Rządowy projekt ustawy budżetowej na rok 2009

Spo ycie indywidualne
Popyt konsumpcyjny sektora gospodarstw domowych w I półroczu 2008 r. wzrósł realnie
o 5,6%. Oczekuje si , e w II połowie roku tempo wzrostu tej kategori ukształtuje si na
zbli onym poziomie. Ocenia si , e czynnikiem determinuj cym wysokie tempo wzrostu
spo ycia indywidualnego w całym 2008 r. b dzie przede wszystkim umocnienie si
pozytywnych tendencji na rynku pracy, wyra aj cych si wzrostem zarówno zatrudnienia, jak
i wynagrodze . W 2009 r. tempo wzrostu spo ycia indywidualnego (nieco ni sze ni
w 2008 r., ale wci na wysokim poziomie) b dzie wynikiem zarówno wysokiej dynamiki
realnej funduszu emerytur i rent, jak i zmian w podatku dochodowym od osób fizycznych.
Przewiduje si , e w latach 2008-2009 fundusz wynagrodze w gospodarce narodowej
mo e wzrosn realnie odpowiednio o około 10,3% i 5,6%, na co wpłynie zarówno wzrost
zatrudnienia, jak i wynagrodze w uj ciu realnym. Szacuje si , e w latach 2008 - 2009
fundusz emerytur i rent wzro nie realnie odpowiednio o około 5,2% i 6,4%.
Bior c pod uwag utrzymanie si korzystnych tendencji na rynku pracy oraz znacz ce
transfery do gospodarstw domowych (zarówno transfery z UE w ramach WPR, jak i transfery
dochodów z pracy za granic ), dalsze obni enie tzw. klina podatkowego (redukcja składki na
ubezpieczenie rentowe o 4 pkt. proc. w 2008 r.) i zmiany w PIT (wprowadzenie dwóch
stawek podatkowych od 2009 r.), prognozuje si , e w 2008 r. spo ycie indywidualne
gospodarstw domowych wzro nie realnie odpowiednio o 5,6% (wobec wzrostu o 5,0%
w 2007 r.), a w 2009 r. o około 5,1%.
Spo ycie zbiorowe
Przewiduje si , e realne tempo wzrostu spo ycia zbiorowego w całym 2008 r. i w 2009
r. wyniesie ok. 2,5%. Tempo wzrostu spo ycia zbiorowego b dzie determinowane wydatkami
ponoszonymi zarówno na zakupy towarów i usług, w tym na płatno ci zwi zane z realizacj
programów operacyjnych w ramach funduszy strukturalnych, jak i na koszty pracy w sferze
bud etowej.
Akumulacja brutto
W I półroczu 2008 r. tempo wzrostu nakładów brutto na rodki trwałe przyspieszyło
w porównaniu z analogicznym okresem roku ubiegłego i wyniosło 15,4%. Przewiduje si , e
w całym 2008 r. realne tempo wzrostu nakładów brutto na rodki trwałe wyniesie 14,5%,
a w 2009 r. wro nie realnie o 10,0%. Powy szy scenariusz dla wzrostu inwestycji zwi zany
jest z bardzo dobr kondycj finansow przedsi biorstw w Polsce oraz dobr ocen przez
przedsi biorców perspektyw rozwoju gospodarki w przyszło ci. Bardzo du e
zainteresowanie inwestorów zagranicznych lokowaniem kapitału w Polsce, wysoki stopie
wykorzystania mocy produkcyjnych, rosn ce koszty pracy w relacji do kosztu kapitału,

