Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o Służbie Celnej, ustawy o urzędach i izbach skarbowych oraz niektórych innych ustaw

służbowych w szeregach Służby Celnej oraz pozwoli na uniknięcie ewentualnego
konfliktu interesów.
Niezłożenie żądanego oświadczenia albo świadome podanie w oświadczeniu
nieprawdziwych danych będzie skutkowało odpowiedzialnością dyscyplinarną.
W celu zapewnienia jednolitości stosowania tych przepisów, a w szczególności danych,
jakie powinny być przekazywane przez funkcjonariusza i osoby zatrudnione,
przewiduje się wydanie rozporządzenia określającego wzór składanej przez nich
informacji.
Kolejna zmiana zaproponowana w art. 1 pkt 34 projektu dotycząca art. 130 ustawy
zawiera regulację, zgodnie z którą komisje lekarskie będą orzekać o:
1) zdolności fizycznej i psychicznej funkcjonariuszy celnych do pełnienia służby na
stanowisku, na którym są wykonywane zadania, o których mowa w art. 2 ust. 1
pkt 4–6 (dotyczy to ok. 1500 funkcjonariuszy celnych);
2) prawidłowości orzekania o czasowej niezdolności do służby z powodu choroby oraz
prawidłowości wykorzystania zwolnień lekarskich (wobec wszystkich
funkcjonariuszy celnych).
Zmiana ta została wprowadzona w związku z procedowaniem projektu ustawy
o komisjach lekarskich podległych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych
oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Projektowany przepis zakłada objęcie
funkcjonariuszy celnych orzecznictwem komisji lekarskich podległych ministrowi
właściwemu do spraw wewnętrznych. Obecnie w zakresie określania braku
przeciwwskazań zdrowotnych do pełnienia służby na określonym stanowisku
służbowym oraz sprawdzenia prawidłowości orzekania o czasowej niezdolności do
służby z powodu choroby i wystawianych zaświadczeń lekarskich do celów wypłaty
uposażenia za czas niezdolności do służby – w odniesieniu do funkcjonariuszy celnych
– właściwe są komisje lekarskie podległe ministrowi właściwemu do spraw finansów
publicznych. Objęcie orzecznictwem komisji lekarskich podległych ministrowi
właściwemu do spraw wewnętrznych funkcjonariuszy celnych, w zakresie, o którym
mowa w pkt 1 i 2, zapewni jednolitość orzekania w odniesieniu do funkcjonariuszy
wszystkich służb mundurowych.
Należy wyjaśnić, że funkcjonariusze celni nie podlegają zaopatrzeniowemu systemowi
emerytalnemu obejmującemu pozostałe służby mundurowe, a są objęci
ubezpieczeniami emerytalnymi i rentowymi na podstawie ustawy z dnia

37
13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. O stanie zdrowia
w związku z przejściem na rentę orzeka – tak jak wobec wszystkich ubezpieczonych
w systemie ogólnym ubezpieczeń społecznych – lekarz orzecznik Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych. Natomiast w zakresie orzekania o niezdolności do służby funkcjonariusza
celnego z powodu choroby nie jest właściwy lekarz orzecznik, bowiem funkcjonariusze
celni – jak wyżej wskazano – nie są objęci ubezpieczeniem chorobowym.
Przyjęcie zaproponowanego rozwiązania przyczyni się do ograniczenia wydatków
budżetu państwa w sytuacji, gdy w odniesieniu do funkcjonariuszy wszystkich służb
mundurowych orzekać będą te same komisje lekarskie (tj. komisje lekarskie podległe
ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych).
Przedmiotowy projekt zawiera w tym zakresie regulacje analogiczne do rozwiązań
przyjętych w ustawie z dnia 24 stycznia 2014 r. o zmianie ustawy o Policji, ustawy
o Straży Granicznej, ustawy o Państwowej Straży Pożarnej, ustawy o Biurze Ochrony
Rządu, ustawy o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu,
ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych, ustawy o Centralnym Biurze
Antykorupcyjnym, ustawy o służbie funkcjonariuszy Służby Kontrwywiadu
Wojskowego oraz Służby Wywiadu Wojskowego, ustawy o Służbie Więziennej oraz
niektórych innych ustaw – dotyczącej ograniczania wysokości uposażenia
funkcjonariuszy i żołnierzy przebywających na zwolnieniu lekarskim.
W związku z objęciem funkcjonariuszy celnych orzecznictwem komisji lekarskich
podległych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych nastąpi przeniesienie
w budżecie państwa na rok 2015 kwoty równej wynagrodzeniom wraz z pochodnymi
dla 10 etatów lekarzy orzeczników komisji lekarskich podległych Ministrowi Spraw
Wewnętrznych, co będzie skutkowało zwiększeniem limitu wynagrodzeń w części
42 – Sprawy wewnętrzne. Przeniesienie to zostanie dokonane z części 19 – Służba
Celna do części 42 – Sprawy wewnętrzne. Kwota do przeniesienia wynosi 1 098 tys. zł.
W kompetencji ministra właściwego do spraw finansów publicznych pozostanie
określenie, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych:
1) wykazu chorób i ułomności wraz z kategoriami zdolności do pełnienia służby na
stanowisku, na którym są wykonywane zadania, o których mowa w art. 2 ust. 1
pkt 4–6, na podstawie którego jest wydawane orzeczenie o stanie zdrowia,
o zdolności lub niezdolności funkcjonariusza do pełnienia służby na stanowisku;

