Rządowy projekt ustawy o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych

a w skrajnych przypadkach niewydania uprawnień do emisji przydzielonych instalacji
na kolejny rok. Procedurę tę rozpoczyna sporządzenie przez Krajowy ośrodek wykazu
prowadzących instalacje, którzy uchybili obowiązkowi przedłożenia informacji, który
jest przekazywany ministrowi właściwemu do spraw środowiska. Na tej podstawie
minister właściwy do spraw środowiska sporządza wykaz prowadzących instalacje,
którym wstrzymuje się wydanie uprawnień do emisji na kolejny rok okresu
rozliczeniowego. Wykaz jest ogłaszany w Biuletynie Informacji Publicznej.
Jednocześnie Krajowy ośrodek jest upoważniony do wydania wstrzymanego przydziału,
jeżeli prowadzący instalację dopełni obowiązku i przedłoży informację w terminie do
dnia 1 lipca danego roku. Jeżeli jednak prowadzący instalację nie przedłoży informacji
o działalności prowadzonej w instalacji w wyżej wymienionym terminie, minister
właściwy do spraw środowiska wyda decyzję o niewydaniu uprawnień do emisji
przydzielonych instalacji na ten rok okresu rozliczeniowego następujący po roku, za
który nie została złożona informacja. Ponadto Krajowy ośrodek będzie przeprowadzał
kontrolę krzyżową polegającą na porównaniu informacji o wielkości emisji zawartej
w raporcie na temat wielkości emisji oraz informacji o zmianach poziomu działalności
instalacji.
W przypadku wystąpienia rozbieżności pomiędzy wielkością emisji a informacją
o poziomie działalności, Krajowy ośrodek występuje do prowadzącego instalację
o wyjaśnienie zaistniałej sytuacji. Jeśli z wyjaśnień będzie wynikało, że zaszło
częściowe zaprzestanie działalności albo znaczące zmniejszenie zdolności
produkcyjnej, minister właściwy do spraw środowiska występuje do prowadzącego
instalację o wprowadzenie korekty w Krajowej bazie. Po wprowadzeniu zmienionej
informacji do Krajowej bazy, Krajowy ośrodek odpowiednio dostosowuje liczbę
uprawnień do emisji, a minister właściwy do spraw środowiska ogłasza w Biuletynie
Informacji Publicznej tę liczbę. Ponadto uprawnienia do emisji wydane w liczbie
większej niż zmieniona dostosowana liczba uprawnień do emisji podlegają zwrotowi na
zasadach określonych w art. 18 projektowanej ustawy. Ponadto należy zaznaczyć, że
została wprowadzona kara pieniężna w wysokości 5000 zł za niewprowadzenie zmiany
do Krajowej bazy, w przypadku uiszczenia kary przez prowadzącego instalację
i niewprowadzenia zmiany do Krajowej bazy, takiemu prowadzącemu instalację nie
wydaje się uprawnień do emisji w następnym roku.

38
Rozdział 10 Przydział uprawnień do emisji dla instalacji nowej
Projekt ustawy zasadniczo zmienia dotychczasowe zasady przydziału uprawnień do
emisji dla instalacji nowych. Inne jest przede wszystkim źródło uprawnień do emisji dla
instalacji nowych – będą one pochodziły z ogólnounijnej rezerwy, stąd w bieżącym
okresie rozliczeniowym zasady te zostały ujednolicone we wszystkich państwach
członkowskich. Zgodnie z prawem unijnym wszystkie instalacje, w których
prowadzone są działania objęte systemem i które powstały lub znacząco zwiększyły
zdolność produkcyjną po dniu 30 czerwca 2011 r. (z wyjątkiem instalacji
wytwarzających energię elektryczną), kwalifikują się do przydziału uprawnień do
emisji z unijnej rezerwy. Za nową instalację uważa się taką instalację, która po dniu
30 czerwca 2011 r. po raz pierwszy uzyskała zezwolenie na emisję gazów
cieplarnianych lub w której po tej dacie znacząco zwiększono zdolność produkcyjną
(w tym przypadku istniejącej instalacji przydziela się na zasadach przyjętych dla
instalacji nowej dodatkowe uprawnienia do emisji w związku ze zmianą w instalacji).