8
wysokie tempo popytu konsumpcyjnego w kraju oraz nakładaj ce si płatno ci unijne
z perspektyw finansowych 2004-2006 i 2007-2013, w warunkach rosn cego ich
wykorzystania, pozwalaj korzystnie ocenia potencjał wzrostu popytu inwestycyjnego w
najbli szym okresie.
Szacowana dynamika wzrostu nakładów brutto na rodki trwałe pozostanie znacz co
wy sza ni PKB. Przewiduje si , e udział inwestycji w PKB w 2009 r. wzro nie do 24,3%
z 23,1% w roku 2008.
Oczekuje si , e po stosunkowo wysokim wzro cie zapasów w 2007 r. (kontrybucja we
wzrost PKB na poziomie 0,7 pkt. proc.), w całym 2008 r. ich wkład we wzrost PKB b dzie
neutralny. W roku 2009, podobnie jak w latach 2007-2008, stan zapasów b dzie zwi kszał
si nieco szybciej ni wzrost popytu finalnego. Kontrybucja zmiany zapasów we wzrost PKB
b dzie jednak ujemna (minus 0,3 pkt. proc.), co zwi zane jest z efektami bazowymi
wynikaj cymi z tego, e konwergencja tempa wzrostu stanu zapasów do tempa wzrostu
popytu finalnego mo e prowadzi do zmniejszenia si warto ci przyrostu zapasów.
Eksport netto
Realne tempo wzrostu eksportu w I półroczu 2008 r. wyniosło 10,3% r/r wobec 8,7%
wzrostu w I połowie 2007 r. Uwzgl dniaj c 8,9% realn aprecjacj złotego w tym okresie
(kurs wa ony struktur geograficzn eksportu) oraz pogorszenie koniunktury u polskich
partnerów handlowych, wyniki eksportu nale y uzna za bardzo dobre. Przewiduje si , e w
skali całego 2008 r. realny wzrost eksportu wyniesie 9,2% r/r. Oczekuje si , e spowolnienie
gospodarcze na głównych rynkach eksportowych i aprecjacja złotego wobec euro znajdzie
odzwierciedlenie w wynikach eksportu w 2009 r., w którym realny wzrost tej kategori
ekonomicznej prognozowany jest na 6,0% r/r.
W 2007 r. popyt krajowy zanotował najwy szy wzrost realny na przestrzeni ostatnich
dziesi ciu lat. Skutkiem tego był wysoki, 12,2%, realny wzrost importu. Oczekuje si , e
wysoki popyt krajowy utrzyma si równie w roku bie cym, jednak jego wzrost realny
b dzie ju ni szy ni rok wcze niej, co znajdzie odzwierciedlenie w wynikach importu. W I
półroczu 2008 r. import wzrósł realnie o 10,8% w porównaniu do 14,4% wzrostu w
analogicznym okresie 2007 r. Oczekuje si , e w skali całego 2008 r. import wzro nie realnie
o 12,1% r/r. W rezultacie wkład eksportu netto we wzrost PKB wyniesie ok. minus 1,6 pkt.
proc. W 2009 r., wraz prognozowanym dalszym zmniejszaniem si realnego tempa wzrostu
popytu krajowego, oczekuje si kolejnego spowolnienia dynamiki importu do 7,3% r/r.
Ujemny wkład eksportu netto zmniejszy si do ok. minus 0,9 pkt. proc.

9
BILANS PŁATNICZY
Zgodnie ze wst pnymi danymi NBP saldo rachunku obrotów bie cych w I połowie 2008
r. było ujemne i wyniosło -9,5 mld EUR, a w porównaniu do analogicznego okresu roku 2007
pogorszyło si ono o blisko 3,6 mld EUR. Dwunastomiesi czny deficyt obrotów bie cych
wyniósł -4,4 % PKB wobec -3,5% PKB przed rokiem. Oczekiwane jest jego dalsze
pogł bienie z szacowanego na 2008 r. poziomu -5,2% PKB do ok. -5,8% PKB w roku 2009.
Wzrost nierównowagi zewn trznej b dzie w głównej mierze wynikiem rosn cego
deficytu handlowego, do czego przyczyni si niekorzystne zmiany w otoczeniu
zewn trznym. Zgodnie z prognoz Mi dzynarodowego Funduszu Walutowego wzrost
gospodarczy w strefie euro (do której w 2007 r. kierowane było 52,2% polskiego eksportu)
spadnie w 2008 r. do 1,7%, wobec 2,6% w 2007 r., a w roku 2009 obni y si dalej do 1,2%1.
Spowolnienie gospodarcze na polskich rynkach eksportowych (w tym opó nione efekty
spowolnienia w roku bie cym) oraz aprecjacja polskiej waluty wzgl dem euro sprawiaj , i
eksport b dzie rósł wyra nie wolniej ni w 2008 r. i kolejny rok z rz du wolniej od importu.
Eksport wyra ony w euro wzro nie w przyszłym roku o ok. 9,7%, a import o ok. 12,0%.
W efekcie deficyt obrotów towarowych ulegnie pogorszeniu z ok. 16,5 mld EUR (4,4% PKB)
w 2008 r. do ok. 21,3 mld EUR (5,2% PKB) w roku 2009.
Oceniaj c pozycj zewn trzna Polski nale y uwzgl dni fakt, i w najbli szych latach
wi kszo rodków napływaj cych z Uni Europejskiej klasyfikowana b dzie poza
rachunkiem bie cym, na rachunku kapitałowym. Przewidywana warto net lending (+)/net
borrowing (-) (tj. sumy sald rachunku bie cego i kapitałowego) w 2009 r. nie powinna
przekroczy -4% PKB.
Oczekiwany napływ zagranicznych inwestycji bezpo rednich b dzie w latach 2008-2009
w dalszym ci gu odgrywał du rol w finansowaniu nierównowagi zewn trznej, finansuj c
niespełna 50% deficytu w roku 2008 i ok. 40% w 2009 r. Mimo pogł bienia si deficytu
obrotów bie cych w 2009 r. prognozowane nadwy ki rachunku kapitałowego i finansowego
powinny przyczyni si do zwi kszenia oficjalnych aktywów rezerwowych.
RYNEK PRACY
Dane dotycz ce przeci tnego zatrudnienia w pierwszych miesi cach 2008 r.
potwierdzaj bardzo dobr sytuacj na rynku pracy. W I półroczu br. zanotowano wysoki

