Rządowy projekt ustawy o leczeniu niepłodności

a) ryzyko związane z pobraniem komórek rozrodczych od biorczyni nie wykracza
poza przewidywane granice dopuszczalne dla tego rodzaju zabiegów i nie upośledzi
w istotny sposób stanu zdrowia biorczyni,
b) możliwe jest ograniczenie ryzyka zaistnienia istotnego zdarzenia niepożądanego
lub istotnej niepożądanej reakcji u biorczyni oraz u dzieci, które mogą się urodzić
w wyniku zastosowania tych komórek rozrodczych w procedurze medycznie
wspomaganej prokreacji;
3) biorczyni przed wyrażeniem zgody:
a) została w sposób zrozumiały i szczegółowy poinformowana przez przygotowaną do
tego osobę o rodzaju zabiegu, jego celu i charakterze, przeprowadzanych dla jego
wykonania badaniach laboratoryjnych oraz prawie do uzyskania wyników tych
badań, sposobie gromadzenia i ochrony danych osobowych biorczyni, tajemnicy
lekarskiej, ryzyku związanym z zabiegiem pobrania komórek rozrodczych,
o dających się przewidzieć następstwach dla jej stanu zdrowia w przyszłości,
środkach bezpieczeństwa prowadzących do ochrony danych biorczyni oraz
o zakresie i skutkach prawnych stosowania pobranych od niej komórek
rozrodczych w celu dawstwa partnerskiego albo dawstwa innego niż partnerskie,
wynikających z przepisów ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny
i opiekuńczy, w tym sytuacji prawnej dziecka urodzonego w wyniku zastosowania
procedury medycznie wspomaganej prokreacji,
b) miała możliwość zadawania pytań w zakresie spraw, o których mowa w lit. a,
i uzyskania wyczerpujących odpowiedzi
– co zostało przez nią potwierdzone przez złożenie oświadczenia w formie pisemnej;
4) biorczyni potwierdziła przez złożenie oświadczenia, w formie pisemnej, że
wszystkie informacje podane przez nią w trakcie wywiadu medycznego są
prawdziwe zgodnie z jej najlepszą wiedzą;
5) biorczyni ma pełną zdolność do czynności prawnych i wyraziła, w formie pisemnej,
zgodę na pobranie od niej komórek rozrodczych w celu ich zastosowania
w procedurze medycznie wspomaganej prokreacji oraz zgodę na utworzenie z tych
komórek zarodka w ramach dawstwa partnerskiego lub dawstwa innego niż
partnerskie.
Odpowiednie wymagania zostały także określone dla biorczyni komórek rozrodczych
pobranych od dawcy w celu dawstwa partnerskiego albo dawstwa innego niż
24

partnerskie albo zarodka utworzonego z tych komórek rozrodczych. Zastosowanie
komórek rozrodczych może mieć miejsce przy zachowaniu łącznie następujących
warunków:
1) medyczną zasadność zastosowania u biorczyni komórek rozrodczych pobranych od
dawcy w celu dawstwa partnerskiego albo dawstwa innego niż partnerskie albo
zarodków utworzonych z tych komórek rozrodczych w procedurze medycznie
wspomaganej prokreacji ustala lekarz na podstawie aktualnego stanu wiedzy
medycznej;
2) lekarz ustalił na podstawie danych fenotypowych podobieństwo z dawcą komórek
rozrodczych, w przypadku gdy utworzenie zarodka wymaga zastosowania komórek
rozrodczych z dawstwa innego niż partnerskie;
3) stwierdzono w drodze przeprowadzonego z biorczynią wywiadu medycznego oraz
niezbędnych badań lekarskich i laboratoryjnych, że:
a) ryzyko związane z zastosowaniem komórek rozrodczych u biorczyni nie wykracza
poza przewidywane granice dopuszczalne dla tego rodzaju zabiegów i nie upośledzi
w istotny sposób stanu zdrowia biorczyni,
b) możliwe jest ograniczenie ryzyka zaistnienia istotnego zdarzenia niepożądanego
lub istotnej niepożądanej reakcji u biorczyni oraz u dzieci, które mogą się urodzić
w wyniku zastosowania tych komórek rozrodczych w procedurze medycznie
wspomaganej prokreacji;
4) biorczyni przed wyrażeniem zgody:
a) została w sposób zrozumiały i szczegółowy poinformowana przez przygotowaną do
tego osobę o rodzaju zabiegu, jego celu i charakterze, przeprowadzanych dla jego
wykonania badaniach laboratoryjnych oraz prawie do uzyskania wyników tych
badań, sposobie gromadzenia i ochrony danych osobowych biorczyni, tajemnicy
lekarskiej, ryzyku związanym z zabiegiem zastosowania komórek rozrodczych albo
zarodka, o dających się przewidzieć następstwach dla jej stanu zdrowia
w przyszłości, środkach bezpieczeństwa prowadzących do ochrony biorczyni oraz
o zakresie i skutkach prawnych stosowania pobranych od niej komórek
rozrodczych w celu dawstwa partnerskiego albo dawstwa innego niż partnerskie
albo zarodków utworzonych z tych komórek rozrodczych, wynikających
z przepisów ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy,
25

