Rządowy projekt ustawy o zmianie ustaw regulujących wykonywanie niektórych zawodów

124
osób taksówką. Zgromadzone dane pozwalają postawić tezę, że gdyby postulowane zmiany
obowiązywały od stycznia 2012 r., liczba usługodawców na warszawskim rynku zwiększyłaby
się o ponad 2 400 osób (wobec ok. 650 osób przy obecnym stanie prawnym)51.

Liczba osób przystępujących do egzaminu w Warszawie oraz jego zdawalność

ródło: Ministerstwo Sprawiedliwości.
Oszacowano możliwą skalę spadku dochodów miasta stołecznego Warszawy w związku
z proponowanym odstąpieniem od obligatoryjnego wymogu przeprowadzenia egzaminu na
podstawie danych z budżetu miasta na 2012 r. Wpływy z tytułu opłat za egzaminy przyjęto na
poziomie 320 tys. zł, podczas gdy na wypłaty dla egzaminatorów prowadzących egzaminy dla
taksówkarzy przewidziano kwotę 76,2 tys. zł. Oznacza to, że z tytułu organizacji egzaminu
przewidywana jest nadwyżka finansowa w wysokości 243,8 tys. zł. Liczba licencji wydanych
w Warszawie stanowi ok. 15% łącznej liczby licencji udzielonych w całym kraju, jednak
szacowanie na tej podstawie potencjalnego spadku dochodów sektora finansów publicznych
w związku z odstąpieniem od obligatoryjnego wymogu przeprowadzenia egzaminu może być
obarczone dużym błędem z tego powodu, że Warszawa jako największa metropolia w Polsce nie
jest reprezentatywna dla całego kraju.

m) Deregulacja dostępu do zawodu przewodnika turystycznego miejskiego, terenowego
i górskiego oraz pilota wycieczek
Zakres proponowanych zmian

51 Poczyniono tu logiczne założenie, że największą barierą w uzyskaniu licencji taksówkarza jest wymóg zdania
egzaminu. Za jego prawdziwością przemawia znaczne zróżnicowanie zdawalności egzaminów w poszczególnych
miastach (w 2011 r wyniosła ona w Warszawie – 22%, podczas gdy w Szczecinie 85%), oraz fakt, że pozostałe
ograniczenia nie zniechęciły 617 osób przystępujących do egzaminu w Warszawie w pierwszym kwartale 2012 roku.

125
Dotychczasowe wymagania
Postulowane zmiany
Korzyść dla osoby chcącej uzyskać dostęp do
wykonywania zawodu i inne korzyści społeczne
Pełnoletniość


Wykształcenie średnie


Zaświadczenie o stanie zdrowia
Zniesienie obowiązku*
Likwidacja wymogu uzyskania zaświadczenia
umożliwiającym wykonywanie
zadań przewodnika turystycznego
lub pilota wycieczek
Niekaralność za przestępstwa


umyślne lub inne popełnione w
związku z wykonywaniem zadań
przewodnika turystycznego lub
pilota wycieczek
Odbycie szkolenia teoretycznego
Zniesienie obowiązku* Oszczędność ok. 1500 - 1800 zł, likwidacja
i praktycznego
wymogu ok. półrocznego kursu
Wniesienie opłaty 240 zł i zdanie
Zniesienie obowiązku* Oszczędność 240 zł.
egzaminu
* nie dotyczy przewodników turystycznych górskich52

