Rządowy projekt ustawy o leczeniu niepłodności

– 10 –
innego niż partnerskie, jeżeli dawca, w formie pisemnej, wyraził zgodę na takie ich
zastosowanie. W takim przypadku dopuszczalność przekazania komórek rozrodczych,
pobranych w celu dawstwa partnerskiego, do dawstwa innego niż partnerskie ocenia lekarz.
Przepisy art. 30 ust. 1 oraz przepisy wydane na podstawie art. 35 stosuje się odpowiednio.
Art. 19. Dawca komórek rozrodczych, które nie zostały zastosowane w procedurze
medycznie wspomaganej prokreacji, może w każdym czasie żądać ich zniszczenia lub
przekazać na cele badawcze.
Art. 20. 1. Przeniesienie do organizmu biorczyni zarodków powstałych z komórek
rozrodczych pobranych w celu dawstwa partnerskiego albo dawstwa innego niż partnerskie
oraz zarodków przekazanych w celu dawstwa zarodka może nastąpić, jeżeli:
1)
w przypadku dawstwa partnerskiego zgodę na przeniesienie wyrazili, w formie
pisemnej, biorczyni oraz dawca komórek rozrodczych;
2)
w przypadku dawstwa innego niż partnerskie zgodę na przeniesienie wyrazili, w formie
pisemnej, biorczyni oraz jej mąż;
3)
dawcy zarodka wyrazili, w formie pisemnej, zgodę na jego przekazanie;
4)
brak jest przeciwwskazań medycznych do przeniesienia zarodka do organizmu
biorczyni.
2. Zgody, o których mowa w ust. 1 pkt 1–3, są wyrażane przed rozpoczęciem procedury
medycznie wspomaganej prokreacji.
3. W przypadku braku możliwości bezpośredniego użycia zarodków powstałych
z komórek rozrodczych pobranych w celu dawstwa partnerskiego i konieczności ich
przekazania do przechowywania, zgoda, o której mowa w ust. 1 pkt 1, jest wyrażana
każdorazowo przed ponownym rozpoczęciem procedury medycznie wspomaganej prokreacji,
w której mają zostać wykorzystane przechowywane zarodki.
Art. 21. 1. Niedopuszczalne jest przeniesienie zarodków powstałych z komórek
rozrodczych pobranych w celu dawstwa partnerskiego albo dawstwa innego niż partnerskie
do organizmu biorczyni, jeżeli:
1)
biorczyni, w formie pisemnej, wycofała zgodę;
2)
mąż biorczyni nie wyraził zgody na przeniesienie zarodka;
3) istnieją przeciwwskazania medyczne do przeniesienia zarodków do organizmu
biorczyni.
– 11 –
2. W przypadku braku zgody męża lub dawcy komórek rozrodczych pobranych w celu
dawstwa partnerskiego, z których utworzono zarodek, na przeniesienie zarodka, zezwolenie
na przeniesienie wydaje sąd opiekuńczy.
3. Zarodki powstałe z komórek rozrodczych pobranych w celu dawstwa partnerskiego
albo dawstwa innego niż partnerskie w przypadku:
1)
upływu terminu określonego w umowie na przechowywanie zarodków, nie dłuższego
jednak niż 20 lat, licząc od dnia, w którym zarodki zostają przekazane do banku
komórek rozrodczych i zarodków w celu ich przechowywania, albo
2)
śmierci obojga dawców zarodka albo, jeżeli zarodek został utworzony w wyniku
dawstwa innego niż partnerskie – śmierci biorczyni i jej męża lub osoby pozostającej
z nią we wspólnym pożyciu
– są przekazywane do dawstwa zarodka.
Art. 22. Niedopuszczalne jest przeniesienie zarodków przekazanych w celu dawstwa
zarodka do organizmu biorczyni, jeżeli:
1)
dawcy zarodków, w formie pisemnej, wycofali zgodę na przekazanie zarodków;
2)
biorczyni, w formie pisemnej, wycofała zgodę na przeniesienie zarodków; w przypadku
gdy biorczyni pozostaje w związku małżeńskim, niedopuszczalne jest przeniesienie
zarodków, gdy jej mąż nie wyraził zgody na przeniesienie zarodka;
3)
istnieją przeciwwskazania medyczne do przeniesienia zarodków do organizmu
biorczyni.
