ci SP z tego tytułu uzale nione s od
wielko ci rodków przeznaczanych na ten cel w bud etach poszczególnych jednostek oraz
od wysoko ci rocznego funduszu płac s dziów i prokuratorów. W 2009 r. przewidywany jest
wzrost nale no ci o 10%, dynamika jest porównywalna z przewidywan dla 2008 r.
10. Inne nale no ci
Inne nale no ci obejmuj : nale no ci z tytułu po yczek udzielonych ze rodków bud etu
pa stwa Korporacji Ubezpiecze Kredytów Eksportowych S.A. (KUKE), nale no ci od
Mi dzynarodowego Banku Inwestycyjnego w Moskwie, nale no ci z tytułu Porozumienia
Generalnego z Rosj oraz Funduszu Rozwoju Eksportu, jak równie nale no ci z tytułu sald
na rachunkach clearingowych, barterowych oraz specjalnych.
159
Rozdział IX
Sektor finansów publicznych

1. Kształt sektora finansów publicznych
Trwały rozwój gospodarczy wymaga stabilnych i zdrowych finansów publicznych.
Finanse publiczne s z jednej strony odbiciem stanu gospodarki, z drugiej – fundamentem,
na którym opiera si gospodarka. O znaczeniu długu i deficytu sektora finansów publicznych
dla prowadzonej polityki gospodarczej wiadczy uregulowanie zagadnie z nimi zwi zanych
w Konstytucji RP oraz w ustawie o finansach publicznych. Obydwa akty prawne stanowi , e
w danym roku relacja pa stwowego długu publicznego do produktu krajowego brutto nie
mo e przekroczy 60%. W celu minimalizacji ryzyka przekroczenia konstytucyjnego poziomu
zadłu enia i utrzymania poziomu długu na bezpiecznym poziomie w ustawie o finansach
publicznych zapisano specjalne mechanizmy (procedury ostro no ciowe i sanacyjne)
uruchamiane w przypadku przekroczenia przez relacj pa stwowego długu publicznego do
PKB progów 50, 55 i 60%. Wprowadza ona, jako podstawowy akt reguluj cy funkcjonowanie
jednostek zaliczanych do sektora finansów publicznych, równie ograniczenia dotycz ce
zasad konstruowania bud etu pa stwa, bud etów jednostek samorz du terytorialnego
i bud etów pozostałych jednostek sektora finansów publicznych, w tym kształtowania
wydatków i rozchodów oraz zaci gania zobowi za .
Kształt sektora finansów publicznych jest determinowany zarówno przez uwarunkowania
instytucjonalne, jak i wynikaj ce z realizowanej polityki gospodarczej. Wraz z wst pieniem do
Uni Europejskiej Polska uczestniczy w III etapie Uni Gospodarczej i Walutowej ze statusem
kraju z derogacj . Oznacza to, i Polsk , jako członka Uni Europejskiej, obowi zuj oprócz
regulacji krajowych tak e unijne regulacje dotycz ce dopuszczalnego poziomu deficytu
i długu publicznego zapisane w Traktacie Ustanawiaj cym Wspólnot Europejsk . Zgodnie
z regulacjami unijnymi kraje członkowskie powinny utrzymywa deficyt sektora instytucji
rz dowych i samorz dowych liczony wg zasad ESA’951 na poziomie nie wy szym ni 3%
PKB, za dług nie wy szy ni 60% PKB. Dodatkowo w ramach przeprowadzonej w 2005 r.
reformy Paktu Stabilno ci i Wzrostu zwrócono wi ksz uwag na strukturalny wynik sektora
instytucji rz dowych i samorz dowych, ustanawiaj c rednioterminowy cel bud etowy

1 ESA’95 (European System of National and Regional Accounts) posługuje si poj ciem general government,
którego oficjalne tłumaczenie to sektor instytucji rz dowych i samorz dowych. W niniejszym dokumencie
przyj to wi c nast puj c terminologi : sektor instytucji rz dowych i samorz dowych – dla systemu ESA’95
oraz sektor finansów publicznych – dla metodologi polskiej, jako zgodny z ustaw o finansach publicznych.
1
61