Przepisy decyzji Komisji nr 2011/278/UE w przypadku rozbudowy istniejącej instalacji
doprecyzowują pojęcie „instalacji nowej”. Najważniejszą kwestią dla określenia, czy
zmiana w instalacji spełnia przesłanki „instalacji nowej” (a tym samym kryteria
przydziału dodatkowych uprawnień do emisji), jest ustalenie, czy w instalacji tej doszło
do znaczącego zwiększenia zdolności produkcyjnej. Pojęcie znaczącego zwiększenia
zdolności produkcyjnej zostało zdefiniowane w art. 3 lit. i decyzji Komisji
nr 2011/278/UE i odwzorowane w art. 68 ust. 2 projektowanej ustawy. Termin ten
oznacza wzrost zdolności produkcyjnej lub poziomu działalności będący wynikiem co
najmniej jednej zmiany fizycznej w odniesieniu do konfiguracji technicznej
i funkcjonowania podinstalacji, innej niż zwykła wymiana istniejącej linii produkcyjnej
w instalacji, na skutek którego:
1) podinstalacja może działać ze zdolnością produkcyjną o co najmniej 10% wyższą
w stosunku do początkowo zainstalowanej zdolności produkcyjnej przed
dokonaniem zmiany lub
2) podinstalacja, której dotyczą fizyczne zmiany, osiągnęła znacznie wyższy poziom
działalności prowadzący do uzyskania dodatkowego przydziału uprawnień do
emisji wynoszącego ponad 50 000 uprawnień do emisji rocznie, który jednocześnie
stanowi co najmniej 5% wstępnej rocznej liczby uprawnień do emisji
przydzielonych tej instalacji przed dokonaniem zmiany przydzielonej w wykazie.
39
Znaczące zwiększenie zdolności produkcyjnej określa się przy tym jako różnicę
pomiędzy średnią z dwóch najwyższych miesięcznych poziomów produkcji
(działalności) w okresie od dnia 1 stycznia 2005 r. do dnia 31 grudnia 2008 r. lub
w okresie od dnia 1 stycznia 2009 r. do dnia 31 grudnia 2010 r. oraz nową zdolnością
produkcyjną po dokonaniu zmiany, która stanowi średnią z dwóch najwyższych
miesięcznych poziomów produkcji w ciągu sześciu miesięcy kalendarzowych
następujących po rozpoczęciu zmienionej działalności. Zainstalowana zdolność
produkcyjna instalacji lub podinstalacji po znaczącym zwiększeniu zdolności
produkcyjnej jest uznawana za początkową zainstalowaną zdolność produkcyjną
instalacji lub podinstalacji przy ocenie dalszych zmian zdolności produkcyjnych tej
instalacji.
Przydział uprawnień do emisji na zasadach określonych dla instalacji nowych musi
poprzedzić uzyskanie zezwolenia (lub jego zmiany w przypadku instalacji istniejących,
w których doszło do znaczącego zwiększenia zdolności produkcyjnej). Prowadzący
instalację na 3 miesiące przed oddaniem do eksploatacji instalacji (lub zmian
dokonanych w instalacji) powinien wystąpić do organu ze stosownym wnioskiem.
Prowadzący instalację nową składa wniosek o przydział uprawnień do emisji z rezerwy
unijnej w okresie roku od momentu, gdy instalacja rozpoczęła normalną albo zmienioną
działalność. Jak zostało to określone w przepisach decyzji Komisji nr 2011/278/UE
momentem rozpoczęcia normalnej działalności instalacji jest dzień, w którym instalacja
ta wykorzystała przynajmniej 40% zainstalowanej zdolności produkcyjnej. Osiągnięcie
takiego poziomu wykorzystania zdolności produkcyjnej, ze względu na uwarunkowania
technologiczne, a niekiedy obiektywne warunki zewnętrzne (np. brak koniunktury),
może zostać przesunięte w czasie. W tym jednak czasie instalacja spełniająca przesłanki
uczestnictwa w systemie musi już monitorować emisję zgodnie z zatwierdzonym
planem monitorowania.
Przydział uprawnień do emisji na zasadach określonych dla instalacji nowej następuje
na podstawie wniosku składanego do ministra właściwego do spraw środowiska
w postaci papierowej i elektronicznej na formularzu zamieszczonym na stronie
internetowej tego ministra. Wniosek zawiera sporządzoną z użyciem formularza oraz
zweryfikowaną przez jednostkę uprawnioną informację o instalacji nowej w zakresie
początkowej zainstalowanej zdolności produkcyjnej, wyodrębnienia podinstalacji
w ramach instalacji oraz poziomu działalności w instalacji, o rozpoczęciu normalnej lub
40
zmienionej działalności. Informacje te przygotowuje się z zachowaniem wymagań
decyzji Komisji nr 2011/278/UE.
Zgodnie z art. 67 ust. 5 projektowanej ustawy, wniosek o przydział uprawnień do emisji
składa się w terminie nie dłuższym niż dwanaście miesięcy od momentu rozpoczęcia
normalnej lub zmienionej działalności w instalacji lub podinstalacji. Jak już wskazano
przez rozpoczęcie normalnej działalności należy rozumieć pierwszy dzień ciągłego
90-dniowego okresu lub pierwszy dzień 90-dniowego okresu podzielonego na cykle
produkcyjne, jeżeli w normalnym cyklu produkcyjnym w danym sektorze nie
przewidziano produkcji ciągłej, w trakcie których instalacja działa z wykorzystaniem
przynajmniej 40% zdolności produkcyjnej przewidzianej dla instalacji lub podinstalacji,
biorąc pod uwagę – jeżeli jest to konieczne – szczególne warunki działania instalacji.
