Rodzaje umów pracy i współpracy

Przeczytaj także: Praca tymczasowa kontra umowy śmieciowe

Praca na wezwanie
Sprowadza się do tego, że pracodawca może wezwać pracownika w każdym, wybranym przez siebie momencie. Pracownik jest więc zobowiązany do całkowitej dyspozycyjności. Ten rodzaj pracy znajduje użycie, m.in. w handlu, hotelarstwie i turystyce oraz w innych sytuacjach, kiedy pracodawca nie jest w stanie przewidzieć, kiedy będzie potrzebował pracowników.

W prawie polskim podobny charakter do pracy na wezwanie ma instytucja dyżuru. Dyżur może być pełniony w zakładzie pracy, w domu lub w innym miejscu wskazanym przez pracodawcę, jednakże jest to pozostawanie w gotowości do wykonywania pracy "poza normalnymi godzinami pracy". Nie można więc wprowadzić pracy na wezwanie przez zawarcie umowy o pracę, w której pracownik obliguje się do pełnienia tego typu pracy (dyżuru) w domu. Jest to podstawowy zakres obowiązków pracownika takowej umowy. W razie konieczności zatrudnienia pomocniczych pracowników pracodawca może skorzystać usług agencji pracy tymczasowej albo zawrzeć umowy stosowane przy zatrudnieniu sezonowym i dorywczym.

Praca tymczasowa

Oferowana jest za pośrednictwem agencji pracy tymczasowej, z którą pracownik zawiera umowę. Agencja wypożycza pracowników pracodawcom, którzy na jakiś czas potrzebują pracownika (przeważnie jest to zastępstwo za długo chorującego lub przebywającego na urlopie pracownika albo przy pracach sezonowych). Agencja wypłaca pracownikowi wynagrodzenie, płaci składki i podatki, udziela urlopu oraz wydaje świadectwo pracy. Pracodawca korzystający z pracowników tymczasowych ma natomiast obowiązek zapewnić im odpowiednie warunki pracy oraz stosować się do zobowiązań wynikających z umowy zawartej z agencją. Tego typu pracownik powinien być traktowany na takich samych zasadach jak pracownicy firmy macierzystej. Poza tym pracodawca powinien zawiadamiać pracowników tymczasowych o wolnych stanowiskach pracy, na które poszukuje pracowników.

Reguły świadczenia pracy czasowej określa ustawa o zatrudnianiu pracowników tymczasowych. "Czasownikowi" należą się podobne przywileje pracownicze jak pracownikom etatowym. Ustawa zawiera też ograniczenia dotyczące zatrudniania „czasowników” – np. nie mogą być zatrudniani przy pracach szczególnie niebezpiecznych, a także określa, kto nie może korzystać z takich pracowników.

Samozatrudnienie

Samozatrudnienie definiuje się jako jednoosobową działalność gospodarczą, która najczęściej świadczy usługi lub wytwarza produkty na rzecz jednego odbiorcy.
Przedsiębiorca ma ograniczone perspektywy co do rodzaju świadczonego dobra, jak i jego ilości. W ramach samozatrudnienia sprawuje się przede wszystkim prace, które nie wymagają nadzoru. Są to najczęściej proste lub wysoko specjalistyczne usługi.

Taki model zatrudnienia jest dla pracodawcy praktycznym rozwiązaniem, albowiem samozatrudniony jest przedsiębiorcą i nie stosuje się wobec niego przepisów prawa pracy, tylko prawo cywilne. Oznacza to dla pracodawcy mniejsze koszty związane z zatrudnieniem pracownika (nieistnienie wynagrodzenia urlopowego, nie opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne). Przy wyborze takiej formy pracy jaką jest ”samozatrudnienie” należy zwrócić uwagę na kwestie, że zatrudnienie w warunkach charakterystycznych dla stosunku pracy jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy (art. 22 § 1¹ KP). Niedopuszczalne jest zastępowanie umów o pracę umowami cywilnoprawnymi, zachowując warunki wykonywania pracy charakterystyczne dla stosunku pracy wskazane w art. 22 § 1 KP (art. 22 § 1² KP).