Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny

Wyodrębniona penalizacja przestępstw motywowanych uprzedzeniami
wobec kobiet jest konieczna, bo dotychczasowe regulacje nie stanowią skutecznej
tamy dla tego zjawiska. Pokazują to w szczególno ci przytoczone wy ej statystyki
przemocy domowej, które przez lata konsekwentnie utrzymują się na zbli onym
poziomie. Specyfiką przestępstw wymierzonych w kobiety jest tak e to, e
sprawcami są bardzo często osoby najbli sze (w rozumieniu art. 115 § 11 kk) dla
pokrzywdzonych. Do ich cigania w trybie prywatnoskargowym (art. 212 kk, art. 216
kk i art. 217 kk) lub na wniosek pokrzywdzonej (art. 190 § 1 kk) niezbędna jest
inicjatywa pokrzywdzonej. Bardzo często jest to wymóg niemo liwy do spełnienia.
Omawiając problem hate crimes wymierzonych w kobiety nie sposób nie
odnie ć się do jedynej ró nicy pomiędzy tą grupą a innymi, które projektuje się objąć
ochroną prawno karną: jest nią liczebno ć grupy. W Polsce kobiety stanowią około
52% populacji. Jednocze nie niska pozycja kulturowa kobiet skutecznie niweluje ich
przewagę liczebną nad mę czyznami. Wprawdzie przestępstwa z nienawi ci nie
muszą być kierowane przeciw osobom nale ącym do mniejszo ci, to w Polsce
kobiety są jedyną grupą, która do wiadcza takiej przestępczo ci i zarazem nie jest
grupą mniejszo ciową.

Sytuacja osób homoseksualnych i osób biseksualnych
Stosunek Polek i Polaków do osób homoseksualnych i osób biseksualnych a
tak e sytuacja i odczucia tych osób były w ostatnich latach przedmiotem szeregu
badań. Poni ej zaprezentowane zostaną:
 wybrane wyniki badań opinii publicznej ukazujące nastawienie społeczne w
szczególno ci do osób homoseksualnych (informacje dotyczące danego badania
ka dorazowo towarzyszą przedstawianym wynikom),
 najwa niejsze ustalenia raportu Sytuacja społeczna osób biseksualnych i
homoseksualnych w Polsce. Raport za lata 2005 i 2006, przygotowanego wspólnie
przez dwie organizacje pozarządowe walczące z dyskryminacją osób
homoseksualnych i osób biseksualnych: Stowarzyszenie „Lambda-Warszawa”
oraz Stowarzyszenie „Kampania Przeciw Homofobii”.
30

Brak statystyk policyjnych dotyczących orientacji seksualnej osób pokrzywdzonych
(oparty na wyja nieniu, e orientacja seksualna to jedna z „danych wra liwych”,
których Policja nie mo e gromadzić ani przetwarzać) wymusza rekonstrukcję
sytuacji w oparciu o powy sze dane.

Sytuacja społeczna osób homoseksualnych i osób biseksualnych – badania opinii
publicznej
Sonda CBOS z 1-4 lipca 2005 roku przeprowadzony na grupie 1021
dorosłych Polek i Polaków w ramach badania „Bie ące problemy i wydarzenia”.
W ramach przedmiotowego sonda u respondentkom i respondentom
zadano szereg pytań dotyczących osób homoseksualnych, tego, jak są postrzegane
oraz jakie prawa powinny im przysługiwać.
 83,0% osób uczestniczących w badaniu stwierdziło, e nie zna adnej osoby
homoseksualnej.
 78,0% osób uczestniczących w badaniu odmówiło osobom homoseksualnym
prawa do zachowania zgodnie z „ich sposobem bycia” w miejscach publicznych.
 osobom uczestniczącym w badaniu zadano pytanie „Jak by
zareagowała/zareagował, gdyby osoba homoseksualna została…?”,
przedstawiając respondentom i respondentkom szereg sytuacji; odpowiedzi
przedstawiono poni ej.