1 MFW, Word Economic Outlook Update, lipiec 2008 r. We wst pnych prognozach z wrze nia 2008 r. zarówno
OECD (What is the economic outlook for OECD countries? An interim assessment), jak i Komisja Europejska
(Interim forecast) skorygowały w dół prognozy wzrostu PKB w strefie euro w 2008 r. do 1,3% (z 1,7%
zakładanych na wiosn 2008 r.).


10
wzrost zatrudnienia w gospodarce narodowej2 (w skali roku przeci tne zatrudnienie wzrosło
o 4,0%), przy czym szczególnie dobre wyniki dotycz sektora przedsi biorstw – przeci tne
zatrudnienie w przedsi biorstwach w okresie stycze – lipiec br. wzrosło w skali roku o 5,5%
(tj. o 279 tys. osób). Szacuje si , e przeci tne zatrudnienie w sektorze przedsi biorstw w
2008 r. b dzie wy sze o 4,9% ni w 2007 r., a w całej gospodarce narodowej3 wzrost
zatrudnienia wyniesie 3,5% (wobec wzrostu o 3,4% w 2007 r.).
Wysoki popyt konsumpcyjny i inwestycyjny w 2009 r. b d dodatnio oddziaływa na
wielko popytu na prac , w tym na tempo tworzenia nowych miejsc pracy. Mimo
przewidywanego nieznacznego osłabienia tempa wzrostu PKB, rok 2009 charakteryzowa
si b dzie wci wysokim (cho ni szym ni obserwowany w latach 2007-2008) wzrostem
zatrudnienia. Szacunki wskazuj , e przeci tne zatrudnienie w sektorze przedsi biorstw
w 2009 r. wzro nie o 3,0% (tj. o 160 tys. osób), a w całej gospodarce narodowej b dzie
o 2,0% (tj. o około 188 tys. osób) wy sze ni w roku 2008.
Obserwowanemu wzrostowi popytu na prac w 2008 r. towarzyszy znaczny spadek
bezrobocia. Na koniec lipca 2008 r. liczba bezrobotnych była o ok. 324 tys. osób ni sza ni
na koniec roku 2007. Według stanu na koniec lipca 2008 r. w urz dach pracy
zarejestrowanych było 1,4 mln bezrobotnych wobec 1,9 mln przed rokiem.
Z przeprowadzonych analiz wynika,
e na koniec 2008 r. liczba zarejestrowanych
bezrobotnych wyniesie około 1,4 mln osób, a stopa bezrobocia ukształtuje si na poziomie
9,1%, co w porównaniu do roku poprzedniego oznacza zmniejszenie si liczby bezrobotnych
o 347 tys. osób, tj. o 21,1%, a stopy bezrobocia o 2,3 pkt. proc.
Zgodnie z prognoz demograficzn GUS, rok 2009 b dzie ostatnim, w którym liczba
ludno ci w wieku produkcyjnym (w wieku 18-59/64 lat) wzro nie. Wzrost ten – na tle
ostatnich kilku lat - b dzie jednak bardzo niewielki i nieistotny z punktu widzenia prognozy
makroekonomicznej. W zakresie aktywno ci zawodowej zakłada si , e w 2009 r. nie b dzie
wyst pował ju tak du y, jak obserwowany w ostatnich latach, spadek aktywno ci
zawodowej ludno ci w wieku produkcyjnym. Polityka rynku pracy ukierunkowana na
pobudzenie aktywno ci zawodowej ludno ci, szczególnie w wieku około emerytalnym (np.
Program 50+), powinna ju w 2009 r. zacz przynosi pewne efekty. Z drugiej strony,
zach t do aktywnego uczestnictwa w rynku pracy powinny stanowi szybko rosn ce płace,
co powinno zwi kszy skłonno do poszukiwania i podejmowania pracy przez ludzi
dotychczas biernych zawodowo. W zwi zku z powy szym oczekuje si , e wska nik
aktywno ci zawodowej ludno ci w wieku produkcyjnym na koniec 2009 r. utrzyma si na
poziomie bliskim wska nikowi z ko ca 2008 r., tj. ok. 63% (wobec jego spadku o około 0,9
pkt. proc. na koniec 2008 r. w stosunku do ko ca 2007 r.). Uwzgl dniaj c powy sze czynniki

