Rządowy projekt ustawy o zdrowiu publicznym

– 20 –
składania wniosków oraz przekazywania środków, z uwzględnieniem racjonalności
i ciągłości finansowania zadań.”;
2)
w art. 88 w ust. 4 kropkę zastępuje się średnikiem i dodaje się pkt 5 w brzmieniu:
„5) zadania określone w przepisach o zdrowiu publicznym.”.
Art. 26. Wojewoda po raz pierwszy dołącza opinię dotyczącą zgodności zrealizowanych
lub podjętych zadań z priorytetami dla regionalnej polityki zdrowotnej, o których mowa w
art. 95c ustawy zmienianej w art. 22, do:
1)
informacji zbiorczej, o której mowa w art. 12 ust. 5, za 2017 r.;
2)
wniosku, o którym mowa w art. 48d ust. 2 ustawy zmienianej w art. 22, składanego w
2017 r.
Art. 27. 1. Do zadań z zakresu zdrowia publicznego, których realizacja rozpoczęła się
przed dniem wejścia w życie ustawy, stosuje się przepisy dotychczasowe.
2. Do postępowań dotyczących realizacji zadań z zakresu zdrowia publicznego
wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy stosuje się przepisy
dotychczasowe.
Art. 28. 1. Na 2016 r. następujące programy:
1)
wojewódzki program profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz
gminny program profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, o których
mowa w art. 4 ust. 1 oraz art. 41 ust. 2 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o
wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi,
2)
Wojewódzki Program Przeciwdziałania Narkomanii oraz Gminny Program
Przeciwdziałania Narkomanii, o których mowa w art. 9 ust. 1 oraz art. 10 ust. 2 ustawy z
dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii
– są uchwalane i realizowane na dotychczasowych zasadach.
2. Działania podejmowane przez jednostki samorządu terytorialnego w 2016 r. w
zakresie ochrony zdrowia psychicznego są realizowane na dotychczasowych zasadach.
Art. 29. 1. W latach 2016–2025 maksymalny limit wydatków będących skutkiem
finansowym ustawy wynosi dla:
1)
budżetu państwa w części 46, w roku:
a)
2016 – 70 mln zł,
b) 2017 – 80 mln zł,
c)
2018 – 80 mln zł,
– 21 –
d) 2019 – 80 mln zł,
e)
2020 – 80 mln zł,
f)
2021 – 80 mln zł,
g) 2022 – 80 mln zł,
h) 2023 – 80 mln zł,
i)
2024 – 80 mln zł,
j)
2025 – 80 mln zł;
2)
budżetu państwa w części 85, w roku:
a)
2016 – 0,7 mln zł,
b)
2017 – 0,7 mln zł,
c)
2018 – 0,7 mln zł,
d)
2019 – 0,7 mln zł,
e)
2020 – 0,7 mln zł,
f)
2021 – 0,7 mln zł,
g)
2022 – 0,7 mln zł,
h)
2023 – 0,7 mln zł,
i)
2024 – 0,7 mln zł,
j)
2025 – 0,7 mln zł;
3)
Funduszu Rozwiązywania Problemów Hazardowych, Funduszu Rozwoju Kultury
Fizycznej i Funduszu Zajęć Sportowych dla Uczniów, w roku:
a)
2016 – 70 mln zł,
b)
2017 – 60 mln zł,
c)
2018 – 60 mln zł,
d)
2019 – 60 mln zł,
e)
2020 – 60 mln zł,
f)
2021 – 60 mln zł,
g)
2022 – 60 mln zł,
h)
2023 – 60 mln zł,
i)
2024 – 60 mln zł,
j)
2025 – 60 mln zł.
2. W przypadku gdy wielkość wydatków, o których mowa w ust. 1, po pierwszym
półroczu danego roku budżetowego wyniesie więcej niż 65% limitu wydatków
przewidzianych na dany rok, wielkość przyznanych środków przeznaczonych na wydatki
– 22 –
obniża się w drugim półroczu o kwotę stanowiącą różnicę między wielkością tego limitu a
kwotą przekroczenia wydatków. W pierwszej kolejności ogranicza się wydatki na zadania, o
których mowa w art. 2 pkt 1, 5, 7 i 8.
3. Organem właściwym do monitorowania wykorzystania limitów wydatków, o których
mowa w ust. 1, jest minister właściwy do spraw zdrowia, a organami właściwymi do
wdrożenia mechanizmu korygującego, o którym mowa w ust. 2, są odpowiednio minister
właściwy do spraw zdrowia, minister właściwy do spraw kultury fizycznej oraz
wojewodowie.
4. Minister właściwy do spraw kultury fizycznej oraz wojewodowie są obowiązani do
przekazywania ministrowi właściwemu do spraw zdrowia informacji o stopniu realizacji
zadań z zakresu zdrowia publicznego, umożliwiających monitorowanie limitu wydatków, o
których mowa w ust. 1, w terminie umożliwiającym wdrożenie mechanizmu korygującego.
Art. 30. Ustawa wchodzi w życie w terminie 14 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem:
1)
art. 4 ust. 2 pkt 7, który wchodzi w życie z dniem 1 października 2017 r.;
2)
art. 9, art. 19 pkt 1, 3, 4 i 6, art. 20, art. 23 i art. 25 pkt 1, które wchodzą w życie z dniem
1 stycznia 2016 r.;
3)
art. 12 i art. 22, które wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2017 r.;
4)
art. 21, który wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2018 r.

