Rządowy projekt ustawy o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych

dziewięćdziesiątych kraje będące Stronami Konwencji uznały za konieczne podjęcie
kroków prowadzących do zredukowania emisji antropogenicznych także po roku 2000.
W trakcie III Konferencji Stron Konwencji w Kioto w 1997 r. podpisano Protokół do
Konwencji. Zobowiązuje on Strony do zwiększenia wysiłków na rzecz redukcji emisji
gazów cieplarnianych. Przyjęty Protokół z Kioto, zatwierdzony decyzją Rady
2002/358/WE z dnia 25 kwietnia 2002 r. obligował państwa UE (15 państw) do
łącznego ograniczenia w latach 2008–2012 emisji gazów cieplarnianych o 8%
w porównaniu do poziomu emisji z 1990 r. Do wypełnienia tego zobowiązania miała
również przyczynić się dyrektywa 2003/87/WE, która wprowadziła system EU ETS we
Wspólnocie. Polska podpisała i ratyfikowała Protokół z Kioto) i zobowiązała się do
zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych w okresie 2008–2012 o 6% w porównaniu do
poziomu emisji z 1988 r. Zobowiązanie dotyczące redukcji emisji gazów cieplarnianych
Polska wypełniła ze znaczącą nadwyżką. W okresie od 1988 r. do 2011 r. emisja gazów
cieplarnianych obniżyła się o 29%. Jest to efektem procesów transformacji ustrojowej
i gospodarczej, zainicjowanych na początku lat 90. Pozytywne efekty środowiskowe
oraz klimatyczne zostały uzyskane ogromnymi kosztami społecznymi w wyniku
znaczących przemian w gospodarce narodowej. Emisje gazów cieplarnianych w UE-27
oraz dla Polski przedstawia tabela poniżej.
Tabela 7. Emisja gazów cieplarnianych w UE-27 w latach 1990–2011 [Tg ekw.
CO2]
Emisje gazów 1990 1995 2000 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
cieplarnianych
Emisje CO
4 143
3 851
3 822
3 963
3 944
3 927
3 790
3 449
3 595
3 445
2
netto (z
LULUCF)
Emisje CO
4 407
4 139
4 112
4 246
4 250
4 196
4 101
3 770
3 891
3 743
2
(bez LULUCF)
CH4
596
535
480
428
422
415
409
400
397
389
N2O
522
462
417
389
376
376
367
346
336
335
HFCs
28
40
47
61
64
69
72
76
80
81
PFCs
20
14
10
6
5
5
4
3
3
4
SF6
11
15
10
8
8
7
7
6
7
6
Łączna emisja 5 320 4 918 4 786 4 856 4 819
4 799
4 650
4 280
4 417
4 260
(z LULUCF)
Łączna emisja 5 574 5 205 5 076 5 138 5 126
5 068
4 961
4 602
4 714
4 558
(bez LULUCF)

14) Protokół z Kioto do Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu,
sporządzony w Kioto dnia 11 grudnia 1997 r. (Dz. U. z 2005 r. Nr 203, poz. 1684). Ratyfikacja przez
Polskę Protokołu z Kioto, która zgodnie z procedurą międzynarodową nastąpiła w dniu 13 grudnia
2002 r. Ustawa z dnia 26 lipca 2002 r. o ratyfikacji Protokołu z Kioto do Ramowej Konwencji
Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (Dz. U. Nr 144, poz. 1207).

115
Źródło: Annual European Union greenhouse gas inventory 1990–2011 and inventory report
2013, EEA 2013

Tabela 8. Emisja gazów cieplarnianych w Polsce w latach 1990–2011 [Tg ekw.
CO2]
Emisje gazów 1988
1990 1995 2000 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
cieplarnianyc
h
Emisje CO
461,28
353,75
350,45
305,02
294,15
304,27
308,55
300,31
284,43
305,31
306,14
2
netto (z
LULUCF)
Emisje CO
469,07
372,29
358,30
315,54
318,02
331,55
332,61
326,85
311,77
332,57
330,31
2
(bez LULUCF)
CH4
52,87
47,17
43,41
39,36
38,33
38,72
38,02
37,13
35,96
36,45
35,54
N2O
40,07
37,44
30,38
29,18
29,27
30,48
31,39
30,95
27,30
26,86
27,24
HFCs


