Rządowy projekt ustawy o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych

zaakceptuje wstępnej całkowitej rocznej liczby uprawnień do emisji, minister właściwy
do spraw środowiska wzywa prowadzącego instalację do przedłożenia nowego wniosku
o przydział uprawnień do emisji, wskazując błędy i zastrzeżenia ujawnione w trakcie
kontroli wniosku przez Komisję. Minister właściwy do spraw środowiska ogłasza
w Biuletynie Informacji Publicznej informację o całkowitej liczbie uprawnień do emisji
obliczonej dla instalacji nowej.
Rozdział 11 Zmiana przydzielonej liczby uprawnień do emisji w przypadku znaczącego
zmniejszenia zdolności produkcyjnej, częściowego lub całkowitego zaprzestania
działalności w instalacji
Projekt ustawy reguluje także kwestie związane z weryfikacją liczby przydzielonych
uprawnień do emisji w związku ze znaczącym zmniejszeniem zdolności produkcyjnej,
a także z całkowitym lub częściowym zaprzestaniem działalności w instalacji
uczestniczącej w systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych
w okresie 2013–2020.
Mechanizm korekty nieodpłatnego przydziału uprawnień do emisji został przewidziany
już w art. 10a ust. 19 dyrektywy 2009/29/WE. Działanie tego mechanizmu zostało
natomiast szczegółowo uregulowane w art. 21, art. 22 i art. 23 decyzji Komisji
nr 2011/278/UE.
Art. 21 decyzji Komisji nr 2011/278/UE określa przesłanki znaczącego zmniejszenia
zdolności produkcyjnej oraz konsekwencje jego nastąpienia. O tym, że w instalacji
doszło do znaczącego zmniejszenia zdolności produkcyjnych, będą świadczyły
informacje przekazywane przez prowadzących instalacje w przedkładanych co roku
informacjach o zmianach w działalności instalacji (obowiązek składania tych informacji
przewiduje art. 63 projektowanej ustawy).
Znaczące zmniejszenie zdolności produkcyjnej związane jest z dokonaniem co najmniej
jednej zmiany fizycznej w odniesieniu do konfiguracji technicznej i funkcjonowania
podinstalacji innej niż zwykła wymiana istniejącej linii produkcyjnej oraz spełnieniem
co najmniej jednego z następujących warunków:
1) podinstalacja może działać ze zdolnością produkcyjną o co najmniej 10% niższą
w stosunku do początkowo zainstalowanej zdolności produkcyjnej przed
dokonaniem zmiany lub
43
2) podinstalacja, której dotyczą fizyczne zmiany, osiągnęła znacznie niższy poziom
działalności, który uzasadnia zmniejszenie przydziału uprawnień do emisji o ponad
50 000 uprawnień do emisji rocznie i który jednocześnie stanowi co najmniej 5%
wstępnej rocznej liczby uprawnień do emisji przydzielonych tej instalacji przed
dokonaniem zmiany, która została określona w wykazie albo określona po
rozpatrzeniu wniosku o przydział uprawnień do emisji z unijnej rezerwy.
Jeżeli nastąpiło zmniejszenie zdolności produkcyjnej posiadające ww. cechy,
prowadzący instalację obowiązany jest przedłożyć Krajowemu ośrodkowi informację
o zakresie zmniejszenia zdolności produkcyjnej oraz o wyznaczonej nowej
zainstalowanej zdolności produkcyjnej w instalacji po dokonaniu znaczącego
zmniejszenia zdolności produkcyjnej. W przypadku znaczącego zmniejszenia zdolności
produkcyjnej, analogicznie do przypadku instalacji nowej, informacja o zakresie
zmniejszenia zdolności produkcyjnej jest składana w postaci papierowej i elektronicznej
na formularzu zamieszczonym na stronie internetowej Krajowego ośrodka. Prowadzący
instalację poddaje informację o zakresie zmniejszenia zdolności produkcyjnej
weryfikacji przez weryfikatora. Informacje te przygotowuje się z zachowaniem
wymagań decyzji Komisji nr 2011/278/UE. Do informacji dołącza się:
1) raport o metodyce do procesu zbierania danych przekazanych w formularzu;
2) protokół z przeprowadzonej przez weryfikatora weryfikacji informacji o instalacji
nowej przekazanych we wniosku;
3) opis i schemat strukturalny instalacji z podziałem na podinstalacje.
