Szanowni Państwo!
Zdaję sobie sprawę z tego, że poniższe rozważania mogą się wydać (nawet
bardzo) kontrowersyjne. Dlatego proszę o spokojną lekturę i naprawdę prawne
/ prawnicze odpowiedzi.
Z reguły autobusowe przedsiębiorstwa komunikacyjne w miastach wymagają
od pasażerów kasowania biletów - przynajmniej tych jednorazowych. Bilety
należy kasować w kasownikach.
Czym jest kasownik?
Kasownik jest urządzeniem / środkiem trwałym przedsiębiorstwa
komunikacyjnego (czyli przewoźnika).
O co "chodzi" (cojest przedmiotem) w umowie przewozu osoby (osób)?
Istota umowy osoby polega na tym, że przewoźnik zobowiązuje się
przewieźć klienta - pasażera na określonym odcinku (dystansie, trasie,
linii) w zamian za wzajemne świadczenie (z reguły pieniądze) pasażera na
rzecz przewoźnika.
Kto jest osobą właściwą / upoważnioną do obsługi urządzeń,
wchodzących w skład przedsiębiorstwa przewozowego?
Do obsługi tych urządzeń jest upoważniony skierowany do właściwych
czynności pracownik przedsiębiorstwa przewozowego.
W zamian za co pracownik przedsiębiorstwa przewozowego obsługuje
urządzenia, należące do przewoźnika?
W zamian za wynagrodzenie.
Czym jest faktycznie obsługa urządzeń, wchodzących w skład
przedsiębiorstwa?
Jest świadczeniem pracy.
Czy możńa, zgodnie z prawem, domagać się nieodpłatnego świadczenia
pracy?
Prawo pracy przewiduje odpłatność świadczenia pracy.
W dodatku:
- Art. 65 ust. 2 Konstytucji RP stanowi: "Obowiązek pracy może być nałożony
tylko przez ustawę".
- Art. 13 Kodeksu pracy: "Pracownik ma prawo do godziwego wynagrodzenia za
pracę. Warunki realizacji tego prawa określają przepisy prawa pracy oraz
polityka państwa w dziedzinie płac, w szczególności poprzez ustalanie
minimalnego wynagrodzenia za pracę."
- Art. 14 ust. 1 Prawa przewozowego: "Przewoźnik jest obowiązany do
zapewnienia podróżnym odpowiednich warunków bezpieczeństwa i higieny oraz
wygody i należytej obsługi."
W świetle powyższego, możemy dojść do następujących wniosków:
1. Przewoźnik domaga się od pasażera pozaumownej i nieodpłatnej obsługi
urządzeń, należących do przewoźnika.
2. Przewoźnik we wskazanym w pkt. 1. przypadku oszczędza na kosztach
pracy - pracę (czyli obsługę urządzeń - kasowników) świadczą nieodpłatnie
pasażerowie.
3. Uznawanie, że pasażer, posiadający odpowiedni bilet, którego nie
skasował, jeździ "na gapę" można uznać za faktyczną represję za to, że
pasażer nie obsługiwał bezpłatnie urządzenia (kasownika), należącgo do
przwoźnika.
4. Prawo przewozowe nie stanowi nic o:
- obowiązku pracy pasażera na rzecz przewoźnika,
- samoobsłudze; jest mowa tylko o obsłudze pasażera przez przewoźnika i jego
personel.

Z poważaniem,
Janusz Polanowski