Wpływ proponowanych zmian na rynek pracy
Według szacunków Ministerstwa Sportu i Turystyki obecnie w Polsce prawo do wykonywania
zawodu przewodnika turystycznego miejskiego posiada 6 289 osób, przewodnika turystycznego
terenowego 8 063 osób, a przewodnika turystycznego górskiego 5 714 osób. Zawód pilota
wycieczek wykonuje 43 889 osób53. Aktualnie uprawnienia przewodnickie są wymagane
w dziesięciu miastach: Gdańsk, Gdynia, Sopot (łącznie), Katowice z Górnośląskim Okręgiem
Przemysłowym (łącznie), Kraków, Lublin, Łódź, Poznań, Szczecin, Toruń, Warszawa,
Wrocław54.
Zgodnie z informacjami uzyskanymi przez Najwyższą Izbę Kontroli w trakcie kontroli
realizacji zadań wynikających z ustawy o usługach turystycznych26 w okresie od początku
2006
r. do końca I półrocza 2009 r. w sześciu województwach objętych kontrolą
(tj. mazowieckim, małopolskim, śląskim, dolnośląskim, pomorskim i wielkopolskim) do
egzaminów na przewodnika turystycznego przystąpiły ogółem 3 172 osoby, a zdało 1 888 osób
(59,5%). NIK stwierdziła jednak znaczne zróżnicowanie odsetka osób zdających egzaminy

52 Przewodnik górski międzynarodowy będzie oparty jedynie o międzynarodowy, uznawany w Polsce certyfikat
UIAGM (obecnie w Polsce zawód ten wykonuje 21 osób).
53 Stan na 31 września 2011 r.
54 Rozporządzenie ministra gospodarki i pracy z dnia 16 sierpnia 2004 r. w sprawie przewodników turystycznych
i pilotów wycieczek.
26 „Informacja o wynikach kontroli realizacji zadań wynikających z ustawy o usługach turystycznych przez
marszałków województw, które przygotowują się do turnieju Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej UEFA EURO
2012”, Najwyższa Izba Kontroli, Delegatura w Gdańsku, styczeń 2010 r., http://www.nik.gov.pl/kontrole/wyniki-
kontroli-nik/pobierz,px_remote_lgd_p_09_130_201002151228101266233290_01,typ,kk.pdf.

126
pomiędzy poszczególnymi województwami: od 45% w woj. małopolskim do 83% w woj.
śląskim.

Wykres. Odsetek osób, które zdały egzamin na przewodnika turystycznego w okresie 2006 – I półrocze
2009 r.
śląskie
83%
w ielkopolskie
76%
dolnośląskie
71%
mazow ieckie
63%
pomorskie
59%
małopolskie
45%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%

ródło: „Informacja o realizacji zadań wynikających z ustawy o usługach turystycznych…”, NIK.

Informacje uzyskane przez Ministerstwo Sprawiedliwości w urzędach marszałkowskich
wskazują na utrzymywanie się zróżnicowania odsetka zdawalności egzaminów na przewodnika
turystycznego, co zostało przedstawione w tabeli poniżej.
Tabela. Liczba osób, które przystąpiły i zdały egzamin na przewodnika turystycznego w 2011 r.
Przystąpiło Zdało Zdawalność
Katowice 21
18
85,7%
Lublin 28
23
82,1%
Warszawa 286
199
69,6%
Trójmiasto* 73
49
67,1%
Toruń 43
28
65,1%
Poznań 61
36
59,0%
Szczecin 75
41
54,7%
Wrocław 62
32
51,6%
Kraków 166
37
22,3%
Łódź
29
5
17,0%

127
*dane za lata 2010 – 2011
ródło: urzędy marszałkowskie.
Do egzaminów na przewodnika turystycznego przystąpiły w latach 2006-2009 ogółem 3172
osoby a zdało 1888 osób (60%), pilota wycieczek – odpowiednio – 9155 i 6560 (72%) i ze
znajomości języka obcego – odpowiednio – 839 i 621 (74%) wg danych raportu NIK ze stycznia
2010 r. obejmującego kontrolę nadawania, zawieszanie, przywracanie i cofanie uprawnień
przewodnika turystycznego i pilota wycieczek w sześciu województwach: mazowieckim,
małopolskim, śląskim, dolnośląskim, pomorskim i wielkopolskim. Przystępujący do egzaminów
ponosili opłatę egzaminacyjną w wysokości 120 zł. W latach 2006 – 2009 (I półrocze) do
3 urzędów marszałkowskich wpłynęło łącznie 20 skarg na działalność przewodników
turystycznych i pilotów wycieczek.
Z uwagi na znaczną heterogeniczność rynku (zróżnicowanie sytuacji w poszczególnych
miastach) do oceny wpływu proponowanych zmian na rynek pracy przyjmujemy metodę case
studies. Według danych Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego licencję
przewodnika turystycznego miejskiego po Krakowie posiada ok. 1200 osób. Liczbę osób
przystępujących do egzaminu oraz tych, które uzyskały licencję przewodnika przedstawia
poniższy wykres:


ródło: Ministerstwo Sprawiedliwości.