Informacja o znaczącym zmniejszeniu zdolności produkcyjnej podlega sprawdzeniu
przez Krajowy ośrodek pod względem kompletności przekazanych danych oraz
poprawności przeprowadzonych obliczeń. Krajowy ośrodek przekazuje ministrowi
właściwemu do spraw środowiska swoją opinię wraz z informacją o znaczącym
zmniejszeniu zdolności produkcyjnej. Minister właściwy do spraw środowiska
przekazuje Komisji Europejskiej tę informację wraz z dostosowaną liczbą uprawnień do
emisji dla instalacji, która znacząco zmniejszyła zdolność produkcyjną, na pozostałe
lata okresu rozliczeniowego, począwszy od roku następującego po roku, w którym
nastąpiło znaczące zmniejszenie zdolności produkcyjnej, lub od dnia 1 stycznia 2013 r.,
jeżeli znaczące zmniejszenie zdolności produkcyjnej miało miejsce przed dniem
1 stycznia 2013 r. Jeżeli Komisja tę liczbę zaakceptuje, minister właściwy do spraw
44
środowiska ogłosi w Biuletynie Informacji Publicznej informację o dostosowanej
rocznej liczbie uprawnień do emisji dla instalacji.
Weryfikacja (dostosowanie) przydziału uprawnień do emisji nastąpi także w przypadku
zaprzestania działalności w instalacji. Źródłem wiedzy na temat zaprzestania
działalności w instalacji będą także informacje o zmianach w działalności instalacji
przedkładane corocznie przez prowadzących instalacje. Projekt identyfikuje w art. 71
okoliczności uznane za zaprzestanie działalności. Warto zwrócić uwagę, że
okoliczności te nie mają jednorodnego charakteru. Są wśród nich takie, które
jednoznacznie wskazują albo na obiektywny brak możliwości podjęcia działalności
w instalacji (przyczyny techniczne o charakterze pierwotnym lub takie, które nastąpiły
po rozpoczęciu działalności przez instalację) lub są to przyczyny o charakterze
subiektywnym wynikające z decyzji prowadzącego instalację (instalacja nie działa
i prowadzący instalację nie może wykazać, że przedmiotowa instalacja wznowi
działalność najpóźniej w ciągu 6 miesięcy od momentu zaprzestania działalności).
Zaprzestanie działalności w instalacji może nastąpić także z przyczyn formalnych –
w sytuacji utraty ważności pozwoleń emisyjnych (wygaśnięcie, cofnięcie lub
ograniczenie pozwoleń). Tu jednak należy wziąć pod uwagę konsekwencje utraty
ważności pozwolenia, gdyż nie zawsze wygaśnięcie pozwolenia zintegrowanego
udzielonego instalacji uczestniczącej w systemie będzie równoznaczne z zaprzestaniem
przez nią działalności. Kryteria objęcia instalacji pozwoleniem zintegrowanym są
niekiedy wyższe niż te, które kwalifikują instalację do uczestnictwa w systemie
(instalacje spalania odpowiednio moc pow. 50 MW i 20 MW), stąd bezprzedmiotowość
pozwolenia zintegrowanego nie musi automatycznie oznaczać bezprzedmiotowości
zezwolenia na emisję gazów cieplarnianych. Dlatego też projektodawcy proponują, aby
w przypadku okoliczności o charakterze formalnym o uznaniu, że w instalacji
zaprzestano działalności, decydowała dodatkowo przesłanka ustania podstaw do
uczestnictwa instalacji w systemie.
W terminie do dnia 31 stycznia każdego roku Krajowy ośrodek przekazuje ministrowi
właściwemu do spraw środowiska wykaz instalacji, w których zaprzestano działalności,
a następnie minister ogłasza te informacje w Biuletynie Informacji Publicznej.
45
Jeżeli w instalacji nastąpiło zaprzestanie działalności, instalacji tej nie wydaje się
przydzielonych uprawnień do emisji w roku następującym po roku, w którym nastąpiło
zaprzestanie działalności.
Ustawodawca dostrzega również specyfikę eksploatacji instalacji, które „utrzymywane
są” w rezerwie lub gotowości, oraz instalacji, które działają sezonowo. Eksploatacja
tych instalacji ma charakter okresowy, np. jest podejmowana w celu awaryjnego
bilansowania zakontraktowanych dostaw energii, jednocześnie podmiot prowadzący
instalację nie ma wiedzy na temat tego, w jakim okresie instalacje te będą
eksploatowane, chociaż powinien na taką ewentualność posiadać zabezpieczone
uprawnienia do emisji. Projektodawcy uwzględnili taką sytuację w ustawie, przyjmując,
że w przypadku takich instalacji nie nastąpi weryfikacja przydziału uprawnień do
emisji, jeżeli zostaną spełnione wszystkie następujące warunki:
1) prowadzący instalację posiada zezwolenie na emisję gazów cieplarnianych z takiej
instalacji i wszystkie inne odpowiednie pozwolenia;
2) rozpoczęcie działalności w instalacji jest technicznie możliwe bez wprowadzania
w niej zmian fizycznych;
3) przeprowadzana jest jej regularna konserwacja.