w tym sytuacji prawnej dziecka urodzonego w wyniku zastosowania procedury
medycznie wspomaganej prokreacji,
b) miała możliwość zadawania pytań w zakresie spraw, o których mowa w lit. a,
i uzyskania wyczerpujących odpowiedzi
–
co zostało przez nią potwierdzone przez złożenie oświadczenia w formie pisemnej;
5) biorczyni potwierdziła przez złożenie oświadczenia, w formie pisemnej, że
wszystkie informacje podane przez nią w trakcie wywiadu medycznego są
prawdziwe zgodnie z jej najlepszą wiedzą;
6) biorczyni ma pełną zdolność do czynności prawnych i wyraziła, w formie pisemnej,
zgodę na zastosowanie u niej komórek rozrodczych pobranych od dawcy w celu
dawstwa partnerskiego oraz dawstwa innego niż partnerskie w procedurze
medycznie wspomaganej prokreacji albo zgodę na utworzenie z tych komórek
rozrodczych zarodka i jego zastosowanie w procedurze medycznie wspomaganej
prokreacji; w przypadku gdy biorczyni pozostaje:
a) w związku małżeńskim, zastosowanie komórek rozrodczych albo zarodka następuje
po wyrażeniu, w formie pisemnej, zgody przez męża, który został uprzednio
szczegółowo, pisemnie poinformowany o skutkach prawnych stosowania komórek
rozrodczych albo zarodka w procedurze medycznie wspomaganej prokreacji
u biorczyni, wynikających z przepisów ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks
rodzinny i opiekuńczy, w szczególności o ojcostwie dziecka, które urodzi się
w wyniku procedury medycznie wspomaganej prokreacji,
b) we wspólnym pożyciu, zastosowanie komórek rozrodczych pobranych w celu
dawstwa innego niż partnerskie albo zarodka utworzonego z tych komórek
rozrodczych następuje po złożeniu przez mężczyznę, oświadczenia zgodnie
z art. 751 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy;
7) zastosowanie komórek rozrodczych pobranych w celu dawstwa innego niż
partnerskie albo zarodków utworzonych z tych komórek rozrodczych nastąpi
w okresie 14 miesięcy od dnia złożenia oświadczenia, o którym mowa w pkt 6
lit. b.
Zgodnie z projektowanymi przepisami zarodki powstałe w wyniku dawstwa
partnerskiego będą mogły być przeniesione do organizmu biorczyni po śmierci dawcy
komórek rozrodczych, z których utworzono zarodek. W tym przypadku nie będą miały
zastosowania warunki określone w art. 5 ust. 2, zgodnie z którym leczenie niepłodności
26

