Rządowy projekt ustawy o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych

4) niewystąpienie przez prowadzącego instalację z wnioskiem o zmianę zezwolenia
w zakresie zmiany planu monitorowania wielkości emisji, jeżeli ta zamiana ma
charakter zmiany istotnej – 10 000 złotych;
5) niedostarczenie Krajowemu ośrodkowi w terminie raportu na temat wielkości
emisji oraz sprawozdania z weryfikacji – 50 000 złotych;
6) niedokonanie w terminie umorzenia uprawnień do emisji – w wysokości równej
iloczynowi liczby uprawnień do emisji, która nie została umorzona, i jednostkowej
stawki administracyjnej kary pieniężnej. Jednostkowa stawka administracyjnej kary
pieniężnej stanowi równowartość 100 euro i będzie ona podlegała corocznej
waloryzacji o prognozowany europejski Wskaźnik Cen Konsumpcyjnych
publikowany na podstawie rozporządzenia Rady (WE) nr 2494/95 z dnia
23 października 1995 r. dotyczącego zharmonizowanych wskaźników cen
konsumpcyjnych (Dz. Urz. UE L 257 z 27.10.1995, str. 1, z późn. zm.).
Uiszczenie przez prowadzącego instalację albo operatora statków powietrznych
administracyjnej kary pieniężnej nie będzie zwalniało go od umorzenia odpowiedniej
liczby uprawnień do emisji. Projekt przewiduje także pewne rozwiązania pozwalające
na złagodzenie dolegliwości kar lub ich uniknięcie. Rozwiązania te można uznać za
dążenie do zachowania konstytucyjnych granic proporcjonalności regulacji dotyczących
sankcji administracyjnych. Niestety tego rodzaju środki trudne są do wprowadzenia
w sytuacji, kiedy państwo członkowskie nie dysponuje niemal żadnym marginesem
swobody regulacyjnej w przypadku kar precyzyjnie uregulowanych w prawie unijnym
(np. kara za nierozliczenie wielkości emisji). Rola ustawodawcy krajowego sprowadza
się w tych przypadkach do wiernego odzwierciedlenia normy prawa unijnego
w krajowym porządku prawnym.
Projekt wprowadza następujące środki łagodzące dolegliwość sankcji
administracyjnych. Zgodnie z art. 101 ust. 2 projektowanej ustawy organ Inspekcji
może, na wniosek prowadzącego instalację eksploatującego ją bez zezwolenia, ustalić
termin na złożenie wniosku o wydanie zezwolenia, zawieszając na ten czas
postępowanie w sprawie wymierzenia administracyjnej kary pieniężnej. Termin nie
może być dłuższy niż 30 dni od dnia doręczenia postanowienia w tej sprawie. W razie
niezłożenia wniosku w wyznaczonym terminie organ Inspekcji podejmuje zawieszone
postępowanie i wydaje decyzję o wymierzeniu kary. W przypadku złożenia wniosku
58
w wyznaczonym terminie, administracyjnej kary pieniężnej nie nakłada się,
a postępowanie w sprawie jej nałożenia umarza się.
Zgodnie z art. 102 ust. 4 projektowanej ustawy na wniosek prowadzącego instalację
albo operatora statku powietrznego, organ Inspekcji może odstąpić od wymierzenia
administracyjnej kary pieniężnej, jeżeli toczy się postępowanie odpowiednio w sprawie
zmiany zezwolenia w zakresie zatwierdzenia zmiany planu monitorowania wielkości
emisji albo zatwierdzenia planu monitorowania emisji z operacji lotniczych, albo
uproszczonego planu monitorowania emisji z operacji lotniczych lub zatwierdzenia
istotnych zmian tych planów, a w przypadku planu monitorowania tonokilometrów –
zatwierdzenia istotnej zmiany planu tonokilometrów.
Z kolei w myśl art. 103 ust. 2 projektu organ Inspekcji zawiesza, na wniosek
prowadzącego instalację albo operatora statku powietrznego, postępowanie w sprawie
wymierzenia administracyjnej kary pieniężnej, jeżeli podmioty te dokonały umorzenia
uprawnień do emisji, o którym mowa w art. 91 ust. 2, do dnia, w którym decyzja
o oszacowaniu wielkości emisji, o której mowa w art. 86 ust. 5 albo art. 87 ust. 3, stanie
się ostateczna.
