Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw

uzyskanych szczegółowych informacji o specyfice obrotu suszem tytoniowym i
technologii jego przetwarzania ustalono, że zabezpieczenia ryczałtowego w wysokości
określonej w ust. 9a nie będą w stanie złożyć przedsiębiorcy prowadzący dotychczas
działalność polegającą na wstępnym przetwarzaniu suszu tytoniowego (tzw. dotychczas
pierwszych przetwórców), co mogłoby skutkować koniecznością nagłego przerwania
przez nich tej działalności. W związku z powyższym w ust. 9b umożliwiono
właściwemu naczelnikowi urzędu celnego ustalenie dla takiego przedsiębiorcy, który
prowadzi taką działalność co najmniej od roku i nie naruszył w tym okresie przepisów
prawa podatkowego, niższego poziomu zabezpieczenia ryczałtowego. Naczelnik urzędu
celnego będzie mógł ustalić dla takiego przetwórcy suszu tytoniowego wysokość
zabezpieczenia ryczałtowego, w zależności od ilości nabywanego przez podmiot suszu
tytoniowego w ciągu roku, na poziomie 1 mln zł od każdego pełnego tysiąca ton suszu
tytoniowego nabywanego rocznie, jednak nie mniej niż 1 mln zł. Zapewni to możliwość
dalszego prowadzenia działalności gospodarczej przy jednoczesnym zachowaniu
minimalnego zabezpieczenia akcyzowego na wypadek ryzyka powstania
nieprzewidzianego zobowiązania podatkowego. Należy dodać, że zgoda na złożenie
zabezpieczenia ryczałtowego jest uzależniona m.in. od posiadania przez podmiot dobrej
kondycji finansowo-majątkowej oraz od braku zaległości w uiszczaniu należności
podatkowych, celnych i z zakresu ubezpieczeń społecznych. Według danych
uzyskanych z Agencji Rynku Rolnego, powyższa regulacja dotyczyć może kilkunastu
podmiotów. Z danych Agencji wynika, że w przypadku największych przetwórców
suszu tytoniowego wysokość takiego zabezpieczenia ryczałtowego może wynieś ok.
12 mln zł, co stanowi 40% maksymalnej wysokości zabezpieczenia ryczałtowego
składanego przez pozostałe pośredniczące podmioty tytoniowe, o których mowa w
ust. 9a (tzn. 30 mln zł).
Art. 65 ust. 6 – w wyniku zmiany przepisu objęto obowiązkiem aktualizacji
zabezpieczenia generalnego w sposób zapewniający pokrycie w każdym czasie
mogących powstać zobowiązań podatkowych pośredniczący podmiot tytoniowy oraz
podmiot reprezentujący przedsiębiorcę zagranicznego, podobnie jak podmiot
pośredniczący. Zmiana jest konsekwencją objęcia pośredniczącego podmiotu
tytoniowego
oraz podmiotu
reprezentującego przedsiębiorcę zagranicznego
obowiązkiem złożenia zabezpieczenia akcyzowego.
71
Art. 65 ust. 7 – pośredniczący podmiot tytoniowy oraz podmiot reprezentujący
przedsiębiorcę zagranicznego objęto również przepisem zobowiązującym do
odnotowywania obciążenia zabezpieczenia generalnego kwotą powstałego lub
mogącego powstać zobowiązania podatkowego, ilekroć zostanie dokonana czynność
lub zaistnieje stan faktyczny powodujący powstanie obowiązku podatkowego.
Ponieważ jednak obrót suszem tytoniowym przez pośredniczący podmiot tytoniowy, w
tym przedsiębiorcę zagranicznego, z wyjątkiem sprzedaży suszu tytoniowego innemu
podmiotowi niż podmiot prowadzący skład podatkowy lub pośredniczący podmiot
tytoniowy lub zużycia suszu tytoniowego przez pośredniczący podmiot tytoniowy, nie
powoduje powstania obowiązku podatkowego, jednak może prowadzić do jego
powstania (np. w przypadku jego sprzedaży podmiotowi innemu niż skład podatkowy
lub inny pośredniczący podmiot tytoniowy), obowiązek odnotowania obciążenia
zabezpieczenia generalnego będzie powstawał z dniem nabycia suszu tytoniowego. Z
chwilą nabycia suszu tytoniowego zaistnieje bowiem możliwość powstania
zobowiązania podatkowego, do którego zapłaty będzie obowiązany pośredniczący
podmiot tytoniowy albo podmiot reprezentujący przedsiębiorcę zagranicznego
składający zabezpieczenie generalne.
Art. 65 ust. 7a pkt 3 i 4 – w przepisie określającym podmioty odnotowujące obciążenie
zabezpieczenia generalnego wskazano, że obciążenie zabezpieczenia generalnego
złożonego przez pośredniczący podmiot tytoniowy oraz podmiot reprezentujący
przedsiębiorcę zagranicznego (a także jego zwolnienie z obciążenia) będą
odnotowywały te podmioty samodzielnie, podobnie jak podmiot pośredniczący.