38
2) wzoru formularza skierowania funkcjonariusza do komisji lekarskiej podległej
ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych.
Zmiana zawarta w art. 1 pkt 35 projektu dotycząca art. 131 ust. 2 i 4 ustawy porządkuje
kwestie związane z zapewnieniem funkcjonariuszom celnym umundurowania
właściwego do pełnionych zadań. Na podstawie zawartego w przepisie art. 131 ust. 4
upoważnienia ustawowego zostanie wydany akt wykonawczy wprowadzający nowy
sposób dystrybucji składników umundurowania. Zaprojektowana zmiana pozwoli na
pełne wdrożenie systemu dystrybucji umundurowania przez Centralny Magazyn
Mundurowy. Innym istotnym elementem projektowanej regulacji jest przyjęcie
rozwiązania zwalniającego funkcjonariuszy celnych przechodzących na emeryturę albo
rentę z obowiązku zapłaty za niewykorzystane składniki umundurowania. Rozwiązanie
takie jest uzasadnione kryterium celowościowym i słusznościowym. Nieuzasadnione
wydaje się bowiem obciążanie funkcjonariuszy celnych odchodzących ze służby na
emeryturę albo rentę dodatkowymi kosztami związanymi bezpośrednio ze służbą
w Służbie Celnej.
Zaprojektowana w art. 1 pkt 36 projektu propozycja zmiany upoważnienia ustawowego
zamieszczonego w art. 141 ust. 2 ustawy oraz wykonanie tego upoważnienia przyczyni
się do doprecyzowania przepisów dotyczących udzielania wyróżnień funkcjonariuszom
celnym.
Zmiana zamieszczona w art. 1 pkt 37 projektu dotycząca art. 152 ust. 1 i 2 ustawy
związana jest z tym, że w ustawie z dnia 24 stycznia 2014 r. o zmianie ustawy o Policji,
ustawy o Straży Granicznej, ustawy o Państwowej Straży Pożarnej, ustawy o Biurze
Ochrony Rządu, ustawy o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji
Wywiadu, ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych, ustawy o Centralnym
Biurze Antykorupcyjnym, ustawy o służbie funkcjonariuszy Służby Kontrwywiadu
Wojskowego oraz Służby Wywiadu Wojskowego, ustawy o Służbie Więziennej oraz
niektórych innych ustaw – dotyczącej ograniczania wysokości uposażenia
funkcjonariuszy i żołnierzy przebywających na zwolnieniu lekarskim, wprowadzono
ogólną zasadę, zgodnie z którą podczas absencji chorobowej funkcjonariusze i żołnierze
otrzymywać będą 80% uposażenia.
W związku z tym w art. 152 ust. 1 – w zaproponowanym brzmieniu – wskazano
przypadki, w których pozostawiono uprawnienie funkcjonariusza celnego do
otrzymania pełnego uposażenia i innych świadczeń pieniężnych należnych na