Z kolei przez rozpoczęcie zmienionej działalności w instalacji należy rozumieć
potwierdzony przez weryfikatora pierwszy dzień ciągłego 90-dniowego okresu lub,
jeżeli w normalnym cyklu produkcyjnym w danym sektorze nie przewidziano produkcji
ciągłej, pierwszy dzień 90-dniowego okresu podzielonego pomiędzy cykle produkcyjne,
w trakcie którego instalacja działa z wykorzystaniem przynajmniej 40% zdolności
produkcyjnej przewidzianej dla podinstalacji lub jej części, biorąc pod uwagę – jeżeli
jest to konieczne – szczególne warunki działania instalacji.
Moment rozpoczęcia normalnej lub zmienionej działalności jako część informacji
o instalacji załączanej do wniosku o przydział uprawnień do emisji będzie potwierdzany
przez weryfikatora, który będzie weryfikował tę informację. Do wniosku o przydział
uprawnień do emisji z unijnej rezerwy dołącza się:
1) raport o metodyce do procesu zbierania danych przekazanych w formularzu;
2) protokół z weryfikacji informacji o instalacji nowej przekazanych we wniosku
przeprowadzonej przez weryfikatora;
3) opis i schemat strukturalny instalacji z podziałem na podinstalacje.
W przypadku stwierdzenia braków lub uchybień w zakresie poprawności
przeprowadzonych obliczeń we wniosku o przydział uprawnień do emisji minister
właściwy do spraw środowiska wyznacza termin na ich usunięcie. Jeżeli, mimo upływu
terminu, wspomniane braki lub uchybienia stwierdzone we wniosku nie zostaną
usunięte, wniosek pozostawia się bez rozpatrzenia. Jeżeli prowadzący instalację zwraca
się o przydział uprawnień do emisji w związku ze znaczącym zwiększeniem zdolności
41
produkcyjnej, zgodnie z art. 68 ust. 1 projektowanej ustawy, do wniosku dołącza się
dowód na spełnienie warunków określonych w definicji znaczącego zwiększenia
zdolności produkcyjnej.
Kompletny wniosek o przydział uprawnień do emisji na zasadach określonych dla
instalacji nowej minister właściwy do spraw środowiska przekazuje do Krajowego
ośrodka w celu sprawdzenia go pod względem kompletności zawartych w nim danych
oraz poprawności przeprowadzonych obliczeń, zgodnie z przepisami wydanymi na
podstawie art. 21 ust. 4. Krajowy ośrodek, w terminie 14 dni od dnia otrzymania
wniosku, przekazuje swoją opinię ministrowi właściwemu do spraw środowiska wraz ze
wstępną roczną liczbą uprawnień do emisji proponowanych do przydzielenia na
poszczególne lata okresu rozliczeniowego dla instalacji z podziałem na podinstalacje
zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 21 ust. 4.
Wstępna całkowita liczba uprawnień do emisji stanowi sumę wstępnej liczby uprawnień
do emisji dla podinstalacji w danej instalacji, obliczanej w oparciu o odpowiedni
wskaźnik emisyjności dla produktu, ciepła, paliwa albo emisji procesowej,
pomnożonego przez poziom działalności związanej z danym produktem. Projekt ustawy
przyjmuje też, że poziom działalności związany z danym produktem określa się na
podstawie średniej z dwóch największych miesięcznych wielkości produkcji w ciągu
sześciu miesięcy po rozpoczęciu normalnej działalności pomnożonej przez standardowy
współczynnik wykorzystania zdolności produkcyjnej, określony w decyzji Komisji
nr 2013/447/UE z dnia 5 września 2013 r. dotyczącej standardowego współczynnika
wykorzystania zdolności produkcyjnych zgodnie z art. 18 ust. 2 decyzji 2011/278/UE
(Dz. Urz. UE L 240 z 07.09.2013, str. 23). Informacja dotycząca poziomu działalności
przekazywana jest w formularzu zawierającym informacje o instalacji nowej.
Wniosek o przydział uprawnień do emisji minister właściwy do spraw środowiska
przekazuje do akceptacji Komisji Europejskiej zgodnie z art. 19 ust. 4 decyzji Komisji
nr 2011/278/UE. Jeżeli Komisja zaakceptuje określoną we wniosku wstępną całkowitą
liczbę uprawnień do emisji dla instalacji nowej, minister właściwy do spraw środowiska
oblicza ostateczną całkowitą roczną liczbę uprawnień do emisji, która odpowiada
wstępnej całkowitej rocznej liczbie uprawnień do emisji przydzielonych dla instalacji,
dostosowanej corocznie za pomocą współczynnika liniowego wynoszącego 1,74%
zgodnie z art. 19 ust. 5 decyzji Komisji nr 2011/278/UE. W przypadku gdy Komisja nie
42