Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o Służbie Celnej, ustawy o urzędach i izbach skarbowych oraz niektórych innych ustaw

nakładają na naczelników urzędów skarbowych obowiązek przeprowadzania analizy
ryzyka rozumianego jako prawdopodobieństwo wystąpienia naruszenia przepisów
prawa, prawidłowości wypełniania obowiązków podatkowych, przed podjęciem
czynności kontrolnych. Kontrola podatkowa jest bowiem narzędziem oddziaływania,
które może powodować utrudnienia w prowadzeniu działalności gospodarczej. Kontrole
podatkowe prowadzone w oparciu o analizę ryzyka mają na celu spowodować
koncentrację działań na podmiotach uchylających się od opodatkowania, a tym samym
ograniczenie działań restrykcyjnych wobec podatników prawidłowo wypełniających
swoje obowiązki podatkowe.
Oczekuje się, iż proponowane działania wpłyną na wzrost efektywności wykorzystania
dostępnych zasobów kadrowych, rzeczowych, a w rezultacie także finansowych
administracji podatkowej.
Kolejna zaprojektowana w art. 2 pkt 1 lit. g tiret drugie projektu zmiana dotycząca art. 5
ust. 7 pkt 1a ustawy do zakresu zadań dyrektorów izb skarbowych wprowadza
zarządzanie ryzykiem zewnętrznym, w tym identyfikowanie obszarów zagrożeń
mogących mieć wpływ na prawidłowość wypełniania obowiązków podatkowych.
Zadanie to służyć będzie właściwemu skierowaniu zasobów, jakimi dysponuje
administracja podatkowa, do reagowania na istotne zagrożenia mające wpływ na
spójność systemu podatkowego oraz zapewnieniu należnych wpływów do budżetu
państwa z tytułu zobowiązań podatkowych. Niezbędne jest zatem stosowanie analizy
ryzyka w ramach wszystkich procesów i usług realizowanych przez naczelników
urzędów skarbowych, a także przeprowadzanie segmentacji rodzajów spraw
i podmiotów w oparciu o identyfikację obszarów ryzyka i zarządzanie nimi.
Funkcjonujące w strukturach administracji podatkowej urzędy skarbowe, z uwagi na
istniejące różnice w zakresie struktury podatników oraz właściwość miejscową, mają
ograniczone możliwości prawidłowego rozpoznania zagrożeń, ich oceny i skali.
Umiejscowienie zadania dotyczącego zarządzania ryzykiem zewnętrznym na poziomie
dyrektora izby skarbowej spowoduje skuteczne zarządzanie informacją i umożliwi
kompleksową analizę ryzyk wpływających na prawidłowość wypełniania obowiązków
podatkowych przez podatników oraz planowanie działań wobec ryzyk, np. czynności
sprawdzających czy kontroli podatkowej.
Zmiana zaproponowana w art. 2 pkt 1 lit. d tiret drugie projektu dotycząca art. 5 ust. 6
pkt 7b i 7c ustawy

57
Zmiana wprowadzana przez dodanie przepisu pkt 7b polega na uzupełnieniu obecnego
katalogu zadań naczelników urzędów skarbowych o zadanie dysponowania środkami
pieniężnymi zgromadzonymi na rachunkach bankowych urzędu skarbowego. Po
skonsolidowaniu na poziomie województwa obsługi rachunkowości budżetowej
rachunki bankowe będą prowadzone wyłącznie przez dyrektora izby skarbowej.
Jednakże naczelnik urzędu skarbowego jako organ podatkowy, egzekucyjny oraz organ
uprawniony do pobierania innych wpłat na rzecz budżetu państwa pozostanie jedynym,
w ramach swojej właściwości rzeczowej i miejscowej, uprawnionym organem do
poboru podatków oraz niepodatkowych należności budżetowych (art. 5 ust. 6 pkt 1
ustawy o urzędach i izbach skarbowych). Integralnym elementem poboru podatków jest
m.in. gromadzenie wpływów podatkowych, obsługa zwrotów, nadpłat i dystrybucja
należności dla budżetu państwa i jednostek samorządu terytorialnego. W związku
z powyższym zakłada się, że dotychczasowe numery rachunków bankowych urzędów
skarbowych dla poboru podatków i niepodatkowych należności budżetowych pozostaną
niezmienione. Przepis ten uprawnia zatem naczelnika urzędu do obsługi rachunków
bankowych w powyższym zakresie.
Z kolei zmiana wprowadzana przez dodanie w art. 5 w ust. 6 przepisu pkt 7c polega na
uzupełnieniu zakresu zadań naczelnika urzędu skarbowego o zadanie wspierania
podatników w prawidłowym wypełnianiu przez nich obowiązków podatkowych jako
samodzielnego obszaru działań podejmowanych przez naczelników urzędów
skarbowych. Realizacja tego zadania będzie możliwa przez efektywny przepływ
informacji podatkowej między podatnikiem a administracją podatkową oraz wewnątrz
tej administracji, obowiązujące w administracji podatkowej jednolite standardy pracy
w obsłudze bezpośredniej oraz przyjęty sposób obsługi podatnika w jego indywidualnej
sprawie. Całość ma stanowić w ramach administracji podatkowej efektywny i skuteczny
system wsparcia podatników.
Kolejne regulacje zaproponowane w art. 2 pkt 1 lit. h wprowadzają zmiany
organizacyjne.
Przepis art. 5 ust. 7a ustawy wskazuje, na urzędy i izby skarbowe jako jednostki, przy
pomocy których naczelnicy urzędów skarbowych, jak i dyrektorzy izb skarbowych
wykonują zadania określone w art. 5 ust. 6 i 6a oraz art. 5 ust. 7 ustawy.
Projektowany przepis art. 5 w ust. 7b ustawy wskazuje na nowy sposób funkcjonowania
izb skarbowych oraz urzędów skarbowych stanowiących aktualnie odrębne jednostki