2
Bez jednostek małych - jednostki małe to podmioty, w których liczba pracuj cych nie przekracza 9 osób.
3 Pełna zbiorowo , tj. ł cznie z podmiotami, w których liczba pracuj cych nie przekracza 9 osób.

11
oraz przewidywany wysoki wzrost popytu na prac , szacuje si , e liczba bezrobotnych na
koniec 2009 r. zmniejszy si do około 1,3 mln osób, a stopa bezrobocia do około 8,5%.
INFLACJA
Po wzro cie odnotowanym w IV kwartale 2007 r., równie w 2008 r. poziom inflacji
kształtuje si powy ej górnej granicy dopuszczalnych odchyle od celu inflacyjnego NBP
(2,5% +/- 1 pkt. proc.). Przyspieszenie dynamiki cen odnotowano m.in. w przypadku
ywno ci, paliw i no ników energi , co było charakterystyczne nie tylko dla rynku polskiego,
ale tak e (w jeszcze wi kszej skali) dla gospodarki unijnej i wiatowej. W pierwszych siedmiu
miesi cach 2008 r. roczna dynamika cen konsumpcyjnych wyniosła 4,3%, a w całym 2008 r.
prognozowana jest na 4,4%.
W 2009 r., podobnie jak w bie cym roku, dynamika cen powinna kształtowa si pod
wpływem nadal wysokiej (chocia ju bardziej umiarkowanej ni w latach poprzednich)
dynamiki popytu krajowego i dobrej sytuacji na rynku pracy, skutkuj cych wzrostem siły
nabywczej ludno ci, a z drugiej strony pod wpływem zacie nienia polityki monetarnej,
aprecjacji złotego oraz korzystniejszego, z punktu widzenia inflacji, kształtowania si cen na
wiatowych i europejskich rynkach rolnych i surowcowych. Uwzgl dniaj c powy sze
zało enia rednioroczny wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych w 2009 r. prognozuje
si na poziomie 2,9%.
Dynamika cen produkcji sprzedanej przemysłu prognozowana jest na 2,8% rednio
w 2008 r. i 2,6% w 2009 r., a cen nakładów inwestycyjnych na 3,0% w obydwu latach.
PARAMETRY NOMINALNE: STOPY PROCENTOWE I KURS WALUTOWY
Stopy procentowe
Prognoza stóp procentowych NBP uwzgl dnia, e w latach 2008-2009 ich zmiany b d
podporz dkowane realizacji ci głego celu inflacyjnego w wysoko ci 2,5%, z dopuszczalnym
przedziałem waha +/-1 punkt procentowy. Kluczow rol w sygnalizowaniu kierunku polityki
pieni nej b dzie jak dotychczas odgrywała stopa referencyjna.
Po wzro cie stóp procentowych NBP w pierwszej połowie 2008 r. o 1,0 pkt proc.
przewiduje si , e Rada Polityki Pieni nej dokona w bie cym roku jeszcze jednej podwy ki
stóp, która zako czy obecny cykl zacie niania polityki monetarnej. W rezultacie stopa
referencyjna ukształtuje si w 2008 r. rednio na poziomie 5,8%.
Wobec przewidywanego spadku inflacji, stopniowego obni ania si tempa wzrostu
gospodarczego oraz słabni cia napi na rynku pracy, w drugiej połowie 2009 r.
prognozowany jest spadek stóp procentowych NBP. W uj ciu redniorocznym stopa
referencyjna wzro nie jednak do poziomu 6,2%.

12