Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw

informacji zawartych w załączniku V dyrektywy Seveso III obejmuje informacje
będące w posiadaniu organów (informacje o kontrolach), niektóre elementy zostaną
uwzględnione w przepisach wydanych na podstawie zmienianego art. 267 ust. 4 ustawy
Poś.
W nowym brzmieniu art. 262 ustawy Poś (art. 1 pkt 15 projektu) uwzględniono
możliwość udziału w postępowaniu, którego przedmiotem jest sporządzenie
wewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego, przedstawicieli firm zewnętrznych,
zgodnie z art. 12 ust. 4 dyrektywy Seveso III.
Zaproponowana zmiana w art. 264 pkt 2 ustawy Poś (art. 1 pkt 16 projektu) wynika
z potrzeby wskazania, że prowadzący zakład, w przypadku wystąpienia poważnej
awarii przemysłowej, przekazuje informacje na temat strat materialnych, co jest zgodne
z dyrektywą Seveso III.
Nowe art. 264a–264d ustawy Poś (art. 1 pkt 17 projektu) stanowią logiczną
konsekwencję wcześniej wprowadzonych zmian. Jednocześnie zaproponowano zmianę
terminu na zaopiniowanie przez właściwe organy PSP programu zapobiegania
poważnym awariom, z 14 na 30 dni. Wynika to z wagi tego dokumentu w całym
systemie zapobiegania poważnym awariom przemysłowym. Coraz większa jego
złożoność, wiąże się niejednokrotnie z koniecznością przeprowadzenia czynności
kontrolno-rozpoznawczych mających na celu sprawdzenie zgodności zapisów
ocenianego programu zapobiegania poważnym awariom ze stanem faktycznym.
Ponadto w nowym art. 264c ust. 2 ustawy Poś zaproponowano, aby termin na
zaopiniowanie wewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego lub zmian do
wewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego wynosił 2 miesiące (od dnia złożenia
przedmiotowych dokumentów właściwym organom). Konieczność zapewnienia
organom PSP ww. terminu wynika z faktu, że dokumenty te stanowią integralną całość
z raportem o bezpieczeństwie i są najczęściej składane razem. Przed oceną
wewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego, ocenie poddaje się raport
o bezpieczeństwie, który jest dokumentem obszernym i bardzo złożonym, zatem
zgodnie z kodeksem postępowania administracyjnego jego ocena może trwać do 2
miesięcy. Biorąc pod uwagę ścisły związek obu tych dokumentów, termin na
opiniowanie wewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego nie może być krótszy niż
termin oceny raportu o bezpieczeństwie, czyli maksymalnie 2 miesiące.
14
Ponadto nowy art. 264d ust. 4 ustawy Poś wdraża art. 9 ust. 2 dyrektywy Seveso III
i ma na celu doprecyzowanie elementów, jakie powinny być brane pod uwagę przy
ustalaniu grupy zakładów przy wystąpieniu efektu domina. Natomiast nowy art. 264d
ust. 3 pkt 3 ustawy Poś wdraża art. 9 ust. 3b dyrektywy Seveso III, który doprecyzowuje
obowiązki ustalonej grupy zakładów w związku z możliwością wystąpienia efektu
domina.
Nowe brzmienie art. 265 ustawy Poś (art. 1 pkt 18 projektu) dotyczy konieczności
wprowadzenia ograniczenia czasowego na opracowanie przez właściwy organ
zewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego, co stanowi wdrożenie art. 12 ust. 1 lit. c
dyrektywy Seveso III. Wprowadzono także obowiązek zapewnienia udziału
społeczeństwa przy opracowywaniu i zmianach zewnętrznego planu operacyjno-
-ratowniczego przez właściwy organ, zgodnie z zasadami określonymi w ustawie z dnia
3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale
społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko.