0,19
1,13
4,42
5,05
5,64
5,11
5,45
5,69
6,21
PFCs
0,13
0,12
0,15
0,15
0,16
0,17
0,16
0,14
0,06
0,06
0,05
SF6


0,03
0,02
0,03
0,03
0,03
0,03
0,04
0,04
0,04
Łączna emisja 556,56 440,69 426,82 377,08 368,60 380,96 386,03 375,91 355,49 376,65 377,48
(z LULUCF)
Łączna emisja 562,15 457,01 432,46 385,38 390,23 406,01 407,86 400,21 380,59 401,67 399,39
(bez LULUCF)
Po przystąpieniu do UE w 2004 r. Polska miała dalej indywidualnie wywiązywać się ze
swoich zobowiązań w ramach Protokołu z Kioto, ale równocześnie wdrożyła system
EU ETS na mocy dyrektywy 2003/87/WE. Głównym założeniem dyrektywy było
zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych w efektywny pod względem kosztów oraz
skuteczny gospodarczo sposób.
Dość powszechnie uważa się, że nasilenie gwałtownych zjawisk atmosferycznych, jakie
występują w ostatnich latach, może być efektem skumulowanych, globalnych zmian
klimatu ziemskiego, m.in. wieloletnim wpływem działalności człowieka na ekosystemy.
Projektowana regulacja ma się przyczynić do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych
w Polsce, w szczególności poprzez modernizację istniejących urządzeń lub
wprowadzenie nowych niskoemisyjnych technologii. Projekt ustawy jest elementem
polityki UE w tzw. walce z globalnym ociepleniem. Należy tu wskazać, iż UE dąży do
coraz większego scentralizowania działań w zakresie decyzyjności dotyczącej systemu
handlu uprawnieniami do emisji. Dyrektywa 2003/87/WE została transponowana do
porządku prawnego ustawą z dnia 22 grudnia 2004 r. o handlu uprawnieniami do emisji
do powietrza gazów cieplarnianych i innych substancji (Dz. U. Nr 281, poz. 2784,
z późn. zm.). Następnie zmiany w systemie EU ETS oraz konieczność uwzględnienia
dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/101/WE z dnia 19 listopada 2008 r.
zmieniającej dyrektywę 2003/87/WE w celu uwzględnienia działalności lotniczej

116
w systemie handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych we Wspólnocie
spowodowała konieczność uchwalenia ustawy z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie
handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz. U. Nr 122, poz. 695,
z późn. zm). Znacząca zmiana dyrektywy 2003/87/WE, która miała miejsca w 2009 r.
w wyniku publikacji dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/29/WE z dnia
23 kwietnia 2009 r. zmieniającej dyrektywę 2003/87/WE w celu usprawnienia
i rozszerzenia wspólnotowego systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów
cieplarnianych w pełni znajduje odzwierciedlenie w projektowanej ustawie. O ile
w latach poprzednich podstawowym dokumentem regulującym działanie systemu EU
ETS była tylko dyrektywa 2003/87/WE, to obecnie należy również wskazać wiele
decyzji i rozporządzeń Komisji Europejskiej.
Wielkość emisji w systemie EU ETS w latach 2005–2012 w całej UE-27 i w Polsce
przedstawia poniższa tabela.
Tabela 9. Emisja gazów cieplarnianych w systemie handlu uprawnieniami do
emisji w UE i PL
Rok
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Emisja w UE [w
2 014 076
2 035 696
2 164 766
2 119 672
1 879 608
1 939 017
1 904 275
1 866 909
Gg ekw. CO2]
Emisja w PL [w Gg 203 150
209 616
209 618
204 107
191 174
199 727
203 027
196 636
ekw. CO2]
Źródło: EEA, KOBiZE


Jak widać, emisje w całej UE uległy zmniejszeniu, jednak zdecydowany wpływ na
ograniczenie emisji miał światowy kryzys gospodarczy. Widać to również po emisji
gazów cieplarnianych objętych systemem EU ETS w Polsce, gdzie emisja wykazuje
pewne wahania. Ostatnia zmiana dyrektywy, która znalazła odzwierciedlenie
w projektowanej regulacji, wprowadziła konieczność zakupu uprawnień do emisji na
aukcji. Zgodnie z art. 10 ust. 3 zmienionej dyrektywy 2003/87/WE dochody ze
sprzedaży uprawnień do emisji w systemie aukcyjnym częściowo mają być
przeznaczone na badania, działania i inwestycje przyczyniające się do ograniczenia
emisji gazów cieplarnianych. W projektowanej ustawie wskazano, iż co najmniej 50%
środków uzyskanych ze sprzedaży uprawnień do emisji w drodze aukcji, stanowiące
dochód budżetu państwa, lub ich równowartość przeznacza się na wskazane cele, które
mogą przyczynić się do redukcji emisji gazów cieplarnianych.