Natomiast w przypadku kary za niedostarczenie raportu o wielkości emisji w terminie
oraz sprawozdania z weryfikacji, art. 104 ust. 2 projektu wskazuje, że jeżeli w terminie
do dnia 15 kwietnia prowadzący instalację albo operator statku powietrznego dostarczy
Krajowemu ośrodkowi przedmiotowy raport i sprawozdanie z weryfikacji,
administracyjną karę pieniężną wymierza się w wysokości 10% stawki kary, o której
mowa w art. 104 ust. 1 projektu.
Administracyjne kary pieniężne nakłada, w drodze decyzji, organ Inspekcji.
Postępowanie w sprawie wymierzenia kary jest wszczynane na podstawie ustaleń
kontroli prowadzonej przez organy Inspekcji albo na podstawie informacji
przekazywanych przez Krajowy ośrodek (wykazów, o których mowa w art. 93 ust. 1
i art. 94 ust. 1 projektu). Jako administrator systemu Krajowy ośrodek dysponuje
szczegółowymi informacjami na temat wywiązywania się z obowiązków uczestnika
systemu, jakkolwiek poza jego kontrolą pozostają m.in. fizyczne zmiany wprowadzane
w instalacjach, które można stwierdzić jedynie podczas czynności sprawdzających na
terenie zakładu, czy też fakt posiadania zezwolenia przez instalację, która spełnia
przesłanki uczestnictwa w systemie. Dlatego ustawa przyjmuje możliwość
59
podejmowania przez organy Inspekcji własnych ustaleń co do istnienia uchybień
w zakresie przestrzegania nałożonych ustawą obowiązków. Organ Inspekcji przesyła
Krajowemu ośrodkowi decyzję o nałożeniu administracyjnej kary pieniężnej,
a w przypadku nałożenia administracyjnej kary pieniężnej na operatora statku
powietrznego, także ministrowi właściwemu do spraw środowiska.
Szczególny rodzaj sankcji projektodawca adresuje do operatorów statków
powietrznych. Jest on związany z wystąpieniem do Komisji Europejskiej o nałożenie na
operatora zakazu wykonywania operacji lotniczych przez operatora nad terytorium UE
lub jej części. Wystąpienie o nałożenie zakazu prowadzenia przez operatora operacji
lotniczych związane jest z uchylaniem się od wykonywania określonych obowiązków
pomimo uprzedniego nałożenia kary pieniężnej. Postępowanie w sprawie wydania
zakazu wykonywania operacji lotniczych przez operatora nad terytorium UE wszczyna
minister właściwy do spraw środowiska, który po uzyskaniu zgody Rady Ministrów,
przesyła do Komisji Europejskiej wniosek o nałożenie takiego zakazu na operatora.
Postępowanie w sprawie nałożenia zakazu wykonywania przez operatora statku
powietrznego operacji lotniczych będzie prowadzone zgodnie z przepisami
rozporządzenia wydanego w związku z art. 16 ust. 12 dyrektywy 2003/87/WE.
Rozdział 15 Zmiany w przepisach obowiązujących
Projektowana ustawa zmienia:
1) ustawę o Inspekcji Ochrony Środowiska;
2) ustawę o zasadach wykonywania uprawnień przysługujących Skarbowi Państwa;
3) ustawę o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu;
4) ustawę – Prawo bankowe;
5) ustawę – Prawo ochrony środowiska;
6) ustawę o gromadzeniu, przetwarzaniu i przekazywaniu informacji kryminalnych;
7) ustawę o systemie oceny zgodności;
8) ustawę o podatku od towarów i usług;
9) ustawę o obrocie instrumentami finansowymi;
10) ustawę o giełdach towarowych;
11) ustawę o nadzorze nad rynkiem kapitałowym;
12) ustawę o Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej;
60
13) ustawę o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale
społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na
środowisko;
14) ustawę o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji.
Zmiany w ustawie o Inspekcji Ochrony Środowiska, ustawie o zasadach wykonywania
uprawnień przysługujących Skarbowi Państwa, ustawie o systemie oceny zgodności,
a także ustawie o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale
społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko
mają charakter porządkowy i zmierzają zasadniczo do dostosowania treści istniejących
przepisów do aktualnego brzmienia lub wymagań projektu ustawy o systemie handlu
uprawnieniami do emisji, a także pozwolą na skonkretyzowanie wysokości pobieranych
przez organy Inspekcji opłat z tytułu czynności prowadzących do zastępczego
oszacowania wielkości emisji z instalacji lub operacji lotniczych.