Art. 23. 1. Zarodki powstałe z komórek rozrodczych pobranych w celu dawstwa
partnerskiego albo dawstwa innego niż partnerskie zdolne do prawidłowego rozwoju, które
nie zostały zastosowane w procedurze medycznie wspomaganej prokreacji, są
przechowywane w warunkach zapewniających ich należytą ochronę do czasu ich
przeniesienia do organizmu biorczyni.
2. Zarodkiem zdolnym do prawidłowego rozwoju jest zarodek, spełniający łącznie
następujące warunki:
1)
tempo i sekwencja podziału komórek, stopień rozwoju w odniesieniu do wieku zarodka,
budowa morfologiczna uprawdopodobniają prawidłowy rozwój;
2)
nie stwierdzono u niego wady, która skutkowałaby ciężkim i nieodwracalnym
upośledzeniem albo nieuleczalną chorobą.
– 12 –
3. Niedopuszczalne jest niszczenie zarodków zdolnych do prawidłowego rozwoju
powstałych w procedurze medycznie wspomaganej prokreacji nieprzeniesionych do
organizmu biorczyni.
Art. 24. Niedopuszczalne jest pobieranie komórek rozrodczych ze zwłok ludzkich
w celu zastosowania ich w procedurze medycznie wspomaganej prokreacji.
Art. 25. 1. Niedopuszczalne jest tworzenie zarodków ludzkich w celach innych niż
procedura medycznie wspomaganej prokreacji.
2. Niedopuszczalne jest tworzenie chimer i hybryd oraz interwencja mająca na celu
dokonanie dziedzicznych zmian w genomie ludzkim, które mogą być przekazane następnym
pokoleniom.
3. Niedopuszczalne jest tworzenie zarodka, którego informacja genetyczna w jądrze
komórkowym jest identyczna z informacją genetyczną w jądrze komórkowym innego
zarodka, płodu, człowieka, zwłok lub szczątków ludzkich.
Art. 26. 1. Stosowanie preimplantacyjnej diagnostyki genetycznej w ramach procedury
medycznie wspomaganej prokreacji jest dozwolone wyłącznie ze wskazań medycznych
i poprzedza się tę diagnostykę poradnictwem genetycznym w ramach poradnictwa
medycznego, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1.
2. Niedopuszczalne jest stosowanie preimplantacyjnej diagnostyki genetycznej
w ramach procedury medycznie wspomaganej prokreacji w celu wyboru cech fenotypowych,
w tym płci dziecka, z wyjątkiem sytuacji, gdy wybór taki pozwala uniknąć ciężkiej,
nieuleczalnej choroby dziedzicznej.
Art. 27. Ośrodek medycznie wspomaganej prokreacji jest obowiązany stosować
standardy postępowania oraz procedury medyczne dotyczące pobierania komórek
rozrodczych i stosowania komórek rozrodczych i zarodków w celu medycznie wspomaganej
prokreacji.
Art. 28. 1. Niedopuszczalne jest odpłatne zbycie, nabycie lub pośredniczenie
w odpłatnym zbyciu lub nabyciu komórki rozrodczej lub zarodka.
2. Za pobrane od dawcy komórki rozrodcze lub zastosowane zarodki nie można żądać
ani przyjmować zapłaty, innej korzyści majątkowej lub korzyści osobistej.
3. Zwrot kosztów:
1)
pobrania, przechowywania, przetwarzania, dystrybucji i zastosowania komórek
rozrodczych,
– 13 –
2)
uzyskania, przechowywania, przetwarzania, dystrybucji i zastosowania zarodków
− nie jest zapłatą i nie stanowi korzyści majątkowej lub osobistej, o których mowa w ust. 2.
4. Do kosztów pobrania komórek rozrodczych zalicza się koszty:
1)
badań i wydania na ich podstawie opinii lekarskich;
2)
identyfikacji potencjalnego dawcy;
3)
kwalifikacji potencjalnego dawcy;
4)
badań laboratoryjnych poprzedzających pobranie komórek rozrodczych;
5)
zabiegu pobrania komórek rozrodczych.