w drodze procedury zapłodnienia pozaustrojowego może być podejmowane po
wyczerpaniu innych metod leczenia prowadzonych przez okres nie krótszy niż
12 miesięcy. Procedurę zapłodnienia pozaustrojowego można podejmować bez
wyczerpania innych metod leczenia i w terminie krótszym niż 12 miesięcy od
rozpoczęcia leczenia niepłodności, jeżeli zgodnie z aktualną wiedzą medyczną nie jest
możliwe uzyskanie ciąży w wyniku zastosowania tych metod.
Kwestia sposobu orzekania o stanie zdrowia kandydata na dawcę komórek rozrodczych
w celu dawstwa partnerskiego i dawstwa innego niż partnerskie oraz o stanie zdrowia
biorczyni komórek rozrodczych i zarodków, szczegółowe warunki pobierania komórek
rozrodczych w celu zastosowania w procedurze medycznie wspomaganej prokreacji
oraz wykaz badań lekarskich i pomocniczych badań diagnostycznych, jakim powinien
podlegać kandydat na dawcę komórek rozrodczych w celu dawstwa partnerskiego
i dawstwa innego niż partnerskie, z uwzględnieniem również dawstwa do
bezpośredniego użycia oraz w celu zabezpieczenia zdolności płodzenia na przyszłość,
a także biorczyni komórek rozrodczych i zarodków, zostaną określone przez ministra
właściwego do spraw zdrowia w drodze rozporządzenia.
W projekcie określone zostały także szczegółowe warunki dawstwa zarodka. Zgodnie
z przyjętymi w tym zakresie założeniami, dawstwo zarodka może mieć miejsce, jeżeli
łącznie zachowane są następujące warunki:
1) przekazanie następuje na rzecz anonimowej biorczyni;
2) medyczną zasadność przekazania i zastosowania zarodków u biorczyni ustalają
lekarze na podstawie aktualnego stanu wiedzy medycznej;
3) stwierdzono w drodze przeprowadzonego z kandydatką na biorczynię wywiadu
medycznego oraz niezbędnych badań lekarskich i laboratoryjnych, że:
a) ryzyko związane z zastosowaniem zarodków u biorczyni nie wykracza poza
przewidywane granice dopuszczalne dla tego rodzaju zabiegów i nie upośledzi
w istotny sposób stanu zdrowia biorczyni,
b) możliwe jest ograniczenie ryzyka zaistnienia istotnego zdarzenia niepożądanego
lub istotnej niepożądanej reakcji u biorczyni oraz u dzieci, które mogą się urodzić
w wyniku zastosowania tych komórek rozrodczych w procedurze medycznie
wspomaganej prokreacji;
4) stwierdzono na podstawie danych fenotypowych podobieństwo osób, które
wyraziły zgodę na przeniesienie zarodka, z dawcami zarodka;
27

5) biorczyni przed wyrażeniem zgody:
a) została w sposób zrozumiały i szczegółowy poinformowana przez przygotowaną do
tego osobę o rodzaju zabiegu, jego celu i charakterze, przeprowadzanych dla jego
wykonania badaniach laboratoryjnych oraz prawie do uzyskania wyników tych
badań, sposobie gromadzenia i ochrony danych osobowych biorczyni, tajemnicy
lekarskiej, ryzyku związanym z zabiegiem z zastosowania zarodków, o dających się
przewidzieć następstwach dla jej stanu zdrowia w przyszłości, środkach
bezpieczeństwa prowadzących do ochrony danych biorczyni oraz o zakresie
i skutkach prawnych stosowania zarodków, w tym sytuacji prawnej dziecka
urodzonego w wyniku zastosowania procedury medycznie wspomaganej
prokreacji,
b) miała możliwość zadawania pytań w tym zakresie i uzyskania wyczerpujących
odpowiedzi
– co zostało przez nią potwierdzone przez złożenie oświadczenia w formie pisemnej;
6) kandydatka na biorczynię potwierdziła przez złożenie oświadczenia, w formie
pisemnej, że wszystkie informacje podane przez nią w trakcie wywiadu
medycznego są prawdziwe zgodnie z jej najlepszą wiedzą;
7) kandydatka na biorczynię ma pełną zdolność do czynności prawnych i wyraziła,
w formie pisemnej, zgodę na przyjęcie zarodków i na zastosowanie ich
w procedurze medycznie wspomaganej prokreacji; w przypadku gdy kandydatka na
biorczynię pozostaje:
a) w związku małżeńskim, zastosowanie zarodka następuje po wyrażeniu, w formie
pisemnej, zgody przez męża, który został uprzednio szczegółowo, na piśmie
poinformowany o skutkach prawnych przyjęcia i zastosowania zarodków
w procedurze medycznie wspomaganej prokreacji u biorczyni, wynikających
z przepisów ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy,
w szczególności o ojcostwie dziecka, które urodzi się w wyniku procedury
medycznie wspomaganej prokreacji,
b) we wspólnym pożyciu, zastosowanie zarodka następuje po złożeniu przez
mężczyznę, oświadczenia zgodnie z art. 751§ 1 zdanie 2 ustawy z dnia 25 lutego
1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy;
8) zastosowanie zarodka nastąpi w okresie 14 miesięcy od dnia złożenia
oświadczenia, o którym mowa w pkt 7 lit. b;
28