Zmiany w ustawie o gromadzeniu, przetwarzaniu i przekazywaniu informacji
kryminalnych mają związek z wprowadzeniem dystrybucji uprawnień do emisji poprzez
sprzedaż ich na aukcji. Zmiany te mają na celu umożliwienie podmiotom
zaangażowanym w proces przeprowadzania aukcji uprawnień do emisji pozyskiwania
informacji potrzebnych do skutecznego zwalczania przestępczości w zakresie prania
pieniędzy na rynku transakcji uprawnień do emisji. Podobny cel przyświeca zmianie
w ustawie o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowania terroryzmu, gdzie
rozszerzono katalog instytucji obowiązanych poprzez dodanie w art. 2 pkt 1 nowej
kategorii podmiotów, a mianowicie spółek prowadzących giełdę i spółek prowadzących
rynek pozagiełdowy, w zakresie, w jakim prowadzą platformę aukcyjną. Nakłada to na
ww. podmioty szereg zadań nakierowanych na zapobieganie przestępstwom
finansowym. Zmiana art. 33 ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz
finansowaniu terroryzmu ma umożliwić realizację przez Krajowego administratora
wykonania obowiązku zawartego w art. 22 rozporządzenia Komisji (UE) nr 389/2013
z dnia 2 maja 2013 r. ustanawiającego rejestr Unii zgodnie z dyrektywą 2003/87/WE
Parlamentu Europejskiego i Rady, decyzjami nr 280/2004/WE i nr 406/2009/WE
Parlamentu Europejskiego i Rady oraz uchylające rozporządzenia Komisji (UE)
nr 920/2010 i nr 1193/2011. W przypadku powstania wątpliwości co do możliwości
wykorzystania rachunku w rejestrze Unii do popełnienia przestępstw oszustwa, prania
pieniędzy, finansowania terroryzmu lub innych poważnych przestępstw, Krajowy
61
administrator jest zobligowany odmówić otwarcia osobistego rachunku posiadania lub
rachunku obrotowego takiemu wnioskodawcy. W celu weryfikacji tych podejrzeń lub
informacji przedstawianych we wniosku potencjalnego posiadacza administrator
zwracałby się do Generalnego Inspektora Informacji Finansowej z wnioskiem
o udostępnienie posiadanych informacji uzyskanych na mocy ustawy na temat
wnioskodawcy, np. informacji o poleceniu wstrzymania transakcji lub blokadzie
rachunku. Jeżeli wątpliwości te się potwierdzą, Krajowy administrator odmawiałby
otwarcia takiego rachunku zgodnie z art. 22 ust. 2 lit. b przedmiotowego
rozporządzenia. Zmiana ustawy – Prawo bankowe związana jest ze zmianą ustawy
z dnia 16 listopada 2000 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu
terroryzmu, która rozszerza katalog podmiotów o Krajowego Administratora, którym
Generalny Inspektor Informacji Finansowej może udzielać informacji o transakcjach
objętych przepisami ustawy. W związku z faktem, że część tych informacji albo
wszystkie mogą być objęte tajemnicą bankową zachodzi konieczność zmiany art. 105
ustawy – Prawo bankowe poprzez rozszerzenie katalogu podmiotów, którym mogą być
udostępniane informacje objęte tajemnicą bankową.
Obrót produktami sprzedawanymi na aukcjach został objęty również nadzorem Komisji
Nadzoru Finansowego poprzez wprowadzenie odpowiednich zmian w ustawie z dnia
29 lipca 2005 r. o nadzorze nad rynkiem kapitałowym. Zmiany te rozszerzają
uprawnienia kontrolne KNF na działalność aukcyjną.
Zmiany w ustawie o obrocie instrumentami finansowymi, jak również w ustawie
o giełdach towarowych mają na celu odzwierciedlenie w prawie krajowym wymagań
wynikających z przepisów unijnych dotyczących warunków, jakie powinny spełniać
podmioty prowadzące platformę aukcyjną, oraz przesłanek świadczenia usług
finansowych w tym zakresie, zgodnie z przepisami rozporządzenia Komisji (UE)
nr 1031/2010 z dnia 12 listopada 2010 r. w sprawie harmonogramu, kwestii
administracyjnych oraz pozostałych aspektów sprzedaży na aukcji uprawnień do emisji
gazów cieplarnianych na mocy dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego
i Rady ustanawiającego system handlu przydziałami do emisji gazów cieplarnianych we
Wspólnocie. Są to zmiany szczególnie ważne w związku z podjęciem przez Polskę
decyzji o wyborze samodzielnej platformy aukcyjnej, która będzie sprzedawała
uprawnienia do emisji oferowane przez Polskę.
62