39
zajmowanym stanowisku służbowym. Tak więc uposażenie i inne świadczenia
pieniężne będą przysługiwały jedynie w przypadku urlopu wypoczynkowego,
dodatkowego urlopu wypoczynkowego, urlopu okolicznościowego, urlopu
zdrowotnego oraz krótkoterminowego urlopu wypoczynkowego. Jakkolwiek projekt
ustawy jest, co do zasady, zbieżny z rozwiązaniami przyjętymi we wspomnianej
ustawie z dnia 24 stycznia 2014 r. o zmianie ustawy o Policji, ustawy o Straży
Granicznej, ustawy o Państwowej Straży Pożarnej, ustawy o Biurze Ochrony Rządu,
ustawy o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu, ustawy
o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych, ustawy o Centralnym Biurze
Antykorupcyjnym, ustawy o służbie funkcjonariuszy Służby Kontrwywiadu
Wojskowego oraz Służby Wywiadu Wojskowego, ustawy o Służbie Więziennej oraz
niektórych innych ustaw, to jednak należy zaznaczyć, że konieczne było uwzględnienie
specyfiki poszczególnych pragmatyk służbowych, co przełożyło się na zróżnicowanie
niektórych regulacji zawartych w przedmiotowym projekcie w porównaniu
z regulacjami ustawy z dnia 24 stycznia 2014 r. Podczas projektowania omawianych
regulacji zauważono, że służby mundurowe nie tworzą bezwzględnie jednolitej
kategorii zawodowej. Każda z grup obejmowanych tym mianem – w tym także Służba
Celna – ma własną specyfikę, która może uzasadniać ich swoiste różnicowanie (vide
wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 23 września 1997 r., sygn. K 25/96, OTK ZU
nr 3-4/1997, poz. 36). Pragmatyki służbowe, którym podlegają funkcjonariusze służb
mundurowych, nie tworzą spójnego systemu, lecz każda z nich wraz z aktami
wykonawczymi stanowi autonomiczny zbiór regulacji prawnych.
Użycie w założeniach projektu ustawy o zmianie ustawy o Policji, ustawy o Straży
Granicznej, ustawy o Państwowej Straży Pożarnej, ustawy o Biurze Ochrony Rządu,
ustawy o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu, ustawy
o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych, ustawy o Centralnym Biurze
Antykorupcyjnym, ustawy o służbie funkcjonariuszy Służby Kontrwywiadu
Wojskowego oraz Służby Wywiadu Wojskowego, ustawy o Służbie Więziennej oraz
niektórych innych ustaw (ustawa z dnia 24 stycznia 2014 r.) formuły, zgodnie z którą
funkcjonariusze celni zostaną objęci analogicznymi rozwiązaniami, umożliwiało
uwzględnienie odmienności regulacji dotyczących funkcjonariuszy celnych w stosunku
do funkcjonariuszy pozostałych służb mundurowych.

40
W zmienionym art. 152 ust. 2 ustawy o Służbie Celnej wprowadza się regulację
określającą pozostałe przypadki, w których funkcjonariusz celny zachowa prawo do
pełnego uposażenia i innych świadczeń pieniężnych należnych na zajmowanym
stanowisku służbowym. Przypadki te obejmują:
1) niezdolność do służby z przyczyn uprawniających do świadczeń pieniężnych
z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (z wyjątkiem
choroby funkcjonariusza lub konieczności sprawowania opieki nad członkiem
rodziny, bowiem przypadki te zostały uregulowane w projektowanych art. 152c
i art. 152d);
2) zwolnienie funkcjonariusza celnego od pełnienia służby, w przypadkach
określonych w przepisach wydanych na podstawie Kodeksu pracy,
tj. w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r.
w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania
pracownikom zwolnień od pracy, które będą miały zastosowanie do
funkcjonariuszy celnych na mocy projektowanego art. 152i.
Wśród przypadków omówionych w tym rozporządzeniu wskazano na zwolnienie
w celu oddania krwi oraz na czas niezbędny do przeprowadzenia zleconych przez
stację krwiodawstwa okresowych badań lekarskich. Zgodnie z tymi przepisami
w czasie tego zwolnienia funkcjonariusz celny zachowa prawo do uposażenia
w pełnej wysokości. W związku z tym, że ww. uprawnienie wynika już z rozwiązań
wydanych na podstawie Kodeksu pracy – w przypadku tego zwolnienia od zajęć
służbowych nie wymieniono go w katalogu w art. 152c (tak jak to zostało
uregulowane w ustawie z dnia 24 stycznia 2014 r. dotyczącej ograniczania
wysokości uposażenia funkcjonariuszy i żołnierzy przebywających na zwolnieniu
lekarskim).
W art. 1 pkt 38 projektu proponuje się dodanie art. 152b–152i, normujących kwestie
dotyczące wysokości uposażenia w okresie przebywania funkcjonariusza celnego na
zwolnieniu lekarskim.
W projektowanym art. 152b wprowadzono ogólną zasadę, zgodnie z którą podczas
absencji chorobowej funkcjonariusz celny otrzyma uposażenie chorobowe. Określono
również podstawę do wyliczenia ww. uposażenia.
Wprowadzając do projektu nowelizacji ustawy o Służbie Celnej nowy rodzaj
uposażenia (różniący się od uposażenia zdefiniowanego w art. 146 ustawy o Służbie

41