Projekt ustawy wprowadza też obowiązek przeprowadzenia korekty pierwotnie
przydzielonej liczby uprawnień do emisji w sytuacji częściowego zaprzestania
działalności w instalacji. Przepisy w tym zakresie stanowią wykonanie art. 23 decyzji
Komisji nr 2011/278/UE. Z częściowym zaprzestaniem działalności w instalacji
będziemy mieli do czynienia, gdy przynajmniej jedna podinstalacja:
1) która przyczynia się do przydzielenia co najmniej 30% z całkowitej rocznej liczby
uprawnień do emisji przydzielonych instalacji w wykazie albo na skutek
rozpatrzenia wniosku o przydział uprawnień z unijnej rezerwy, albo na skutek
dostosowania liczby przydzielonych uprawnień do emisji w związku ze znaczącym
zmniejszeniem zdolności produkcyjnej w instalacji,
2) której przydzielono ponad 50 000 uprawnień do emisji w wykazie albo na skutek
rozpatrzenia wniosku o przydział uprawnień do emisji z rezerwy unijnej, albo na
skutek dostosowania liczby przydzielonych uprawnień do emisji w związku ze
znaczącym zmniejszeniem zdolności produkcyjnej w instalacji
46
– ogranicza poziom swojej działalności w danym roku kalendarzowym o co najmniej
50% w stosunku do historycznego poziomu działalności, o którym mowa w art. 9
decyzji Komisji nr 2011/278/UE, albo poziomu działalności, o którym mowa w art. 18
decyzji Komisji nr 2011/278/UE, zwanego dalej „początkowym poziomem
działalności”.
Przydział uprawnień do emisji dla instalacji, która częściowo zaprzestała działalności,
dostosowuje się począwszy od roku następującego po roku, w którym częściowe
zaprzestanie działalności miało miejsce, lub od roku 2013, jeżeli częściowe zaprzestanie
działalności miało miejsce przed dniem 1 stycznia 2013 r. Mechanizm korekty
przydziału uprawnień do emisji w związku z częściowym zaprzestaniem działalności
w instalacji został określony w art. 72 ust. 3–7. Mechanizm ten stanowi
odzwierciedlenie wymagań decyzji Komisji nr 2011/278/UE.
Jeżeli poziom działalności podinstalacji ograniczono o co najmniej 50%, jednak mniej
niż 75% w porównaniu z początkowym poziomem działalności, instalacji wydaje się
uprawnienia do emisji w liczbie pierwotnie określonej, ale pomniejszonej o połowę
przydzielonych uprawnień do emisji dla podinstalacji, która przyczyniała się do
częściowego zaprzestania działalności w tej instalacji.
Jeżeli poziom działalności podinstalacji ograniczono o co najmniej 75%, jednak mniej
niż 90% w porównaniu z początkowym poziomem działalności, instalacji wydaje się
uprawnienia do emisji w liczbie pierwotnie określonej, ale pomniejszonej o 75%
przydzielonych uprawnień do emisji dla podinstalacji, która przyczyniła się do
częściowego zaprzestania działalności w tej instalacji.
Jeżeli poziom działalności podinstalacji ograniczono o co najmniej 90% w porównaniu
z początkowym poziomem działalności, instalacji wydaje się uprawnienia do emisji
w liczbie pierwotnie określonej, ale pomniejszonej o 100% przydzielonych uprawnień
do emisji dla podinstalacji, która przyczyniła się do częściowego zaprzestania
działalności w tej instalacji.
Zmiany wielkości przydziału uprawnień do emisji w związku z częściowym
zaprzestaniem działalności w instalacji nie mają charakteru nieodwracalnego. Projekt
przewiduje, że w przypadku gdy poziom działalności w podinstalacji, która przyczyniła
się do częściowego zaprzestania działalności w instalacji, ponownie wzrośnie i osiągnie
poziom ponad 50% jej początkowego poziomu działalności, instalacji wydaje się
47