Rządowy projekt ustawy o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych

wytwarzającej energię elektryczną podlegają zwrotowi. Minister właściwy do spraw
środowiska określa w decyzji zwrot równowartości uprawnień do emisji, określając
kwotę środków pieniężnych podlegających zwrotowi. Kwota ta stanowi iloczyn liczby
uprawnień do emisji podlegających zwrotowi i jednostkowej ceny uprawnienia do
emisji, która odpowiada średniej cenie uprawnienia do emisji notowanej na giełdzie
ICE/ECX i EEX na rynku wtórnym spot w ostatnim dniu, w którym realizowany był
obrót uprawnieniami do emisji, poprzedzającym dzień wydania uprawnień do emisji na
rachunek prowadzącego instalację, powiększoną o odsetki obliczone z zastosowaniem
stopy zwrotu pomocy określonej zgodnie z rozdziałem V rozporządzenia Komisji (WE)
nr 794/2004 z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania rozporządzenia Rady
(WE) nr 659/1999 ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania art. 93 Traktatu
WE (Dz. Urz. UE L 140 z 30.04.2004, str. 1), zmienionego rozporządzeniem Komisji
(WE) nr 271/2008 z dnia 30 stycznia 2008 r. zmieniającym rozporządzenie (WE)
nr 794/2004 w sprawie wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 659/1999
ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania art. 93 Traktatu WE (Dz. Urz. UE
L 82 z 25.03.2008, str. 1).
Egzekucja kwoty podlegającej zwrotowi będzie realizowana w trybie przepisów
o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, a uprawnienia organu egzekucyjnego
będą przysługiwały ministrowi właściwemu do spraw środowiska. Uprawnienia do
emisji niewydane wytwórcom energii elektrycznej na zasadach określonych w rozdziale
6 lub zwrócone przez wytwórców w trybie opisanym wyżej, zasilają pulę uprawnień do
emisji przeznaczonych do sprzedaży na aukcji. Państwo członkowskie, podejmując
decyzję o przydziale uprawnień do emisji krajowym wytwórcom energii elektrycznej na
zasadach derogacji, pomniejsza pulę uprawnień do emisji, które może zbyć na aukcji,
tworząc swoistą „rezerwę” uprawnień do emisji przeznaczonych do wydania w ramach
derogacji. Jeżeli te uprawnienia do emisji nie zostaną wykorzystane, np. na skutek tego,
że wytwórca energii elektrycznej podejmie decyzję o rezygnacji z realizacji zadania
inwestycyjnego ujętego w KPI, pula zarezerwowanych na ten cel uprawnień do emisji
może zostać zwolniona i przekazana do sprzedaży na aukcjach organizowanych przez to
państwo.
Zadania inwestycyjne ujęte w KPI mogą być realizowane w ramach własnych środków
prowadzącego instalację wytwarzającą energię elektryczną lub współfinansowane przez
inne podmioty w ramach tej samej grupy kapitałowej. Dodatkowo projekt ustawy
28
przewiduje możliwość współfinansowania przez wytwórców energii elektrycznej zadań
inwestycyjnych realizowanych przez operatora systemu przesyłowego gazowego lub
systemu przesyłowego elektroenergetycznego w rozumieniu ustawy z dnia 10 kwietnia
1997 r. – Prawo energetyczne (Dz. U. z 2012 r. poz. 1059, z późn. zm.). Minister
właściwy do spraw środowiska w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw
gospodarki będzie sporządzał raport z realizacji zadań inwestycyjnych ujętych w KPI,
obejmujący poniesione koszty inwestycyjne kwalifikowane do zbilansowania
z wartością przydzielonych uprawnień do emisji. Raport będzie sporządzany w oparciu
o informacje i dane przekazane w sprawozdaniach rzeczowo-finansowych
przedkładanych przez podmioty realizujące zadania inwestycyjne. Raport ten będzie
przekazywany corocznie Komisji Europejskiej (do 31 stycznia każdego roku). Raport
będzie podlegał ogłoszeniu w Biuletynie Informacji Publicznej, z wyłączeniem
informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa.
Rozdział 7 Przydział uprawnień do emisji operatorom statków powietrznych
Przydział uprawnień do emisji operatom statków powietrznych następuje na zasadach
określonych w Rozdziale 7. Zasady te nie uległy istotnym zmianom w stosunku do
regulacji ustawy z dnia 28 kwietnia 2011 r.