Ponadto regulacja dotycząca obowiązku pokrycia przez prowadzącego zakład kosztów
opracowania zewnętrznych planów operacyjno-ratowniczych została przeniesiona do
zmienianego art. 261 ust. 1 ustawy Poś dotyczącego obowiązków prowadzących
zakłady. Zmiany w omawianym artykule pozwolą na zaangażowanie instytucji
odgrywających istotną rolę w działaniach przewidzianych w przypadku awarii
przemysłowej w proces tworzenia planu poprzez dostarczanie niezbędnych danych do
jego opracowania. Przepis ten przewiduje zatem zaangażowanie tych podmiotów
w działania ograniczające skutki awarii jeszcze na etapie planowania, zapewniając tym
samym skuteczniejsze reagowanie w przypadku uruchomienia zewnętrznego planu
operacyjno-ratowniczego. Zmiany mają na celu uporządkowanie ponoszenia przez
prowadzących zakłady o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii kosztów
opracowania i aktualizacji zewnętrznych planów operacyjno-ratowniczych. Dotychczas
koszty te były określane zgodnie z art. 265 ust. 3 i 4 ustawy Poś przez komendanta
wojewódzkiego PSP, a do tych należności stosowało się przepisy Ordynacji
podatkowej. Koszty te w różnych województwach były określane w odmienny sposób,
a ich rozpiętość była bardzo szeroka, od 80 zł do 6500 zł za opracowanie zewnętrznego
planu operacyjno-ratowniczego. Jednocześnie odstąpiono od gradacji wysokości
przedmiotowych kosztów w zależności od wielkości zakładu o dużym ryzyku, opierając
się na dotychczasowym podejściu wprowadzania jednakowych obowiązków dla
15
prowadzących zakłady posiadających na swoim terenie substancje w ilości pozwalającej
na zaliczenie ich do zakładów o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii
przemysłowej. Zakłady takie, co do zasady posiadają na swoim terenie substancje
niebezpieczne w takich ilościach, że złożoność opracowania zewnętrznego planu
operacyjno-ratowniczego dla większości tego typu zakładów będzie zbliżona, dlatego
też uznano, że należy ujednolicić sposób określania przedmiotowych kosztów.
W związku z tym oraz w celu równego traktowania przedsiębiorców wprowadzono
jednolitą kwotę za opracowanie i aktualizację tych planów.
Jednocześnie dodano przepis, w którym określono sposób uiszczania kosztów
opracowania i aktualizacji zewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego przez
prowadzących zakłady o dużym ryzyku. Należy podkreślić, że organy PSP ponoszą
koszty związane z opracowaniem i aktualizacją przedmiotowych planów, tj. koszty
papieru, wydruków, dojazdu na wizję lokalną itd. Omawiane koszty mają stanowić
przychód funduszu wojewódzkiego będącego częścią Funduszu Wsparcia Państwowej
Straży Pożarnej, o którym mowa w art. 19e ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r.
o Państwowej Straży Pożarnej. Nowe brzmienie art. 265 ustawy Poś wprowadza także
obowiązek opiniowania zewnętrznych planów przez określone organy. Potrzeba taka
wynika z tego, że skutki poważnych awarii przemysłowych mogą obejmować teren, na
którym przebywa kilkaset, a nawet kilka tysięcy osób. Dlatego w zewnętrznym planie
operacyjno-ratowniczym wymienia się wiele instytucji i podmiotów, które będą
uczestniczyć w ostrzeganiu ludności o wystąpieniu awarii, ale również w ewakuacji
ludności i usuwaniu skutków awarii. Jednocześnie należy zauważyć, że podmioty te
(zwłaszcza Policja i władze lokalne), jako uczestniczące w opracowaniu zewnętrznego
planu operacyjno-ratowniczego, dzięki możliwości jego opiniowania, będą miały
wpływ na ostateczną formę i treść zewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego,
szczególnie w części mówiącej o ich udziale w zadaniach zaplanowanych do realizacji
w tym planie.
Proponowany art. 265 ust. 6 ustawy Poś ma również na celu zapewnienie udziału
społeczeństwa przy opracowywaniu zewnętrznych planów operacyjno-ratowniczych.
Nowe brzmienie art. 266 ustawy Poś ma na celu dostosowanie przepisów do wymogów
art. 12 ust. 8 dyrektywy Seveso III poprzez wskazanie, że odstąpienie od sporządzenia
zewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego musi być uzasadnione i poparte
16
szczegółową analizą raportu o bezpieczeństwie opracowanego przez prowadzącego
zakład o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii.
W nowym brzmieniu art. 267 ustawy Poś wymienia się dokumenty i działania, na temat
których informacje należy uwzględnić w Biuletynie Informacji Publicznej. Ponadto
wprowadzono 30-dniowy termin, z zachowaniem którego organ powinien podać do
publicznej wiadomości informację na temat możliwości udziału społeczeństwa
w procesie zatwierdzania zewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego.