15) Dz. Urz. UE L 8 z 13.01.2009, str. 3.
16) Dz. Urz. UE L 140 z 05.06.2009, str. 63, z późn. zm.

117
6. Wpływ regulacji na sytuację i rozwój regionalny
Proponowane regulacje prawne mogą mieć wpływ na sytuację gospodarczą i rozwój
regionów. Wypełnianie obowiązków określonych projektowaną ustawą przez krajowe
przedsiębiorstwa może mieć wpływ na sytuację gospodarczą i rozwój regionalny
z uwagi na fakt, iż cena zakupu uprawnień do emisji będzie wpływała na koszty
produkcji lub usług wytwarzanych przez przedsiębiorstwa uczestniczące w systemie.
Wpływ projektowanych regulacji na sytuację i rozwój regionalny będzie
zdeterminowany poziomem uprzemysłowienia regionu i nasilenia występowania w nim
instalacji objętych systemem EU ETS, zatem nie będzie on symetryczny we wszystkich
regionach.


118
TABELA ZGODNOŚCI
TYTUŁ PROJEKTU:
USTAWA z dnia……. r.
o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych
TYTUŁ WDRAŻANEGO AKTU PRAWNEGO / - dyrektywa 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 października 2003 r. ustanawiającej
WDRAŻANYCH AKTÓW PRAWNYCH 1):
system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych we Wspólnocie oraz zmieniającej dyrektywę Rady
96/61/WE (Dz. Urz. UE L 275 z 25.10.2003, str. 32, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne,
rozdz. 15, t. 7, str. 631, z późn. zm.) wersja skonsolidowana, uwzględniająca przepisy dyrektywy
2008/101/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 listopada 2008 r. zmieniającej dyrektywę
2003/87/WE w celu uwzględnienia działalności lotniczej w systemie handlu przydziałami emisji gazów
cieplarnianych we Wspólnocie (Dz. Urz. UE L 8 z 13.01.2009, str. 3.) oraz przepisy dyrektywy
2009/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 kwietnia 2009 r. zmieniającej dyrektywę
2003/87/WE w celu usprawnienia i rozszerzenia wspólnotowego systemu handlu uprawnieniami do emisji
gazów cieplarnianych (Dz. Urz. UE L 140 z 05.06.2009, str. 63.)
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
PRZEPISY UNII EUROPEJSKIEJ 2)
Jedn.
Treść przepisu UE 3)
Koni
Jedn. red.
Treść przepisu/ów projektu (*)
Uzasadnienie
red.
eczn
(*)
uwzględnienia w
ość
projekcie przepisów
wdro
wykraczających poza
żenia
minimalne wymogi
T / N
prawa UE (**)
Artykuł Do celów niniejszej dyrektywy stosuje się

Art. 3.
Ilekroć w ustawie jest mowa o:

3
następujące definicje:
2)
emisji – rozumie się przez to gazy cieplarniane
wprowadzane do powietrza w wyniku działań
a) "pozwolenie" oznacza pozwolenie na
emitowanie jednej tony równoważnika
człowieka, związanych z eksploatacją instalacji lub z
wykonywaną operacją lotniczą;
ditlenku węgla przez określony okres czasu,

3)
gazach cieplarnianych – rozumie się przez to:
które jest ważne jedynie do celów
a)
gazy:
spełniania wymogów niniejszej dyrektywy i
–
dwutlenek węgla (CO2),
może być przenoszone zgodnie z
–
metan (CH4),
przepisami niniejszej dyrektywy;
–
podtlenek azotu (N2O),
b)
"emisje" oznaczają uwolnienie gazów
–
fluorowęglowodory (HFCs),
cieplarnianych do powietrza ze źródła
–
perfluorowęglowodory (PFCs),
znajdującego się w jakiejkolwiek instalacji
–
sześciofluorek siarki (SF6),
b)
inne niż wymienione w lit. a gazowe składniki
lub uwolnienie ze statku powietrznego
atmosfery zarówno naturalne, jak i
wykonującego
działanie
lotnicze
antropogeniczne, które pochłaniają i reemitują
wymienione w załączniku I gazów
promieniowanie podczerwone;
określonych dla tego działania;
4)
grupie kapitałowej – rozumie się przez to grupę
kapitałową, o której mowa w art. 3 ust. 1 pkt 44 ustawy
c)
"gazy cieplarniane" oznaczają gazy