Postępowanie w sprawie przyznania uprawnień do emisji operatorowi statku
powietrznego składa się z trzech głównych etapów:
1) złożenie przez operatora wniosku do ministra właściwego do spraw środowiska,
który zgromadzone wnioski przekazuje Komisji Europejskiej;
2) w rezultacie ich analizy, Komisja Europejska wydaje decyzję skierowaną do
państw członkowskich, określającą informacje i dane służące obliczeniu wielkości
przydziałów uprawnień do emisji, w szczególności ustala ona wzorzec
porównawczy, wykorzystywany do obliczenia indywidualnych przydziałów
uprawnień do emisji;
3) w oparciu o wspomnianą decyzję, minister właściwy do spraw środowiska oblicza
i ogłasza w Biuletynie Informacji Publicznej informacje o całkowitej liczbie
uprawnień do emisji przyznanych na okres rozliczeniowy operatorowi statku
powietrznego oraz o liczbie uprawnień do emisji przyznanych na każdy rok okresu
rozliczeniowego.
29
Odnosząc się do drugiego etapu przyznawania uprawnień do emisji (decyzja Komisji
Europejskiej), należy wyjaśnić, że zgodnie z art. 1 pkt 4 dyrektywy Parlamentu
Europejskiego i Rady 2008/101/WE z dnia 19 listopada 2008 r. zmieniającej dyrektywę
2003/87/WE w celu uwzględnienia działalności lotniczej w systemie handlu
przydziałami emisji gazów cieplarnianych we Wspólnocie, Komisja Europejska oblicza
i podejmuje decyzję określającą wzorzec porównawczy, który ma być stosowany przy
obliczeniu liczby uprawnień do emisji przydzielanych nieodpłatnie operatorom statków
powietrznych, których wnioski o przydział uprawnień zostały przedłożone Komisji.
Zgodnie z treścią dyrektywy wzorzec porównawczy wyrażony liczbą przydziałów na
tonokilometr, wylicza się poprzez podzielenie liczby przydziałów, które mają zostać
przydzielone w danym okresie nieodpłatnie, przez sumę tonokilometrów podanych we
wnioskach przedłożonych Komisji (art. 3e ust. 3 akapit 2). Wzorzec porównawczy
stanowi zatem ogólnowspólnotowy wskaźnik, w oparciu o który administrujące
państwa członkowskie określają całkowitą liczbę uprawnień do emisji przydzielanych
na okres rozliczeniowy poszczególnym operatorom statków powietrznych, a także
liczbę uprawnień do emisji przydzielonych im na każdy rok okresu rozliczeniowego.
Warto zwrócić uwagę, że organy państwa członkowskiego przyjmujące wniosek
i dokonujące obliczenia liczby przydzielonych uprawnień do emisji nie dysponują
swobodą działania, całe postępowanie pozbawione jest jakichkolwiek elementów
dyskrecjonalnych, państwo członkowskie nie może także swobodnie kształtować
przesłanek przydziału uprawnień do emisji. W konsekwencji rola tych organów
sprowadza się do wykonywania czynności technicznych polegających na zebraniu
wniosków, przekazaniu ich Komisji Europejskiej, a następnie przeprowadzeniu
obliczeń, wedle metodyki określonej wprost w prawie unijnym. Z tych powodów
rozstrzygnięcie polegające na ustaleniu wielkości przydziału uprawnień do emisji nie
posiada formy decyzji administracyjnej, a na gruncie projektowanych przepisów
stanowi czynność techniczną. Pozbawienie rozstrzygnięcia formy decyzji
administracyjnej nie oznacza jednak, że podmioty, których prawa są w ten sposób
konkretyzowane, nie posiadają środków kontroli prawidłowości tego rozstrzygnięcia
(np. na drodze sądowej).
Należy przy tym podkreślić, że przepisy projektowanej ustawy będą stosowane
w odniesieniu do przydziału uprawnień do emisji na okres rozliczeniowy 2013–2020
jedynie w zakresie przydziałów uprawnień z tzw. specjalnej rezerwy oraz w odniesieniu
30
do przydziałów uprawnień do emisji na okresy rozliczeniowe rozpoczynające się po
2020 r.
Przydział uprawnień do emisji ze specjalnej rezerwy przebiega w sposób zbliżony do
opisanej wyżej procedury. Specjalna rezerwa ma zostać utworzona w celu pokrycia
dodatkowego zapotrzebowania na uprawnienia do emisji w sektorze lotniczym
w związku z pojawieniem się na rynku nowych operatorów lub rozszerzeniem
działalności przez istniejących operatorów, którzy przekroczyli określone ustawowo
wartości progowe. Przydział uprawnień do emisji ze specjalnej rezerwy ma charakter
jednorazowy, a więc postępowanie zmierzające do obliczenia liczby uprawnień do
emisji odbywa się tylko raz we wszystkich państwach członkowskich i następuje
w trzecim roku okresu rozliczeniowego.