58
organizacyjne zapewniające obsługę odpowiednio dyrektora izby skarbowej
i naczelnika urzędu skarbowego. Zmiany przewidują skonsolidowanie na poziomie
województwa procesów pomocniczych realizowanych dotychczas przez izby i urzędy
skarbowe w zakresie obsługi finansowej i kadrowej urzędu, zarządzania majątkiem,
remontami i inwestycjami, zamówieniami publicznymi, obsługą informatyczną,
audytem, kontrolą zarządczą, zarządzaniem jakością, komunikacją, informacjami
prawnie chronionymi i bhp. Powyższe zadania, określone w projekcie mianem spraw
organizacyjno-finansowych, w tym w zakresie prawa pracy, będzie realizowała izba
skarbowa, która przejmie zasoby kadrowe, majątek, zobowiązania i należności od
urzędów skarbowych. Dyrektor izby skarbowej ponosić będzie odpowiedzialność za
racjonalne i celowe zarządzanie tym majątkiem, mając na względzie zapewnienie
prawidłowego funkcjonowania jednostki, ciągłości pracy urzędu, warunków jego
działania, a także organizacji pracy. Do zakresu kompetencji dyrektora izby skarbowej
należeć będzie także dokonywanie czynności z zakresu prawa pracy wobec osób
zatrudnionych, z zastrzeżeniem regulacji art. 7a ust. 3, oraz realizacja polityki
personalnej.
Zaproponowane brzmienie przepisu art. 5 ust. 7c ustawy związane jest z zarządzaniem
ryzykiem zewnętrznym określonym w art. 5 ust. 7 pkt 1a. Potrzeba zamieszczenia
takiego rozwiązania wynika z faktu, iż obecnie obowiązująca ustawa o urzędach
i izbach skarbowych nie zawiera regulacji uprawniających dyrektorów izb skarbowych
do wykorzystywania danych podmiotów, u których wystąpił obowiązek podatkowy.
Wskazany obecnie w art. 5 ust. 7 pkt 1 ww. ustawy szeroko pojęty obowiązek dyrektora
izby skarbowej w zakresie nadzoru nad urzędami skarbowymi nie wypełnia dyspozycji
przepisu art. 23 ust. 1 pkt 2 i 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych
osobowych (Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926, z późn. zm.), zgodnie z którym
przetwarzanie danych osobowych jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy jest to niezbędne
do zrealizowania uprawnienia lub spełnienia obowiązku wynikającego z przepisu prawa
oraz jest niezbędne do wykonania określonych prawem zadań realizowanych dla dobra
publicznego. W świetle powyższego, niezbędne jest zapewnienie dyrektorom izb
skarbowych uprawnienia do wykorzystywania danych będących w dyspozycji
naczelników urzędów skarbowych, zgodnie z ww. ustawą, z uwzględnieniem przepisów
regulujących dostęp do danych stanowiących tajemnice prawnie chronione.