Jego analiza nie pozostawia wątpliwości, że o ile dostęp do zawodu przewodnika terenowego
(w województwie małopolskim) nie jest ograniczany, o tyle w przypadku przewodników
miejskich (lewa oś) po Krakowie obowiązkowy egzamin stanowi istotną barierę dla osób
pragnących wejść na rynek. Należy jednak podkreślić, że analiza wpływu proponowanych
rozwiązań na rynek pracy zawężona do osób nieskutecznie podchodzących do egzaminu, jest
dalece zaniżona. Na uwagę zasługuje przede wszystkim zainteresowanie absolwentów kierunku

128
turystyka i rekreacja55 (historia sztuki itp.) stałym lub czasowym wykonywaniem zawodu
(w przypadku sezonowego wykonywania zawodu ograniczenia w postaci czasu oraz kosztów
kursu prawdopodobnie zniechęciły większość chętnych). Można więc przyjąć, że
zainteresowanie to przełoży się na stworzenie nowych, kreujących miejsca pracy modeli
biznesowych, znacząco różniących się od stosowanych obecnie przez większość przewodników.
Informacje dotyczące kosztów kontroli osób wykonujących zadania przewodnika
turystycznego miejskiego i terenowego oraz pilotów wycieczek, jak również podmiotów
szkolących osoby zamierzające wykonywać te zawody, są trudno dostępne. Kontrola
przeprowadzona przez Najwyższą Izbę Kontroli w zakresie realizacji zadań wynikających
z ustawy o usługach turystycznych w okresie od początku 2006 r. do końca I półrocza 2009 r.
w sześciu województwach (mazowieckim, małopolskim, śląskim, dolnośląskim, pomorskim
i wielkopolskim) wykazała, iż w czterech spośród tych województw marszałkowie w ogóle lub
nie w pełni wywiązali się z obowiązku przeprowadzania okresowych kontroli wykonywania
zadań przez przewodników turystycznych i pilotów wycieczek. W wyniku tej samej kontroli
stwierdzono także, że marszałkowie 4 województw (dolnośląskiego, małopolskiego,
pomorskiego i śląskiego) w ogóle lub nie w pełni wywiązywali się z obowiązku przeprowadzania
okresowych kontroli organizatorów szkoleń.
Dane o liczbie kontroli przewodników turystycznych i pilotów wycieczek przeprowadzonych
w poszczególnych województwach zostały zamieszczone w poniższej tabeli.

Kontrole
Kontrole
Kontrole
Kontrole
w 2006 r.
w 2007 r.
w 2008 r.
w I półroczu 2009 r.




Wyszczególnienie
w
h
w
h
w
h
w
h
kó

kó

kó

kó

znyc
ów
znyc
ów
znyc
ów
znyc
ów
odni
tyc
lot
ieczek
odni
tyc
lot
ieczek
odni
tyc
lot
ieczek
odni
tyc
lot
ieczek
ew
pi
yc
pi
yc
pi
yc
pi
yc
w
ew
w
ew
w
ew
w
prz
turys
prz
turys
prz
turys
prz
turys
dolnośląskie 127
0
82
0
30
0
0
0
małopolskie 2
0
4
14
4
9
1
15
mazowieckie
2 0 0 0 0 0
0
0

55 Obecnie w Krakowie na tym kierunku można studiować na 11 uczelniach publicznych i prywatnych. Liczbę
studentów tego kierunku w skali kraju można szacować na podstawie publikowanej przez GUS liczby studentów
w układzie klasyfikacji edukacji ISCED 1997 podgrupy usługi dla ludności utrzymującej się w ostatnich latach na
poziomie 66 000.