Zgodnie z przyjętym założeniem zabezpieczenie akcyzowe składane przez
pośredniczący podmiot tytoniowy oraz podmiot reprezentujący przedsiębiorcę
zagranicznego będzie funkcjonowało na podobnych zasadach jak zabezpieczenie
akcyzowe podmiotu pośredniczącego. Wyeliminuje to konieczność odnotowywania
obciążenia zabezpieczenia lub jego zwolnienia w urzędzie celnym, co ze względu na
charakter działalności (m.in. dokonywanie licznych operacji gospodarczych w terenie)
mogłoby być znacznym utrudnieniem dla pośredniczących podmiotów tytoniowych
oraz podmiotów reprezentujących przedsiębiorcę zagranicznego.
Art. 65 ust. 8 – w przepisie nakazującym stosowanie przepisów regulujących zasady
udzielania, przedłużania i cofania zwolnienia z obowiązku złożenia zabezpieczenia
akcyzowego również w przypadku udzielania, przedłużania i cofania zgody na złożenie
72
zabezpieczenia ryczałtowego uzupełniono odwołanie do tych przepisów o art. 64
ust. 5a. Ponieważ w art. 64 został dodany przepis, zgodnie z którym zwolnienie z
obowiązku złożenia zabezpieczenia akcyzowego można będzie stosować po upływie
terminu określonego w decyzji naczelnika urzędu celnego o udzieleniu zwolnienia, do
czasu rozstrzygnięcia wniosku w sprawie jego przedłużenia lub odmowy jego
przedłużenia, nie dłużej jednak niż 90 dni po upływie tego terminu, jeżeli wniosek,
który spełnia wymogi formalne, zostanie złożony nie później niż 3 miesiące przed tym
terminem, analogiczne rozwiązanie zastosowano w przypadku zgody na złożenie
zabezpieczenia ryczałtowego. Zgodnie z ustawą o podatku akcyzowym zgoda na
złożenie zabezpieczenia ryczałtowego jest udzielana na czas oznaczony, nie dłuższy niż
2 lata, i na pisemny wniosek zwolnionego podmiotu może być przedłużona, w drodze
decyzji, na kolejne okresy nie dłuższe niż 2 lata. W przypadku gdy wniosek w sprawie
przedłużenia zgody nie zostanie rozstrzygnięty przed upływem terminu, na jaki zgoda
została udzielona, również z przyczyn niezależnych od podmiotu, podmiot jest
obowiązany do złożenia zabezpieczenia generalnego do czasu rozstrzygnięcia wniosku,
co może narazić go na nieuzasadnione trudności proceduralne (np. konieczność
saldowania zabezpieczenia generalnego) i koszty związane z koniecznością ponad
trzykrotnego zwiększenia wysokości zabezpieczenia akcyzowego, w sytuacji gdy
rozstrzygnięcie w sprawie przedłużenia zgody na złożenie zabezpieczenia ryczałtowego
będzie pozytywne. Za powyższym rozwiązaniem przemawia również fakt, że wysokość
zabezpieczenia ryczałtowego będzie aktualizowana przez naczelnika urzędu celnego
przynajmniej raz w roku, zatem ryzyko powstania zaległości przekraczających kwotę
złożonego zabezpieczenia jest niewielkie. Termin trzymiesięczny powinien zapewnić
naczelnikowi urzędu celnego, przy prawidłowym prowadzeniu postępowania,
niezbędny czas na dokonanie wszystkich czynności administracyjnych koniecznych do
wydania decyzji w sprawie przedłużenia zgody na złożenie zabezpieczenia
ryczałtowego.
Art. 65 ust. 10 – wprowadzono regulację określającą maksymalny roczny termin na
dokonanie aktualizacji wysokości złożonego zabezpieczenia ryczałtowego przez
naczelnika urzędu celnego, co pozwoli ograniczyć jej częstotliwość. Obecnie właściwy
naczelnik urzędu celnego ustala ponownie wysokość zabezpieczenia ryczałtowego co
6 miesięcy. Ponowne ustalanie wysokości zabezpieczenia ryczałtowego co 6 miesięcy
jest obligatoryjne, w związku z czym nie ma możliwości dostosowania terminu jego
73
aktualizacji do uwarunkowań gospodarczych przedsiębiorstwa, okresów
sprawozdawczych itp. Zgodnie z projektem właściwy naczelnik urzędu celnego będzie
ustalał ponownie wysokość zabezpieczenia ryczałtowego przynajmniej raz w roku, w
szczególności w przypadku zmiany maksymalnych kwot zobowiązań podatkowych lub
opłat paliwowych podlegających zabezpieczeniu akcyzowemu, lub na wniosek
podmiotu składającego zabezpieczenie ryczałtowe. Jednocześnie naczelnik urzędu
celnego będzie mógł dokonać aktualizacji wysokości zabezpieczenia ryczałtowego
przed upływem tego terminu, gdy zaistnieją ku temu przesłanki, np. zmiana wielkości
obrotu wyrobami akcyzowymi w przedsiębiorstwie podatnika. Jednocześnie
uzupełniono treść ust. 10, tak aby obowiązek aktualizacji wysokości zabezpieczenia
ryczałtowego przez naczelnika urzędu celnego przynajmniej raz w roku obejmował
również przetwórców suszu tytoniowego, o których mowa w ust. 9b.