Jak byś zareagowała/zareagował,
homoseksualny
Homoseksualna
gdyby osoba homoseksualna
mężczyzna
kobieta
została…
procenty
twoim sąsiadem/twoją sąsiadką
nie miałbym/miałabym nic
56
54
przeciwko
byłbym/byłabym przeciwko
38
40
temu
trudno powiedzieć
6
6
31

twoim bliskim współpracownikiem/twoją bliską współpracownicą
nie miałbym/miałabym nic
45
42
przeciwko
byłbym/byłabym przeciwko
50
53
temu
trudno powiedzieć
5
5
twoim przeło onym/twoją przeło oną
nie miałbym/miałabym nic
41
42
przeciwko
byłbym/byłabym przeciwko
53
53
temu
trudno powiedzieć
6
5
posłem/posłanką z twojego okręgu wyborczego
nie miałbym/miałabym nic
37
38
przeciwko
byłbym/byłabym przeciwko
57
56
temu
trudno powiedzieć
6
6
nauczycielem/nauczycielką twoich dzieci
nie miałbym/miałabym nic
19
21
przeciwko
byłbym/byłabym przeciwko
77
75
temu
trudno powiedzieć
4
4
opiekunem/opiekunką twoich dzieci
nie miałbym/miałabym nic
11
14
przeciwko
byłbym/byłabym przeciwko
86
83
temu
trudno powiedzieć
3
3
32

 Na pytanie „co by zrobił/zrobiła, gdyby twoje dziecko okazało się osobą
homoseksualną?”, respondenci i respondentki udzielili następujących
odpowiedzi:
o
zaakceptowałbym/zaakceptowałabym to bez trudu – 6,0%
o
zaakceptowałbym/zaakceptowałabym to z trudem – 47,0%
o
nie zaakceptowałbym/nie zaakceptowałabym tego i próbowałabym/
próbowałbym to zmienić – 38,0%
o
trudno powiedzieć – 9,0%
 Zapytane o stosunek do homoseksualno ci, osoby uczestniczące w badaniu
udzieliły następujących odpowiedzi:
o
homoseksualno ć jest czym normalnym – 6,0%
o
homoseksualno ć nie jest czym normalnym, ale powinna być tolerowana –
55,0%
o
homoseksualno ć nie jest czym normalnym i nie powinna być tolerowana –
34,0%
o
trudno powiedzieć – 7,0%

Sonda CBOS z 9–12 maja 2008 roku przeprowadzony na grupie 1116
dorosłych Polek i Polaków w ramach badania „Aktualne problemy i wydarzenia”.
W ramach przedmiotowego sonda u respondentkom i respondentom
zadano szereg pytań dotyczących osób homoseksualnych, tego, jak są postrzegane
oraz jakie prawa powinny im przysługiwać.
 83,0% osób uczestniczących w badaniu stwierdziło, e nie zna adnej osoby
homoseksualnej (wynik identyczny jak w badaniu z lipca 2005 roku).
 69,0% osób uczestniczących w badaniu odmówiło osobom homoseksualnym
prawa do zachowania zgodnie z „ich sposobem bycia” w miejscach publicznych.
 Zapytane o stosunek do homoseksualno ci, osoby uczestniczące w badaniu
udzieliły następujących odpowiedzi:
o
homoseksualno ć jest czym normalnym – 8,0%
o
homoseksualno ć nie jest czym normalnym, ale powinna być tolerowana –
52,0%
33

o
homoseksualno ć nie jest czym normalnym i nie powinna być tolerowana –
31,0%
o
trudno powiedzieć – 9,0%
 Zapytane o to, jakie jest nastawienie większo ci społeczeństwa do
homoseksualno ci, osoby uczestniczące w badaniu udzieliły następujących
odpowiedzi:
o
yczliwe – 1%
o
obojętne – 25%
o
wrogie – 66%
o
trudno powiedzieć – 8%
 Zapytane o to, jakie powinno być nastawienie państwa do osób
homoseksualnych, osoby uczestniczące w badaniu udzieliły następujących
odpowiedzi:
o
państwo powinno ochraniać osoby homoseksualne – 13%
o
państwo powinno obojętnie traktować osoby homoseksualne – 57%
o
państwo powinno zwalczać osoby homoseksualne – 20%
o
trudno powiedzieć – 10%
W konkluzji przeprowadzonych badań oraz po porównaniu ich wyników z
wynikami badań przeprowadzonymi od 1988 roku, CBOS stwierdza, e postawy
społeczne wobec osób homoseksualnych są trwałe i mocno ugruntowane, czego dowodzi
zdecydowanie i konsekwencja, z jaką znacząca grupa respondentów sprzeciwia się przyznaniu
im jakichkolwiek praw. Wydaje się, że ani zmiana ustroju, ani wstąpienie do Unii
Europejskiej nie zmieniły istotnie nastawienia społeczeństwa. Chwilowe zmiany opinii
zanotowali my w momencie, kiedy restrykcje wymierzone w homoseksualistów wiązano z
możliwymi zagrożeniami swobody zrzeszania się innych grup: być może wtedy niektórzy
przestali my leć o prawach gejów i lesbijek w kontek cie swoich opinii na temat
homoseksualizmu, a zaczęli widzieć je jako czę ć porządku demokratycznego.




34