Z żądaniem przyznania uprawnień do emisji związany jest obowiązek uiszczenia
tzw. „opłaty rejestracyjnej” w wysokości 500 zł, która stanowi przychód budżetu
państwa. Po zakończeniu postępowania, uprawnienia do emisji przyznane operatorom
statków powietrznych są przekazywane na ich rachunki w rejestrze zasadniczo do dnia
28 lutego każdego roku.
Jak wspomniano przydział uprawnień do emisji ze specjalnej rezerwy uzależniony jest
od spełnienia określonych przesłanek polegających na wykazaniu, że operator statku
powietrznego:
1) rozpoczął wykonywanie operacji lotniczych objętych systemem po zakończeniu
roku monitorowania, o ile nie stanowi to kontynuacji operacji lotniczych
wykonywanych uprzednio przez innego operatora statku powietrznego, albo
2) osiągnął średnioroczny wzrost liczby tonokilometrów pomiędzy rokiem
monitorowania a drugim rokiem okresu rozliczeniowego wynoszący ponad 18%,
jednak pod warunkiem, że nie jest on następstwem operacji lotniczych
wykonywanych uprzednio przez innego operatora statku powietrznego.
W dyrektywie przyjęto również założenie, że zasady rozdziału uprawnień do emisji ze
specjalnej rezerwy, w tym zasady oceny zgodności z kryteriami kwalifikowalności,
mogą zostać uszczegółowione przez Komisję Europejską (art. 3f ust. 9 dyrektywy
2003/87/WE). Do dnia dzisiejszego akt taki nie został przez Komisję wydany.
Postępowanie o przydział uprawnień do emisji ze specjalnej rezerwy rozpoczyna
złożenie wniosku do ministra właściwego do spraw środowiska. Minister wniosek ów
31
przekazuje do Komisji Europejskiej nie później niż do dnia 31 grudnia w trzecim roku
okresu rozliczeniowego. W terminie 3 miesięcy od dnia podjęcia przez Komisję
Europejską decyzji na podstawie art. 3f ust. 5 dyrektywy 2003/87/WE, określającej
wartość wzorca porównawczego, minister właściwy do spraw środowiska dokonuje
obliczenia całkowitej liczby uprawnień do emisji przydzielonych ze specjalnej rezerwy
na dany okres rozliczeniowy operatorowi statku powietrznego oraz liczby uprawnień do
emisji przydzielonych na każdy rok do końca okresu rozliczeniowego. Informacje na
temat liczby uprawnień do emisji przydzielonych ze specjalnej rezerwy minister
właściwy do spraw środowiska ogłasza w Biuletynie Informacji Publicznej.
Rozdział 8 Aukcje uprawnień do emisji
W trzecim okresie rozliczeniowym 2013–2020, uczestnicy systemu mogą nabywać
uprawnienia do emisji na specjalnie organizowanych aukcjach. System aukcyjnej
sprzedaży uprawnień do emisji ma być docelowo podstawowym źródłem zaopatrzenia
w te jednostki, z uwagi na przyjęte w prawie unijnym założenie o stopniowym
ograniczaniu liczby bezpłatnie przydzielanych uprawnień do emisji. Podstawowym
aktem prawnym określającym wymagania techniczne i organizacyjne prowadzenia
aukcji oraz warunki, jakie musi spełniać platforma aukcyjna jest rozporządzenie
Komisji (UE) nr 1031/2010 z dnia 12 listopada 2010 r. w sprawie harmonogramu,
kwestii administracyjnych oraz pozostałych aspektów sprzedaży na aukcji uprawnień do
emisji gazów cieplarnianych na mocy dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu
Europejskiego i Rady ustanawiającej system handlu przydziałami do emisji gazów
cieplarnianych we Wspólnocie, dalej zwane „rozporządzeniem aukcyjnym”.
Uprawnienia do emisji są sprzedawane za pośrednictwem platform aukcyjnych
spełniających wymagania określone przepisami rozporządzenia aukcyjnego. Polska
zgłosiła deklarację o rezygnacji z możliwości sprzedaży swoich uprawnień do emisji za
pośrednictwem platformy unijnej, na której uprawnienia do emisji będzie wystawiała na
sprzedaż Komisja Europejska w imieniu 24 państw członkowskich, oraz o wyłonieniu
krajowej platformy aukcyjnej (deklaracja opt-out). Na prowadzenie platform krajowych
zdecydowały się jeszcze dwa inne państwa członkowskie – Niemcy i Wielka Brytania.
Podjęcie decyzji o wyłonieniu własnej platformy aukcyjnej podyktowane było
w głównej mierze kwestiami bezpieczeństwa budżetowego, a w szczególności
zachowaniem kontroli przez Polskę nad wpływami z aukcji. Takie stanowisko poparł
32