Dla kogo równoważny czas pracy?

Przeczytaj także: Zmiana systemu czasu pracy a umowy o pracę

Równoważenie czasu pracy polega na tym, że w pewne dni czas pracy może być dłuższy od ogólnie obowiązującego, a w inne dni czas pracy może być skrócony. W ramach ustalonego okresu rozliczeniowego krótsze i dłuższe dobowe normy równoważą się wzajemnie, tak że przeciętna norma tygodniowa zostaje zachowana. „Równoważenie” norm może też polegać na wyznaczeniu pracownikom dodatkowych dni wolnych od pracy.

W równoważnym czasie pracy, określonym w art. 135 k.p., dopuszczalne jest wydłużenie dobowej normy czasu pracy do 12 godzin, przy zachowaniu przeciętnie 40 godzin na tydzień w przyjętym okresie rozliczeniowym.

Przykładowy rozkład czasu pracy dla dwóch pracowników (A i B) zatrudnionych w równoważnym czasie pracy z 12 godzinną normą dobową na okres dwóch tygodni: Przy pracach polegających na dozorze urządzeń lub związanych z częściowym pozostawaniem w pogotowiu do pracy dopuszczalna jest 16-godzinna dobowa norma czasu pracy (art. 136 k.p.).

Pracowników zatrudnionych przy pilnowaniu mienia lub ochronnie osób, a także pracowników zakładowych straży pożarnych i zakładowych służbach ratowniczych można zatrudniać przez 24 godziny na dobę (art. 137 k.p.).

Kodeks pracy przewiduje wyłączenie stosowania równoważnego czasu pracy wobec pewnych grup pracowników. Wymiar czasu pracy pracowników wymienionych w art. 148 k.p., tj.:

• zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których występują przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia,
• pracownic w ciąży,
• pracownic opiekujących się dzieckiem do lat 4, bez ich zgody, nie może przekraczać 8 godzin na dobę.

Pracownicy ci zachowują prawo do wynagrodzenia za czas nie przepracowany w związku ze zmniejszeniem z tego powodu ich wymiaru czasu pracy w wydłużonym dobowym czasie pracy. Pracownicy młodociani w wieku do 16 lat nie mogą pracować dłużej niż 6 godzin, a w wieku powyżej 16 lat - dłużej niż 8 godzin na dobę.

Czas pracy osoby niepełnosprawnej nie może przekraczać 8 godzin na dobę, a osoby niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo.

Warunki wprowadzenia

Pracodawca może wprowadzić równoważny czas pracy określony w art. 135 k.p., jeśli jest to uzasadnione rodzajem pracy lub jej organizacją. Ustawodawca wśród rodzajów prac uzasadniających stosowanie równoważnego czasu pracy wymienił prace uzależnione od warunków atmosferycznych lub pory roku (art. 135 § 3 k.p.).