1

Uzasadnienie
1. Uzasadnienie podjęcia prac
Rozwój gospodarczy i społeczny Rzeczypospolitej Polskiej w ostatnich trzech dekadach
przyniósł wiele korzystnych zmian dla sytuacji zdrowotnej w naszym kraju. Wśród
najistotniejszych czynników można wymienić poprawiające się warunki życia, wzrastającą
wiedzę i dbałość o własne zdrowie, a także reformy systemu opieki zdrowotnej. Ich efektem
jest nieustająca poprawa stanu zdrowia Polaków. Jednak umieralność i przeciętna długość życia
w naszym kraju są wciąż na poziomie gorszym niż wynoszą średnie wskaźniki dla krajów Unii
Europejskiej, a poprawa tych wskaźników nie następuje w wystarczająco szybki sposób.
Społeczeństwo jest obciążone istotnie chorobami cywilizacyjnymi, powodowanymi przede
wszystkim stylem życia.
Koszty tych chorób cywilizacyjnych, liczone w dziesiątkach miliardów złotych rocznie,
kilkudziesięciokrotnie przekraczają wydatki przeznaczane na zapobieganie tym chorobom. Jak
pokazują zagraniczne badania naukowe, znacznej części przewlekłych chorób cywilizacyjnych
można zapobiegać. Według szacunków WHO (Światowej Organizacji Zdrowia) nawet 80%
chorób sercowo-naczyniowych i 40% nowotworów można skutecznie zapobiec, redukując
narażenie na czynniki ryzyka.
Całkowite koszty chorób sercowo-naczyniowych (hospitalizacje, leki, produktywność utracona
z powodu wcześniejszych rent i emerytur, przedwczesna umieralność, zwolnienia chorobowe
itd.) wyniosły w 2011 r. 42 mld złWzrost kosztów związanych z chorobami sercowo-
naczyniowymi będzie jeszcze silniejszy i zdecydowanie bardziej dotkliwy dla gospodarki.
Szacuje się, że całkowite koszty związane z tą grupą chorób wzrosną z obecnych 42 mld zł
rocznie do 93,0 mld zł w 2030 r., z czego koszty bezpośrednie (świadczenia zdrowotne i leki)
wyniosą 39,6 mld zł (obecnie 15,3 mld zł), zaś pośrednie – 53,3 mld zł (obecnie 26,7 mld zł).
Według danych Instytutu Żywności i Żywienia otyłość jest co roku przyczyną ok. 1,5 mln
hospitalizacji w Rzeczypospolitej Polskiej, a leczenie otyłości i jej powikłań pochłania 21%
budżetu przeznaczonego na ochronę zdrowia (tj. 14,5 mld zł). Liczba zgonów w Polsce z
powodu chorób uznanych jako zależne od palenia tytoniu jest szacowana na ok. 67 tys. rocznie