W ramach projektowanego art. 267 ust. 3 ustawy Poś zawarto również upoważnienie do
wydania przepisów wykonawczych w sprawie szczegółowego zakresu informacji,
formy ich udostępniania oraz właściwych organów PSP obowiązanych do udostępniania
tych informacji. Zmiana w stosunku do dotychczasowego upoważnienia zawartego
w art. 267 ust. 4 ustawy Poś polega na wskazaniu ministra właściwego w sprawie
uregulowania szczegółowego zakresu informacji wymaganych do podania do
publicznej wiadomości. Ze względu na to, że obowiązki zawarte w przepisach tego
rozporządzenia dotyczą organów PSP zasadne jest, aby rozporządzenie to było w gestii
ministra właściwego do spraw wewnętrznych. Nowe brzmienie upoważnienia ma także
na celu zapewnienie zgodności przepisów z art. 92 ustawy zasadniczej, zgodnie
z którym upoważnienie do wydania rozporządzenia powinno określać organ właściwy
do wydania rozporządzenia, zakres spraw przekazanych do uregulowania oraz wytyczne
dotyczące treści aktu.
Nowy art. 267a ustawy Poś (art. 1 pkt 19 projektu) ma na celu określenie wymogów
w zakresie udostępniania posiadanych przez organy PSP dokumentów przekazywanych
im przez prowadzących zakłady o dużym i zwiększonym ryzyku wystąpienia poważnej
awarii przemysłowej. Proponowane przepisy mają na celu wdrożenie art. 14 dyrektywy
Seveso III, który dotyczy kwestii informowania społeczeństwa o zakładach
stwarzających zagrożenie wystąpienia poważnej awarii.
Proponowane zmiany art. 268 ustawy Poś (art. 1 pkt 20 projektu) mają charakter
redakcyjny.
Nowy art. 268a ustawy Poś (art. 1 pkt 21 projektu) stanowi wdrożenie art. 17 lit. e
dyrektywy Seveso III przez uszczegółowienie zakresu działań, które właściwy organ
musi podjąć w przypadku wystąpienia poważnej awarii.
17
Nowe brzmienie art. 269 ustawy Poś (art. 1 pkt 22 projektu) i nowy art. 269a ustawy
Poś (art. 1 pkt 23 projektu) stanowią wdrożenie art. 20 dyrektywy Seveso III, który
określa zasady i tryb prowadzenia kontroli w zakładach o dużym i zwiększonym ryzyku
wystąpienia poważnej awarii. Ponadto w ramach wyżej wymienionych zmian
uwzględniono możliwość przeprowadzania wspólnych kontroli przez organy PSP
i Inspekcji Ochrony Środowiska. Dotychczasowe działania kontrolne w wybranych
zakładach o dużym i zwiększonym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej
wskazują na potrzebę prowadzenia wspólnych czynności kontrolnych ze względu na
zazębianie się niektórych obszarów. Prowadzenie wspólnych działań kontrolnych to
m.in. większa precyzja i synergia działań administracyjnoprawnych oraz ujednolicenie
podejścia w sprawach oceny ryzyka zagrożeń istniejących w różnych obszarach. Należy
także zaznaczyć, że wspólne kontrole powodują zmniejszenie obciążenia dla przemysłu.
Zmiany w art. 270 ustawy Poś (art. 1 pkt 24 projektu) mają na celu zapewnienie
zgodności z pragmatyką funkcjonowania organów PSP.
W nowym brzmieniu art. 271a ustawy Poś (art. 1 pkt 25 projektu) uwzględniono
dodatkowy obowiązek określony w art. 4 ust. 1 dyrektywy Seveso III, zgodnie z którym
państwo członkowskie może złożyć do Komisji Europejskiej uzasadniony wniosek
o wyłączenie danej substancji z zakresu stosowania tej dyrektywy. Ponadto
wprowadzono okres jednego roku na przekazanie Komisji Europejskiej informacji na
temat poważnych awarii objętych obowiązkiem zgłoszenia, co stanowi wdrożenie art.
18 ust. 2 dyrektywy Seveso III.
Nowy art. 271c ustawy Poś (art. 1 pkt 26 projektu) ma na celu wdrożenie art. 6 ust. 1
dyrektywy Seveso III, zgodnie z którym istnieje obowiązek koordynacji realizowanych
obowiązków w zakresie przeciwdziałania poważnym awariom, jeżeli w państwie
członkowskim występuje więcej niż jeden organ właściwy.
Nowe brzmienie art. 354 i art. 355 ustawy Poś (art. 1 pkt 27 projektu) uwzględnia
zmiany wprowadzone w treści przepisów tytułu IV ustawy Poś i są one związane
głównie z nałożeniem na prowadzących zakłady dodatkowych obowiązków w zakresie
przeciwdziałania poważnym awariom przemysłowym dotyczących m.in. systemów
zarządzania bezpieczeństwem, wewnętrznych planów operacyjno-ratowniczych (ich
przećwiczenia i okresowej aktualizacji), czy dostarczania informacji niezbędnych do
opracowania zewnętrznych planów operacyjno-ratowniczych.
18