59
Wprowadzane w art. 2 pkt 2 projektu brzmienie art. 7a ust. 1–3 ustawy wskazuje, że
pracownicy zatrudnieni w izbie skarbowej wykonujący zadania naczelnika urzędu
skarbowego określone w art. 5 ust. 6 oraz w innych sprawach należących do
kompetencji naczelnika urzędu skarbowego na podstawie przepisów odrębnych,
w zakresie m.in. ustalania i określania czy też poboru podatków oraz niepodatkowych
należności budżetowych, podlegają naczelnikowi danego urzędu. Proponowana zmiana
dotyczy analogicznie zadań własnych urzędu skarbowego określonych w art. 5 ust. 6a.
Z brzmienia art. 7a ust. 2 jednoznacznie wynika, że w zakresie wyżej określonych
zadań dyrektorzy izb skarbowych nie będą mogli wydawać poleceń pracownikom
w indywidualnych sprawach, którzy będą realizowali zadania określone w art. 5 ust. 6
i 6a, oraz w innych sprawach należących do kompetencji naczelnika urzędu skarbowego
na podstawie przepisów odrębnych. Wynika to z faktu, iż działając na podstawie
przepisów prawa, organy są zobowiązane m.in. do przestrzegania z urzędu swojej
właściwości rzeczowej i miejscowej. Każde uchybienie w tym zakresie miałoby
charakter wady kwalifikowanej, stanowiącej przesłankę stwierdzenia nieważności
decyzji. Z kolei ust. 3 określa przypadki, w których wymagane będzie uzyskanie
stanowiska naczelnika urzędu skarbowego przy podejmowaniu decyzji kadrowych
dotyczących pracowników izby skarbowej w obsługującym go urzędzie skarbowym.
Zmiana zawarta w art. 2 pkt 3 projektu dotycząca art. 8b ust. 1 ustawy ma charakter
porządkujący i odnosi się do kwestii obowiązku składania przez członków korpusu
służby cywilnej zatrudnionych w jednostkach administracji podatkowej oświadczeń
o stanie majątkowym oraz wiąże się z zakładaną zmianą pracodawcy dla osób
zatrudnionych w urzędach skarbowych oraz z obowiązkiem składania kserokopii
zeznania o wysokości osiągniętego dochodu w roku podatkowym i jego korekt. Zgodnie
ze zmianami wprowadzanymi w ustawie o urzędach i izbach skarbowych w art. 5
w ust. 7b należy wskazać dyrektora izby skarbowej jako uprawnionego do
przyjmowania ww. oświadczeń. Zaprojektowana zmiana stanowi również
uwzględnienie kierunku transformacji administracji podatkowej. Zgodnie z założeniami
modelu docelowego określonego przez Program e-Podatki, podstawowym dokumentem
przetwarzanym przez administrację podatkową będzie dokument elektroniczny. Stąd też
rezygnacja z obowiązku składania kserokopii zeznania o wysokości osiągniętego
dochodu w roku podatkowym i jego korekt.


60
Pozostałe zmiany – dotyczące obowiązujących przepisów
Konsekwencją zmian wprowadzanych w ustawie o zmianie ustawy o Służbie Celnej,
ustawie o urzędach i izbach skarbowych oraz niektórych innych ustaw jest potrzeba
dokonania zmian w przepisach ustaw obowiązujących.
W art. 3 projektu zaprojektowano zmianę ustawy – Kodeks postępowania
administracyjnego, która po zmianie ustawy o urzędach i izbach skarbowych umożliwi
naczelnikowi urzędu skarbowego upoważnianie pracowników urzędu skarbowego
obsługującego ten organ do załatwiania spraw w jego imieniu w ustalonym zakresie,
a w szczególności do wydawania decyzji administracyjnych, postanowień
i zaświadczeń.
W art. 4 projektu zaprojektowano zmianę ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r.
o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, w której dokonano zmiany art. 1a pkt 4
i 9, art. 5 § 1 pkt 4, art. 107 § 4 pkt 3 i art. 111d § 1 pkt 2.
Zmiany w art. 5 § 1 pkt 4 wprowadza się z uwagi na konieczność uzupełnienia zakresu
przedmiotowego obowiązków, odnośnie do których uprawnionym do żądania ich
wykonania w drodze egzekucji jest dyrektor izby celnej.
Do obowiązków wymienionych w art. 5 § 1 pkt 4 ww. ustawy należało dodać również
obowiązki wynikające z informacji o dopłatach w grach liczbowych, loteriach
pieniężnych i grze telebingo. Z uwagi na konieczność konkretyzacji uprawnień
wierzyciela niezbędne jest wskazanie w ww. przepisie obszaru uprawnień dyrektora
izby celnej w sposób pełny i wyczerpujący. W obecnym stanie prawnym brak regulacji
prawnych, które wprost wskazywałyby organ właściwy do realizacji zadań
wierzycielskich w tym zakresie.
Należało także wskazać, że wierzycielem obowiązków wynikających z rozstrzygnięć
dyrektora urzędu kontroli skarbowej w zakresie podatku akcyzowego oraz podatku od
wydobycia niektórych kopalin jest dyrektor izby celnej.
Ponadto, z uwagi na projektowane zmiany związane z centralizacją zadań wierzyciela
dotyczących obowiązków, o których mowa w art. 5 § 1 pkt 4 ww. ustawy, konieczna
jest zmiana przedmiotowego przepisu w celu zapewnienia możliwości określenia
w przepisie odrębnym terytorialnego zasięgu działania dyrektora izby celnej jako
wierzyciela ww. obowiązków.
Zmiany wprowadzane w art. 1a pkt 4 i 9, art. 107 § 4 pkt 3 i art. 111d § 1 pkt 2 ustawy
o postępowaniu egzekucyjnym w administracji wprowadzają natomiast jednolite

61