1 „Sytuacja zdrowotna ludności Polski i jej uwarunkowania”, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego –
Państwowy Zakład Higieny, red. B. Wojtyniak, P. Goryński, B. Moskalewicz, Warszawa 2012 r., str. 11 i 12.
2 „Analiza zmian społeczno-demograficznych oraz wpływu złego odżywiania, niedostatecznej aktywności
fizycznej, nałogów i innych czynników ryzyka na rozpowszechnienie oraz koszty cukrzycy i chorób sercowo-
naczyniowych w Polsce, Stan obecny i prognoza do 2030 roku”, KPMG Polska 2012 r.
2

(a zatem nawet co piąty zgon jest efektem palenia tytoniu). Dodatkowo straty spowodowane
wyłącznie biernym paleniem tytoniu sięgają 5,5 mld zł.
Rosnące w zastraszającym tempie koszty opieki zdrowotnej należy zestawić z niekorzystnymi
prognozami demograficznymi, które to czynniki w istotny sposób będą determinować przyszły
rozwój gospodarczy. Najnowsze prognozy wskazują na dalszy spadek liczby ludności
Rzeczypospolitej Polskiej oraz istotne zmiany w strukturze wieku populacji. Zdecydowanie
niepokoi fakt, że największe ubytki następują w grupie osób w wieku produkcyjnym. O ile w
2013 r. liczba Polaków w tej grupie przekraczała 24 mln, o tyle w 2050 r. będzie to już tylko 19
mln. Zatem tak istotna jest dbałość o dobry stan zdrowia osób, które będą przyczyniać się do
podtrzymania i rozwoju gospodarki. Jednym ze szczególnie ważnych aspektów branych pod
uwagę przy analizie kosztów społecznych chorób są nie tylko wydatki Narodowego Funduszu
Zdrowia ponoszone na finansowanie świadczeń zdrowotnych, ale także koszty związane z
niezdolnością do pracy.
Prognozowany gwałtowny wzrost wydatków związanych z chorobami cywilizacyjnymi, które
bardzo istotnie obciążą Narodowy Fundusz Zdrowia, będzie miał istotny wpływ na budżet
państwa przy jednoczesnym spadku liczby osób utrzymujących stabilność finansową z
podatków i składek zdrowotnych. Pogorszenie stanu zdrowia społeczeństwa wpłynie na
wszystkie sektory, zmniejszy produktywność i spowoduje konieczność alokowania
dodatkowych środków na leczenie kosztem innych działów administracji.
Potrzeba przygotowania projektowanej ustawy wynika przede wszystkim z konieczności
utworzenia mechanizmów pozwalających na osiągnięcie poprawy sytuacji zdrowotnej
społeczeństwa. Zadaniem władz publicznych jest prowadzenie działań przyczyniających się do
ochrony i poprawy zdrowia. Nie ulega wątpliwości, że zdrowie populacji stanowi wartość samą
w sobie, a spójna i efektywna polityka państwa w zakresie zdrowia publicznego w sposób
zasadniczy wpływa na funkcjonowanie społeczeństwa. Dobry stan zdrowia obywateli jest
niezbędnym warunkiem rozwoju kraju, z jednej strony stymulując wzrost gospodarczy, z
drugiej natomiast nie obciążając systemu ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych.
Wśród największych problemów zdrowia publicznego wymienia się choroby układu krążenia,
nowotwory, choroby układu oddechowego, cukrzycę oraz choroby psychiczne, które
powodowane są m.in. przez palenie wyrobów tytoniowych, nadmierne spożycie alkoholu,
nieprawidłową dietę oraz niewystarczającą aktywność fizyczną. Bardzo istotną kwestią są

3 Globalny sondaż dotyczący używania tytoniu przez osoby dorosłe (GATS) Polska 2009-2010, Ministerstwo
Zdrowia, Światowa Organizacja Zdrowia 2010 r.
4 “Global status report on noncommunicable diseases 2014”, Światowa Organizacja Zdrowia, 2014 r. str. 9.