5. Do kosztów pobrania od dawcy lub potencjalnego dawcy komórek rozrodczych, poza
kosztami określonymi w ust. 3, można zaliczyć również koszty:
1)
transportu dawcy lub potencjalnego dawcy do i z ośrodka medycznie wspomaganej
prokreacji, w którym ma być dokonane pobranie;
2)
farmakologicznej stymulacji jajników w przypadku dawczyń komórek jajowych;
3) pobytu dawcy lub potencjalnego dawcy w ośrodku medycznie wspomaganej prokreacji
związanego z pobraniem;
4)
przechowywania i przetworzenia pobranych komórek rozrodczych;
5)
uzyskania zarodka;
6)
transportu z podmiotu leczniczego pobranych komórek rozrodczych lub zarodków do
banku komórek rozrodczych i zarodków;
7)
transportu przechowywanych komórek rozrodczych lub zarodków do ośrodka
medycznie wspomaganej prokreacji, w którym ma być dokonane zastosowanie.
6. Koszty czynności, o których mowa w ust. 2–5, są ustalane z uwzględnieniem
rzeczywistych poniesionych kosztów ich realizacji.
7. Koszty przechowywania komórek rozrodczych lub zarodków przez bank komórek
rozrodczych i zarodków ponoszą dawcy, którzy oddali te komórki rozrodcze lub zarodki do
przechowywania, z wyjątkiem dawców, którzy oddali komórki rozrodcze do dawstwa innego
niż partnerskie, oraz dawców, którzy oddali zarodki do dawstwa zarodka.
– 14 –
Rozdział 4
Pobieranie komórek rozrodczych oraz dawstwo zarodka w procedurze medycznie
wspomaganej prokreacji
Art. 29. 1. Komórki rozrodcze mogą być pobierane od dawcy w celu dawstwa
partnerskiego przy zachowaniu łącznie następujących warunków:
1)
medyczną zasadność pobrania komórek rozrodczych od określonego dawcy
i zastosowania ich w celu dawstwa partnerskiego ustala lekarz na podstawie aktualnego
stanu wiedzy medycznej;
2)
stwierdzono w drodze przeprowadzonego z kandydatem na dawcę wywiadu
medycznego oraz niezbędnych badań lekarskich i laboratoryjnych, że:
a)
ryzyko związane z pobraniem komórek rozrodczych od określonego dawcy nie
wykracza poza przewidywane granice dopuszczalne dla tego rodzaju zabiegów
i nie upośledzi w istotny sposób stanu zdrowia dawcy,
b)
możliwe jest ograniczenie ryzyka zaistnienia istotnego zdarzenia niepożądanego
lub istotnej niepożądanej reakcji u dawcy, biorczyni oraz u dzieci, które mogą się
urodzić w wyniku zastosowania tych komórek rozrodczych w procedurze
medycznie wspomaganej prokreacji;
3)
kandydat na dawcę przed wyrażeniem zgody:
a)
został w sposób zrozumiały i szczegółowy poinformowany przez przygotowaną do
tego osobę o rodzaju zabiegu, jego celu i charakterze, przeprowadzanych dla jego
wykonania badaniach laboratoryjnych oraz prawie do uzyskania wyników tych
badań, sposobie gromadzenia i ochrony danych osobowych kandydata na dawcę,
tajemnicy lekarskiej, ryzyku związanym z zabiegiem pobrania komórek
rozrodczych, o dających się przewidzieć następstwach dla jego stanu zdrowia
w przyszłości, środkach bezpieczeństwa prowadzących do ochrony danych dawcy
oraz o zakresie i skutkach prawnych stosowania pobranych od niego komórek
rozrodczych w celu dawstwa partnerskiego wynikających z przepisów ustawy
z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2012 r.
poz. 788, z późn. zm.), w tym sytuacji prawnej dziecka urodzonego w wyniku
zastosowania procedury medycznie wspomaganej prokreacji,

4) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2012 r. poz. 1529, z 2013 r.
poz. 1439 oraz z 2014 r. poz. 1188 i 1741.