Art. 73 ust. 1a – zmiana przepisu stanowi pochodną wprowadzenia w art. 41 ust. 5
możliwości wykorzystania alternatywnego dowodu zakończenia procedury zawieszenia
poboru akcyzy, innego niż raport odbioru, dokument zastępujący raport odbioru, raport
wywozu lub dokument zastępujący raport wywozu. W konsekwencji, w zmienianym
przepisie art. 73 ust. 1a wskazuje się, że organ podatkowy nie pokrywa z
zabezpieczenia akcyzowego kwoty akcyzy, jeżeli określona lub zadeklarowana kwota
akcyzy nie została zapłacona w terminie, w przypadku, o którym mowa w art. 42 ust. 1
pkt 4 ustawy, jeżeli podmiot nie został poinformowany lub nie mógł być
poinformowany o nieotrzymaniu przez podmiot wysyłający nie tylko raportu odbioru,
dokumentu zastępującego raport odbioru, raportu wywozu lub dokumentu
zastępującego raport wywozu, ale także alternatywnego dowodu zakończenia procedury
zawieszenia poboru akcyzy.
Tytuł rozdziału 7 w dziale III „Organizacja obrotu wyrobami akcyzowymi” –
zmiana polega na zastąpieniu tytułu rozdziału 7 „Wyroby akcyzowe z zapłaconą
akcyzą” tytułem „Wyroby akcyzowe poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy”.
Nowy tytuł wskazuje, że rozdział 7 dotyczy nie tylko wyrobów akcyzowych z
zapłaconą akcyzą, ale również innych wyrobów znajdujących się poza procedurą
zawieszenia poboru akcyzy, w tym wyrobów opodatkowanych zerową stawką akcyzy
ze względu na przeznaczenie, wymienionych w załączniku nr 2 do ustawy. Obecnie
użycie określenia „wyroby akcyzowe z zapłaconą akcyzą” jest przyczyną rozbieżnych
interpretacji podatkowych. Nie jest bowiem jasne, czy na podstawie uproszczonego
74
dokumentu
towarzyszącego
mają
być
przemieszczane
w
obrocie
wewnątrzwspólnotowym wyroby akcyzowe objęte zharmonizowaną akcyzą, od których
została faktycznie zapłacona akcyza, czy także takie ww. wyroby, w przypadku których
akcyza wynosi 0 zł. Nowe brzmienie m.in. tytułu rozdziału 7 w dziale III ma
wskazywać, że regulacje zawarte w tym rozdziale dotyczą nie tylko wyrobów
akcyzowych wymienionych w załączniku nr 2 do ustawy, od których została zapłacona
akcyza, ale również wyrobów opodatkowanych zerową stawką akcyzy ze względu na
przeznaczenie.
Art. 77 ust. 1 – zmiana przedmiotowego przepisu polega na zastąpieniu sformułowania
„wyrobów akcyzowych, od których została zapłacona akcyza” sformułowaniem
„wyrobów akcyzowych określonych w załączniku nr 2 do ustawy, znajdujących się
poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy”. Zmiana ta stanowi pochodną
wprowadzenia w art. 2 ust. 1 pkt 16 nowej definicji uproszczonego dokumentu
towarzyszącego. Proponowane brzmienie przepisu art. 77 ust. 1 jednoznacznie
wskazuje, że na podstawie uproszczonego dokumentu towarzyszącego powinny być
przemieszczane w ramach dostawy wewnątrzwspólnotowej lub nabycia
wewnątrzwspólnotowego wyroby akcyzowe wymienione w załączniku nr 2 do ustawy,
znajdujące się poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy (w tym wyroby, od których
została zapłacona akcyza i wyroby opodatkowane zerową stawką akcyzy ze względu na
przeznaczenie).
Art. 78 ust. 1 – zmiany zaproponowane w tym przepisie stanowią konsekwencję
zmiany definicji uproszczonego dokumentu towarzyszącego, a ponadto mają na celu
doprecyzowanie dotychczasowej regulacji, która była niejednolicie interpretowana
przez organy podatkowe. W wyniku wprowadzenia proponowanej zmiany podatnicy,
którzy nabywają wewnątrzwspólnotowo wyroby akcyzowe wymienione w załączniku
nr 2 do ustawy, zarówno takie, od których została zapłacona akcyza, jak i
opodatkowanych zerową stawką akcyzy ze względu na przeznaczenie, będą
obowiązani:
– przed wprowadzeniem wyrobów akcyzowych na terytorium kraju dokonać zgłoszenia
o planowanym nabyciu wewnątrzwspólnotowym do właściwego naczelnika urzędu
celnego (pkt 1);
75